certitudo

1.1

يقينyaqīn

n. yqncertainty, certain knowledge
  1. Avic. An. vol. I 68, 57: sed differt a certitudine in firmitudine et comprehensione

    Rahm. 33, 9: يخالف اليقين بالتأكيد والشدة

  2. Avic. An. vol. II 141, 29: Ipsa autem certitudo, certitudo est habendi hoc apud se et ut, cum voluerit illud scire, sciet

    Rahm. 242, 14: فذلك اليقين لأنه متيقن أن هذا حاصل عنده

  3. Avic. Met. 16, 93: nobilior vero scientia, quia est certitudo veritatis

    Marm. 11, 19: فإنها أفضل علم أى اليقين

  4. Avic. Met. 18, 29: acquirit opinionem, non certitudinem

  5. Fara. Int. li. 45: Hec autem virtus est una de partibus anime cui acquiritur cognicio prima et certitudo proposicionum quas prediximus

    Bouy. 9, 1: فان هذه القوة جزء ما من النفس يحصل لها المعرفة الاولى … واليقين بالمقدمات التى صفتها الصفة التى ذكرناها

  6. Alhaz. Opt. 9, 27: et cadet super ipsam certitudo

  1. 4 Avic. An.
  2. 3 Avic. Met.
  3. 1 Fara. Int.
  4. 1 Alhaz. Opt.
[ Alon/Abed 2007, 529. ] [ Goichon 1938, no. 791. ]
1.2

تيقّنtayaqqun

n. yqncertainty
  1. Avic. An. vol. II 141, 31: et sic certitudo eius in effectu est quod hoc iam acquisitum est, quae vocatur in effectu

    Rahm. 242, 15: فيكون تيقنه بالفعل بأن هذا حاصل تيقنا به بالفعل

  2. Alhaz. Opt. 42, 4: scilicet aut per certitudinem aut per aestimationem

  1. 1 Avic. An.
  2. 1 Alhaz. Opt.
1.3

متيقّنmutayaqqin

act. part. yqnbeing certain
  1. Avic. An. vol. II 141, 29: Ipsa autem certitudo, certitudo est habendi hoc apud se

    Rahm. 242, 14: فذلك اليقين لأنه متيقن أن هذا حاصل عنده

  2. Avic. An. vol. II 142, 38: scilicet cognitum in effectu et certitudinem in effectu habendi penes se hoc repositum

    Rahm. 243, 2: وإذا كانت الإشارة تتناول المعلوم بالفعل من المتيقن بالفعل أن هذا عنده مخزون

  1. 2 Avic. An.
2.1

تحقيقtaḥqīq

n. ḥqqverification, ascertaining
  1. Avic. An. vol. I 88, 29: quamvis etiam postea addemus certitudinem huius

  2. Avic. Met. 69, 84: Capitulum de certitudine substantiae corporeae

    Marm. 48, 11: فصل فى تحقيق الجوهر الجسمانى

  3. Avic. Met. 69, 86: cognitio corporis et certitudo suae

  4. Alhaz. Opt. 75, 1: non est comprehensio in fine certitudinis

    Sabra II 152a, 25: ليس … في غاية التحقيق

  5. Alhaz. Opt. 75, 6: visibilia assueta comprehenduntur comprehensione in fine certitudinis

    Sabra II 152a, 4: تدرك … المبصرات المألوفة إدراكًا في غاية التحقيق

  1. 1 Avic. An.
  2. 8 Avic. Met.
  3. 2 Alhaz. Opt.
[ Goichon 1938, no. 172. Gutas 1988, 188–191. ]
2.2

حقيقةḥaqīqa

n. ḥqqtruth; essence, true nature
  1. Avic. An. vol. I 123, 67: qualitates sensibiles non habent certitudinem in se

  2. Avic. An. vol. I 218, 18: Ipsi etenim tenent quod certitudo videndi est ut simulacrum rei appareat in visu

    Rahm. 119, 7: فإن عندهم أن حقيقة الإدراك تمثل شبح فى الناظر

  3. Avic. Met. 28, 19: Oportet nos … scire … dispositionem possibilitatis et eius certitudinem

    Marm. 19, 13: فينبغى لنا … أن نعرف … حال الإمكان وحقيقته

  4. Avic. Met. 33, 30: certitudo entis est quod

  1. 5 Avic. An.
  2. 84 Avic. Met.
[ Goichon 1938, no. 171. ]
2.3

تحقّقtaḥaqquq

n. ḥqqascertainment, validation
  1. Avic. Met. 20, 69: Utilitas igitur huius scientiae … est profectus certitudinis principiorum scientiarum particularium, et certitudo eorum quae sunt eis communia

    Marm. 14, 11: فمنفعة هذا العلم …هى إفادة اليقين بمبادئ العلوم الجزئية، والتحقق لماهية الأمور المشترك فيها

  2. Avic. Met. 20, 76: principium certitudinis sciendi illas

  1. 4 Avic. Met.
[ Goichon 1938, no. 173. Gutas 1988, 188–191. ]
2.4

حقّḥaqq

n. or adj. ḥqqtruth; true
  1. Avic. Met. 319, 17: principium primum quod est attribuens aliis certitudinem, profecto certum erit quia ipsum est certitudo per seipsum

    Marm. 215, 7: مبدأ أولا هو المعطى لغيره الحقيقة، صح أنه الحق بذاته

  2. Avic. Met. 413, 92: et ob hoc sunt omnes, prout sunt in seipsis, falsae, sed propter ipsum est certitudo earum

    Marm. 284, 15: فلذلك كلها [sc. الأشياء] فى أنفسها باطلة، وبه [sc. الله] حقة

  1. 2 Avic. Met.
[ Goichon 1938, no. 170. ]

وبه [sc. الله] حقة – sed propter ipsum est certitudo earumAvic. Met. 284 / 413

2.5

استحقاقistiḥqāq

n. ḥqqdeserving (n.)
  1. Avic. Met. 205, 90: et per quam discernitur certitudo suae novae inceptionis a primis

    Marm. 137, 14: ويتميز بها استحقاق حدوثها من الأوائلة

  2. Avic. Met. 205, 91: non quod certitudo eius sit in illa

    Marm. 137, 14: من لا استحقاقه عنها

  1. 2 Avic. Met.
2.6

ثبوت الحقّيةṯubūt al-ḥaqqiyya

genit. compound ṯbt ḥqqestablishment of the truth
  1. Avic. Met. 527, 11: et studeas reddere bonum pro bono cuius rei certitudo faciet te refugere malum. Sed certitudo huius est evidentia miraculorum eius

    Marm. 362, 1: فان فى ثبوت حقية ذلك مزجرة عن الشر. وثبوت حقية ذلك يكون بظهور آياته

  1. 1 Avic. Met.
[ This sense of the Arabic term ḥaqqiyya is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr. ]
2.7

حقّيةḥaqqiyya

n. ḥqqbeing true (n.)
  1. Avic. Met. 319, 15: communicat, dignius est habenda ipsa certitudine

    Marm. 215, 6: المشارك فيها أولى بالحقية

  1. 1 Avic. Met.
[ This sense of the Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr. ]
2.8

حقيقيḥaqīqī

adj. ḥqqtrue
  1. Avic. Met. 319, 13: Sed quia esse absolute, cum positum fuerit esse alicuius, fiet certitudo eius

    Marm. 215, 6: ولأن الوجود المطلق إذا جعل وجود شىء صار حقيقيا

  1. 1 Avic. Met.

صار حقيقيا – fiet certitudo eiusAvic. Met. 215 / 319

2.9

حقيقيةḥaqīqiyya

n. ḥqqreality
  1. Avic. Met. 346, 72: est manifestatio certitudinis beneficii et liberalitatis

    Marm. 234, 6: فهذا هو البيان لحقيقية الخير والجود

  1. 1 Avic. Met.
3.1

صحّةṣiḥḥa

n. ṣḥḥtruth; soundness
  1. Albu. Coni. tr. VIII, li. 211: Et secundum hunc modum scientur … convenientia gradus profectionis et angulorum eius signo almamar quod facit apparere certitudinem ascendentium temporum in quibus accidunt individua secundum veritatem

  2. Avic. An. vol. I 218, 11: Dixerunt etiam quia, quod significat certitudinem huius

    Rahm. 119, 3: قالوا ومما يدل على صحة هذا أن

  3. Avic. An. vol. II 167, 14: Postquam autem iam monstravimus certitudinem huius

  4. Avic. Met. 154, 81: secundum certitudinem sui esse principaliter

    Marm. 105, 4: يقتضى الذى تعلق به صحة وجوده أوَّلًا

  1. 1 Albu. Coni.
  2. 3 Avic. An.
  3. 1 Avic. Met.
[ Goichon 1938, no. 354. ]
3.2

تصحيحtaṣḥīḥ

n. ṣḥḥverification
  1. Albu. Intro. JS 48, 1714: Certitudo vero gradus planetarum in quali loco sint ex signis suis secundum veritatem erit super calculatores, i.e. ab eis exigetur

    Lemay 42, 979: فامَّا تصحيح درج الكواكب وفي ايّ موضع هي من بروجها على الحقيقة فإنَّما ذلك على أصحاب الحساب

  1. 1 Albu. Intro. JS
4.

صدقṣidq

n. ṣdqveracity; truth
  1. Avic. Met. 55, 56: Capitulum in quo ostenditur quid sit veritas et certitudo

    Marm. 38, 14: فصل فى بيان الحق، والصدق

  2. Avic. Met. 446, 44: Iam igitur ostensa est certitudo eius quod praediximus

    Marm. 307, 4: فقد وضح صدق ما قدمناه

  1. 6 Avic. Met.
[ Goichon 1938, no. 360. ]
5.

تأكيدtaʾkīd

n. ʾkdassurance
  1. Albu. Coni. tr. I, li. 382: quia tunc significabit certitudinem eorum que narravimus

    Yama.: فإنّه دليل على تأكيد ما وصفنا

  1. 1 Albu. Coni.
6.

صوابṣawāb

n. ṣwbrightness
  1. Albu. Intro. JS 195, 716: Et ex certitudine huius operis et veritate eius est quod gradus exaltationum planetarum superiorum ceciderunt in angulos

    Lemay 323, 393: ومن صواب هذا العمل وحقيقته أنَّ درج شرف الكواكب العلوية وقعت في الأوتاد

  1. 1 Albu. Intro. JS
7.

كنهkunh

n. knhessence, true nature
  1. Avic. An. vol. I 177, 00: iam autem in praemissis cognovisti certitudinem huius

    Rahm. 95, 1: وقد عرفت كنه هذا فيما سلف

  1. 1 Avic. An.
8.

تحريرtaḥrīr

n. ḥrrprecision
  1. Alhaz. Opt. 56, 38: ista comprehensio non est in fine certitudinis

    Sabra II 100a, 24: وهذا الإدراك ليس هو إدراكًا في غاية التحرير

  1. 1 Alhaz. Opt.
9.

حصولḥuṣūl

n. ḥṣlattaining (n.)
  1. Avic. Met. 1, 13: finis est certitudo sententiae et opinionis

    Marm. 2, 4: فتكون الغاية فيها حصول رأى واعتقاد

  1. 1 Avic. Met.
10.

معنًىmaʿnan

n. ʿnymeaning (n.)
  1. Avic. Met. 49, 42: ut unumquodque eorum in certitudine suae essentiae

    Marm. 34, 11: فلا يخلو إما أن يكون كل واحد منها فى المعنى الذى هو حقيقته

  1. 1 Avic. Met.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: