bonus

1.1

جيّدǧayyid

adj. ǧwdgood, excellent (e.g. a thing, faculty, or astrological position)
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 125: et dominus eius in angulis salvus a nocumentis boni loci ex circulo

    Yama.: و[sc. إن] كان بريئا من المناحس جيّد المحلّ في الفلك wa- [ sc. in ] kāna barīʾan mina l-manāḥisi ǧayyida l-maḥalli fī l-falaki

  2. Albu. Coni. tr. II, li. 257: Et si fuerit Mars in bono loco laudabili

    Yama.: وإذا كان المرّيخ في موضع جيّد محمود wa-iḏā kāna l-mirrīḫu fī mawḍiʿin ǧayyidin maḥmūdin

  3. Avic. An. vol. I 198, 14: divisio bona est

  4. Fara. Int. li. 16: et prohibent illum dici esse boni ingenii

    Bouy. 5, 2: على من كان جيد الروية ʿalā man kāna ǧayyida al-rawīyati

  5. Nico. Plan. §116: et a quibusdam malis seminibus bonae arbores proveniunt

    Dross.: ومنه ما يخرج من البزر الردىء شجرا جيدا wa-minhu mā yuḫriǧu mina l-bizri l-radīʾi šaǧaran ǧayyidan

  6. Nico. Plan. §117: Et non provenit de facili ex semine malo planta bona nec ex semine bono arbor mala

    Dross.: وليس ينبت من البزر الردىء نبات جيد بسهولة wa-laysa yanbutu mina l-bizri l-radīʾi nabātun ǧayyidun bi-suhūlatin, wa-lā mina l-bizri l-ǧayyidi nabātun radīʾun

  7. Aris. Anim. II 672a4: quia sanguis qui remanet ibi est bonae digestionis et decoctionis

  8. Aris. Anim. II 673b23: Et causa illius est quia corpora illorum sunt bonae respirationis et dissolutionis

  9. Aris. Anim. II 676b9: quoniam illa membra sunt bonae creationis pulchrae figurae

    Kruk: لأن تلك الاعضاء جيدة الخلقة حسنة الشكل li-anna tilka l-aʿḍāʾa ǧayyidatu l-ḫilqati ḥasanatu l-šakli

  10. Aris. Anim. III 725a16: quoniam phlegma est superfluitas boni cibi quo indigetur

  11. Aris. Anim. III 749b21: Quoniam ergo sunt boni volatus de necessitate transit sua superfluitas in plumam et alas

  12. Aris. Anim. III 776a16: et est bonum et utile tempore partus

  13. Aver. Ep. Parv. 192ra11: Et propter hanc causam fuerunt palpebre posite in bonis oculis

  14. Aver. Ep. Parv. 192rb2: Et est proprium huic comprehensioni quod non sit bona nisi in temperata luce

  15. Aver. Ep. Parv. 196rb50: Et qui habent mediam complexionem habent bonam conservationem et bonam memoriam

  16. Aver. Ep. Parv. 256vb22: et multi bone consistentie moriuntur iuvenes

  1. 3 Albu. Coni.
  2. 1 Avic. An.
  3. 1 Fara. Int.
  4. 2 Nico. Plan.
  5. 20 also s.v. ǧāda Aris. Anim. II
  6. 10 Aris. Anim. III
  7. 11 Aver. Ep. Parv.
1.2

جودةǧūda

n. ǧwdgoodness, excellence
  1. Albu. Coni. tr. V, li. 297: et bona plantatione arborum

    Yama.: و[sc. مع] جودة غرس الأشجار wa- [ sc. maʿa ] ǧūdati ġarsi l-ašǧāri

  2. Albu. Coni. tr. VII, li. 114: et bonum intellectum eorum

    Yama.: و[sc. على] جودة فهمهم wa- [ sc. ʿalā ] ǧūdati fahmihim

  1. 2 Albu. Coni.

و[sc. على] جودة فهمهم – et bonum intellectum eorumAlbu. Coni. tr. VII, li. 114

2.1

حسنḥasan

adj. ḥsnbeautiful; good (e.g. condition)
  1. Albu. Intro. JS 99, 465: sed eius motus equatur super eos, fit aer eorum bone complexionis et locus eorum temperatus

    Lemay 164, 248: فإنَّ هواءَهم حسن التمزيج fa-inna hawāʾahum ḥasanu l-tamzīǧi

  2. Albu. Intro. JS 328, 294: laudem quoque et bonam famam

    Lemay 619, 163: و[sc. على] الثناء الحسن والمدح wa- [ sc. ʿalā ] l-ṯanāʾi l-ḥasani wa-l-madḥi

  3. Albu. Coni. tr. IV, li. 131: significat quod apparebunt in civitatibus super quas est almuztauli reges bonarum facierum et pulcri

    Yama.: ملوك حسان الصور ذو جمال mulūkun ḥisānu l-ṣuwari ḏū ǧamālin

  4. Albu. Coni. tr. VII, li. 41: Et si fuerit Saturnus sedens in eo et sit bone dispositionis

  5. Alcab. diff. I, li. 188: Capricornus, bone vite

    Yama.: الجدي حسن المعيشة al-ǧadyu ḥasanu l-maʿīšati

  6. Alcab. diff. II, li. 59: boni animi, moribus bonus

  7. Avic. An. vol. II 55, 92: item qui est bonorum morum imaginat

  8. Avic. Met. 345, 59: quare quaeris quod est bonum

    Marm. 233, 16: ولِمَ تطلب ما هو حسن wa-limā taṭlubu mā huwa ḥasanun

  9. Avic. Met. 550, 87: et omnino omnes qui nascuntur in climatibus in quibus non possunt nasci homines bonae complexionis

    Marm. 376, 11: أن ينشأ فيها أمم حسنة الأمزجة an yanšaʾa fīhā umamun ḥasanatu l-amziǧati

  10. Aris. Anim. II 651a24: significatio super hoc est quod non inveniuntur nisi in animali fertili bonae dispositionis

    Kruk: ما كان من الحيوان مخصبا حسن الحال mā kāna mina l-ḥayawāni muḫṣiban ḥasana l-ḥāli

  1. 2 also s.v. madḥ Albu. Intro. JS
  2. 88 Albu. Coni.
  3. 2 Alcab.
  4. 1 Avic. An.
  5. 3 Avic. Met.
  6. 1 Aris. Anim. II
2.2

حسنḥusn

n. ḥsngoodness
  1. Albu. Coni. tr. IV, li. 69: et vincet in eis bona facies et largitas animarum

    Yama.: ويغلب عليهم حسن الصورة wa-yaġlibu ʿalayhim ḥusnu l-ṣūrati

  2. Albu. Coni. tr. IV, li. 86: significat bonam complexionem eius

    Yama.: دلّ على حسن امتزاجه dalla ʿalā ḥusni mtizāǧihī

  3. Avic. Met. 467, 58: futuri mundi bonum meritum

    Marm. 320, 11: وحسن معاد الآخرة wa-ḥusnu maʿādi l-āḫirati

  4. Aris. Anim. II 680b7: sed est simile pinguedini animalis fertilis bonae dispositionis

    Kruk: الذى يكون تقويمه من الخصب وحسن الحال allaḏī yakūnu taqwīmuhū mina l-ḫiṣbi wa-ḥusni l-ḥāli

  1. 13 et passim Albu. Coni.
  2. 1 Avic. Met.
  3. 1 Aris. Anim. II

دلّ على حسن امتزاجه – significat bonam complexionem eiusAlbu. Coni. tr. IV, li. 86

3.1

خيرḫayr

(nominalized) adj. ḫyrgood, excellent; good (n.)
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 230: in bono loco

  2. Albu. Coni. tr. V, li. 899: deinde sublimabitur eis rex bonus et morietur

    Yama.: ثمّ يليهم ملك خير ويموت

  3. Avic. An. vol. II 77, 24: quae propria est ad cogitandum de rebus singularibus, de eo … quod est bonum et malum

    Rahm. 207, 6: تختص بالروية فى الأمور الجزئية … مما هو … خير وشر

  4. Avic. Met. 468, 69: dicemus quod bonus acquirit bonitatem non secundum viam intentionis et inquisitionis ut sit hoc

    Marm. 321, 1: قيل إن الخير يفيد الخير ولكن لا على سبيل قصد وطلب ليكون ذلك

  5. Avic. Met. 502, 90: haec igitur actio, quantum ad ipsum, bona est

    Marm. 344, 7: فهذا الفعل بالقياس إليها خير لها

  6. Aver. MC Int. diff. IV, 95, 27: cum crediderimus in re aliqua quod est bona et est credulitas vera, sicut nostra credulitas in vita quod ipsa est bona

    Butt. 118, 15: إذا اعتقدنا فى شىء ما أنه خير وكان ذلك عقدا صادقا – مثل اعتقادنا فى الحياة أنها خير

  7. Aver. MC Int. diff. IV, 95, 30: una quarum est quod est mala et alia quod ipsa non est bona

    Butt. 118, 17: أحدهما أنها شر والآخر أنها ليست بخير

  1. 2 Albu. Coni.
  2. 1 s.v. bonum Avic. An.
  3. 4 Avic. Met.
  4. 42 Aver. MC Int.
3.2

خيريḫayrī

adj. ḫyrgood (e.g. thing, cause)
  1. Albu. Coni. tr. III, li. 122: utentur rebus bonis

  2. Albu. Coni. tr. VIII, li. 285: cum destructione maioris partis rerum bonarum

  3. Avic. Met. 333, 23: Verbi gratia, nam quia debuit in fine divino esse largitatem dantem omni quod possibile est esse bonum in suo esse

    Marm. 225, 17: فإنه مثلا لما كان يجب فى الغاية الإلهية - التى هى الجود - أن يؤتى كل ممكن الوجودِ وجودُه الخيرى fa-innahū maṯalan lammā kāna yaǧibu fī l-ġāyati l-ilāhiyyati – llatī hiya l-ǧūdu – an yuʾtā kulla mumkini l-wuǧūdi wuǧūduhū l-ḫayriyyu

  4. Avic. Met. 500, 61: quod non daret esse causis bonis

  1. 2 Albu. Coni.
  2. 2 Avic. Met.
3.3

خيرةḫayra

n. ḫyrgood thing
  1. Avic. Met. 502, 00: coniunguntur rebus bonis

    Marm. 344, 14: التى تتصل بأشياء هى خيرات allatī tattaṣilu bi-ašyāʾin hiya ḫayrātun

  1. 1 Avic. Met.

بأشياء هى خيرات – rebus bonisAvic. Met. 344 / 502

3.4

خيريةḫayriyya

n. ḫyrgoodness
  1. Avic. Met. 431, 51: cuius quidditas est intelligibilis pura, bona, immunis ab omni

    Marm. 297, 3: فوق أن تكون الماهية عقلية محضة، خيرية محضة fawqa an takūna l-māhiyyatu ʿaqliyyatan maḥḍatan, ḫayriyyatan maḥḍatan

  1. 1 s.v. ḫayrī Avic. Met.

أن تكون الماهية عقلية محضة، خيرية محضة – cuius quidditas est intelligibilis pura, bonaAvic. Met. 297 / 431

3.5

خيّرḫayyir

adj. ḫyrcharitable (person)
  1. Avic. Met. 465, 3: Sicut si aliquis vir bonus velit ire propter negotium suum ad aliquem locum

    Marm. 318, 15: كما أن رجلا خيّرًا لو أراد أن يمضى فى حاجته kamā anna raǧulan ḫayyiran law arāda an yamḍiya fī ḥāǧatihī

  1. 1 Avic. Met.
4.

صالحṣāliḥ

act. part. ṣlḥgood (astr.: aspect, sign)
  1. Albu. Coni. tr. VIII, li. 277: signa et prodigia bona

  2. Alcab. diff. II, li. 204: et a Sole in bono aspectu

    Yama.: ومن الشمس في منظر صالح wa-mina l-šamsi fī manẓarin ṣāliḥin

  1. 1 Albu. Coni.
  2. 1 Alcab.
5.

جميلǧamīl

adj. ǧmlbeautiful, pleasant
  1. Avic. Met. 544, 93: sed oportet ut qui accipit, accipiat pro studio afferente fructum alii ut sit … commercium bonae famae

    Marm. 371, 13: بل يجب أن يكون الآخذ آخذا من صناعة يعطى بها فائدة تكون … عوضا هو ذكر جميل

  2. Aver. MC Gen. 164rb8: credere quod sunt bona

  1. 1 Avic. Met.
  2. 1 Aver. MC Gen.
6.

سعدsaʿd

n. sʿdbenefic (n.) (a fortunate planet, astrol.) (lit. ‘good fortune’)
  1. Alcab. diff. II, li. 266: Ideoque dictum est quod Caput esset fortuna cum fortunis et malum cum malis, et Cauda mala cum bonis et bona cum malis

    Yama.: والذنب نحس مع السعود وسعد مع النحوس wa-l-ḏanabu naḥasa maʿa al-suʿūdi wa-saʿida maʿa al-nuḥūsi

  2. Alcab. diff. IV, li. 207: donec perveniat ad bonos vel malos planetas. Et dirigitur esse corporum regum

    Yama.: إلى أن ينتهي [sc. التسيير] إلى النحوس أو السعود ilā an yantahiya [ sc. al-tasyīru ] ilā l-nuḥūsi awi l-suʿūdi

  1. 6 Alcab.

إلى النحوس أو السعود – ad bonos vel malos planetasAlcab. diff. IV, li. 207

7.1

طيّبṭayyib

adj. ṭybgood, friendly (e.g. mind)
  1. Alcab. diff. I, li. 176: Virgo habet quicquid seminatur ex seminibus, et est larga, boni animi, et habet ex corpore hominis ventrem

    Yama.: السنبلة … سخيّ طيّب النفس al-sunbulatu … saḫīyun ṭayyibu l-nafsi

  2. Alcab. diff. II, li. 59: pulcre stature, boni animi

  1. 5 Alcab.
7.2

طيبṭīb

n. ṭybgoodness
  1. Albu. Coni. tr. IV, li. 221: Et fortasse consequentur bubones et multas pluvias in quarta vernali, et bonum aerem in quarta estivali

    Yama.: وطيب الهواء في الربع الصيفي wa-ṭību l-hawāʾi fī rabʿi l-ṣayfi

  2. Albu. Coni. tr. VII, li. 47: significat multos census regi et bonam voluntatem eius

    Yama.: و[sc. على] طيب نفسه wa- [ sc. ʿalā ] ṭībi nafsihī

  1. 5 Albu. Coni.

و[sc. على] طيب نفسه – et bonam voluntatem eiusAlbu. Coni. tr. VII, li. 47

8.1

محمودmaḥmūd

pass. part. ḥmdlaudable (position of a planet, astrol.)
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 212: Et similiter si fuerit Saturnus in loco bono

    Yama.: إن كان زحل في موضع محمود in kāna zuḥalu fī mawḍiʿin maḥmūdin

  2. Albu. Coni. tr. II, li. 534: Et si fuerit in domibus Iovis, significat quod mors eorum erit mors bona

  1. 5 Albu. Coni.
8.2

حميدḥamīd

adj. ḥmdpraiseworthy
  1. Avic. Met. 550, 88: alia civitas fuerit bonarum constitutionum

    Marm. 376, 12: ولها [sc. المدينة] سنة حميدة wa-lahā [ sc. al-madīnati ] sunnatun ḥamīdatun

  1. 1 Avic. Met.
9.

صحيحṣaḥīḥ

adj. ṣḥḥhealthy, sound
  1. Avic. Met. 550, 88: in quibus non possunt nasci homines bonae complexionis nec boni sensus

    Marm. 376, 11: [sc. أمم] صحيحة القرائح والعقول [ sc. umamun ] ṣaḥīḥatu l-qarāʾiḥi wa-l-ʿuqūli

  1. 1 Avic. Met.
10.

موافقmuwāfiq

act. part. wfqfitting, favourable (e.g. complexion)
  1. Avic. An. vol. I 137, 79: Et hoc est in bonis et in malis complexionibus simul

    Rahm. 71, 3: وذلك فى الأمزجة الموافقة والرديئة معا wa-ḏālika fī l-amziǧati l-muwāfiqati wa-l-radīʾati maʿan

  1. 1 Avic. An.
11.

مطبوعmaṭbūʿ

pass. part. ṭbʿnaturally gifted
  1. Mesue Aph. B §2: Et complexio hominis boni ingenii in opere medicine et physice et cognitione prevalet

    Troup.: النفس المطبوعة تعين الصناعة الطبية al-nafsu l-maṭbūʿatu tuʿīnu l-ṣināʿata l-ṭibbiyyata

  1. 1 Mesue Aph. B
12.

شافٍšāfin

act. part. šfyclear, satisfactory
  1. Aris. Anim. III 722a1: Et si quis consideraverit hoc bona consideratione inveniet contrarium

    Brug.: واذا نظر احد فى ذلك نظرا شافيا wa-iḏā naẓara aḥadun fī ḏālika naẓaran šāfiyan

  1. 1 Aris. Anim. III
13.

الذي ينبغيallaḏī yanbaġī

rel. clause bġywhich ought to be
  1. Aris. Anim. III 757b4: non crescent ova cremento bono

    Brug.: لم ينشؤ البيض النشوء الذى ينبغى lam yanšuʾi l-bayḍu l-nušūʾa llaḏī yanbaġī

  1. 1 Aris. Anim. III

النشوء الذى ينبغى – cremento bonoAris. Anim. III 757b4

14.

(الذي) يُنتفع به(allaḏī) yuntafaʿu bihī

indef. rel. clause nfʿwhich is put to use
  1. Aris. Anim. III 765b29: exit cibus paucus bonus ex multo cibo

    Brug.: وكمثل ما يخرج غذاء قليل ينتفع به من الغذاء الكثير wa-ka-miṯli mā yuḫraǧu ġiḏāʾun qalīlun yuntafaʿu bihī mina l-ġiḏāʾi l-kaṯīri

  1. 1 Aris. Anim. III

غذاء قليل ينتفع به – cibus paucus bonusAris. Anim. III 765b29

15.

بعدbuʿd

n. bʿdrange
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 259, version c, see fn. 11: significans … quod tenebit eos et bonam habere famam

    Yama.: كان ذلك دليلا على … ضبطه لها مع بعد صوته maʿa buʿdi ṣawtihī

  1. 1 Albu. Coni.

مع بعد صوته – bonam … famamAlbu. Coni. tr. II, li. 259, fn.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: