show/hide all quotes cite this lemma export to TEI please email us to send feedback to this lemma
crescere
نشأ / نشؤ našaʾa (or: našuʾa)
v. nšʾ – to grow (intr.) show/hide quotes-  Nico. Plan. §204: crescit planta ut fila 
-  Aris. Anim. II 655b32: Quoniam non potest generari animal vel crescere sine cibo Kruk: لانه لا يمكن ان يكون ولا ينشؤ الحيوان بغير غذاء 
-  Aris. Anim. II 694b20: Quia ergo sunt mali volatus, et cibus qui transibat in posterius pectoris transit in crura, et propter hoc creverunt et facta sunt magna 
-  Aris. Anim. III 718b18: Et debent illa ova esse durae testae, et dum crescunt sunt mollia Brug.: فينبغى ان يصير ذلك البيض جاسى القشر فهو يكون ليّنا ما دام ينشؤ 
-  Aris. Anim. III 757b5: cum coierit crescent ova cito 
-  Aver. Ep. Parv. 256vb28: tertia causa que facit longitudinem vite et est ut corrumpatur et crescat in suis partibus 
- 1 Nico. Plan.
- 7 Aris. Anim. II
- 8 Aris. Anim. III
- 1 Aver. Ep. Parv.
نشوء nušūʾ
n. nšʾ – growing up, youth show/hide quotes-  Alcab. diff. II, li. 165, version u, see fn. b: Et ex etate, [sc. Mercurius significat ] adolescentiam et crescere in ea Yama.: وله [sc. عطارد] من السنّ الحداثة والنشوء 
-  Alcab. diff. II, li. 202: Et significat etatem puerilem et initium crescendi Yama.: وله من السنّ الصبى وبدء النشوء 
- 2 Alcab.
وله من السنّ … بدء النشوء – Et significat … initium crescendi Alcab. diff. II, li. 165, fn.
نشأ وعظم našaʾa wa-ʿaẓuma
v. + v. nšʾ ʿẓm – to grow and become big show/hide quotes-  Aris. Anim. III 725a19: omnia animalia et arbores crescunt Brug.: جميع الحيوان والشجر ينشؤ ويعظم فى كلّ يوم قليلا قليلا 
-  Aris. Anim. III 774b12: et possunt propter hoc creare eos [sc. filios ] in principio, cum autem creverint non sufficiunt creare eos sed parient eos Brug.: ولهذا السبب يقوى على تربية اولاده اذا كان حديث السنّ، فاما اذا نشأ وعظم جسده، فانه لا يقوى على تربيته 
- 2 Aris. Anim. III
نشأ وكبر našaʾa wa-kabura
v. + v. nšʾ kbr – to grow and become large show/hide quotes-  Aris. Anim. III 732b7: quoniam omnia ova istorum modorum postquam ovantur crescunt Brug.: فان بيض جميع هذه الاصناف ينشؤ ويكبر بعد ان يباض 
- 1 Aris. Anim. III
أخذ من نشوء aḫaḏa min nušūʾ (+ genit.)
verb. phrase ʾḫḏ nšʾ – to begin with the growth of show/hide quotes-  Aris. Anim. III 725b23: Et in quinque annis crescit corpus viri Brug.: وفى خمسة اعوام يأخذ جسد الرجال من نشوء عظم الاجساد 
- 1 Aris. Anim. III
نشأ ونما našaʾa wa-namā (+ min)
v., pleonasm nšʾ nmw / nmy – to grow and rise (from) show/hide quotes-  Aris. Anim. II 647b26: et quaedam humiditates sunt cibus istis, quoniam omnia membra crescunt ex humiditatibus Kruk: لان جميع الاعضاء ينشؤ وينمو من الرطوبة 
- 1 Aris. Anim. II
نشأ وخُلق našaʾa wa-ḫuliqa
v. + pass. v. nšʾ ḫlq – to come into being and be formed show/hide quotes-  Aris. Anim. III 757b15: Ova autem venti quousque perveniant ad rem quae est eis possibilis crescunt Brug.: فاما بيض الريح فانه ينشؤ ويخلق حتى ينتهى الى الامر الذى يمكن 
- 1 Aris. Anim. III
نما / نمى namā
v. nmw / nmy – to grow (intr.) show/hide quotes-  Nico. Plan. §20: et sunt [sc. animalia ] quae crescunt Dross.: ومنه [sc. الحيوان] ما ينموا 
-  Nico. Plan. §71: res cum quibus crescit animal et completur cum eis 
-  Aver. MC Gen. 160rb32: quomodo crescit in omnibus partibus 
-  Avic. Gen. 79, 22: augmentator … crescit augmentatum extensum in omnibus dimensionibus ultra quousque completur augmentum Qass. 140, 14: والمورود عليه قد نما ممتدًا فى الأقطار متجهًا إلى كمال النشوء 
-  Avic. Gen. 81, 46: Prima praeterea materia non crescit 
- 2 Nico. Plan.
- 1 Aver. MC Gen.
- 5 Avic. Gen.
نامٍ nāmin
act. part. nmw / nmy – growing, increasing show/hide quotes-  Avic. Gen. 79, 18: macrescit ille qui crescit quando est in annis augmenti 
-  Avic. Gen. 81, 53: Non ergo crevit materia nec etiam additamentum Qass. 141, 16: فلا المادة نامية ولا الزيادة 
- 2 Avic. Gen.
فلا المادة نامية – Non ergo crevit materia Avic. Gen. 141 / 81
نموّ numūw
n. nmw / nmy – growth show/hide quotes-  Avic. Gen. 82, 76: forma ergo non remanet quando materia crescit Qass. 142, 12: فليست الصورة باقية عند النمو 
- 1 Avic. Gen.
عند النمو – quando materia crescit Avic. Gen. 142 / 82
نماء namāʾ
n. nmw / nmy – growth show/hide quotes-  Nico. Plan. §12: Nec invenimus in eis [sc. plantis ] sensum … nec signum aliquod per quod iudicemus illas sensum habere, sicut signa per quae scimus eas nutriri et crescere Dross.: ولسنا نجد للنبات … دليلا يوجب له الحس كالدلائل التى أوجبت له الاغتذاء والنماء 
- 1 Nico. Plan.
التى أوجبت له الاغتذاء والنماء – per quae scimus eas nutriri et crescere Nico. Plan. §12
ازداد izdāda
v. zyd – to increase, to grow (intr.) show/hide quotes-  Aris. Anim. II 689a24: Et hoc membrum inter omnia alia membra crescit et diminuitur sine laesione sibi 
-  Avic. Gen. 33, 93: vel quod partes illae crescunt et augmentantur in corpore, vel quod renovator aer de novo Qass. 104, 13: إما أن تزداد تلك الأجزاء حجما، أو يحدث هواء جديد 
-  Avic. Gen. 33, 96: corpus crevit et recepit augmentum 
-  Avic. Qual. 25, 3: Capitulum in ostendendo quod dicunt quod quanto corpora magis adduntur in magnitudine tanto plus crescunt in potentia 
- 1 Aris. Anim. II
- 3 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
زاد zāda
v. zyd – to become greater, to increase show/hide quotes-  Avic. Met. 165, 85: si autem creverit propter additionem, vel decreverit propter diminutionem, tunc atomus est divisibilis sine dubio Marm. 112, 10: وإن نقص بإزالته وزاد بإلحاقه 
-  Avic. Gen. 79, 4: spissum, sicut est aqua, quando convertitur ad aerem et crescit in corpulentia sua 
-  Avic. Qual. 64, 98: et crescet divisio continuitatis in corpore versus partem ex qua provenit motus Qass. 244, 11: فيزيد تفرق الاتصال فى الجهة التى إليها الحركة على حجمه 
-  Avic. Qual. 67, 57: inquantum diminuitur in sua profunditate vel crescit in aliis suis dimensionibus 
- 1 Avic. Met.
- 1 Avic. Gen.
- 2 Avic. Qual.
زائد zāʾid
act. part. zyd – increasing (intr.) show/hide quotes-  Albu. Abbr. ch. 2 §6: Sunt autem hore quedam in quibus crescit numerus Yama.: ومنها أن يكون زائدا في العدد 
- 1 Albu. Abbr.
أن يكون زائدا في العدد – in quibus crescit numerus Albu. Abbr. ch. 2 §6
قابل للزيادة qābil li-l-ziyāda
participial phrase qbl zyd – capable of increase show/hide quotes-  Aver. MC Gen. 160vb66: Quod si ipsa materia cresceret, aut corpus intraret corpus aut vacuum esset Eich. 42, 11: فلو كانت المادّة هي بجملتها قابلة للزيادة للزم فى النمو إمّا أن يداخل جسم جسما وإمّا أن يوجد خلاء 
- 1 s.v. qabila ziyādatan Aver. MC Gen.
فلو كانت المادّة … قابلة للزيادة – Quod si … materia cresceret Aver. MC Gen. 42 / 160vb
كبر kabura
v. kbr – to become big, to grow, to increase show/hide quotes-  Albu. Intro. JS 134, 1730: arbores et plantationes … accipiunt et crescunt Lemay 192, 953: فأمَّا الأشجار والغروس … علقت وكبُرت 
-  Nico. Plan. §104: Quantoque magis creverit solique accesserit, augebitur quia sol surculos elicit Dross.: وكلما كبر وقرب من الشمس نما وازداد لأن الشمس هى المولدة للفراخ 
-  Nico. Plan. §199: nascetur planta et crescet 
-  Aris. Anim. III 717b11: in tempore coitus crescunt valde 
- 1 s.v. kabūrat Albu. Intro. JS
- 3 Nico. Plan.
- 1 Aris. Anim. III
كبر kubr
n. kbr – expanding (n.) show/hide quotes-  Nico. Plan. §144: Sed materia plantae illi est vicina et ideo velox est eius generatio nasciturque et crescit Dross.: فاما النبات فمادته قريبة منه فلذلك أسرع كونه ونشوءه وكبره 
- 1 Nico. Plan.
أسرع كونه ونشوءه وكبره – velox est eius generatio nasciturque et crescit Nico. Plan. §144
عظم ʿaẓuma
v. ʿẓm – to become big, to become large show/hide quotes-  Aris. Anim. II 686b13: Dispositio autem animalium quadrupedum est econtrario, scilicet quod pars inferior est prius valde magna, et cum iuvenescit crescit pars superior Kruk: وحال الحيوان الذى له اربعة ارجل على خلاف ذلك اعنى ان الناحية السفلى تكون عظيمة جدا اولا فاذا شب الانسان عظم ما يلى الناحية العليا 
-  Aris. Anim. III 718b8: eiciunt ova imperfecta sicut pisces, quoniam ova piscium complentur extra et ibi crescunt 
-  Aris. Anim. III 777a1: ut embryo cibetur plus quando creverit 
-  Aver. MC Gen. 160vb56: Et si ymaginares unum mensurans quod aliquando crescit per illud quod intrat in ipsum 
- 1 Aris. Anim. II
- 2 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Gen.
نبت nabata
v. nbt – to grow, to sprout (intr.) show/hide quotes-  Aris. Anim. II 658a26: Et propter hoc nullum animal quadrupes habet pilos in palpebra inferiori, sed sub ista palpebra crescunt pili in quibusdam animalibus 
-  Aris. Anim. II 658a27: Et non crescunt pili in subascellaribus istius animalis, neque in pectine, sicut in homine 
-  Aris. Anim. III 784a15: quia hoc accidens accidit arboribus et aliis animalibus … quoniam fluunt et crescunt secundum alterationem aestatis et hiemis Brug.: ان هذه الآفة تعرض للشجر وسائر الحيوان … فانها تلقى وتنبت بقدر تغيير الصيف والشتاء 
- 2 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
نابت nābit (+ ʿalā)
act. part. nbt – growing upon, placed at show/hide quotes-  Aris. Anim. II 658b21: Cilia autem crescunt super finem venarum Kruk: فاما شعر اشفار العين فهو نابت على غاية وتمام العروق 
- 1 Aris. Anim. II
فاما شعر اشفار العين فهو نابت على – Cilia autem crescunt super Aris. Anim. II 658b21
ربا rabā
v. rbw – to increase (intr.) show/hide quotes-  Avic. An. vol. I 230, 12: cum ipsa terra sit continua cum aqua et non crescat eius moles propter id quod admiscetur ei Rahm. 126, 10: ويراه [sc. جميع الأرض] وهو متصل والماء لا يربوا حجمه لما خالطه منه 
-  Aris. Anim. III 735b20: et propter aerem albescit et clarescit et crescit 
- 1 Avic. An.
- 1 Aris. Anim. III
ربا وعظم rabā wa-ʿaẓuma
v., pleonasm rbw ʿẓm – to increase and get larger show/hide quotes-  Aris. Anim. III 755a18: fermentum crescit postquam est parvum Brug.: فان الخمير يربو ويعظم بعدما يكون قليلا 
- 1 Aris. Anim. III
شبّ šabba
v. šbb – to grow up, to adolesce show/hide quotes-  Aris. Anim. III 775a19: extra autem crescit citius propter debilitatem suae naturae Brug.: فاما اذا خرجت الانثى خارجا فهى تشبّ وتدرك عاجلا وتشيب لحال ضعف الطباع 
- 1 Aris. Anim. III
شبيبة šabība
n. šbb – adolescing, becoming a youth (n.) show/hide quotes-  Aris. Anim. III 775a13: Post partum autem citius crescunt feminae quam mares et citius senescunt Brug.: فان الاناث اسرع شبيبة واسرع كبرا 
- 1 Aris. Anim. III
فان الاناث اسرع شبيبة – autem citius crescunt feminae Aris. Anim. III 775a13
فشا ونمى fašā wa-namā
v., pleonasm fšw nmw / nmy – to spread and rise show/hide quotes-  Aris. Anim. II 642a29: Et in tempore Socratis crevit ista opinio, et fecit quiescere modos inquirendi cognitiones naturae Kruk: فلما كان زمان سقراطيس فشا ونمى هذا الرأى 
- 1 Aris. Anim. II
انتشار intišār
n. nšr – spreading (n.) show/hide quotes-  Avic. Qual. 11, 60: Et procedunt [sc. aquae dulces ] in solutione, quia eius subtile procedit in resolutione, et proprie quando crescit et … iuvat ad istud Qass. 207, 3: فإن [sc. الماء] اللطيف يسبق إليه [sc. التحلل]، وخصوصًا فى حال الانتشار 
- 1 Avic. Qual.
مدّ madda
v. mdd – to support, to increase (by growing) show/hide quotes-  Aris. Anim. III 745a28: et si non crescerent [sc. dentes ] consumerentur cito, nisi esset materia ex qua crescunt Brug.: ولو لم تكن تنشؤ [sc. الأسنان] لعرض لها الانسحاق عاجلا لولا المادّة التى تمدّها من الاصل 
- 1 Aris. Anim. III
انشقّ inšaqqa (+ min)
v. šqq – to split off from show/hide quotes-  Alhaz. Opt. 3, 35: quoniam ex anteriore parte crescunt duo nervi optici consimiles Sabra I 73a, 9: ينشق من مقدَّم الدماغ عصبتان جوفاوان متشابهتان 
- 1 Alhaz. Opt.