dispositio

1.1

حالḥāl

n. ḥwlstate, condition; disposition; case
  1. Albu. Intro. JS 345, 881: Quando ergo fuerit [ sc. pars ] convenientis dispositionis, pervenient [ sc. filie ] ad fortunas laudabiles et proficient cum coniugio

  2. Albu. Coni. tr. II, li. 169: Et si non fuerit Sol secundum hanc dispositionem et fuerit debilis

  3. Albu. Coni. tr. VIII, li. 238, version c, see fn. 67: et meliorabuntur dispositiones eorum et mulierum ipsorum

    Yama.: وتحسن أحوال نسائهم

  4. Ps.-Aris. Caus. ch. V §62: aut est fixa stans secundum dispositionem unam

    Bad. 9, 9: وإما أن يكون ثابتًا قائمًا على حالٍ واحدة

  5. Ps.-Aris. Caus. ch. VI §67: cum ergo res est secundum hanc dispositionem est sub tempore quoniam non recipit divisionem nisi in tempore

    Bad. 10, 1: فإذا كان الشىء على هذه الحال، كان تحت الزمان، لأنه إنما يقبل التجزئة فى زمانٍ

  6. Kindi Som. 14, 10: et haec quidem virtus perficit suas operationes in dispositione somni et vigiliae

    Rīda 295, 10: وقد تعمل هذه القوةُ أعمالهَا فى حال النوم واليقظة

  7. Kindi Som. 24, 13: et palpebra constructa corrugata est constringens nigredinem, ita ut [cum] fiat in dispositione neque sentiat aliquid propter gravedinem usus eius in animali cum frigore cerebri et humiditate eius

  8. Ps.-Fara. Flos 318: neque alteratur ex dispositione ad dispositionem

    Cruz Her. li. 62: ولا يتغيّر من حال الى حال

  9. Avic. An. vol. I 12, 37: similiter etiam est dispositio animae animalis ad comparationem hominis et ceterorum animalium

  10. Avic. An. vol. II 55, 94: Et hae duae dispositiones non sunt solius hominis, sed etiam omnium animalium

  11. Avic. Met. 1, 13: de rebus quae non sunt nostra opera nec nostrae dispositiones

    Marm. 2, 4: بأمور ليست هى هى بأنها أعمالنا وأحوالنا

  12. Avic. Met. 258, 33: quia eius materiae ex qua est accidit aliquid propter quod fit alicuius dispositionis

    Marm. 170, 14: لأن مادته التى يكون منها عرض لها عارض فصارت بحال من الأحوال

  13. Nico. Plan. §34: et non invenitur aliquid horum in re quae vegetatur in omnibus horis secundum dispositionem unam

  14. Nico. Plan. §68: et quando generabitur remanebit in sua dispositione semper, nisi aliqua chronica infirmitate a sua dispositione ceciderit

    Dross.: واذا تكوّن بقى على حاله ابدا الا ان يسقط عن حاله بسبب مرض او زمانة او هرم

  15. Ibn Tum. 112b, 12: ipse solus invenitur absolute, non astrictus nec appropriatus tempori … neque dispositioni

    Goldz. 240, 6: بانه جل وعلا وجب له الوجود على الاطلاق من غير تقييد ولا تخصيص بزمان … ولا حال

  16. Aris. Anim. II 650a36: Et propter hoc … efficitur macilentum et malae dispositionis

    Kruk: ومن اجل هذه العلة … هزل وساءت حاله

  17. Aris. Anim. II 668b28: Dispositio vero venarum, et compositio et separatio earum, non comprehenduntur nisi ex Anatomia

    Kruk: فاما لطف معرفة حال العروق وتركيبها وافتراقها فهو يدرك من شق الاجساد

  18. Aris. Anim. III 726b21: aut habeat aliquam aliam dispositionem et principium motus

    Brug.: او له حال من الحالات وابتداء حركة

  19. Aris. Anim. III 764b32: sed matrix erit in sua dispositione propter venas

    Brug.: بل الرحم يكون على الحال التى تكون لحال العروق

  20. Aver. MC Gen. 155vb27: ut in eadem re videantur dispositiones contrarie et infinite

  21. Aver. Ep. Parv. 192rb66: sicut dispositio de igne

  22. Aver. Ep. Parv. 202ra11: Et simile huic accidit habenti timorem et infirmo propter intentionem ymaginationis in istis dispositionibus

  23. Aver. MC Int. diff. I, 12, 151: sicut dispositio copule

  24. Aver. MC Int. diff. IV, 101, 124: quoniam non evacuatur hoc a tribus dispositionibus

    Butt. 122, 20: فإنه لا يخلو ذلك من ثلاثة أحوال

  25. Alhaz. Conf. 295, 22: et hoc quod diximus est dispositio declinationis solis

    Lang. 28, 7: وهذا الذي ذكرنا هو حال ميول الشمس

  26. Alhaz. Conf. 311, 25: et in eius respectu sunt omnes dispositiones stellarum in motibus

  27. Alhaz. Opt. 59, 40: et secundum utramlibet dispositionum visus non comprehendit distinctionem, nisi secundum modos, quos declaravimus

    Sabra II 108a, 24: وعلى كلى الحالين فالبصر إنما يدرك التفرق على الوجوه التي بيناها

  28. Alhaz. Opt. 83, 9: Declarabitur igitur ex hac dispositione: …

    Sabra III 21b, 20: فيتبين من هذه الحال …

  29. Aris. Phys. VII 39, 30 (246b23): Et similiter pulchritudo et vigor sunt ad aliquid, sunt enim dispositiones animalis respectu nobilioris animalis

    Bad. 760, 13: وكذلك الجمال أيضًا والشدّة من باب المضاف، وذلك أنهما حالان للأجمل بالقياس إلى أفضل الأحوال

  30. Aris. Phys. VII 40, 1 (246b24): Dico autem quod est in laudabilissima dispositione

  31. Avic. Gen. 10, 8: omne transmutatum habet aliquid immutabile firmum in sua mutatione et est illud quod mutatur ab una dispositione ad aliam

  32. Avic. Gen. 151, 11: et erit dispositio universalis earum propinqua dispositioni particularium girationum

  33. Avic. Qual. 1, 4: deinde cognitionem dispositionum generationis et corruptionis et earum elementa

    Qass. 201, 4: ثم من تعريف أحوال الكون والفساد وعناصرها

  34. Avic. Qual. 92, 58: Nam quaedam est secunda mixtio, cuius dispositio in unione mixti est similis mixtioni primae

  1. 1 Albu. Intro. JS
  2. 5 Albu. Coni.
  3. Ps.-Aris. Caus.
  4. 9 Kindi Som.
  5. 2 Ps.-Fara. Flos
  6. 105 Avic. An.
  7. 210 Avic. Met.
  8. 2 Nico. Plan.
  9. 1 Ibn Tum.
  10. 48 et passim Aris. Anim. II
  11. 22 Aris. Anim. III
  12. 1 Aver. MC Gen.
  13. 4 Aver. Ep. Parv.
  14. 33 Aver. MC Int.
  15. Alhaz. Conf.
  16. 11 Alhaz. Opt.
  17. 2 Aris. Phys. VII
  18. 11 Avic. Gen.
  19. 15 Avic. Qual.
1.2

حالةḥāla

n. ḥwlcondition, state
  1. Albu. Intro. JS 87, 45: Verumptamen ipsi invenerunt septem ex istis stellis existere velocioris motus et pluris diversitatis quam alie in dispositionibus suis super nos

  2. Albu. Intro. JS 88, 69: et sunt [ sc. stelle fixe ] tardi motus, pauce diversitatis in dispositionibus suis

  3. Albu. Coni. tr. II, li. 582, version c, see fn. 51: Quod si non fuerit dispositio Solis a Marte secundum quod premisimus in hora revolutionis anni in quo elevavit se

    Yama.: فإن لم تكن حالة الشمس من المرّيخ على ما وصفنا في وقت تحويل السنة التي قام فيها

  4. Albu. Coni. tr. III, li. 10, version c, see fn. b: et fuerunt omnibus planetis cum commiscebantur in ascendentibus permutationum annorum coniunctionum res vel dispositiones que apparebant ab eis in civibus sectarum

    Yama.: وكان لسائر الكواكب عند ممازجتها في طوالع سني انتقالات القرانات حالات وظهر عليها في أهل الملل

  5. Avic. An. vol. I 157, 83: unum enim et idem non potest sciri et nesciri simul nisi ex duabus partibus aut ex duabus dispositionibus

    Rahm. 83, 19: فإن الشىء الواحد النوعى لا يعرف ويجهل معا إلّا من جهتين وحالتين

  6. Avic. An. vol. I 220, 49: videre non fit ex permutatione aeris secundum dispositionem qua adiuvet visum aliquo modo

  7. Avic. Met. 12, 15: ut illorum omnium sint dispositiones et accidentalia communia

  8. Avic. Met. 88, 48: et natura fuerit una, nec accidit ei aliqua dispositio nisi separatio tantum formae corporalis

  9. Nico. Plan. §9: et non accident hae dispositiones nisi cum sensu

    Dross.: وهذه الحالات انما تكون مع الحس

  10. Nico. Plan. §48: Ergo sic debemus opinari in mixtione masculorum et feminarum plantarum et animalium, quae est causa plantarum in dispositione quadam

    Dross.: فكذا ينبغى لنا ان نفكر فى اختلاط ذكور النبات باناثه. ومن الحيوان ما يشبه النبات فى حالة من الحالات

  11. Ibn Tum. 112d, 41: Laudetur ille … qui dispositionum varietate eorum deffectus ostendit

    Goldz. 243, 3: سبحان من … اظهر عجزهم بتبدل الحالات

  12. Aris. Anim. II 639b5: aut prius etiam debemus incipere narrare naturas et dispositiones cuiuslibet animalis

  13. Aver. Ep. Parv. 192vb42: scilicet quod esse earum in anima erit secundum dispositionem secundum quam extra animam sunt

  14. Aver. Ep. Parv. 203ra55: anima enim bruta … innata est facere similitudinem forme illius rei desyderate in illa dispositione desyderata

    Blum. 91, 12: ان تحاكى لها [sc. النفس البهيمية] النفس المتخيلة صورة ذلك الشىء المتشوق على الحالة التى تشوقته

  15. Avic. Gen. 121, 10: Nam materia per seipsam est disposita ad recipiendum frigiditatem privatam ab ea, sed accidit ei ut coniungeretur illi dispositioni inventio caliditatis

  1. 2 Albu. Intro. JS
  2. 8 Albu. Coni.
  3. 9 Avic. An.
  4. 29 Avic. Met.
  5. 2 s.v. ḥāl Nico. Plan.
  6. 1 s.v. ḥāl Ibn Tum.
  7. 1 Aris. Anim. II
  8. 3 Aver. Ep. Parv.
  9. 1 Avic. Gen.
1.3

حال طباعḥāl ṭibāʿ (+ genit.)

genit. compound ḥwl ṭbʿdisposition of the nature of
  1. Aris. Anim. II 661a25: Ista ergo est dispositio linguae in istis animalibus, et ista utuntur hoc membro sicut utuntur elephantes additamentis

    Kruk: فهذه حال طباع اللسان فى مثل هذا الحيوان وهو يستعمل هذا العضو كما يستعمل الفيلة الخراطيم

  1. 1 Aris. Anim. II
2.1

هيئةhayʾa

n. hyʾappearance, shape; state, disposition
  1. Avic. Met. 155, 8: Si enim haberet mensuram et situm, et insuper dispositionem albedinis, esset tunc corpus album, non albedo tantum

    Marm. 106, 2: وإذا كان له مقدار ووضع وزيادة هى هيئة البياضية كان جسما أبيض لا مجرد البياض

  2. Avic. Met. 155, 9: Nos enim non intelligimus de albedine nisi hanc dispositionem quae est insuper praeter mensuram et spatium

  3. Alhaz. Opt. 26, 39: et sic pervenit forma secundum dispositionem suam

    Sabra II 9a, 14: فتحصل الصورة في هذا الجسم على هيئتها التي كانت عليها

  4. Alhaz. Opt. 26, 49: et secundum extensionem sensus, extenduntur formae ordinatae secundum suam dispositionem

    Sabra II 9a, 23: وتكون الصورة في حال امتدادها مترتبةً على هيئتها

  5. Aris. Phys. VII 35, 14 (245b22): Alteratio ergo videtur maxime inesse inter ceteras qualitates figuris et formis et dispositionibus

    Bad. 758, 10: إن أمر الاستحالة إنما يُظَنُّ أنه موجودٌ خاصةً من بين سائر الكيفيات فى الأشكال والصور، والهيئات

  6. Aris. Phys. VII 39, 26 (246a29): Neque ergo in dispositionibus; dispositiones enim sunt virtutes aut vitia

    Bad. 760, 8: فإنها ليست ولا فى الهيئات، وذلك أن الهيئات هى فضائل ونقائص

  7. Avic. Gen. 73, 75: erit ergo operator dispositionis et receptor operis per materiam, et dispositio quae est forma erit in actu quando operatur in materia

    Qass. 136, 3: فتكون فاعلة بهيئة ومنفعلة بمادة. وتكون الهيئة، عندما تفعل فى المادة، موجودة

  1. 35 Avic. Met.
  2. 2 Alhaz. Opt.
  3. 4 Aris. Phys. VII
  4. 1 Avic. Gen.
2.2

تهيّؤtahayyuʾ (+ li)

n. hyʾbeing suited to, being prepared for (n.)
  1. Avic. Gen. 139, 43: Nihilominus, ista intensio et remissio habent terminos limitatos quos, quando transcendit, deperditur completa dispositio quae est in materia ad illam formam

    Qass. 190, 12: لكن للزيادة والنقصان فى ذلك طرفان محدودان، إذا جاوزهما بطل عن المادة التهيؤ التام لصورته

  1. 1 s.v. tahyīʾ Avic. Gen.
3.1

تدبيرtadbīr

n. dbrmanagement, governance (mostly astrol.)
  1. Albu. Intro. JS 301, 1025: Pulsatio autem dispositionis est ut planeta iungatur planete, qualicumque modo fuerit coniunctio

    Lemay 543, 583: ودفع التدبير أن يتَصل الكوكب بالكوكب من أيِّ جهةِ يكون الاتّصال

  2. Albu. Coni. tr. I, li. 196: et ponetur ei inceptio in dispositione ipsorum temporum

  3. Albu. Coni. tr. II, li. 901: Quod si recipit [ sc. Saturnus ] dispositionem domini medii celi, significat lites et bella et guerras causa regni et eius inquisitione

    Yama.: وإن قبل تدبير صاحب وسط السماء دلّ على المنازعة والحروب والفتن بأسباب الملك وطلبه

  4. Alcab. diff. II, li. 100: Et ex etate, [ sc. Sol significat ] finem iuventutis, et participatur universis planetis in dispositione annorum

  5. Alcab. diff. IV, li. 277: post hec participatur ei in dispositione in septima tertia tertius planeta, qui succedit secundum

  6. Avic. Met. 425, 27: de natura enim illius formae est ut intelligatur secundum dispositionem aliquam, scilicet exspoliationis vel alterius modi

    Marm. 292, 12: من شأن تلك الصورة أن تعقل بتدبير ما، من تجريد وغيره

  7. Avic. Met. 471, 27: haec dictio prohibet esse intentionem et curam generatorum et dispositionem sapientissimam quae est in nobis

  1. 1 Albu. Intro. JS
  2. 14 Albu. Coni.
  3. 6 Alcab.
  4. 2 Avic. Met.
3.2

مدبّرmudabbir

nominalized act. part. dbrgovernor (i.e. God)
  1. Avic. Met. 500, 55: hoc est quod fluit a dispositione primi et invenitur in rebus intelligibilibus et animalibus et caelestibus

    Marm. 343, 3: وذلك مما قد فاض عن المدبر الأول، ووجد فى الأمور العقلية والنفسية والسماوية

  1. 1 Avic. Met.
4.1

صفةṣifa

n. wṣfcharacteristic, attribute, description
  1. Avic. Met. 421, 34: sed tamen non est hoc te scire quod de motibus est unus motus cuius dispositio est talis qualem tu vidisti

    Marm. 289, 10: وليس هذا نفس معرفتك بأن فى الحركات حركة جزئية صفتها صفة ما شاهدت

  2. Aver. Ep. Parv. 196ra31: sed solummodo translate fuerunt dispositiones earum

    Blum. 45, 5: وانما نقلت اليها صفاتها فقط

  3. Aver. MC Int. diff. II, 34, 197: est secundum hanc dispositionem

  4. Aver. MC Int. diff. III, 90, 264: ut inveniatur aliquid cum hac dispositione

    Butt. 116, 8: إن وجد شىء بهذه الصفة

  5. Alhaz. Opt. 7, 12: Hoc ergo quod declaravimus est dispositio compositionis oculi et forma eius et forma suarum tunicarum

    Sabra I 81a, 4: فهذا الذي شرحناه هو صفة تركيب البصر وهيئته وهيئة طبقاته

  1. 1 Avic. Met.
  2. 1 Aver. Ep. Parv.
  3. 4 Aver. MC Int.
  4. 1 Alhaz. Opt.
4.2

وصفwaṣf

n. wṣfdescription
  1. Avic. Met. 37, 99: Sensus enim nostrae dictionis, quod non esse est tale, est quod talis dispositio advenit in non esse

    Marm. 25, 18: ومعنى قولنا: إن المعدوم «كذا»، معناه أن وصف «كذا» حاصل للمعدوم

  2. Avic. Met. 177, 86: quoniam primo est fraternitas respectu secundi, quae est dispositio quod est frater secundi

    Marm. 119, 6: فإن للأول أخوة الثانى أى له وصف أنه أخو الثانى

  1. 3 Avic. Met.
[ Goichon 1938, no. 772. ]
5.1

استعدادistiʿdād

n. ʿddpreparedness, predisposition
  1. Avic. Gen. 63, 66: sed potentia quae est in ratione dispositionis quae est in materia, haec erit quando corrumpitur et convertitur ad materiam et erit cum corruptione

  2. Avic. Gen. 139, 45: Et de usu materiae est, quando disponitur dispositione completa ad recipiendum formam

    Qass. 190, 14: ومن شأن المادة إذا استعدت استعدادًا تاما لصورة

  3. Avic. Qual. 79, 84: Sed appropriatio istius influentiae in illo et non in alio est per dispositionem completam quae evenit ei per sui complexionem

  4. Avic. Qual. 84, 89: Ex hoc ergo probatur quod comparatio quam dixerunt non est comparatio dispositionis vel aptitudinis

    Qass. 260, 6: فبين أن قياس ما قيل ليس قياس الاستعداد

  1. 16 Avic. Gen.
  2. 6 Avic. Qual.
[ Goichon 1938, no. 409. ]
5.2

إعدادiʿdād

n. ʿddpreparedness
  1. Avic. Gen. 140, 55: Motor etenim et fricator disponunt ad recipiendum caliditatem dispositione propria

    Qass. 191, 3: فإن المحكوك والمحرك معد لقبول الحرارة إِعدادًا خاصا

  1. 1 Avic. Gen.
6.

أمرamr

n. ʾmrmatter, case, affair
  1. Avic. Met. 162, 23: Dicam igitur quod horum intellectorum deinceps monstrabimus dispositionem

    Marm. 110, 8: فنقول: إن هذه المعقولات سنبين من أمرها بعدُ

  2. Avic. Met. 346, 84: una vero scientia … manifestat dispositionem earum

    Marm. 234, 14: ولكن لأن علمًا واحدًا … يشرح أمرها

  3. Aver. Ep. Parv. 192va39: econtrario dispositioni apud naturam

  4. Aver. Ep. Parv. 193rb62: econtrario dispositioni in virtute sensus

    Blum. 31, 1: بخلاف الامر فى قوة الحس

  1. 2 Avic. Met.
  2. 2 Aver. Ep. Parv.
7.

تأليفtaʾlīf

n. ʾlfcomposition
  1. Avic. Met. 126, 41: si iterum converterit eam ad suam primam dispositionem

    Marm. 86, 15: لو أعيد إلى تأليفه الأول

  2. Alhaz. Opt. 64, 14: Et similiter plures formae visibilium non apparent pulchrae, nisi propter dispositionem et ordinationem partium inter se

    Sabra II 121b, 14: وكذلك كثير من صور المبصرات إنما تحسن وتروق من أجل تأليف أجزائها وترتيب بعضها عند بعض

  1. 1 Avic. Met.
  2. 1 Alhaz. Opt.
8.

فعلfiʿl

n. fʿlact, action
  1. Avic. Met. 539, 14: Hae enim dispositiones prosunt vulgo ad imprimendum memoriam Dei in animabus eorum

    Marm. 368, 15: فهذه الأفعال ينتفع بها العامة من رسوخ ذكر الله تعالى والمعاد فى أنفسهم

  2. Avic. Gen. 65, 18: et quando removetur impediens, evenient ex eis dispositiones quas debent habere

    Qass. 129, 10: إذا زال العائق، صدرت عنها الأفعال التى لها

  1. 1 Avic. Met.
  2. 1 Avic. Gen.
9.

نظامniẓām

n. nẓmorder, arrangement
  1. Avic. Met. 374, 35: Ex istis enim fuit qui tenuit quod numerus est ex parte bonitatis propter id ordinationis et compositionis et dispositionis quod est in eo

    Marm. 255, 7: فمنهم من مال الى أن يجعل العدد من الخير لما فيه من الترتيب والتركيب والنظام

  2. Avic. Met. 430, 39: <…>, ex hoc intellectu scilicet ut negetur materia ab illo, et quod ipse est principium dispositionis totius bonitatis

  1. 2 Avic. Met.
10.

نوعnawʿ

n. nwʿway, manner
  1. Aris. Anim. III 720a18: inveniuntur matrices secundum duas dispositiones

    Brug.: توجد الارحام على حال النوعين

  2. Aris. Anim. III 758a22: Et pullus sepiae est continuus cum ovo in anteriori parte corporis, quoniam non potest esse nisi talis dispositionis tantum

    Brug.: وفرخ الصنف الذى يسمّى سيبيا يكون ملتئما بالبيضة فى مقدم ناخية الجسد، لأنه لا يمكن ان يكون إلاّ بمثل هذا النوع فقط

  1. 2 Aris. Anim. III
11.

خلقةḫilqa

n. ḫlqinborn disposition
  1. Avic. Gen. 83, 2: Figura vero et dispositio est de rebus quae accidunt et consequuntur formam specificatam, vel accidens quod non consequitur

    Qass. 143, 11: وأما الشكل والخلقة فمن جملة أمور عارضة لازمة للصورة النوعية، أو عارضة غير لازمة

  1. 1 Avic. Gen.
12.

تقويمtaqwīm

n. qwmbodily constitution, substance
  1. Aris. Anim. II 687a24: corpus hominis … est peioris dispositionis omnibus aliis animalibus

    Kruk: بل هو اردأ من تقويم سائر الحيوان

  1. 1 Aris. Anim. II
13.

سياسةsiyāsa

n. swsadministration
  1. Alcab. diff. II, li. 211: Et si fuerit Sol ab aspectu laudabili, [ sc. significat ] dispositionem regalem

    Yama.: وإن كانت الشمس في منظر محمود كانت سياسة سلطانية

  1. 1 Alcab.
14.

تقسيطtaqsīṭ

n. qsṭdistribution, share-out (of water)
  1. Alcab. diff. II, li. 48: Et si complectitur ei Luna, significat scientiam dispositionis aquarum et mensure earum necnon et terrarum

    Yama.: فإن مازجه القمر دلّ على علم تقدير المياه وتقسيطها والمساحة

  1. 1 Alcab.
15.

كفالةkafāla

n. kflcommercial pledge, surety
  1. Alcab. diff. I, li. 400, version w, see fn. 72: Presentia autem domini .vii. in .vii. significat fortunam per negotiationes et conventiones et per commendationes id est dispositiones quoque ac mulieres et per satores

    Yama.: وأما ما يدل عليه صاحب السابع بحلوله في السابع فالمتاجرات والمعاملات بسبب الكفالات والنساء والمنازعين

  1. 1 Alcab.
16.

تفريقtafrīq

n. frqdistribution (of wealth)
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 257, versions vz, see fn. 7: Et si fuerit econtra, significat earum [ sc. pecuniarum ] dispositionem

    Yama.: وإن كان على خلاف ذلك دلّ على تفريقه لها [sc. الأموال]

  1. 1 Albu. Coni.
17.

استكمالistikmāl

n. kmlperfecting (n.)
  1. Avic. An. vol. II 14, 92: et omnino cum oboedierit [ sc. anima ] dispositioni actionum motivarum, debilitabuntur actiones apprehensivae et e converso

    Rahm. 171, 6: وبالجملة إذا انصبت [sc. النفس] إلى استكمال الأفعال الحركية ضعفت الأفعال الإدراكية وبالعكس

  1. 1 Avic. An.
18.

استعمالistiʿmāl

n. ʿmlusage
  1. Avic. An. vol. II 14, 92: et omnino cum oboedierit [ sc. anima ] dispositioni actionum motivarum, debilitabuntur actiones apprehensivae et e converso

    Rahm. 171, 6: وبالجملة إذا انصبت [sc. النفس] إلى استكمال [var.: استعمال] الأفعال الحركية ضعفت الأفعال الإدراكية وبالعكس

  1. 1 Avic. An.
19.

شرحšarḥ

n. šrḥexplanation
  1. Avic. Met. 528, 29: Inde ergo attende dispositionem istorum omnium

    Marm. 362, 12: فتأمل شرح هذه الأمور من هناك

  1. 1 Avic. Met.
20.

ما هو عليهmā huwa ʿalayhi

rel. clause ʿlw / ʿlywhat is incumbent on s.th.
  1. Aris. Anim. II 649b32: quando separantur [ sc. res ] a corpore, currunt econtrario suae dispositioni

    Kruk: فاذا فارقت [sc. الاشياء] الجسد تلقى خلاف ما هى عليه

  1. 1 Aris. Anim. II
21.

أصلaṣl

n. ʾṣlbasic principle
  1. Fara. Scien. GC 82, 25: Et secunda est sermo de dispositionibus huius artis, et est sermo in inveniendo neumas

    Amine 106, 12: والثانى القول فى أصول هذه الصناعة، وهو القول فى استخراج النغم

  1. Fara. Scien. GC
22.

معنًىmaʿnan

n. ʿnynotion
  1. Aver. Iunior §27: ad quod sumit potencia senciens vel sensibilis est disposicio illius individui sensati demonstrati sibi in actu et fuit apprehensio ad illud

    Burn.: ما يحصل في القوّة الحسّاسة هو معنى ذلك الشخص المحسوس المُشَار اليه بالفعل ووَقع الادراك عليه

  1. 1 Aver. Iunior
23.

مزاوجةmuzāwaǧa

n. zwǧpairing (n.)
  1. Avic. Gen. 137, 24: si invenerimus ad sensum tactus duas qualitates, completur quaternalis dispositio cum duabus contrariis, et cum habitu et privatione

    Qass. 188, 2: بل لو وجدنا بالحس اللمسى كيفيتين لتمت المزاوجة الرباعية من مضادتين وبين قنية وعدم

  1. 1 Avic. Gen.
24.

تكيّفtakayyuf

n. kyfadjustment
  1. Avic. Qual. 41, 1: Et forma eius est talis dispositio qualitatis in humiditate ut cum ea sit disposita ad voluntatem naturae

    Qass. 226, 15: وصورته تكيف الرطوبة بكيفية موافقة لغرض الطبيعة

  1. 1 Avic. Qual.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: