show/hide all quotes cite this lemma export to TEI please email us to send feedback to this lemma
dispositio
حال ḥāl
n. ḥwl – state, condition; disposition; case show/hide quotes-  Albu. Intro. JS 345, 881: Quando ergo fuerit [sc. pars ] convenientis dispositionis, pervenient [sc. filie ] ad fortunas laudabiles et proficient cum coniugio 
-  Albu. Coni. tr. II, li. 169: Et si non fuerit Sol secundum hanc dispositionem et fuerit debilis 
-  Albu. Coni. tr. VIII, li. 238, version c, see fn. 67: et meliorabuntur dispositiones eorum et mulierum ipsorum Yama.: وتحسن أحوال نسائهم 
-  Ps.-Aris. Caus. ch. V §62: aut est fixa stans secundum dispositionem unam Bad. 9, 9: وإما أن يكون ثابتًا قائمًا على حالٍ واحدة 
-  Ps.-Aris. Caus. ch. VI §67: cum ergo res est secundum hanc dispositionem est sub tempore quoniam non recipit divisionem nisi in tempore Bad. 10, 1: فإذا كان الشىء على هذه الحال، كان تحت الزمان، لأنه إنما يقبل التجزئة فى زمانٍ 
-  Kindi Som. 14, 10: et haec quidem virtus perficit suas operationes in dispositione somni et vigiliae Rīda 295, 10: وقد تعمل هذه القوةُ أعمالهَا فى حال النوم واليقظة 
-  Kindi Som. 24, 13: et palpebra constructa corrugata est constringens nigredinem, ita ut [cum] fiat in dispositione neque sentiat aliquid propter gravedinem usus eius in animali cum frigore cerebri et humiditate eius 
-  Ps.-Fara. Flos 318: neque alteratur ex dispositione ad dispositionem Cruz Her. li. 62: ولا يتغيّر من حال الى حال 
-  Avic. An. vol. I 12, 37: similiter etiam est dispositio animae animalis ad comparationem hominis et ceterorum animalium 
-  Avic. An. vol. II 55, 94: Et hae duae dispositiones non sunt solius hominis, sed etiam omnium animalium 
-  Avic. Met. 1, 13: de rebus quae non sunt nostra opera nec nostrae dispositiones Marm. 2, 4: بأمور ليست هى هى بأنها أعمالنا وأحوالنا 
-  Avic. Met. 258, 33: quia eius materiae ex qua est accidit aliquid propter quod fit alicuius dispositionis Marm. 170, 14: لأن مادته التى يكون منها عرض لها عارض فصارت بحال من الأحوال 
-  Nico. Plan. §34: et non invenitur aliquid horum in re quae vegetatur in omnibus horis secundum dispositionem unam 
-  Nico. Plan. §68: et quando generabitur remanebit in sua dispositione semper, nisi aliqua chronica infirmitate a sua dispositione ceciderit Dross.: واذا تكوّن بقى على حاله ابدا الا ان يسقط عن حاله بسبب مرض او زمانة او هرم 
-  Ibn Tum. 112b, 12: ipse solus invenitur absolute, non astrictus nec appropriatus tempori … neque dispositioni Goldz. 240, 6: بانه جل وعلا وجب له الوجود على الاطلاق من غير تقييد ولا تخصيص بزمان … ولا حال 
-  Aris. Anim. II 650a36: Et propter hoc … efficitur macilentum et malae dispositionis Kruk: ومن اجل هذه العلة … هزل وساءت حاله 
-  Aris. Anim. II 668b28: Dispositio vero venarum, et compositio et separatio earum, non comprehenduntur nisi ex Anatomia Kruk: فاما لطف معرفة حال العروق وتركيبها وافتراقها فهو يدرك من شق الاجساد 
-  Aris. Anim. III 726b21: aut habeat aliquam aliam dispositionem et principium motus Brug.: او له حال من الحالات وابتداء حركة 
-  Aris. Anim. III 764b32: sed matrix erit in sua dispositione propter venas Brug.: بل الرحم يكون على الحال التى تكون لحال العروق 
-  Aver. MC Gen. 155vb27: ut in eadem re videantur dispositiones contrarie et infinite 
-  Aver. Ep. Parv. 192rb66: sicut dispositio de igne 
-  Aver. Ep. Parv. 202ra11: Et simile huic accidit habenti timorem et infirmo propter intentionem ymaginationis in istis dispositionibus 
-  Aver. MC Int. diff. I, 12, 151: sicut dispositio copule 
-  Aver. MC Int. diff. IV, 101, 124: quoniam non evacuatur hoc a tribus dispositionibus Butt. 122, 20: فإنه لا يخلو ذلك من ثلاثة أحوال 
-  Alhaz. Conf. 295, 22: et hoc quod diximus est dispositio declinationis solis Lang. 28, 7: وهذا الذي ذكرنا هو حال ميول الشمس 
-  Alhaz. Conf. 311, 25: et in eius respectu sunt omnes dispositiones stellarum in motibus 
-  Alhaz. Opt. 59, 40: et secundum utramlibet dispositionum visus non comprehendit distinctionem, nisi secundum modos, quos declaravimus Sabra II 108a, 24: وعلى كلى الحالين فالبصر إنما يدرك التفرق على الوجوه التي بيناها 
-  Alhaz. Opt. 83, 9: Declarabitur igitur ex hac dispositione: … Sabra III 21b, 20: فيتبين من هذه الحال … 
-  Aris. Phys. VII 39, 30 (246b23): Et similiter pulchritudo et vigor sunt ad aliquid, sunt enim dispositiones animalis respectu nobilioris animalis Bad. 760, 13: وكذلك الجمال أيضًا والشدّة من باب المضاف، وذلك أنهما حالان للأجمل بالقياس إلى أفضل الأحوال 
-  Aris. Phys. VII 40, 1 (246b24): Dico autem quod est in laudabilissima dispositione 
-  Avic. Gen. 10, 8: omne transmutatum habet aliquid immutabile firmum in sua mutatione et est illud quod mutatur ab una dispositione ad aliam 
-  Avic. Gen. 151, 11: et erit dispositio universalis earum propinqua dispositioni particularium girationum 
-  Avic. Qual. 1, 4: deinde cognitionem dispositionum generationis et corruptionis et earum elementa Qass. 201, 4: ثم من تعريف أحوال الكون والفساد وعناصرها 
-  Avic. Qual. 92, 58: Nam quaedam est secunda mixtio, cuius dispositio in unione mixti est similis mixtioni primae 
- 1 Albu. Intro. JS
- 5 Albu. Coni.
- Ps.-Aris. Caus.
- 9 Kindi Som.
- 2 Ps.-Fara. Flos
- 105 Avic. An.
- 210 Avic. Met.
- 2 Nico. Plan.
- 1 Ibn Tum.
- 48 et passim Aris. Anim. II
- 22 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Gen.
- 4 Aver. Ep. Parv.
- 33 Aver. MC Int.
- Alhaz. Conf.
- 11 Alhaz. Opt.
- 2 Aris. Phys. VII
- 11 Avic. Gen.
- 15 Avic. Qual.
حالة ḥāla
n. ḥwl – condition, state show/hide quotes-  Albu. Intro. JS 87, 45: Verumptamen ipsi invenerunt septem ex istis stellis existere velocioris motus et pluris diversitatis quam alie in dispositionibus suis super nos 
-  Albu. Intro. JS 88, 69: et sunt [sc. stelle fixe ] tardi motus, pauce diversitatis in dispositionibus suis 
-  Albu. Coni. tr. II, li. 582, version c, see fn. 51: Quod si non fuerit dispositio Solis a Marte secundum quod premisimus in hora revolutionis anni in quo elevavit se Yama.: فإن لم تكن حالة الشمس من المرّيخ على ما وصفنا في وقت تحويل السنة التي قام فيها 
-  Albu. Coni. tr. III, li. 10, version c, see fn. b: et fuerunt omnibus planetis cum commiscebantur in ascendentibus permutationum annorum coniunctionum res vel dispositiones que apparebant ab eis in civibus sectarum Yama.: وكان لسائر الكواكب عند ممازجتها في طوالع سني انتقالات القرانات حالات وظهر عليها في أهل الملل 
-  Avic. An. vol. I 157, 83: unum enim et idem non potest sciri et nesciri simul nisi ex duabus partibus aut ex duabus dispositionibus Rahm. 83, 19: فإن الشىء الواحد النوعى لا يعرف ويجهل معا إلّا من جهتين وحالتين 
-  Avic. An. vol. I 220, 49: videre non fit ex permutatione aeris secundum dispositionem qua adiuvet visum aliquo modo 
-  Avic. Met. 12, 15: ut illorum omnium sint dispositiones et accidentalia communia 
-  Avic. Met. 88, 48: et natura fuerit una, nec accidit ei aliqua dispositio nisi separatio tantum formae corporalis 
-  Nico. Plan. §9: et non accident hae dispositiones nisi cum sensu Dross.: وهذه الحالات انما تكون مع الحس 
-  Nico. Plan. §48: Ergo sic debemus opinari in mixtione masculorum et feminarum plantarum et animalium, quae est causa plantarum in dispositione quadam Dross.: فكذا ينبغى لنا ان نفكر فى اختلاط ذكور النبات باناثه. ومن الحيوان ما يشبه النبات فى حالة من الحالات 
-  Ibn Tum. 112d, 41: Laudetur ille … qui dispositionum varietate eorum deffectus ostendit Goldz. 243, 3: سبحان من … اظهر عجزهم بتبدل الحالات 
-  Aris. Anim. II 639b5: aut prius etiam debemus incipere narrare naturas et dispositiones cuiuslibet animalis 
-  Aver. Ep. Parv. 192vb42: scilicet quod esse earum in anima erit secundum dispositionem secundum quam extra animam sunt 
-  Aver. Ep. Parv. 203ra55: anima enim bruta … innata est facere similitudinem forme illius rei desyderate in illa dispositione desyderata Blum. 91, 12: ان تحاكى لها [sc. النفس البهيمية] النفس المتخيلة صورة ذلك الشىء المتشوق على الحالة التى تشوقته 
-  Avic. Gen. 121, 10: Nam materia per seipsam est disposita ad recipiendum frigiditatem privatam ab ea, sed accidit ei ut coniungeretur illi dispositioni inventio caliditatis 
- 2 Albu. Intro. JS
- 8 Albu. Coni.
- 9 Avic. An.
- 29 Avic. Met.
- 2 s.v. ḥāl Nico. Plan.
- 1 s.v. ḥāl Ibn Tum.
- 1 Aris. Anim. II
- 3 Aver. Ep. Parv.
- 1 Avic. Gen.
حال طباع ḥāl ṭibāʿ (+ genit.)
genit. compound ḥwl ṭbʿ – disposition of the nature of show/hide quotes-  Aris. Anim. II 661a25: Ista ergo est dispositio linguae in istis animalibus, et ista utuntur hoc membro sicut utuntur elephantes additamentis Kruk: فهذه حال طباع اللسان فى مثل هذا الحيوان وهو يستعمل هذا العضو كما يستعمل الفيلة الخراطيم 
- 1 Aris. Anim. II
هيئة hayʾa
n. hyʾ – appearance, shape; state, disposition show/hide quotes-  Avic. Met. 155, 8: Si enim haberet mensuram et situm, et insuper dispositionem albedinis, esset tunc corpus album, non albedo tantum Marm. 106, 2: وإذا كان له مقدار ووضع وزيادة هى هيئة البياضية كان جسما أبيض لا مجرد البياض 
-  Avic. Met. 155, 9: Nos enim non intelligimus de albedine nisi hanc dispositionem quae est insuper praeter mensuram et spatium 
-  Alhaz. Opt. 26, 39: et sic pervenit forma secundum dispositionem suam Sabra II 9a, 14: فتحصل الصورة في هذا الجسم على هيئتها التي كانت عليها 
-  Alhaz. Opt. 26, 49: et secundum extensionem sensus, extenduntur formae ordinatae secundum suam dispositionem Sabra II 9a, 23: وتكون الصورة في حال امتدادها مترتبةً على هيئتها 
-  Aris. Phys. VII 35, 14 (245b22): Alteratio ergo videtur maxime inesse inter ceteras qualitates figuris et formis et dispositionibus Bad. 758, 10: إن أمر الاستحالة إنما يُظَنُّ أنه موجودٌ خاصةً من بين سائر الكيفيات فى الأشكال والصور، والهيئات 
-  Aris. Phys. VII 39, 26 (246a29): Neque ergo in dispositionibus; dispositiones enim sunt virtutes aut vitia Bad. 760, 8: فإنها ليست ولا فى الهيئات، وذلك أن الهيئات هى فضائل ونقائص 
-  Avic. Gen. 73, 75: erit ergo operator dispositionis et receptor operis per materiam, et dispositio quae est forma erit in actu quando operatur in materia Qass. 136, 3: فتكون فاعلة بهيئة ومنفعلة بمادة. وتكون الهيئة، عندما تفعل فى المادة، موجودة 
- 35 Avic. Met.
- 2 Alhaz. Opt.
- 4 Aris. Phys. VII
- 1 Avic. Gen.
تهيّؤ tahayyuʾ (+ li)
n. hyʾ – being suited to, being prepared for (n.) show/hide quotes-  Avic. Gen. 139, 43: Nihilominus, ista intensio et remissio habent terminos limitatos quos, quando transcendit, deperditur completa dispositio quae est in materia ad illam formam Qass. 190, 12: لكن للزيادة والنقصان فى ذلك طرفان محدودان، إذا جاوزهما بطل عن المادة التهيؤ التام لصورته 
- 1 s.v. tahyīʾ Avic. Gen.
تدبير tadbīr
n. dbr – management, governance (mostly astrol.) show/hide quotes-  Albu. Intro. JS 301, 1025: Pulsatio autem dispositionis est ut planeta iungatur planete, qualicumque modo fuerit coniunctio Lemay 543, 583: ودفع التدبير أن يتَصل الكوكب بالكوكب من أيِّ جهةِ يكون الاتّصال 
-  Albu. Coni. tr. I, li. 196: et ponetur ei inceptio in dispositione ipsorum temporum 
-  Albu. Coni. tr. II, li. 901: Quod si recipit [sc. Saturnus ] dispositionem domini medii celi, significat lites et bella et guerras causa regni et eius inquisitione Yama.: وإن قبل تدبير صاحب وسط السماء دلّ على المنازعة والحروب والفتن بأسباب الملك وطلبه 
-  Alcab. diff. II, li. 100: Et ex etate, [sc. Sol significat ] finem iuventutis, et participatur universis planetis in dispositione annorum 
-  Alcab. diff. IV, li. 277: post hec participatur ei in dispositione in septima tertia tertius planeta, qui succedit secundum 
-  Avic. Met. 425, 27: de natura enim illius formae est ut intelligatur secundum dispositionem aliquam, scilicet exspoliationis vel alterius modi Marm. 292, 12: من شأن تلك الصورة أن تعقل بتدبير ما، من تجريد وغيره 
-  Avic. Met. 471, 27: haec dictio prohibet esse intentionem et curam generatorum et dispositionem sapientissimam quae est in nobis 
- 1 Albu. Intro. JS
- 14 Albu. Coni.
- 6 Alcab.
- 2 Avic. Met.
مدبّر mudabbir
nominalized act. part. dbr – governor (i.e. God) show/hide quotes-  Avic. Met. 500, 55: hoc est quod fluit a dispositione primi et invenitur in rebus intelligibilibus et animalibus et caelestibus Marm. 343, 3: وذلك مما قد فاض عن المدبر الأول، ووجد فى الأمور العقلية والنفسية والسماوية 
- 1 Avic. Met.
صفة ṣifa
n. wṣf – characteristic, attribute, description show/hide quotes-  Avic. Met. 421, 34: sed tamen non est hoc te scire quod de motibus est unus motus cuius dispositio est talis qualem tu vidisti Marm. 289, 10: وليس هذا نفس معرفتك بأن فى الحركات حركة جزئية صفتها صفة ما شاهدت 
-  Aver. Ep. Parv. 196ra31: sed solummodo translate fuerunt dispositiones earum Blum. 45, 5: وانما نقلت اليها صفاتها فقط 
-  Aver. MC Int. diff. II, 34, 197: est secundum hanc dispositionem 
-  Aver. MC Int. diff. III, 90, 264: ut inveniatur aliquid cum hac dispositione Butt. 116, 8: إن وجد شىء بهذه الصفة 
-  Alhaz. Opt. 7, 12: Hoc ergo quod declaravimus est dispositio compositionis oculi et forma eius et forma suarum tunicarum Sabra I 81a, 4: فهذا الذي شرحناه هو صفة تركيب البصر وهيئته وهيئة طبقاته 
- 1 Avic. Met.
- 1 Aver. Ep. Parv.
- 4 Aver. MC Int.
- 1 Alhaz. Opt.
وصف waṣf
n. wṣf – description show/hide quotes-  Avic. Met. 37, 99: Sensus enim nostrae dictionis, quod non esse est tale, est quod talis dispositio advenit in non esse Marm. 25, 18: ومعنى قولنا: إن المعدوم «كذا»، معناه أن وصف «كذا» حاصل للمعدوم 
-  Avic. Met. 177, 86: quoniam primo est fraternitas respectu secundi, quae est dispositio quod est frater secundi Marm. 119, 6: فإن للأول أخوة الثانى أى له وصف أنه أخو الثانى 
- 3 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 772.
استعداد istiʿdād
n. ʿdd – preparedness, predisposition show/hide quotes-  Avic. Gen. 63, 66: sed potentia quae est in ratione dispositionis quae est in materia, haec erit quando corrumpitur et convertitur ad materiam et erit cum corruptione 
-  Avic. Gen. 139, 45: Et de usu materiae est, quando disponitur dispositione completa ad recipiendum formam Qass. 190, 14: ومن شأن المادة إذا استعدت استعدادًا تاما لصورة 
-  Avic. Qual. 79, 84: Sed appropriatio istius influentiae in illo et non in alio est per dispositionem completam quae evenit ei per sui complexionem 
-  Avic. Qual. 84, 89: Ex hoc ergo probatur quod comparatio quam dixerunt non est comparatio dispositionis vel aptitudinis Qass. 260, 6: فبين أن قياس ما قيل ليس قياس الاستعداد 
- 16 Avic. Gen.
- 6 Avic. Qual.
Goichon 1938, no. 409.
إعداد iʿdād
n. ʿdd – preparedness show/hide quotes-  Avic. Gen. 140, 55: Motor etenim et fricator disponunt ad recipiendum caliditatem dispositione propria Qass. 191, 3: فإن المحكوك والمحرك معد لقبول الحرارة إِعدادًا خاصا 
- 1 Avic. Gen.
أمر amr
n. ʾmr – matter, case, affair show/hide quotes-  Avic. Met. 162, 23: Dicam igitur quod horum intellectorum deinceps monstrabimus dispositionem Marm. 110, 8: فنقول: إن هذه المعقولات سنبين من أمرها بعدُ 
-  Avic. Met. 346, 84: una vero scientia … manifestat dispositionem earum Marm. 234, 14: ولكن لأن علمًا واحدًا … يشرح أمرها 
-  Aver. Ep. Parv. 192va39: econtrario dispositioni apud naturam 
-  Aver. Ep. Parv. 193rb62: econtrario dispositioni in virtute sensus Blum. 31, 1: بخلاف الامر فى قوة الحس 
- 2 Avic. Met.
- 2 Aver. Ep. Parv.
تأليف taʾlīf
n. ʾlf – composition show/hide quotes-  Avic. Met. 126, 41: si iterum converterit eam ad suam primam dispositionem Marm. 86, 15: لو أعيد إلى تأليفه الأول 
-  Alhaz. Opt. 64, 14: Et similiter plures formae visibilium non apparent pulchrae, nisi propter dispositionem et ordinationem partium inter se Sabra II 121b, 14: وكذلك كثير من صور المبصرات إنما تحسن وتروق من أجل تأليف أجزائها وترتيب بعضها عند بعض 
- 1 Avic. Met.
- 1 Alhaz. Opt.
فعل fiʿl
n. fʿl – act, action show/hide quotes-  Avic. Met. 539, 14: Hae enim dispositiones prosunt vulgo ad imprimendum memoriam Dei in animabus eorum Marm. 368, 15: فهذه الأفعال ينتفع بها العامة من رسوخ ذكر الله تعالى والمعاد فى أنفسهم 
-  Avic. Gen. 65, 18: et quando removetur impediens, evenient ex eis dispositiones quas debent habere Qass. 129, 10: إذا زال العائق، صدرت عنها الأفعال التى لها 
- 1 Avic. Met.
- 1 Avic. Gen.
نظام niẓām
n. nẓm – order, arrangement show/hide quotes-  Avic. Met. 374, 35: Ex istis enim fuit qui tenuit quod numerus est ex parte bonitatis propter id ordinationis et compositionis et dispositionis quod est in eo Marm. 255, 7: فمنهم من مال الى أن يجعل العدد من الخير لما فيه من الترتيب والتركيب والنظام 
-  Avic. Met. 430, 39: <…>, ex hoc intellectu scilicet ut negetur materia ab illo, et quod ipse est principium dispositionis totius bonitatis 
- 2 Avic. Met.
نوع nawʿ
n. nwʿ – way, manner show/hide quotes-  Aris. Anim. III 720a18: inveniuntur matrices secundum duas dispositiones Brug.: توجد الارحام على حال النوعين 
-  Aris. Anim. III 758a22: Et pullus sepiae est continuus cum ovo in anteriori parte corporis, quoniam non potest esse nisi talis dispositionis tantum Brug.: وفرخ الصنف الذى يسمّى سيبيا يكون ملتئما بالبيضة فى مقدم ناخية الجسد، لأنه لا يمكن ان يكون إلاّ بمثل هذا النوع فقط 
- 2 Aris. Anim. III
خلقة ḫilqa
n. ḫlq – inborn disposition show/hide quotes-  Avic. Gen. 83, 2: Figura vero et dispositio est de rebus quae accidunt et consequuntur formam specificatam, vel accidens quod non consequitur Qass. 143, 11: وأما الشكل والخلقة فمن جملة أمور عارضة لازمة للصورة النوعية، أو عارضة غير لازمة 
- 1 Avic. Gen.
تقويم taqwīm
n. qwm – bodily constitution, substance show/hide quotes-  Aris. Anim. II 687a24: corpus hominis … est peioris dispositionis omnibus aliis animalibus Kruk: بل هو اردأ من تقويم سائر الحيوان 
- 1 Aris. Anim. II
سياسة siyāsa
n. sws – administration show/hide quotes-  Alcab. diff. II, li. 211: Et si fuerit Sol ab aspectu laudabili, [sc. significat ] dispositionem regalem Yama.: وإن كانت الشمس في منظر محمود كانت سياسة سلطانية 
- 1 Alcab.
تقسيط taqsīṭ
n. qsṭ – distribution, share-out (of water) show/hide quotes-  Alcab. diff. II, li. 48: Et si complectitur ei Luna, significat scientiam dispositionis aquarum et mensure earum necnon et terrarum Yama.: فإن مازجه القمر دلّ على علم تقدير المياه وتقسيطها والمساحة 
- 1 Alcab.
كفالة kafāla
n. kfl – commercial pledge, surety show/hide quotes-  Alcab. diff. I, li. 400, version w, see fn. 72: Presentia autem domini .vii. in .vii. significat fortunam per negotiationes et conventiones et per commendationes id est dispositiones quoque ac mulieres et per satores Yama.: وأما ما يدل عليه صاحب السابع بحلوله في السابع فالمتاجرات والمعاملات بسبب الكفالات والنساء والمنازعين 
- 1 Alcab.
تفريق tafrīq
n. frq – distribution (of wealth) show/hide quotes-  Albu. Coni. tr. II, li. 257, versions vz, see fn. 7: Et si fuerit econtra, significat earum [sc. pecuniarum ] dispositionem Yama.: وإن كان على خلاف ذلك دلّ على تفريقه لها [sc. الأموال] 
- 1 Albu. Coni.
استكمال istikmāl
n. kml – perfecting (n.) show/hide quotes-  Avic. An. vol. II 14, 92: et omnino cum oboedierit [sc. anima ] dispositioni actionum motivarum, debilitabuntur actiones apprehensivae et e converso Rahm. 171, 6: وبالجملة إذا انصبت [sc. النفس] إلى استكمال الأفعال الحركية ضعفت الأفعال الإدراكية وبالعكس 
- 1 Avic. An.
استعمال istiʿmāl
n. ʿml – usage show/hide quotes-  Avic. An. vol. II 14, 92: et omnino cum oboedierit [sc. anima ] dispositioni actionum motivarum, debilitabuntur actiones apprehensivae et e converso Rahm. 171, 6: وبالجملة إذا انصبت [sc. النفس] إلى استكمال [var.: استعمال] الأفعال الحركية ضعفت الأفعال الإدراكية وبالعكس 
- 1 Avic. An.
شرح šarḥ
n. šrḥ – explanation show/hide quotes-  Avic. Met. 528, 29: Inde ergo attende dispositionem istorum omnium Marm. 362, 12: فتأمل شرح هذه الأمور من هناك 
- 1 Avic. Met.
ما هو عليه mā huwa ʿalayhi
rel. clause mā ʿlw / ʿly – what is incumbent on s.th. show/hide quotes-  Aris. Anim. II 649b32: quando separantur [sc. res ] a corpore, currunt econtrario suae dispositioni Kruk: فاذا فارقت [sc. الاشياء] الجسد تلقى خلاف ما هى عليه 
- 1 Aris. Anim. II
أصل aṣl
n. ʾṣl – basic principle show/hide quotes-  Fara. Scien. GC 82, 25: Et secunda est sermo de dispositionibus huius artis, et est sermo in inveniendo neumas Amine 106, 12: والثانى القول فى أصول هذه الصناعة، وهو القول فى استخراج النغم 
- Fara. Scien. GC
معنًى maʿnan
n. ʿny – notion show/hide quotes-  Aver. Iunior §27: ad quod sumit potencia senciens vel sensibilis est disposicio illius individui sensati demonstrati sibi in actu et fuit apprehensio ad illud Burn.: ما يحصل في القوّة الحسّاسة هو معنى ذلك الشخص المحسوس المُشَار اليه بالفعل ووَقع الادراك عليه 
- 1 Aver. Iunior
مزاوجة muzāwaǧa
n. zwǧ – pairing (n.) show/hide quotes-  Avic. Gen. 137, 24: si invenerimus ad sensum tactus duas qualitates, completur quaternalis dispositio cum duabus contrariis, et cum habitu et privatione Qass. 188, 2: بل لو وجدنا بالحس اللمسى كيفيتين لتمت المزاوجة الرباعية من مضادتين وبين قنية وعدم 
- 1 Avic. Gen.
تكيّف takayyuf
n. kyf – adjustment show/hide quotes-  Avic. Qual. 41, 1: Et forma eius est talis dispositio qualitatis in humiditate ut cum ea sit disposita ad voluntatem naturae Qass. 226, 15: وصورته تكيف الرطوبة بكيفية موافقة لغرض الطبيعة 
- 1 Avic. Qual.