declarare

1.1

بيّنbayyana

v. bynto explain; to clarify; to show, to demonstrate
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 22: sicut iam declaravimus in differentia prima primi tractatus

  2. Albu. Coni. tr. III, li. 206: ut sit illud quod declaravimus ex eo completum, cum adiutorio Dei

  3. Thab. Fig. GC §35, Bjö. 11, 18: quoniam dixit, postquam expedivit (?) se ab eo quod dixit de parte dissolutionis de eo quod declarabitur secundum illud exemplum quo declaratur in descriptione linearum rectarum, quae sunt in superficie: modus compositionis figurae elcata

    Lorch 60, 112: أنه قال بعد فراغه مما تكلم به فى جهة التفصيل منه إنه يتبين على ذلك المثال الذى بين به فى رسم الخطوط المستقيمة التى فى السطح أمر جهة التركيب أيضًا من الشكل القطاع

  4. Anar. 14, 31: Hoc vero declaratum est in capitulo quod precessit

  5. Anar. 24, 9: et quod Euclides declaravit hoc in figura 28 prime partis

  6. Avic. An. vol. I 22, 63: iam autem declaravimus in libris logicis quod hoc non est conveniens nec rectum

    Rahm. 8, 3: وقد بينا فى الكتب المنطقية أن ذلك غير جيد ولا صواب

  7. Avic. An. vol. II 81, 85: oportet autem ante omnia declarare quod haec anima … non est corpus nec forma existens in corpore

  8. Aris. Anim. II 640b18: Si vero homo et alia animalia sint naturalia, licet dicere et declarare quod membrum est caro

    Kruk: فان كان الانسان والحيوان من قبل الطباع وجميع اعضائه ينبغى ان يقال ويبين ماذا لحم

  9. Aris. Anim. II 644b16: Iam ergo declaravimus ingenium cognoscendi naturas

    Kruk: فقد بينا كيف ينبغى ان تقبل الحيلة الآخذة الى معرفة الطباع

  10. Aris. Anim. III 715a3: et declaravimus causam propter quam est quodlibet membrum in corpore

  11. Aris. Anim. III 782a20: et declaravimus hoc superius

  12. Aver. MC Gen. 167vb55: Dixit Nos autem declaramus quod omnia ista corpora sensibilia habent materiam existentem in potentia

  13. Aver. Ep. Parv. 192ra68: et post declarabimus causam in hoc

    Blum. 10, 7: وسنبين علة ذلك فى ما بعد

  14. Aver. Ep. Parv. 201vb63: et quandoque occurrit intentioni et recipit intentionem illius rei quam ymaginatur a suo principio extrinseco, ut post declarabimus

  15. Alhaz. Conf. 287, 5: et hoc corpus dividitur in multas partes, et nos declarabimus unamquamque illarum in suo loco

    Lang. 10, 26: وهذا الجسم ينقسم أقسامًا وسنبيّن كلّ واحد من ذلك في موضعه

  16. Alhaz. Conf. 306, 37: et corpus planete movetur in circuitu centri epicicli, et respicit directe per suum motum, secundum quod declarabimus, gradus zodiaci

  17. Alhaz. Opt. 19, 38: Et hoc est quod promisimus declarare in fine capitis tertii

  1. 3 Albu. Coni.
  2. 1 s.v. tabyīn Thab. Fig. GC
  3. 2 Anar.
  4. 14 Avic. An.
  5. 13 et passim Aris. Anim. II
  6. 15 Aris. Anim. III
  7. 1 s.v. bāna Aver. MC Gen.
  8. 4 Aver. Ep. Parv.
  9. Alhaz. Conf.
  10. 1 Alhaz. Opt.
1.2

بيانbayān

n. bynexplaining, explanation; proof
  1. Anar. 26, 29: et eorum item quedam [ sc. petitiones ] que parum sunt declaranda, donec concedantur et recipiantur per se

    Arnz. 41, 9: ومنها [sc. المصادرات] ما يحتاج إلى بيان يسير حتّى تصدّق بها وتقبل بذاتها

  2. Avic. An. vol. I 79, 4: Enumerabimus nunc vires animae quasi ponendo, deinde procedemus ad declarandum unamquamque illarum

  3. Avic. An. vol. I 229, 97: iam declaravimus impossibilitatem istarum permutationum

    Rahm. 125, 21: وأما ثانيا فقد فرغنا عن بيان استحالة هذه الاستحالات

  1. 1 Anar.
  2. 2 Avic. An.

ما يحتاج إلى بيان يسير – que parum sunt declarandaAnar. 41 / 26

1.3

بيّن وأوضحbayyana wa-awḍaḥa

v., pleonasm byn wḍḥto explain and make clear
  1. Aris. Anim. II 646a8: Iam declaravimus superius membra a quibus est compositio et sustentatio cuiuslibet animalis

    Kruk: قد بينا واوضحنا فيما سلف من قولنا الاعضاء التى منها تقويم وتركيب كل واحد من الحيوان

  1. 1 Aris. Anim. II
1.4

تبيينtabyīn

n. bynshowing, demonstrating (n.)
  1. Avic. An. vol. I 67, 52: Capitulum de declarando quod diversitas actionum animae est ex diversitate suarum virium

    Rahm. 33, 6: فى تبيين أن اختلاف أفاعيل النفس لاختلاف قواها

  1. 1 Avic. An.
1.5

مبيّنmubayyan

pass. part. bynexplained, shown
  1. Avic. An. vol. II 103, 18: Et tunc haec conceptio erit adepta ex sensu et syllogismo, sicut iam declaravimus in libris logicis

    Rahm. 222, 14: فيكون ذلك اعتقادا حاصلا من حسّ وقياس كما هو مبين فى الفنون المنطقية

  1. 1 Avic. An.

كما هو مبين – sicut iam declaravimusAvic. An. 222 / vol. II 103

2.1

أوضحawḍaḥa

v. wḍḥto make clear, to clarify; to explain
  1. Avic. An. vol. I 57, 3: postea declarabimus destructionem suae dictionis

  2. Avic. An. vol. II 19, 58: et multotiens apparet eius imago propter causam enim qua imaginatur in dormiente imago rei quae videtur, sicut postea declarabimus

  3. Avic. Met. 303, 56: et hoc etiam adhuc amplius declarabitur alias

    Marm. 203, 4: وسنوضح ذلك فى موضعه أيضاحا أشفى من هذا

  4. Ibn Tum. 113a, 8: Laudetur qui miracula suis declaravit cultoribus

    Goldz. 243, 6: سبحان من اوضح لعباده الآيات

  5. Aris. Anim. II 639a14: ut declaretur ei per illas [ sc. diffinitiones notas ] , si hoc quod dicitur sit secundum verum aut contra veritatem

    Kruk: لكى يوضح بها [sc. حدود معروفة] ان كان ما يقال على مثل ذلك بالحقيقة او بخلاف الحق

  6. Aris. Anim. II 646a10: Modo vero volumus declarare causas propter quas fuit creatum quodlibet membrum

    Kruk: فاما حيننا هذا فانا سنوضح العلل التى من اجلها خلق كل واحد من الاعضاء

  7. Avic. Gen. 2, 10: sed declaratum est nobis quod corpora <quae> habent per suam naturam recipere generationem et corruptionem, habent etiam per suam naturam moveri directe

    Qass. 77, 11: نعم قد أوضحنا أن الأجسام التى فى طباعها أن تقبل الكون والفساد فى طباعها أن تتحرك على الاستقامة

  8. Avic. Gen. 142, 99: et omne principiatum sine dubio habet causam, secundum quod declaravimus in transactis de motu locali

  1. 4 Avic. An.
  2. 1 Avic. Met.
  3. 1 Ibn Tum.
  4. 5 also s.v. rāma wa-awḍaḥa Aris. Anim. II
  5. 5 Avic. Gen.
2.2

إيضاحīḍāḥ

n. wḍḥclarifying, explicating (n.)
  1. Avic. Gen. 87, 90: Expedit ergo quod moveamus nos ad declarandum rationem elementorum et numerum eorum

    Qass. 146, 9: فحرى بنا الآن أن ننتقل إلى إيضاح القول فى الأسطقسات وعددها

  2. Avic. Gen. 98, 38: Firmare autem caliditatem aeris et siccitatem ignis et declarare rationem super ista, est perquam durum

  1. 2 Avic. Gen.
2.3

أوضح قولهawḍaḥa qawlahū

verb. phrase wḍḥ qwlto explicate one’s statement
  1. Aris. Anim. II 692a16: Et nos declarabimus hoc et subtiliabimus in eo in sermone de generatione animalium

    Kruk: وسنوضح قولنا فى ذلك ونلطفه فى الاقاويل التى وضعنا فى ولاد وكينونة الحيوان

  1. 1 Aris. Anim. II
2.4

وضّحwaḍḍaḥa

v. wḍḥto clarify
  1. Anar. 21, 2: ideoque ego declarabo in loco ubi Euclides ipsum posuit

    Arnz. 30, 13: وسنوضّح ذلك في الموضع الذي يذكره فيه اوقليدس

  1. 1 Anar.
3.

شرحšaraḥa

v. šrḥto explain
  1. Avic. An. vol. II 80, 63: Hoc autem totum declarabimus postea

  2. Alhaz. Opt. 56, 47: Secundum ergo istos modos, quos declaravimus, comprehenduntur quantitates remotionum visibilium per sensum visus

    Sabra II 101a, 11: فعلى هذه الصفات التي شرحناها تدرَك مقادير أبعاد المبصرات بحاسة البصر

  1. 1 Avic. An.
  2. 1 Alhaz. Opt.
4.1

قال وبيّنqāla wa-bayyana

v., pleonasm qwl bynto state and explain
  1. Aris. Anim. III 732a24: Iam ergo declaravimus causam propter quam est mas et femina breviter

    Brug.: فقد قلنا وبيّنّا العلّة التى من اجلها صار الذكر والانثى

  2. Aris. Anim. III 745b21: Iam ergo declaravimus causam propter quam generatur quodlibet membrum

    Brug.: فقد قلنا وبيّنّا العلّة التى من اجلها يكون كلّ واحد من الاعضاء وعلّة ولادها

  1. 2 Aris. Anim. III
4.2

قالqāla

v. qwlto state
  1. Aris. Anim. II 652a20: Iam ergo declaravimus causam propter quam est medulla in ossibus animalium habentium medullam

    Kruk: فقد قلنا العلة التى من اجلها يكون المخ فى عظام الحيوان الذى له مخ

  1. 1 Aris. Anim. II
5.

فسّرfassara

v. fsrto explain
  1. Aris. Anim. III 726a28: Et remansit nobis declarare et distinguere superfluitatem cibi spermatis et narrare dispositionem menstrui

    Brug.: وقد بقى لنا ان نفسّر ونبيّن فضلة غذاء الزرع ونصف حال الطمث

  1. 1 Aris. Anim. III
6.

ميّز وبيّنmayyaza wa-bayyana

v. + v. myz bynto distinguish and show
  1. Aris. Anim. III 779b23: sicut diximus prius in sermonibus de anima, cum declaravimus quod creatio oculorum sit ex aqua

    Brug.: كما قلنا اوّلا فى الاقاويل التى وصفنا فى النفس، وميّزنا وبيّنّا ان خلقة العيون من ماء

  1. 1 Aris. Anim. III
7.

تأوّلtaʾawwala

v. ʾwlto interpret
  1. Avic. Gen. 17, 35: et voluerunt pro declarata scilicet apud eos dubia declarare

    Qass. 92, 2: فراموا أن يتأولوا المشكل من الواضح

  1. 1 Avic. Gen.
8.

صرّحṣarraḥa

v. ṣrḥto state clearly
  1. Avic. Gen. 66, 25: Est ergo necessarium declarare quid intendit dicere et non attingunt

    Qass. 129, 15: فينبغى لنا أن نصرح، عن الذى يحومون [حوله]، ولا يدركونه

  1. 1 Avic. Gen.
9.

بسطbasaṭa

v. bsṭto expand on
  1. Avic. Met. 316, 45: Convenit autem ut in hoc loco declaremus hoc amplius

    Marm. 213, 1: ومن حق هذا الموضع أن يبسط بسطا أكثر مما بسطناه

  1. 1 Avic. Met.
10.

عرّفʿarrafa

v. ʿrfto make known
  1. Avic. Met. 40, 54: Difficile autem est declarare dispositionem necessarii et possibilis et impossibilis certissima cognitione

    Marm. 27, 18: وقد يعسُر علينا أن نعرّف حال الواجب والممكن والممتنع بالتعريف المحقق أيضا

  1. 1 Avic. Met.
11.

أخبرaḫbara

v. ḫbrto report, to tell
  1. Avic. Met. 233, 19: Repetemus autem ea a capite et recolligemus ad declarandum ea alio modo tamquam rememorantes quae praedicta sunt

    Marm. 152, 13: ونعود من رأس ونجمع هذا ونخبر عنه بعبارة أخرى كالمذكر لما سلف من قولنا

  1. 1 Avic. Met.
12.

قرّرqarrara

v. qrrto determine
  1. Alhaz. Opt. 76, 12: Unde oportet nos declarare, quomodo unum visum comprehendatur a duobus visibus unum in maiore parte temporis et in pluribus positionibus

    Sabra III 3b, 12: وإذا كان ذلك كذلك فيجب أن نقرر كيف يدرك المبصر الواحد بالبصرين معًا واحدًا في أكثر الأوقات وعلى أكثر الأوضاع

  1. 1 Alhaz. Opt.
13.

حدّثḥaddaṯa

v. ḥdṯto relate (trans.)
  1. Aris. Anim. III 735b8: Et forte iam declaravimus et distinximus omnia accidentia quae accidunt

    Brug.: وخليق ان لا نكون حدّثنا وبيّنّا جميع الاعراض التى تعرض

  1. 1 Aris. Anim. III
14.

نظرnaẓara (+ )

v. nẓrto inquire into, to consider s.th.
  1. Aver. Ep. Parv. 202ra18: De causis vero istorum duorum modorum sompnii declarandum est

    Blum. 71, 3: فلننظر فى الاسباب الفاعلة لهذين الصنفين من الرؤيا

  1. 1 Aver. Ep. Parv.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: