error

1.1

غلطġalaṭ

n. ġlṭerror, mistake
  1. Albu. Intro. JS 47, 1694: et ratum est in sensibus eorum quod eorum error posset ingredere super auctores iudiciorum

    Lemay 42, 970: فسبق على اوهامِهم أنَّ غلطهم مِمَّا يدخل إلى صاحب صناعة الأحكام

  2. Avic. An. vol. I 109, 98: Primus autem error istius fuit

  3. Avic. An. vol. I 256, 34: causa erroris sui hoc est quod hoc non fit, secundum eos, nisi uno modo

  4. Avic. Met. 56, 78: vel per errorem aliquem qui sibi contingit quoniam non intellexit dispositiones et condiciones earum

    Marm. 39, 9: لغلطٍ جرى عليه مثلا، لأنه لا يكون حصل له حال التناقض وشرائطه

  5. Avic. Met. 364, 27: Secunda est error eorum de uno

  6. Alpet. ch. 3 §8: Sed positio Tholomei duorum polorum zodiaci omnibus stellis incedentibus et stellato fuit error

    Gold. 14v, 6: وأمّا وضع بطلميوس قطبى فلك البروج لجميع الكواكب السيارة وللكواكب فَغَلَطٌ

  7. Alpet. ch. 20 §3: et «ex loco Lune a stellis fixis» (quia non investigaverant de stellis quod movebantur, tunc ad hoc accidit eis error)

    Gold. 97v, 14: وبقياسه [sc. القمر] أيضًا إلى الكواكب الثابتة إذ كانوا لم شعروا بنقلها فوقع لهم فى ذلك غلط من هذه الجهة

  8. Aver. Ep. Parv. 193rb35: Galienus autem in tantum applicabatur errori quod existimavit aerem esse sentientem

    Blum. 29, 6: واما جالينوس فقد بلغ من غلطه فى هذا المعنى انه ظن ان الهواء حساس

  9. Alhaz. Opt. 70, 29: Et propter velocitatem assimilationis formae rei visae apud visionem a virtute distinctiva, forte accidet ei error

    Sabra II 140a, 17: ولسرعة تشبيه القوة المميزة لصورة المبصر في حال الإِبصار ربما عرض لها الغلط

  10. Avic. Gen. 18, 74: rationem autem illorum in iam praeteritis nominavimus et ostendimus errores illorum

  11. Avic. Gen. 19, 3: Restat nobis adhuc ostendere in qualibet opinione praedictarum rationum per quas fuerunt inducti ad errores

    Qass. 94, 4: قد بقى الآن أن نشير إلى سبب الغلط فى حجةٍ حجةٍ من الحجج المقتضية

  12. Avic. Qual. 21, 35: sed potius dicunt quod istud est error sensus

  13. Avic. Qual. 81, 30: Sed dicimus quod illud est error

  1. 1 Albu. Intro. JS
  2. 4 Avic. An.
  3. 9 Avic. Met.
  4. 3 s.v. ḥayra Alpet.
  5. 1 Aver. Ep. Parv.
  6. 1 Alhaz. Opt.
  7. 2 Avic. Gen.
  8. 3 Avic. Qual.
1.2

مغلطmuġliṭ

nominalized act. part. ġlṭs.th. leading to error, s.th. fallacious
  1. Avic. An. vol. I 36, 48: ideo ut non egeat dirigi et ad viam converti et separari ab erroribus

    Rahm. 16, 2: من غير احتياج إلى تثقيفه وقرع عصاه وصرفه عن المغلطات

  1. 1 s.v. maġlaṭāt Avic. An.
2.1

خطأḫaṭaʾ

n. ḫṭʾerror, mistake (of human beings or of nature)
  1. Thab. Ann. §14: et hoc ex errore considerationis

    Morel. 30, 10: فإنّ ذلك من قبل خطأ الرصد

  2. Thab. Ann. §79: sed estimamus etiam quod in hoc sibi parum carverit ab errore

  3. Avic. An. vol. I 57, 10: Et ex hoc etiam scies errorem illius qui putavit animam esse sanguinem

  4. Avic. An. vol. II 92, 28, corr. ref. vol. II 92, 48: hoc enim error est

  5. Avic. Met. 135, 17: hoc etiam error est

    Marm. 92, 17: فذلك أيضا خطأ

  6. Aris. Anim. II 644a35: et hoc est error

    Kruk: وذلك من الخطأ

  7. Aris. Anim. III 757a2: et hoc etiam adiuvit ipsos ad errorem

    Brug.: وهذا ايضا ممّا اعانهم على خطأهم

  8. Aris. Anim. III 770b5: Quia ergo canis ponit filios non completos erit illa diminutio via procedens ad creationem monstruosam quae accidit ex errore operationis naturae

    Brug.: فلأن الكلبة تضع جرى ليست بتامّة يكون ذلك النقص سبيلا آخذا الى خلقة العجائب التى تكون من خطأ عمل الطباع

  9. Avic. Gen. 46, 36: In ista ergo opinione sufficit error in ponendo ignem accidens aquae, dum sit aqua

  1. 3 Thab. Ann.
  2. 2 Avic. An.
  3. 1 s.v. aḫṭaʾa Avic. Met.
  4. 1 Aris. Anim. II
  5. 4 Aris. Anim. III
  6. 1 Avic. Gen.
2.2

خطاءḫaṭāʾ

n. ḫṭʾerror, mistake (of human beings or of nature)
  1. Mesue Aph. A §6: Neque enim humana natura erroris periculum incurrere non potest, presertim in subtilibus

    Troup.: لا يعصم من فيه الطبيعة البشرية من الخطاء، لا سيما ان تكلف عظيما أو ابتدع لطيفا

  2. Mesue Aph. A §81: Quod si plurimos consulit, in singulorum errorem plerumque cadit

    Troup.: ‎‏من ساءل في مرضه كثيرا من الأطباء يوشك أن يقع في خطاء كل واحد منهم‏‎

  3. Albu. Intro. JS 47, 1684: ut cadat in locis graduum planetarum error

  4. Mesue Aph. B §6: Hominis natura non evadit errorem maxime in rebus difficilibus

  5. Mesue Aph. B §81: Qui quamplures physicos in egritudine sua interrogaverit in errorem omnium incidit

  1. 2 Mesue Aph. A
  2. 1 Albu. Intro. JS
  3. 2 Mesue Aph. B
3.

حيرةḥayra

n. ḥyrperplexity
  1. Mesue Aph. A prol.: Liberet te deus, fili amantissime, a devio erroris et conservet in via prosperitatis

    Troup.: جنبك الله أيها الابن الرشيد موطن الحيرة وثبتك على طريق الخيرة

  2. Alpet. ch. 1 §1: et est ratio profunda que cecidit in imaginationem meam post multos errores, et consumpsi in eis maius vite mee

    Gold. 1v, 5: سنح لفكري من بعد حيرةٍ افنيت فيها اكثر عمرى

  1. 1 Mesue Aph. A
  2. 1 Alpet.
4.1

ما أضلّmā aḍalla

rel. clause ḍllwhat leads astray
  1. Avic. Met. 365, 41: Isti vero, si intelligerent intentionem de uno in hoc, removerentur ab errore suo

    Marm. 248, 6: ولو أنهم فهموا معنى الواحد فى هذا لكفاهم ذلك ما أضلهم

  1. 1 Avic. Met.

لكفاهم ذلك ما أضلهم – removerentur ab errore suo Avic. Met. 248 / 365

4.2

ضلالة وخطأ القولḍalāla wa-ḫaṭaʾ al-qawl

nom. phrase ḍll ḫṭʾ qwlerror and mistaken statement
  1. Aris. Anim. III 756a31: Et ex eis quae adiuvant eos ad errorem est velocitas coitus piscium

    Brug.: وممّا يعينهم على الضلالة وخطأ القول سرعة سفاد السمك

  1. 1 Aris. Anim. III
5.

باطلbāṭil

nominalized act. part. bṭls.th. false
  1. Avic. Met. 127, 62: iste iam putavit errorem

    Marm. 87, 10: فمن … ظن باطلا

  1. 1 Avic. Met.
6.

وهمwahm

n. whmdelusion
  1. Alpet. ch. 1 §3: et in locis particularibus sui libri in quibus accidit Tholomeo error

    Gold. 2r, 4: وفى مواضع جزئية من كتابه وقع لبطلميوس فيها وهمٌ

  1. 1 s.v. ḥayra Alpet.
7.

زيغzayġ

n. zwġ / zyġdeviation
  1. Avic. An. vol. II 14, 84: quod occupatio animae … retinet eam ne adiuvet alias et ne conservet eas ab errore ipsarum et ducat eas ad viam rectitudinis

    Rahm. 170, 18: أن اشتغال النفس … يصرفها عن إعانة القوى الأُخرى على فعلها أو عن ضبطها عن زيغها أو عن حملها على الصواب

  1. 1 Avic. An.
8.

اختلافiḫtilāf

n. ḫlfdifference of opinion
  1. Alpet. ch. 16 §1: Quia de quatuor residuis iam cecedit error inter antiquos de sua ordinatione

    Gold. 79r, 3: أمّا الأفلاك الأربعة الباقية فقد وقع الاختلاف بين من تقادم عهده فى ترتيبها

  1. 1 Alpet.
9.

تقريبtaqrīb

n. qrbapproximation
  1. Avic. Gen. 150, 94: Et, cum via certificationis in istis sit advertere cum instrumentis quae in arabico dicuntur arragil, et in arragil non sit exquisita veritas, sed aliqualis error propter divisionem partium instrumentorum

    Qass. 198, 8: لكن طريق إحاطتنا بهذه الأمور هو الرصد، والرصد هو على التقريب بأجزاء الآلات المقسومة

  1. 1 Avic. Gen.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: