Freely available on a non-commercial basis.
No print source exists: This is an original digital text.
Lemma display for ‘agens’
1 entry matching
active, acting, efficient; agent (n.), efficient cause; actual
Ex istis vero IIII. simplicibus, duo sunt agentia opposita, que sunt calor et frigus
ومن هذا الأركان الأربعة المفردة إثنان فاعلان متضادّان، وهما الحرارة والبرودة
Quia concordia masculi et femine efficitur effectus; masculus quoque est calidus agens, et femina frigida patiens
Ergo sequitur ex hoc ut virtutes agentes in aere, cum multae fuerint et frequentes
intelligentia vero habet hoc ex hoc quod est substantia principium agens et creans
scilicet ut consideratio de illis sit secundum quod una est agens et alia patiens et illa alia est aliud
Quanta enim differentia est inter figuram humanam simplicem et inter figuram humanam vivam agentem
وكم الفرق بين شكل إنسانى ساذج وبين شكل إنسانى حى فاعل
ita etiam illud quod crescit debet esse agens idem cum forma partium generandarum secundum speciem
sicut primum agens necesse est ut sit non patiens, sive in artificio sive in natura
Declaratum est enim in Posterioribus quod cognitionem creditam et intellectam antecedunt naturaliter duo modi cognitionis, scilicet agens et preparans
فانه قد تبين فى كتاب البرهان ان المعرفة التصديقية والتصورية يتقدمها بالطبع صنفان من المعرفة: فاعل وموطئ
necesse est ut agens eas sit idem et eiusdem generis
فواجب ان يكون الفاعل لهما واحد، من جنس واحد
Nam omne patiens deducitur de potentia in actum per agens
Et dixerunt aliqui antiquorum quod agens, si non transit per foramina vacua patientis, quod non operatur in eum
sed non poterit observare illam [per] corporeitatem nec illam figuram quando agens separatur ab eo
ولا يمكن أن يحفظ الحجم والشكل مع مفارقة الفاعل البتة
Quod habet de se istud pati per causas agentes quibus non est necessarium habere terminatum situm
acting; active (e.g. intellect, power)
Capitulum de intelligentia agente in nostris animabus
Qui autem dixerunt animam esse unam et agentem per seipsam, conati sunt hoc adstruere per id quod adstruitur sententia ultima
فمن قال إن النفس واحدة فعالة بذاتها احتج بما سيحتج به أصحاب المذهب الآخر
igitur quidditatis intelligentiae agentis et substantiarum separatarum similiter est dispositio
una est vires agentes in eis, vel naturales vel voluntariae, alia est vires passivae
Unus est intellectus in potencia, alius intellectus in effectu, alius intellectus adeptus, alius est intelligencia agens
عقل بالقوة وعقل بالفعل وعقل مستفاد والعقل الفعال
Sed invenitur cum mixtione compositorum aptitudo ad potentias agentes actionum quae proveniunt ab eis per naturas
Omnia ergo ista agunt suas actiones propterea quia habent illam potentiam agentem et possident ex dono et virtute Dei
efficient
faciamus cognosci differentiam inter principium agens et cetera ab eo
وفى تعريف الفرقان بين المبدأ الفاعلى وبين غيره
Igitur necesse est ut fiat aliquid in hac essentia quae facit debere esse potius, cum ipsa sit agens
فلا بد من حادث موجب للترجيح فى هذه الذات إن كانت هى العلة الفاعلية
Omnis ergo generationis et corruptionis suae continuitatis causa agens participata quae propinquior est, sunt motus caelestes
active (contr. of passive)
et per agentem volumus dicere qualitatem, qua mediante, agunt in disposito aliquam actionem
ونعنى بالفعلية الكيفية التى بها يفعل فى المستعد فعلا ما
quantumcumque non vincit in qualitate agente nec in patiente
et sunt aliqua quibus facit acquirere additionem potentiae agentis vel patientis vel formae specificae
ومنها ما يستفيد زيادة قوة انفعالية أو فعلية، أو صورة نوعية
interacting
et quod primae qualitates quae emanant a suis formis sint qualitates agentes
وأن تكون الكيفيات الصادرة عن صورها أقدم الكيفيات المتفاعلة
acting upon, influencing, producing an effect; cause
sicut modo mirantur de agente absque offensione
Deinde si aptitudo fuerit maior, et fuerit ibi aliquid quod solet accendi ab agente, quod solet urere sua virtute aut radio
ergo haec actio non est agens aliquid in sua specificatione
Manifestum est igitur simul esse agens et actus, et nihil medium
فظاهرٌ أن المؤثر فيه والأثر معًا، وليس فيما بينهما وسط أصلًا
si autem calefeceritsc. corpus medium, erit propinquum agens et operabitur sine dubio per contactum
إن سخنsc. الجسم المتوسط فهو المؤثر القريب، ويؤثر بمماسة لا محالة
remanebit in eo qui recipit actionem <…> ab agente in eum multo fortius quam si calefaceret totum
وsc. إذا بقى المنفعل عنه الأجزاء الباطنة … كان تسخنها وانفعالها من المؤثر أشد بكثير من تسخن الكلية
use
Ex quo accidit animae habere principia intelligendi auxilio secum agentium imaginationis et aestimationis
فتحدث للنفس من ذلك مبادئ التصور، وذلك بمعاونة استعماله للخيال والوهم
originated
Quapropter necesse est, si forme agentes sint, ut sit causa agens prior eis naturaliter
ولذلك ما يجب إنْ كانت هاهنا صورة حادثة أن يكون سبب فاعل أقدم منها بالطبع