distinguere

1.1

ميّزmayyaza

v. myzto distinguish, to differentiate, to discriminate
  1. Aris. Anim. II 640a8: Et iam distinximus istum sermonem in aliis libris

    Kruk: وقد ميزنا هذا القول ايضا فى كتب أخر

  2. Aris. Anim. II 665a14: et propter hoc distinguitur medium et ultimum

    Kruk: وبهذا القول يميز الاوسط والمؤخر

  3. Aris. Anim. III 729a34: Sufficit ergo nobis quod distinximus in hoc

    Brug.: فقد اكتفينا بما قلنا وميّزنا من هذه الاشياء بقدر هذا الفنّ

  4. Aris. Anim. III 786b5: Iam ergo distinximus et declaravimus dispositionem colorum et pilorum secundum hunc modum

    Brug.: فقد ميّزنا وبيّنّا حال اللون والشعر بقدر هذا الفنّ

  5. Aver. MC Gen. 168rb33: quoniam ignis, quamvis videtur separare et distinguere, non facit hoc nisi quia congregat homogenea

    Eich. 91, 14: وذلك أن النار وإنْ ظهر أنّها تفرّق وتميّز شيئا من شىء فإنما فعلها ذلك من جهة جمع المتجانس

  6. Aver. Ep. Parv. 191vb37: per gustum enim distinguitur cibus conveniens a non convenienti

  7. Aver. Ep. Parv. 196ra10: Et cum virtus rememorativa fecerit illam presentari, ymaginans faciet presentari formam illius rei et distinguens [ sc. virtus ] componet intentionem quam distinxit et divisit

    Blum. 43, 12: فاذا احضرته القوة الذاكرة احضر المصوّر صورة ذلك الشىء، وركب المميّز [sc. القوة المميّزة] المعنى الذى ميزه وفصله

  8. Alhaz. Opt. 56, 52: Et postquam … distinctae sunt remotiones visibilium, distinguemus modo magnitudines visibilium

    Sabra II 101a, 14: وإذ … تميزت أبعاد المبصرات فإنا نميز أعظام المبصرات

  9. Alhaz. Opt. 61, 43: qualiter visus comprehendat motum, et distinguat motum

    Sabra I 114b, corr. ref. II 114b, 16: فقد تبين كيف يدرك البصر الحركات وكيف يميز الحركات

  10. Avic. Gen. 6, 90: et sunt partes albae et partes nigrae quae admiscentur et apparent, nec distinguit sensus inter ambo

  1. 13 also s.v. distingui tamayyaza Aris. Anim. II
  2. 4 Aris. Anim. III
  3. 1 Aver. MC Gen.
  4. 10 Aver. Ep. Parv.
  5. 2 Alhaz. Opt.
  6. 1 Avic. Gen.
1.2

تمييزtamyīz

n. myzdiscriminating, distinguishing (n.)
  1. Aver. Ep. Parv. 191vb40: Alii vero sensus non sunt innati distinguere talia

  2. Aver. Ep. Parv. 256va12: quod natura non potest distinguere

    Blum. 99, 9: ما لا توفى الطبيعة بتمييزه

  3. Alhaz. Opt. 31, 4: Visus autem non habet virtutem distinguendi

  1. 3 Aver. Ep. Parv.
  2. 1 Alhaz. Opt.
1.3

ميّز وبيّنmayyaza wa-bayyana

v. + v. myz bynto distinguish and explain
  1. Aris. Anim. II 639b13: Et deinde distinguemus quae sunt causae primae

    Kruk: ثم يميز ويبين اى هذه العلل اولها

  1. 1 Aris. Anim. II
1.4

ميّز وأوضحmayyaza wa-awḍaḥa

v. + v. myz wḍḥto distinguish and clarify
  1. Aris. Anim. II 649a34: et distinximus corpora quae liquefiunt

    Kruk: وميزناه واوضحنا الاجساد التى تذوب

  1. 1 Aris. Anim. II
2.1

فرّقfarraqa

v. frqto distinguish, to differentiate
  1. Avic. An. vol. I 170, 10: unde nobis necesse est ut, postquam de eis [ sc. lumine, luce et radio ] loquimur, distinguamus ea inter se

    Rahm. 91, 9: لكنا نحتاج فى استعمالنا إياها [sc. ضوء ونور وشعاع] أن نفرق بينها

  2. Avic. Met. 254, 51: Non enim, cum voluerimus distinguere inter aliqua duo, debemus deviare ab hoc ad ostendendum alias dispositiones

  3. Avic. Met. 259, 52: Cum ergo voluerimus distinguere inter differentias et proprietates divisivas

  4. Aris. Anim. II 646a11: et distinguemus quodlibet illorum [ sc. membrorum ] per se, sicut fecimus superius

    Kruk: ونفرق كل واحد منها [sc. الاعضاء] بذاته كما فعلنا فيما سلف

  5. Aris. Anim. II 672b20: et distinxit inter membrum nobilius et alia membra

  6. Aris. Anim. III 731a23: Animal ergo fere assimilatur arbori distinctae, quoniam quando arbor sementaverit poterit aliquis distinguere feminas a maribus

    Brug.: فالحيوان يشبه ان يكون مثل الشجر مجزّأ، فانه اذا حمل الشجر بزرا يمكن ان يفرق احد الاناث من الذكورة

  7. Aris. Anim. III 746a24: et illae telae distinguunt conceptum ex matrice et humiditatibus

    Brug.: وتلك الصفاقات تفرّق المحمول من الرحم والرطوبات

  8. Alhaz. Opt. 30, 47: Et similiter est dispositio lucis apud visum, quoniam visus comprehendit lucem et distinguit inter lucem fortem et debilem

    Sabra II 21b, 11: وكذلك حال الأضواء عند حاسة البصر. فإن حاسة البصر يدرك الأضواء ويفرق بين الضوء القوي والضوء الضعيف

  1. 1 Avic. An.
  2. 2 Avic. Met.
  3. 2 Aris. Anim. II
  4. 5 s.v. faraqa and tafarraqa Aris. Anim. III
  5. 1 Alhaz. Opt.
2.2

فرقfarq

n. frqdifference
  1. Avic. An. vol. I 178, 23: iam enim distinximus inter lucidum et pervium

    Rahm. 95, 20: إذ قد فرغنا من الفرق بين الشفاف وبين المضىء

  2. Alhaz. Opt. 60, 48: et distinguendo inter diversitatem situs, quae accidit illi rei propter motum illius rei visae et inter diversitatem situs, quae accidit ei propter motum visus

    Sabra II 111b, 2: وفَرْقٌ في الحال بين اختلاف الوضع الذي يعرض لذلك المبصر من أجل حركة المبصر نفسه وبين اختلاف الوضع الذي يعرض له من أجل حركة البصر

  1. 1 s.v. fariġa min al-farq Avic. An.
  2. 1 s.v. farraqa Alhaz. Opt.

وفَرْقٌ في الحال بين اختلاف الوضع – et distinguendo inter diversitatem situs Alhaz. Opt. II 111b / 60

2.3

تفريقtafrīq

n. frqdifferentiation
  1. Aver. MC Gen. 166va44: ita quod difficile possit sensus distinguere eas

    Eich. 81, 1: حتّى يعسر لذلك على الحسّ التفريق بينهما لصغرها

  1. 1 s.v. faraqa Aver. MC Gen.
3.1

فصّلfaṣṣala

v. fṣlto distinguish, to detail
  1. Avic. Met. 460, 11: quamvis illam imaginationem unam sequantur imaginationes particulares, quas dicimus et distinguimus

    Marm. 315, 16: وإن كان ذلك التصور الواحد يتبعه تصورات جزئية – ذكرناها وفصلناها

  2. Aris. Anim. II 648a21: debemus … distinguere modos sanguinis

    Kruk: فينبغى لنا اولا ان … نفصل اصناف الدم

  3. Aris. Anim. III 744b36: Et nos distinguemus istas res ultimo

    Brug.: وسنفصّل حال هذه الاشياء فى أخرة

  4. Aris. Anim. III 780b26: sed non distinguunt inter colores et differentias corporis

    Brug.: ولا يفصّلون ما بين الوان وفصول الاجساد تفصيلا بليغا

  5. Alhaz. Opt. 60, 62: Motus ergo non comprehenditur a visu, nisi secundum modos, quos distinximus

    Sabra II 112a, 17: فليس يدرك البصر الحركة إلا على الوجوه التي فصّلناها

  6. Avic. Qual. 92, 48: illam compositionem non potest sensus distinguere

    Qass. 266, 4: إذ ذلك التركيب لا يفصله الحس

  1. 1 Avic. Met.
  2. 1 Aris. Anim. II
  3. 5 also s.v. dividere Aris. Anim. III
  4. 1 Alhaz. Opt.
  5. 1 Avic. Qual.
3.2

فصلfaṣala (+ min)

v. fṣlto cut off from (in vision) (opt.)
  1. Alhaz. Opt. 24, 44: quod pyramis figurata inter rem visam et centrum visus distinguit ex superficie glacialis partem continentem totam formam rei visae

    Sabra II 3a, 3: أن المخروط الذي يتشكل بين المبصر ومركز البصر يفصل من سطح الجليدية جزءًا يشتمل على جميع صورة المبصر

  2. Alhaz. Opt. 87, 31: Quapropter sentiens non comprehendit angulum contentum inter eas, neque partem, quam distinguit ex superficie visus

    Sabra III 33b, 18: ولم يدرك الحاس الزاوية التي فيما بينهما ولا الجزء الذي يفصلانه من سطح البصر

  1. 2 Alhaz. Opt.
3.3

فصّل وميّزfaṣṣala wa-mayyaza (or: mayyaza wa-faṣṣala)

v., pleonasm fṣl myzto treat in detail and explicate
  1. Aris. Anim. III 769a16: Hic autem sermo non potest distingui terminis manifestis

    Brug.: ليس يمكن ان يميّز ولا يفصّل هذا القول بحدود بيّنة

  2. Aris. Anim. III 778b19: Et postquam distinximus istas res debemus incipere in sermone accidentium consequentium

    Brug.: فاذ قد فصّلنا وميّزنا هذه الاشياء فينبغى لنا ان نأخذ فى ذكر الاعراض التى تتلو وتتبع ما وصفنا

  1. 2 also s.v. distingui Aris. Anim. III
3.4

تفصيلtafṣīl

n. fṣldetail, particular
  1. Ibn Tum. 110d, 41: cum non desierit [ sc. Deus ] nec desinet esse sapiens omnium que accidunt secundum formas quas habe[n]t, et distinxit eorum genera et ipsum ordinem et finem numerorum

    Goldz. 235, 17: لم يزل ولا يزال عالما بجميع المحدثات على ما هي عليه من صفاتها وتفاصيل اجناسها وترتيب اوقاتها ونهاية اعدادها

  1. 1 Ibn Tum.

من صفاتها وتفاصيل اجناسها – secundum formas quas habe[n]t, et distinxit eorum genera Ibn Tum. 235 / 110d

3.5

تفصيل في إدراكtafṣīl fī idrāk (+ genit.)

nom. phrase fṣl drkability to discriminate in the perception of
  1. Aver. Ep. Parv. 192vb25: quod homo melius distinguit differentias sensibilium olfactus quam cetera animalia

    Blum. 19, 13: ولذلك يشبه ان يكون الانسان اجود تفصيلًا فى ادراك فصول محسوسات الشم من سائر الحيوان

  1. 1 s.v. tafṣīl Aver. Ep. Parv.

ان يكون الانسان اجود تفصيلًا فى ادراك فصول – quod homo melius distinguit differentias Aver. Ep. Parv. 19 / 192vb

4.

لخّصlaḫḫaṣa

v. lḫṣto explain
  1. Aris. Anim. II 640b27: etiam debemus distinguere hoc, et declarare formam ipsius

    Kruk: ايضا ينبغى لنا ان نلخص ذلك تلخيصا بينا ونبين صورته

  2. Aris. Anim. III 749a28: Et iam narravimus superius distinctionem matricum, et distinximus differentias earum

    Brug.: وقد وصفنا فيما سلف حال الاوحام ونلحّصنا فصولها

  1. 1 Aris. Anim. II
  2. 1 Aris. Anim. III
5.1

بيّنbayyana

v. bynto explain
  1. Aris. Anim. III 726a28: Et remansit nobis declarare et distinguere superfluitatem cibi spermatis

    Brug.: وقد بقى لنا ان نفسّر ونبيّن فضلة غذاء الزرع

  2. Aris. Anim. III 787a6: debemus distinguere istos modos alia distinctione, scilicet magnitudinem et parvitatem vocum

    Brug.: 〈ف〉ينبغى ان نبيّن هذه الاصناف تمييزا آخر أعنى عظم اصوات وصغر أصوات

  1. 3 Aris. Anim. III
5.2

تباينtabāyun

n. byndisparity, variance
  1. Ibn Tum. 112d, 38: Laudetur ille qui (quod) obligavit creaturas mo(n)tibus et quietibus et qui formas earum distinxit et effigies

    Goldz. 243, 2: سبحان من قيد الخلق بالحركات والسكنات وصورهم بتباين الهيئات

  1. 1 Ibn Tum.

وصورهم بتباين الهيئات – et qui formas earum distinxit et effigies Ibn Tum. 243 / 112d

6.1

حدّ وميّزḥadda wa-mayyaza

v. + v. ḥdd myzto determine and distinguish
  1. Aris. Anim. II 672b11: scilicet parietem qui distinguit parietem et pulmonem ab aliis quae sunt sub ipsa

    Kruk: وهو الصفاق الذى يحد ويميز القلب والرئة من سائر اعضاء الجوف التى تحته

  2. Aris. Anim. II 678a34: ex sermone qui distinguit inter modos animalium

    Kruk: فى القول الذى يحد ويميز ما بين اصناف الحيوان

  1. 2 Aris. Anim. II
6.2

حدّḥadda

v. ḥddto determine
  1. Aris. Anim. III 737a16: Iam ergo declaravimus et distinximus dispositionem animae

    Brug.: فقد حدّدنا وبيّنّا حال النفس

  1. 1 Aris. Anim. III
7.

حازḥāza

v. ḥwz / ḥyzto contain, to enclose
  1. Alhaz. Opt. 15, 31: erit forma extensa ab illa re visa secundum verticationem illius pyramidis in aere, quam distinguit ipsa pyramis

    Sabra I 106a, 3: فإن الصورة تكون ممتدة من ذلك المبصر على سمت هذا المخروط في الهواء الذي يحوزه هذا المخروط

  2. Alhaz. Opt. 24, 48: Cum ergo visus comprehenderit aliquam rem visam et pervenerit eius forma in partem superficiei glacialis, quam distinguit pyramis praedicta

    Sabra II 3a, 8: فإذا أدرك البصر مبصرًا من المبصرات وحصلت صورته في الجزء من سطح الجليدية الذي يحوزه المخروط المتشكل بين البصر وذلك المبصر

  1. 2 Alhaz. Opt.
8.

وصف وميّزwaṣafa wa-mayyaza

v., pleonasm wṣf myzto describe and distinguish
  1. Aris. Anim. III 768b24: iam narravimus omnia ista in sermonibus in quibus distinximus dispositionem operationis et contactuum

    Brug.: وقد وصفنا ذلك كلّه فى الاقاويل التى وصفنا وميّزنا من حال الفعل واللقاء

  1. 1 Aris. Anim. III
9.

دبّرdabbara

v. dbrto arrange (of God)
  1. Ibn Tum. 112d, 27: Laudetur qui … tempora providens luce distinxit et tenebris

    Goldz. 242, 15: سبحان من … دبر الازمان بالنور والظلمات

  1. 1 s.v. providens Ibn Tum.

دبر الازمان بالنور والظلمات – tempora providens luce distinxit et tenebris Ibn Tum. 242 / 112d

10.

تصنيفtaṣnīf

n. ṣnfsorting, classifying (n.)
  1. Aris. Anim. III 742b7: non est facile distinguere ista membra et quod est propter aliud

    Brug.: يكون ليس بيسير تصنيف هذه الاعضاء وماذا منها يكون من اجل غيره

  1. 1 Aris. Anim. III
11.

حجبḥaǧaba (+ bayna)

v. ḥǧbto form a separation between (anat.)
  1. Aris. Anim. III 770a18: Si autem duo spermata continuentur et nullus paries distinxerit inter ea

    Brug.: فاما اذا التأمت النطفتان ولم يكن حجاب يحجب بينهما

  1. 1 s.v. waǧaba Aris. Anim. III
12.

أحسّaḥassa (+ bi)

v. ḥssto perceive s.th., to notice s.th.
  1. Aris. Anim. III 780b20: nam videns remotas res non potest distinguere differentias illarum bene

    Brug.: لأن الذى يبصر الاشياء من بعد لا تحسّ بفصول واختلاف الاجساد المنظور اليها بصرا لطيفا

  1. 1 Aris. Anim. III
13.

كان عارفًاkāna ʿārifan

verb. phrase kwn ʿrfto know
  1. Aris. Anim. III 781a16: et quando odorans distinxerit differentias et diversitates odoris corporis propinqui sibi

    Brug.: واذا كان الذى يشمّ عارفا بفصول واختلاف رائحة الاجساد التى تقرب منه

  1. 1 Aris. Anim. III
14.

فهمfahm

n. fhmunderstanding (n.)
  1. Aver. Ep. Parv. 202vb26: Interpretator autem est homo qui habet animam paratam naturaliter ad distinguendum similitudines rerum et sompniorum

    Blum. 85, 5: واما المعبر فهو الرجل المتهيئ النفس بالطبع لفهم المحاكات التى يكون فى الرؤيا

  1. 1 Aver. Ep. Parv.

لفهم المحاكات – ad distinguendum similitudines rerum Aver. Ep. Parv. 85 / 202vb

15.

ذكرḏakara

v. ḏkrto mention
  1. Aris. Anim. III 778a12: Et distinximus differentias per quas diversantur membra animalium

    Brug.: وذكرنا الفصول التى بها تخلق اعضاء الحيوان

  1. 1 Aris. Anim. III

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: