show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
طبع ṭabaʿa
elementans
– for ṭabaʿa: ‘to nature’, to bestow a nature upon show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 27, 926: necesse est ut sit causa elementans elementatum ex elementis
Lemay 24, 541: فلا بُدَّ من أن يكونَ علّة طبعت المطبوع من الطبائع
-
Albu. Intro. JS 95, 335: et elementatum elementans simile sue essentie, et non esset his elementis conversio in invicem
Lemay 161, 176: والمطبوع إنَّما يطبع مثل ذاته وكان لا يكون لهذه الأركان استحالة من بعضها إلى بعضٍ
- 2 Albu. Intro. JS
والمطبوع إنَّما يطبع مثل ذاته – et elementatum elementans simile sue essentie Albu. Intro. JS 161 / 95
تطبّع taṭabbaʿa
imprimi
– for taṭabbaʿa: to receive an impression show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 148, 29: apprehensionem vero secundum quod est virtutis apprehendentis, necesse est fieri ab eo in quo solet imprimi ipsa forma aliquo modo impressionis
Rahm. 246, 13: بل الإدراك يحتاج أن يكون لما من شأنه أن يتطبع بتلك الصور تطبعا ما بما هو قوة مدركة
- 1 Avic. An.
انطبع inṭabaʿa
descriptus
– for inṭabaʿa: to be imprinted show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 193va3: videbit illam eandem formam descriptam secundo de aqua in speculo
Blum. 31, 7: رأى تلك الصورة بعينها قد انطبعت مرة ثالثة من الماء فى المرآة
- 1 s.v. describere Aver. Ep. Parv.
رأى تلك الصورة بعينها قد انطبعت مرة ثالثة – videbit illam eandem formam descriptam secundo Aver. Ep. Parv. 31 / 193va3
effici
– for inṭabaʿa: to be ‘natured’, to receive a nature (by composition from the four elements) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 95, 324: sed elementabantur vel efficiebantur per semetipsa absque causa
Lemay 160, 171: ولكِنَّها تنطبع بذاتها من غير علّة
- 1 s.v. elementari Albu. Intro. JS
elementari
– for inṭabaʿa: to be ‘natured’, to receive a nature (by composition from the four elements) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 30, 1051: Et quod omnis res elementatur ex his quatuor elementis
Lemay 27, 610: وأنَّ كلّ شىء ينطبع من هذه الطبائع الأربعة
-
Albu. Intro. JS 95, 324: sed elementabantur vel efficiebantur per semetipsa absque causa
- 2 Albu. Intro. JS
formari
– for inṭabaʿa: to be imprinted, to be impressed show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 83, 60: ad apprehendendum formam eius quod formatur in humorem crystallinum
Rahm. 41, 20: تدرك [sc. القوة] صورة ما ينطبع فى الرطوبة الجليدية
-
Avic. An. vol. I 257, 59: Sed oppositio de verbo speculi tangit omnes tenentes quod in speculo formatur forma sensibilis
- 2 Avic. An.
imprimi
– for inṭabaʿa: to be imprinted, to be impressed show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 99, 73: imprimetur in eo, secundum aliquem modum formandi, ille qui est accommodatus ab extrinsecus
Rahm. 50, 8: انطبع فيه نوع من الصور تكون مستفادة من خارج
-
Avic. An. vol. II 148, 31: In memoriali autem et formali non imprimuntur formae nisi secundum quod sunt instrumenta
-
Avic. Met. 204, 79: nec quod in illa sit impressa potentia essendi possibilitatem albedinis in subiecto in quo imprimitur albedo
Marm. 137, 7: ولا أن فيه قوة أن يوجد هو منطبعا فيه كون إمكان البياض فى الموضوع الذى ينطبع فيه البياض
-
Avic. Met. 238, 43: Haec autem forma, quamvis respectu individuorum sit universalis, tamen, respectu animae singularis in qua imprimitur, est individua
-
Aver. Ep. Parv. 193ra16: Sermo autem dicentium quod forme sensibilium imprimuntur in anima
Blum. 23, 11: واما من يرى ان صور المحسوسات تنطبع فى النفس
- 20 Avic. An.
- 2 Avic. Met.
- 1 s.v. imprimere Aver. Ep. Parv.
علّة طبع ʿillat ṭabʿ
qui elementavit
– for ʿillat ṭabʿ: cause of a nature, cause of ‘naturing’ show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 27, 925: et sit elementatum idem quod elementavit suam essentiam
Lemay 24, 540: او يكون المطبوع هو علّة طَبعِ ذاته
-
Albu. Intro. JS 95, 334: aut sit elementator ipse qui elementavit semetipsum
Lemay 160, 175: او يكون مطبوع هو علَّة طبع ذاته
- 2 also s.v. ṭabʿ Albu. Intro. JS
علّة طبع ذاته – qui elementavit semetipsum Albu. Intro. JS 160 / 95
طباع ṭibāʿ
creatio
– for ṭibāʿ: nature show/hide quotes-
Aris. Anim. III 717b20: Et in tempore coitus debet extendi nervus crurium, quoniam virga est ex nervo, et creatio crurium etiam est ex nervo
Brug.: وينبغى ان يكون امتداد عصب الساقين فى اوان السفاد، لأن الذكر من عصب وطباع الساقين من عصب ايضا
- 1 Aris. Anim. III
حال طباع ḥāl ṭibāʿ
dispositio
– for ḥāl ṭibāʿ: (+ genit.) disposition of the nature of show/hide quotes-
Aris. Anim. II 661a25: Ista ergo est dispositio linguae in istis animalibus, et ista utuntur hoc membro sicut utuntur elephantes additamentis
Kruk: فهذه حال طباع اللسان فى مثل هذا الحيوان وهو يستعمل هذا العضو كما يستعمل الفيلة الخراطيم
- 1 Aris. Anim. II
طباع وخلقة ṭibāʿ wa-ḫilqa
creatio
– for ṭibāʿ wa-ḫilqa: nature and disposition show/hide quotes-
Aris. Anim. III 717b18: in animali vero carenti duobus pedibus non est possibile esse testiculos, et creatio virgae est pendens ab isto loco
Brug.: فاما الحيوان الذى ليس له رجلان فليس يمكن ان يكون له انثيان، وطباع الذكر وخلقته متعلّقة بهذا المكان
- 1 Aris. Anim. III
الذي طباعه برّي allaḏī ṭibāʿuhū barrī
agrestis
– for allaḏī ṭibāʿuhū barrī: whose nature is wild show/hide quotes-
Aris. Anim. II 661b5: sicut in animalibus agrestibus comedentibus carnes
Kruk: مثل الحيوان الذى طباعه برى وهو يأكل اللحم
- 1 Aris. Anim. II
طبيعة ṭabīʿa
causa
– for ṭabīʿa: nature, character show/hide quotes-
Avic. Gen. 25, 35: quod ipsa faciat motum extra naturam, et est amor causa motus
Qass. 99, 6: وهى [sc. المحبة] طبيعة التحريك عنده
- 1 Avic. Gen.
elementum
– for ṭabīʿa: (pl. ṭabāʾiʿ) element (i.e. one of the four elements); nature (i.e. one of the four humours) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 49, 1772: sciverunt radices magisterii eorum et diversitatem elementorum seu naturarum ac temporum
Lemay 44, 1011: وعرفوا أصول صناعتهم واختلاف الطبائع والأزمنة
-
Albu. Intro. JS 74, 282: Aspice igitur hec elementa quam admirabili ordine sint creata atque ordinata
Lemay 121, 179: فانظر إلى هذه الطبائع ما أعجَبَ اتّفاقها
- 17 also s.v. divisio Albu. Intro. JS
fortitudo
– for ṭabīʿa: nature show/hide quotes-
Mesue Aph. B §22: hac enim hora interiora vigent fortitudine
Troup.: لأن الطبيعة عند ذلك في باطن أجسامنا
- 1 Mesue Aph. B
طبيعي ṭabīʿī
elementatus
– for ṭabīʿī: natural show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 30, 1038: et significator eius super compositionem omnis individui elementati
-
Albu. Intro. JS 96, 353: est [sc. sol ] causa temperamenti elementorum et naturarum et compositionis individuorum elementatorum
Lemay 161, 186: هيَّ [sc. الشمس] علّة اعتدال الطبائع وتركيب الأشخاص الطبيعية
- 6 s.v. elementatum Albu. Intro. JS
تطبيع taṭbīʿ
formare
– for taṭbīʿ: giving a nature, giving a specific form (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 107, 67: Sed generativa habet duas actiones, quarum una est creare corpus et figurare et formare
Rahm. 54, 11: وأما المولد فلها فعلان، أحدهما تخليق البزر وتشكيله وتطبيعه
- 1 Avic. An.
Goichon 1938, no. 396. The Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
تطبّع taṭabbuʿ
impressio
– for taṭabbuʿ: imprinting (sc. in the apprehending faculty) (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 148, 30: apprehensionem vero secundum quod est virtutis apprehendentis, necesse est fieri ab eo in quo solet imprimi ipsa forma aliquo modo impressionis
Rahm. 246, 13: بل الإدراك يحتاج أن يكون لما من شأنه أن يتطبع بتلك الصور تطبعا ما بما هو قوة مدركة
- 1 Avic. An.
انطباع inṭibāʿ
impressio
– for inṭibāʿ: impression, being imprinted (e.g. in matter or in the soul) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 218, 15: Si autem haec impressio esset certa in visu eius
Rahm. 119, 6: ولو كان لذلك حقيقة انطباع فى ناظره
-
Avic. An. vol. II 111, 22: illud autem non est impressio animae in materia (iam enim destruximus hoc)
Rahm. 226, 12: وأن ذلك الأمر فى النفس الإنسانية ليس هو الانطباع فى المادة، فقد علم بطلان القول بذلك
-
Aver. Ep. Parv. 193ra16: Sermo autem dicentium quod forme sensibilium imprimuntur in anima impressione corporali
Blum. 23, 11: واما من يرى ان صور المحسوسات تنطبع فى النفس انطباعا جسمانيا
- 2 Avic. An.
- 1 Aver. Ep. Parv.
impressus
– for inṭibāʿ: being imprinted (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 125, 17: Deinde non sic anima pendet ex corpore quasi impressa in eo
Rahm. 234, 4: ثم العلاقة بين النفس والبدن ليس هو على سبيل الانطباع فيه
- 1 s.v. imprimi Avic. An.
على سبيل الانطباع فيه – quasi impressa in eo Avic. An. 234 / vol. II 125
imprimi
– for inṭibāʿ: impression, being impressed show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 78, 91: Sed constat quia vis humana ex seipsa non potest imprimi in materia
Rahm. 39, 4: وأما القوة الإنسانية فسنبين من أمرها أنها متبرئة الذات عن الانطباع فى المادة
-
Avic. An. vol. II 43, 16: causa vero doloris et irae et tristitiae non est nisi quia eorum quae praeterierunt forma impressa est sensibus interioribus
Rahm. 187, 15: وذلك أنه لم يكن سبب الغم والغضب والحزن فيما مضى إلّا انطباع هذه الصورة فى باطن الحواسّ
- 2 Avic. An.
إلّا انطباع هذه الصورة – nisi quia eorum … forma impressa est Avic. An. 187 / vol. II 43
طابع ṭābiʿ
elementans
– for ṭābiʿ: ‘naturing’, bestowing a nature (n.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 149, 480: Et ob hoc dixerunt philosofi quod elementatum sit aliud quam elementans
Lemay 252, 258: ولذلك قالت الحكماء أنَّ المطبوع غير الطابع
-
Albu. Intro. JS 149, 480: Novimus autem elementans per elementatum
- 2 Albu. Intro. JS
مطبوع maṭbūʿ
bonus
– for maṭbūʿ: naturally gifted show/hide quotes-
Mesue Aph. B §2: Et complexio hominis boni ingenii in opere medicine et physice et cognitione prevalet
Troup.: النفس المطبوعة تعين الصناعة الطبية al-nafsu l-maṭbūʿatu tuʿīnu l-ṣināʿata l-ṭibbiyyata
- 1 Mesue Aph. B
elementator
– for maṭbūʿ: ‘natured’, imprinted with a nature (n.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 95, 334: aut sit elementator [var. Jrev: elementatum ] ipse qui elementavit semetipsum
Lemay 160, 175: او يكون مطبوع هو علَّة طبع ذاته
- 1 Albu. Intro. JS
The Latin term is not documented in MLW, DMLBS and LLNMA.
elementatum
– for maṭbūʿ: ‘natured’, imprinted with a nature (n.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 27, 919: Similiter etiam dicitur quod nature sint antiquiores naturali per ordinem, et iam fuerint elementa et non elementata
Lemay 24, 537: وكذلك يقال أيضاً أنَّ الطبائع أقدم من المطبوع بالمرتبة وقد كانت الطبائع ولا مطبوع
-
Albu. Intro. JS 149, 480: Et ob hoc dixerunt philosofi quod elementatum sit aliud quam elementans
- 8 Albu. Intro. JS
Silverstein 1954. Lemay 1962, 178–183.
منطبع munṭabiʿ
impressus
– for munṭabiʿ: imprinted show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 20, 32: forma etenim quae est in materia, est forma impressa in illa
Rahm. 6, 17: فإن الصورة التى هى فى المادة هى الصورة المنطبعة فيها
-
Avic. An. vol. II 144, 69: Sed anima habet hoc ex hoc quod est substantia recipiens impressa ab eo [sc. intellecto ]
Rahm. 244, 6: فللنفس ذلك بأنها جوهر قابل منطبع به [sc. العقل]
-
Avic. Met. 161, 11: ita ut ipsamet sit impressa in hac materia et in alia
Marm. 109, 17: بل بأن يكون هو بعينه منطبعا فى تلك المادة وفى أخرى وأخرى
-
Avic. Met. 518, 26: non quod anima sit impressa corpori vel submersa in eo, sed quia ligatio est inter illa duo
- 12 Avic. An.
- 5 Avic. Met.
imprimi
– for munṭabiʿ: imprinted show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 87, 21: quae est vis … recipiens per seipsam omnes formas quae imprimuntur quinque sensibus et redduntur ei
Rahm. 44, 5: وهى قوة … تقبل بذاتها جميع الصور المنطبعة فى الحواسّ الخمس المتأدية إليه
- 1 Avic. An.