anima

1.1

نفسnafs

n. nfssoul
  1. Mesue Aph. A §12: Quemadmodum tam vitium anime quam figure corporis a parentibus cadunt hereditas

    Troup.: كما أن أخلاق النفس وأشكال الصور موروثة عن الأباء والأجداد

  2. Mesue Aph. A §21: medicinam etiam anime adhibere non negligas, unde videlicet gaudeat odoratu, visu, auditu, quod nonnulla pars medicine est

    Troup.: فلا تدع معالجة النفس بما يشم وينظر اليه ويفرح به ويطيب سماعه، فذلك باب عظيم من العلاج

  3. Albu. Intro. JS 28, 966: receptioni anime vitalis ac rationalis

    Lemay 25, 561: لِقبول النفس الحيوانيّة والناطقة

  4. Albu. Intro. JS 264, 1745: Mercurius animam rationalem et rationem

    Lemay 414, 1067: وعطارد يدلّ على النفس الناطقة والنطق

  5. Albu. Coni. tr. IV, li. 69: et vincet in eis bona facies et largitas animarum et opus, cum humore

    Yama.: ويغلب عليهم حسن الصورة وسخاء الأنفس والعمل بالرفق

  6. Albu. Coni. tr. V, li. 202: significat illud … apparentiam boni et sanitatem corporum et animarum

    Yama.: دلّ ذلك على … ظهور الخير وصحّة الأبدان والأنفس

  7. Alcab. diff. IV, li. 313: et qui inceperit in .4. horis secundis, timendum erit ei detrimentum corporis sui sine amissione anime sue

  8. Kindi Int. GC 1, 18: secunda est ratio quae potentia est in anima

    Rīda 353, 11: والثانى العقل الذى بالقوة، وهو للنفس

  9. Kindi Int. GC 8, 17: quarta vero est apparens in anima, quae apparet actu

  10. Kindi Som. 12, 8: et proprie in qua transgressio est ad loquendum de virtutibus animae

    Rīda 293, 8: وخاصة ما تخطى فيه إلى القول على قوى النفس

  11. Kindi Som. 26, 23: cum virtus eius sit divisa sensui et omnibus operationibus animae

  12. Fara. Scien. GC 22, 16: et sunt ille super quarum cognitionem et verificationem, homo invenit animam suam quasi creatam

    Amine 67, 10: وهى التى يجد الإنسان نفسه كأنها فُطرت على معرفتها واليقين بها

  13. Fara. Scien. GC 104, 12: Et octava, et est in libro Animalium, et libro Anime

    Amine 119, 12: والثامن: وهو فى كتاب الحيوان وكتاب النفس

  14. Ps.-Fara. Flos 316: sicut formatur sol et luna et intelligentia et anima

    Cruz Her. li. 4: كما يتصوّر الشمس والقمر والعقل والنفس

  15. Avic. An. vol. I 9, 1: Liber de anima Avicennae

  16. Avic. An. vol. II 13, 81: quod omnes hae virtutes virtutes sunt unius animae deservientes ei

  17. Avic. Met. 1, 10: quod speculativae sunt illae in quibus quaerit perfici virtus animae speculativa

  18. Avic. Met. 540, 34: Nam propter exercitium illorum motuum venit in animam recordatio Dei

  19. Fara. Int. li. 44: Hec autem virtus est una de partibus anime

    Bouy. 8, 9: فان هذه القوة جزء ما من النفس

  20. Kindi Int. DG 5, 1: sensatum igitur in anima est sentiens secundum quod est in anima

    Rīda 355, 6: فاذن المحسوس فى النفس هو الحاسّ

  21. Kindi Int. DG 9, 17: quartus [ sc. intellectus ] vero est qui est apparens ex anima in effectu

    Rīda 358, 9: وأما الرابع فهو الظاهر فى النفس متى ظهر بالفعل

  22. Nico. Plan. §2: Constaret enim utrum habeant necne plantae animam et virtutem desiderii

  23. Nico. Plan. §25: quia inanimatum est quod non habet animam nec aliquam partium eius

    Dross.: لان الغير متنفس هو ما لا نفس له ولا جزء من اجزائها

  24. Ibn Tum. 109b, 14: Et necessitas hec infixa est animabus intelligentium omnium

  25. Ibn Tum. 109b, 16: insitum est (est) enim animabus eorum quod actio indiget actore

  26. Aris. Anim. II 641a19: et quod quando animal caruerit anima non remanebit animal post hoc

  27. Aris. Anim. II 641b9: Iam ergo manifestum est nobis quod non debemus loqui in tota anima, quoniam non est in tota anima natura

  28. Aris. Anim. III 722b22: Et manifestum est quod non posset salvari res carens anima neque est animal

  29. Aris. Anim. III 726b24: et propter hoc communicant membrum et totum in nomine animae

    Brug.: ولذلك يشترك العضو والكلّ باسم النفس

  30. Aver. MC Gen. 163va37: materia artis medicine est anima

  31. Aver. Ep. Parv. 192va27: anima enim bestialis existens in animalibus non impedit actiones nature

  32. Aver. Ep. Parv. 202va5: intelligentia abstracta anime ymaginative det naturam universalem istius individui facti

  33. Aver. MC Int. diff. I, 1, 7: dictiones quibus ratiocinatur significant primo intentiones que sunt in anima

  34. Aver. MC Int. diff. I, 2, 14: res invente, quarum intentiones que sunt in anima sunt exempla et significantes ipsas, sunt une

  35. Aver. Iunior §2: Et hec est illa questio quam Philosophus in libro De anima promiserat declarare et adhuc ad nos non pervenit id

    Burn.: وهذا المطلب هو الذي كان وعد به الحكيم في كتاب النفس ولَم يَصَل الينا قوله في ذلك

  36. Aver. Iunior §13: Et dicamus quod iam demonstratum est in libro De anima quod sunt intellectus tres

  37. Alhaz. Opt. 35, 16: tamen cum comprehensione istius intentionis a virtute distinctiva, ista intentio quiescit in anima

    Sabra II 38a, 3: إلا أن هذا المعنى مع إدراك القوة المميزة له قد استقر في النفس

  38. Alhaz. Opt. 72, 8: Et etiam declaratum est … quod formae, quae iterantur visui, figurantur in anima

  39. Aris. Phys. VII 41, 27 (246b27): Neque etiam in virtutibus animae et vitiis eius

  40. Aris. Phys. VII 47, 2 (248b28): Manifestum est ergo ex his quod alteratio est in sensibilibus solummodo et in parte sensibili animae, in aliis vero minime nisi per accidens

    Bad. 764, 1: فقد ظهر أن أمر الاستحالة إنما يكون فى المحسوسات وفى الجزء الحسى من النفس

  41. Avic. Gen. 80, 35: animalia autem et plantae ex corpore et anima componuntur

  42. Avic. Gen. 82, 83: Et, si est necessarium animae pro sua compositione, materia est nihilominus ei necessaria

  43. Avic. Qual. 2, 11: Deinde vertemus studium in dispositione animae

  44. Avic. Qual. 76, 27: Et in colore non attingit anima [aut] aliquid istius nec in sapore nec in odore

  1. 3 Mesue Aph. A
  2. 10 Albu. Intro. JS
  3. 2 Albu. Coni.
  4. 4 Alcab.
  5. 31 Kindi Int. GC
  6. 34 Kindi Som.
  7. Fara. Scien. GC
  8. 1 Ps.-Fara. Flos
  9. 458 et passim Avic. An.
  10. 253 Avic. Met.
  11. 1 Fara. Int.
  12. 20 Kindi Int. DG
  13. 9 et passim, also s.v. animatus Nico. Plan.
  14. 2 Ibn Tum.
  15. 18 Aris. Anim. II
  16. 16 Aris. Anim. III
  17. 1 Aver. MC Gen.
  18. 75 Aver. Ep. Parv.
  19. 31 Aver. MC Int.
  20. 5 Aver. Iunior
  21. 5 also s.v. figurari, fixus and inducere Alhaz. Opt.
  22. 4 Aris. Phys. VII
  23. 2 Avic. Gen.
  24. 4 Avic. Qual.
[ Alon/Abed 2007, 479. ] [ Goichon 1938, no. 712. ]
1.2

نفسانيnafsānī

adj. nfspsychological, psychical
  1. Alcab. diff. II, li. 174: Et significat de infirmitatibus infirmitates anime

  2. Avic. Met. 163, 40: nec exemplum quasi illae res non remaneant existentes nec in materiis corporalibus nec animabus

    Marm. 110, 16: ولا أمثال لتلك الأشياء قائمة لا فى مواد بدنية أو نفسانية

  1. 1 Alcab.
  2. 1 Avic. Met.

لا فى مواد بدنية أو نفسانية – nec in materiis corporalibus nec animabusAvic. Met. 110 / 163

1.3

نفس نفسانيةnafs nafsāniyya

n. + adj. nfs nfsspiritual soul
  1. Alcab. diff. II, li. 40: Et significat animam et vitam

    Yama.: ويدلّ على النفس النفسانية والحياة

  1. 1 s.v. anima nafs Alcab.
1.4

تنفّسtanaffus

n. nfsrespiration, breathing
  1. Aris. Anim. II 642a31: Et debemus dicere sermonem nostrum secundum hanc dispositionem, scilicet quod anima est propter hoc, et hoc est propter istas res necessario

    Kruk: وينبغى ان نقول بقول عام على مثل هذه الحال اعنى ان التنفس يكون لحال هذا الشىء وهو يكون لحال هذه الاشياء باضطرار

  1. 1 Aris. Anim. II

The Latin translator probably read nafs ‘soul’ instead of tanaffus.

1.5

نفسnafas

n. nfsa single breath
  1. Ibn Tum. 111a, 36: bona quidem sunt distributa, et vestigia sunt scripta, et anime invente sunt et termini sunt determinati

    Goldz. 236, 9: الارزاق مقسومة والآثار مكتوبة والانفاس معدودة والآجال محدودة

  1. 1 Ibn Tum.

The Latin translator probably read nafs instead of nafas.

2.

روحrūḥ

n. rwḥ / ryḥspirit
  1. Albu. Intro. JS 264, 1768: Sunt ex signis quedam que sunt corpus sine anima

    Lemay 414, 1078: إنَّ من البروج ما هو جسم بلا روح

  2. Alcab. diff. II, li. 247: Et dixerunt quidam quod Sol significet spiritum, id est animam, et Luna cogitationem

    Yama.: وقال بعضهم إنّ الشمس تدلّ على الروح والقمر على الفكر

  1. 1 Albu. Intro. JS
  2. 1 Alcab.
3.

ذهنḏihn

n. ḏhnmind
  1. Ps.-Fara. Flos 316: immo sunt intentiones, certe, manifeste, fixe in anima

    Cruz Her. li. 15: بل هذه معانٍ ظاهرة صحيحة مركوزة في الذهن

  2. Avic. Log. 12rb24: Cum enim iam intellectum est in anima fit aptum ut intelligatur ei generalitas

    Madk. 66, 18: فإنه إذا حصل فى الذهن معقولا، صَلُح أن تعقل له الجنسية

  1. 1 Ps.-Fara. Flos
  2. 1 s.v. animus Avic. Log.
4.

حياةḥayāt

n. ḥyw / ḥyylife
  1. Avic. An. vol. I 30, 68: quia anima quam habent caeli non est nutriendi

    Rahm. 12, 12: فإن الحياة التى لها [sc. النفس الفلكية] ليس هو التغذى

  2. Avic. An. vol. I 35, 36: Ergo quod intelligitur de vita et de anima non est unum et idem si, quod dicimus animam, volumus intelligere quod omnes intelligunt

    Rahm. 15, 14: فليس إذن المفهوم من الحياة والنفس واحدا إذا عنينا بالحياة ما يفهمه الجمهور

  1. 5 Avic. An.
5.

بالbāl

n. bwlmind
  1. Avic. Met. 32, 17: sed fiet assignatio aliqua transitus ille per animam nomine vel signo quod aliquando in se erit minus notum quam illud

    Marm. 23, 2: بل تنبيهًا وإخطارًا بالبال، باسم أو بعلامةٍ، ربما كانت فى نفسها أخفى منه

  2. Avic. Met. 33, 21: Cum igitur frequentaveris illud nomen vel signum, faciet animam percipere quod ille intellectus transiens per animam est illud quod vult intelligi et non aliud

    Marm. 23, 4: فإذا استعملت تلك العلامة تنبهت النفس على إخطار ذلك المعنى بالبال، من حيث أنه هو المراد لا غيره

  1. 2 Avic. Met.
6.

شيءšayʾ

n. šyʾthing
  1. Avic. An. vol. I 41, 00: quod anima non apprehendit aliquid quod est extra illam, nisi quia ipsa est prior eo et est principium eius

    Rahm. 18, 8: أن الشىء إنما يدرك ما سواه لأنه متقدم عليه ومبدأ له

  2. Avic. An. vol. I 41, 11: anima non apprehendit in actu nisi id de quo in ipsa est aliquid

  1. 2 Avic. An.
7.

ذاتḏāt

n. ḏwessence
  1. Avic. An. vol. II 63, 16: et praeter hoc forma scamni in anima carpentarii

    Rahm. 199, 15: وكذلك صورة السرير فى ذات النجار

  1. 1 Avic. An.
8.

عقلʿaql

n. ʿqlintellect
  1. Avic. Met. 160, 2: quod ad intelligendum eas necesse sit animae eas exspoliare

    Marm. 109, 10: لا بتجريد يحتاج أن يتولاه العقل

  1. 1 Avic. Met.
9.

حسّḥiss

n. ḥsssense
  1. Aver. Ep. Parv. 192rb12: Et ideo ista retia, scilicet tunice oculi, conservant virtutem anime

    Blum. 11, 6: ولذلك كانت هذه الشباك، اعنى طبقات العين، حافظة لقوة الحس

  1. 1 Aver. Ep. Parv.
10.

عينʿayn

n. ʿyneye
  1. Ibn Tum. 112d, 18: non astringitur ymaginationi, neque describitur in anima

    Goldz. 241, 16: لا يتخصص فى الذهن ولا يتمثل فى العين

  1. 1 Ibn Tum.
11.

همّةhimma

n. hmmconcern, intention
  1. Avic. An. vol. II 26, 47: illis scilicet quorum anima sollicita fuit circa id quod vidit

    Rahm. 177, 9: هو من كانت همته مشغولة بما رأى

  1. 1 Avic. An.
12.

نسبةnisba

n. nsbrelation
  1. Avic. An. vol. I 57, 14: Quomodo autem erit anima inter contraria movens et apprehendens?

    Rahm. 27, 6: فكيف تكون النسبة بين الأضداد محركا ومدركا

  1. 1 Avic. An.

The Latin translator probably read nafs ‘soul’ instead of nisba.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: