accidentalis

1.1

عرضيʿaraḍī

adj. ʿrḍaccidental
  1. Albu. Intro. JS 83, 629: secunda ordinatio est accidentalis

    Lemay 130, 392: وأما هذا الثاني فترتيبه عرضي

  2. Albu. Intro. JS 208, 1135: et fortassis significaverit fortunam accidentalem propter debilitatem eius <super> malum

    Lemay 335, 685: فربّما دلّت على السعادة العرضية لضعفها عن النحوسة

  3. Albu. Coni. tr. I, li. 178: omne esse naturale atque accidentale de eorum essentia

    Yama.: وسائر حالاتها الطبيعية والعرضية من ذاتها

  4. Alcab. diff. I, li. 13: Prima differentia, in esse circuli signorum essentiali et accidentali

    Yama.: الفصل الأوّل في أحوال فلك البروج الذاتية والعرضية

  5. Alcab. diff. I, li. 423: Ex potestatibus quoque planetarum accidentalibus est alhaiz

    Yama.: ومن حظوظ الكواكب العرضية الحلب

  6. Ps.-Aris. Caus. ch. XIII §122: Res autem intellectibiles in anima sunt per modum accidentalem

    Bad. 15, 16: وأما الأشياء العقلية فى النفس فإنها بنوع عرضى

  7. Avic. Log. 6ra17: sic universale accidentale: aut est proprium et vocatur proprietas, aut conveniunt in ipso multa et vocatur accidens commune

  8. Avic. Log. 10va13: Si autem hoc fecerint erit hic deviatio a certitudine demonstrandi ad aliud aliquid relictum accidentale

    Madk. 96, 16: فإن فعل ذلك كان فيه عدول عن حقيقة التعريف إلى أمر إضافى عرضى

  9. Avic. An. vol. II 102, 3: abstrahendo intentiones eorum a materia et ab appendiciis materiae et a consequentibus eam, et considerat in quo conveniunt et in quo differunt, et cuius esse est essentiale et cuius accidentale

    Rahm. 222, 2: على سبيل تجريد لمعانيها عن المادة وعلائق المادة ولواحقها ومراعاة المشترك فيه والمتباين به والذاتي وجوده والعرضي وجوده

  10. Avic. An. vol. II 128, 65: Primum autem quod percipit de eis humanus intellectus est id quod de eis est essentiale et accidentale

    Rahm. 236, 3: فأول ما يتميز عند العقل الإنساني أمر الذاتي منها والعرضي

  11. Avic. Met. 178, 2: fiunt [ sc. res ] enim universale et essentiale et accidentale

    Marm. 119, 17: فتصير كلية وجزئية وذاتية وعرضية

  12. Avic. Met. 388, 63: videlicet cum posuerimus subiectum quod incipit et non cessat acquirere aptitudinem post aptitudinem ad res accidentales sine fine

    Marm. 266, 15: إذا فرضنا موضوعًا مبتدأ أن لا يزال يكتسب استعدادًا بعد استعداد لأمور عرضية

  13. Aris. Anim. II 649a17: Sanguis vero est calidus per se, et forte fit calidus calore accidentali

    Kruk: فاما الدم فهو حار من ذاته وربما صار حارا من حرارة عرضية تعرض له ايضا

  14. Aris. Anim. II 672b18: propter vaporem cibi qui ascendit a stomacho, et propter calorem accidentalem extrinsecum

    Kruk: لحال البخار الذى يصعد الى فوق من الغذاء ولحال الحرارة الداخلة العرضية

  15. Aris. Anim. III 767b28: et est in generante in quantum generat, non modo accidentali

  16. Aris. Anim. III 784b7: Et omnis putrefactio est ex calore non naturali, … sed ex calore accidentali

  17. Aver. MC Gen. 156ra54: Plato autem nichil potest dare in hoc, quia consideratio sua est de rebus accidentalibus non convenientibus

  18. Aver. MC Gen. 168va66: Et irroratum est illud in cuius manifesto est humiditas accidentalis; humefactum autem est in cuius profundo profundatur humiditas

    Eich. 93, 16: وكان الندى هو ما في ظاهره رطوبة عرضية والمبتلّ ما غارت الرطوبة في عمقه

  19. Aver. Ep. Parv. 196rb54: senibus propter humiditatem accidentalem

  20. Aver. Ep. Parv. 201rb22: hoc enim est accidentale, non naturale

  21. Alhaz. Opt. 35, 18: quod lux accidentalis, quae est in re visa colorata, est diversa a colore

    Sabra II 38a, 6: لأن الضوء العرضي الذي في المبصر المتلون غير اللون

  22. Alhaz. Opt. 35, 55: et lux et color, quae sunt in corpore colorato, illuminato lumine accidentali, comprehenduntur a visu simul et admixta et solo sensu

    Sabra II 40a, 24: والضوء واللون اللذان في الجسم المتلون المضيء بضوء عرضي يدركهما البصر معًا وممتزجتين ويدركهما بمجرد الإِحساس

  23. Avic. Gen. 134, 45: cum fricatio fuerit accidentalis, erit etiam caliditas accidentalis

    Qass. 184, 16: والحك عرضى فالسخونة عرضية

  24. Avic. Gen. 139, 40: sua qualitas naturalis vel accidentalis poterit intendi et remitti

    Qass. 190, 11: فإنه قد يزيد فى كيفيته الطبيعية أو العرضية وينقص

  25. Avic. Qual. 41, 6: forma erit privatio <digestionis>, et eius finis erit accidentalis

    Qass. 227, 1: فصورتها عدم النضج، وغايتها الغاية العرضية

  1. 2 also s.v. fortuna Albu. Intro. JS
  2. 1 Albu. Coni.
  3. 4 Alcab.
  4. Ps.-Aris. Caus.
  5. 4 also s.v. maʿnan, lafẓ and kullī Avic. Log.
  6. 5 Avic. An.
  7. 8 Avic. Met.
  8. 2 Aris. Anim. II
  9. 4 Aris. Anim. III
  10. 2 also s.v. ġarīb Aver. MC Gen.
  11. 3 Aver. Ep. Parv.
  12. 2 also s.v. lumen Alhaz. Opt.
  13. 3 Avic. Gen.
  14. 1 Avic. Qual.
1.2

عارضʿāriḍ

act. part. ʿrḍaccidental, accidentally occurring; happening, occurring
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 950, version c, see fn. 19: egritudines corrumpentes evenient et mors accidentalis

    Yama.: ويحدث أمراض شديدة وموت عارض

  2. Albu. Coni. tr. V, li. 417, version c, see fn. 47: significat infelicitatem que adveniet hominibus ex doloribus gutturum et pectorum et alzemenet accidentalium in membris eorum

    Yama.: دلّ على بليّة تعرض للناس من أوجاع الحلوق والصدور والزمانات العارضة في أعضائهم

  3. Avic. An. vol. II 114, 51: hoc fuerit ei essentiale, non accidentale

    Rahm. 227, 18: وذلك أمر ذاتي له لا عارض

  4. Avic. An. vol. II 156, 57: Sed remotis causis accidentalibus, remanet id quod est essentiale

  5. Avic. Met. 14, 54: est quiddam accidentale ei

    Marm. 10, 14: بل هو بالقياس إلى طبيعة الموجود أمر عارض له

  6. Avic. Met. 401, 28: et esset certificatum necesse esse, quamvis non esset quidditas illa accidentalis

  7. Avic. Gen. 70, 12: et posuerunt mixtionem seu temperamentum quid accidentale, et non formam

    Qass. 133, 11: وجعل المزاج أمرا عارضا لا صورة

  8. Avic. Gen. 134, 46: causa extrinseca accidentalis erit causa ad formam naturalem

  1. 4 Albu. Coni.
  2. 2 Avic. An.
  3. 7 also s.v. accidentale Avic. Met.
  4. 2 Avic. Gen.
1.3

بالعرضbi-l-ʿaraḍ

prep. phrase ʿrḍby accident, accidentally
  1. Alcab. diff. I, li. 374: Et unusquisque ex planetis habet in unaquaque harum domorum quandam potestatem ex potestatibus scilicet accidentalibus

    Yama.: ولكلّ كوكب من الكواكب السبعة حظّ في بيت من هذه البيوت وهو من الحظوظ التي تكون بالعرض

  2. Avic. An. vol. II 115, 78: quamvis complexio et corpus causae sint animae accidentales

    Rahm. 228, 20: وإن كان المزاج والبدن علة بالعرض للنفس

  3. Avic. An. vol. II 118, 8: tunc non pendet eius esse ex corpore tantum, nec est corpus causa nisi accidentalis

    Rahm. 230, 2: فليس لها تعلق في نفس الوجود بالبدن، ولا البدن علة لها إلا بالعرض

  4. Aver. Ep. Parv. 256vb39: Antiqui vero attribuunt longitudinem et brevitatem vite causis accidentalibus

  5. Aver. Iunior §30: et hoc accidit ei primo: quod intelligit id quod non erat intellectum in actu, et hoc est intellectus in habitu et est accidentale

    Burn.: وما اِتَفَق له اوّلا من ان يعقل شيئًا ليس هو في نفسه عقلًا بالفعل وهو العقل الذي بالملكة هو بالعرض

  1. 1 Alcab.
  2. 2 Avic. An.
  3. 1 Aver. Ep. Parv.
  4. 1 Aver. Iunior

إلا بالعرض – nisi accidentalisAvic. An. 230 / vol. II 118

1.4

عرضʿaraḍ

n. ʿrḍaccident
  1. Aver. Ep. Parv. 202rb46: Et ideo non est possibile ut homo sciat ista futura, nisi modo accidentali

    Blum. 77, 10: ولذلك ليس يمكن ان يقع للانسان معرفة بما يحدث من هذه الا بضرب من العرض

  2. Alhaz. Opt. 54, 30: comprehendit sentiens et virtus distinctiva istam mensurationem per viam accidentalem sine intentione

    Sabra II 93b, 7: يدرك الحاس والتمييز هذا المعنى بطريق العرَض من غير قصد

  1. 1 Aver. Ep. Parv.
  2. 1 Alhaz. Opt.

الا بضرب من العرض – nisi modo accidentaliAver. Ep. Parv. 77 / 202rb

2.

غريبġarīb

adj. ġrbextraneous, foreign
  1. Aris. Anim. II 648b36: Et ex istis est quae narravimus quod calefaciunt corpus contactum, ex istis est quod caliditas est accidentalis

    Kruk: ومعما وصفنا من الاشياء المسخنة التى تسخن الجسد الذى يماسها ما حرارته غريبة

  2. Aris. Anim. III 786a12: et forte erit albedo ex calore naturali et forte ex calore accidentali

  1. 1 Aris. Anim. II
  2. 1 Aris. Anim. III
3.

دخيل من خارجdaḫīl min ḫāriǧ

adj. phrase dḫl ḫrǧexternal
  1. Aris. Anim. III 750a9: et humor naturalis et accidentalis est conveniens generationi spermatis cum calore

    Brug.: والرطوبة الطباعيّة والدخيلة من خارج موافقة لتوليد الزرع مع الحرارة التى فيه

  1. 1 Aris. Anim. III
4.

فرضيfarḍī

adj. frḍsupposed
  1. Avic. An. vol. II 88, 76: nostra positio aestimativa et nostra divisio accidentalis commutarent loca generis et differentiae

    Rahm. 213, 9: فيكون فرضنا الوهمى أو قسمتنا الفرضية تدور بمكان الجنس والفصل

  1. 1 Avic. An.

The Latin translator apparently read ʿaraḍī ‘accidental’ instead of farḍī.

5.

غرضġaraḍ

n. ġrḍpurpose
  1. Avic. Met. 334, 42: Igitur infinitas individuorum numero erit accidentalis secundum intentionem necessarii in parte divisionis prima

    Marm. 226, 11: فيكون لا تناهى الأشخاص بالعدد غرضًا على المعنى الضرورى من القسم الأول

  1. 1 Avic. Met.

The Latin translator apparently read ʿaraḍ ‘accident’ instead of ġaraḍ.

فيكون لا تناهى الأشخاص بالعدد غرضًا – Igitur infinitas individuorum numero erit accidentalisAvic. Met. 226 / 334

6.

اختراميiḫtirāmī

adj. ḫrmsudden (death)
  1. Avic. Gen. 147, 30: et sint aliquae mortes naturales et aliquae accidentales

    Qass. 196, 4: فمن الآجال طبيعية، ومنها اخترامية

  1. 1 Avic. Gen.
[ The Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr. ]

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: