Freely available on a non-commercial basis.
No print source exists: This is an original digital text.
Lemma display for ‘comprehensio’
1 entry matching
perception, (power of) apprehension; perceiving, grasping (n.)
est comprehensio eius debilior quam comprehensio illius, cui non sunt instrumenta
فيكون إدراكه أضعف من إدراك التى لا آلات ثوانٍ لها
Credulitatis autem quedam est cuius comprehensio non est possibilis dum non comprehenduntur ante eam res alie
ومن التصديق ما لا يمكن إدراكه ما لم يُدْرك قبله أشياء أخر
quia anima ex potentia qua perficitur in animali comprehensio rei est perfectio
et qualitate eos privavit et hiis quidem quibus defficiunt significationes, et non comprehendunt comprehensiones
Laudetur ille cui testimonium per[h]ibent signa, quod nulla comprehenditur comprensione
سبحان من شهدت الدلالات والآيات بانه لا تحيط به الادراكات
et opinabantur quod comprehensio a nobis non est nisi secundum sensum
Et manifestum est quod istud instrumentum est necessarium in comprehensione istarum virtutum
Utrum autem ista comprehensio sit in tribus temporibus est consyderandum
واما هل يكون هذا الادراك فى الامور الثلاثة، اعنى الماضية والحاضرة والمستقبلة
non est comprehensio solo sensu, sed est comprehensio per rationem
ليس هو إدراكًا بمجرد الحس وإنما هو إدراك بالاستدلال
Et quia hoc est declaratum, dicamus quod comprehensio visibilium erit secundum duos modos, qui sunt comprehensio superficialis et comprehensio per intuitionem
إن إدراك البصر للمبصرات يكون على وجهين، إدراكًا بالبديهة وإدراكًا بالتأمل
attaining, reaching (n.)
Et debemus nos inquirere comprehensionem illius secundum nostram potestatem
وينبغى لنا ان نبسط ونطلب درك ذلك بقدر قوّتنا
Sed iste sermo est similis sermoni illorum qui appropinquant comprehensioni causae ex remot
object of perception, perceptible (n.)
Et ille alie comprehensiones, licet non sint vise, tamen sunt valde famose
والمدارك الاخر، وان لم نشاهدها، فهى مشهورة جدًا
comprehension, understanding
immo erit ex brevitate scientie multorum qui aspiciunt in hoc magisterio a comprehensione scientie eius
بل إنَّما ذلك من تقصير علم كثير من أهل النظر في هذه الصناعة عن الإحاطة بعلمها
Sed quedam significationum eorum sunt apparentes super res quarum inventio atque comprehensio possibile est
تكون ظاهرةً على أشياء يمكن وجودها والإحاطة بها
Dico ergo quod cognitio eius, quod accidit rei, non est nisi post comprehensionem scientiae quidditatis rei
إنّ معرفة ما يعرض للشىء إنما تكون بعد الإحاطة بعلم مائيّة الشىء
sed ibi est eius comprehensio quod fit et cognitio qualiter est in eis ordinatio et bonitas
knowledge
Et comprehensio illius partis parvae plus diligitur ab amatore quam comprehensio aliarum partium multarum quas non diligit, quamvis sint magnae
وعلم ذلك الجزء الصغير احب اليهsc. العاشق من علم اجزاء أخر كثيرة لا رغبة له فيها
firm belief, conviction
sicut dubitatio differt a sententia in hoc quod dubitatio est privatio comprehensionis alterius contradictoriarum
فإن الشك عدم اعتقاد من طرفى النقيض
sententia vero est certa comprehensio unius contradictoriarum, et sicut moveri et quiescere
gist
comprehensio quidem sermonis Platonis et sermonis discipuli eius Aristotelis est, quod ratio est secundum quatuor species
إذ كان حاصلُ قول أفلاطن فى ذلك قولَ تلميذه أرسطالس؛ فلنقُلْ فى ذلك على السبيل الخبرى
obtaining (n.)
et mirabar de hoc quod dixit asserendo de colligantia motuum stellarum … et de comprehensione temporum suarum mutationum et suarum reversionum
وأستغرب ما أتى به من … تحصيل ازمان نقلتهاsc. الكواكب وعوداتها
encompassment and enclosure
sicut fit in aliis figuris, tamen flexio illa et inclinatio est aliqua comprehensio
كما يحضر للاشكال فإن ذلك الانحناء والميل هو حصر ما واحاطة
exploring of (n.)
Et accidit eis hoc accidens quia estimabant quod nulla comprehensio est hic in cognitione rerum preter sensum
ظنّوا أنّه لا سبار هاهنا لمعرفة الأشياء إلّا الحسّ
exhaustive treatment
Et neque completur demonstratio eius quod Ptholomeus probare voluit de hac figura nisi comprehensione scientiae earum
ولا يتم برهان بطلميوس لما أراد برهانه من هذا الشكل إلا باستيفاء علمها
enumeration
Distinctio autem harum rerum et earum allatio vel comprehensio non fuit Ptholomeo necessaria
وأما تصنيف هذه الأشياء وإحصاؤها فلم يكن واجبًا على بطلميوس
retaining (of water), congestion
Similiterque lutum ingenuum cito plantam unctuosam producit et comprehensio humoris eius in aqua dulci
وكذلك الطين الحر يسرع فيه النبات الدهنى لاحتقانه، ورطوبته فى الماء العذب
intensity
quoniam opinio aliquis sensus est, sed differt a certitudine in firmitudine et comprehensione
فإن الظن اعتقاد ما يخالف اليقين بالتأكيد والشدة