show/hide all quotes cite this lemma export to TEI please email us to send feedback to this lemma
cursus (n.)
مجرًى maǧran
n. ǧry – course; canal; progress show/hide quotes-  Alcab. diff. IV, li. 14: post gradum ascendentem in eadem hora secundum cursum naturalem 
-  Avic. Met. 499, 34: quae accidunt in cursu omnium 
-  Aris. Anim. II 664b10: Et debemus deridere eos qui fingunt quod vena magna est cursus aquae et humiditatis Kruk: فأما قول الذين يزعمون أن العرق الخشن مجرى الماء والرطوبة فهو مما ينبغي أن يزدري به 
-  Aver. MC Int. diff. II, 37, 234: omnia currant cursu eorum per naturam 
-  Avic. Gen. 148, 55: super quas discurrit cursus totius mundi Qass. 197, 4: المبنى عليها مجرى الكل 
- 1 Alcab.
- 1 Avic. Met.
- 1 Aris. Anim. II
- 1 Aver. MC Int.
- 1 Avic. Gen.
جرية ǧirya
n. ǧry – current, flowing; receding (of water) (n.) show/hide quotes-  Albu. Intro. JS 104, 680: Apparet namque augmentum aque et eius cursus Lemay 168, 368: وأنَّما يتبيَّن تردُّد الماء وجريته 
-  Albu. Intro. JS 122, 1301: qui flat ex parte qua oritur Luna confortat cursum aque accessionis Lemay 182, 716: والرياح الَّتي تهبّ من الناحية الَّتي يغرب فيها القمر وهي مقويَّة لجرية ماء الجزر 
-  Nico. Plan. §185: cum contigerit aquam quae cursum non habeat quo moveatur 
- 2 s.v. ǧaria and ǧariya Albu. Intro. JS
- 1 Nico. Plan.
جريان ǧarayān
n. ǧry – flow, current (n.) show/hide quotes-  Avic. Qual. 17, 71: Mare autem quod est positum inter valles profundas, et est securius ab inundatione ventorum, et non imaginatur cursus in eo sicut imaginatur quando prospicitur in alto loco Qass. 210, 14: والبحر الموضوع فى الوهاد الغائرة أسلم من تمويج الرياح، حتى يخيل من الجريان ما يخيله نظيره فى موضع عال 
- 1 Avic. Qual.
جرى ǧarā
v. ǧry – to be current show/hide quotes-  Aris. Anim. III 777a20: quoniam erit secundum cursum naturalem Brug.: لأنه يكون مثل ما جرى في العادة 
- 1 Aris. Anim. III
مثل ما جرى في العادة – secundum cursum naturalem Aris. Anim. III 777a20
مسير masīr
n. syr – course, motion show/hide quotes-  Albu. Intro. JS 99, 496: hec mutatio non esset … ex coniunctione Solis in cursu suo cum stellis fixis ac planetis erraticis 
-  Albu. Intro. JS 106, 725: Prima namque est ut congregetur aqua in locis profundis, longis ac latis, sitque cursus eius per aliquod tempus Lemay 169, 394: فأمَّا الأوَّل فهو أن يجتمعَ الماء في مواضع عميقةٍ عريضةٍ طويلةٍ يكون مسيره زمان من الأزمنة 
-  Alcab. diff. III, li. 10: Et quando aliquis trium planetarum altiorum vadit plus medio cursu suo, dicitur augere cursum Yama.: ومتى كان أحد الثلثة العلوية يسير أكثر من سيره الوسط كان زائد المسير 
-  Alcab. diff. III, li. 13: Esse autem luminarium in cursu est sicut esse trium altiorum planetarum 
-  Thab. Almag. §25: Omnia autem que de istis cursibus diximus, de cursibus equalibus dicta esse intelligantur 
-  Thab. Almag. §30: Cum ergo fuerit cursus eius in eo ad orientem erit ipse addens suo cursui 
-  Alpet. ch. 13 §34: ita ut orbis revolutionis sit cursus in longitudine ad successionem signorum super circulum Gold. 65v, 7: فإن قلت التدوير يكون مسيره فى الطول على توالى البروج على دائرة 
-  Alpet. ch. 20 §7: et ex revolutionibus cursus in longitudine 241 revolutionem Gold. 98v, 9: ويستكمل من عودات المسير فى الطول مائتين وإحدى وأربعين دورة 
- 3 Albu. Intro. JS
- 8 Alcab.
- 2 Thab. Almag.
- 2 s.v. dawr and sāʾir Alpet.
سير sayr
n. syr – course, motion, movement show/hide quotes-  Albu. Intro. JS 46, 1636: sciverunt loca planetarum per cursum eorum in unoquoque anno 
-  Albu. Intro. JS 177, 85: planete erant proficiscentes in omni die secundum quantitatem medii cursus eius ad unum diem Lemay 309, 53: على قدر سيرها الوسط ليوم ٍ 
-  Albu. Coni. tr. II, li. 266: cum Sol … fuerit vacui cursus non Saturnum aspiciens 
-  Albu. Coni. tr. VIII, li. 98: Et scitur tempus in illo ex parte cursus eius etiam 
-  Alcab. diff. I, li. 46: cursu tardior est Saturnus 
-  Alcab. diff. III, li. 145: sint tardi cursu 
- 5 Albu. Intro. JS
- 28 Albu. Coni.
- 8 Alcab.
مسيل masīl
n. syl – flowing (n.) show/hide quotes-  Aris. Anim. II 668a11: Et rectum fuit quod erat cursus sanguinis in venis et toto corpore naturaliter 
-  Aris. Anim. II 668a35: sicut neque manifestantur valles parvae quae praeparantur ad cursum aquae omnino, quando corrumpuntur et antequam extrahatur materia corrumpens Kruk: كما لا تستبين الخنادق الصغار التى تهيأ لمسيل الماء 
- 4 Aris. Anim. II
سيلان sayalān
n. syl – flow show/hide quotes-  Avic. Qual. 37, 27: per inspissationem materiae si prohibens expulsionem a corpore est fortitudo suae subtilitatis et sui cursus Qass. 224, 2: إن كان المانع عن دفعه شدة سيلانه ورقته 
- 1 Avic. Qual.
مسيل ومجرًى masīl wa-maǧran
n., pleonasm syl ǧry – channel and course show/hide quotes-  Aris. Anim. II 668a20: Et similiter ingeniata fuit natura et posuit cursum sanguinis per totum corpus, quoniam sanguis naturaliter est materia totius corporis Kruk: وبمثل هذا النوع احتال الطباع وصير مسيل ومجرى الدم بكل الجسد 
- 1 Aris. Anim. II
سال sāla
v. syl – to become liquid show/hide quotes-  Avic. Qual. 48, 23: mollificatio ad ignem, sicut in ferro et in vitro, debet esse in eis <humiditas> per modum cursus post resolutionem subtilis Qass. 232, 14: وأما التليين بالنار كالحديد والزجاج، فيشبه أن لا تكون الرطوبة التى فيه بحيث تسيل بعد التحلل 
- 1 Avic. Qual.
بحيث تسيل بعد التحلل – per modum cursus post resolutionem Avic. Qual. 232 / 48
مذهب maḏhab (+ ilā)
n. ḏhb – going on; passing into (n.) show/hide quotes-  Aris. Anim. III 715b14: esset cursus naturae in infinitum Brug.: لكان مذهب الطباع إلى ما لا نهاية له ولا غاية 
-  Aris. Anim. III 766a14: dicemus quod si cursus corruptionis est ad contrarium Brug.: ونقول انه إن كان مذهب الفساد الى الضدّ 
- 2 Aris. Anim. III
مجاز maǧāz
n. ǧwz – passage show/hide quotes-  Aris. Anim. II 668b3: Et venae procedunt a magnitudine ad parvitatem quanto plus extenduntur in corpore, donec perveniant viae ad magnam angustiam et parvitatem propter spissitudinem sanguinis, scilicet viae convenientes cursui sanguinis Kruk: حتى تصير السبل اصغر واضيق لحال غلظ الدم اعنى السبل لا موافقة لمجاز الدم 
- 1 Aris. Anim. II
ركوب rukūb
n. rkb – travel show/hide quotes-  Albu. Intro. JS 20, 668: nec dimittunt homines cursum maris propter paucitatem erroris nautarum Lemay 17, 374: ولا يدَعُ الناس ركوب الماء بقليل خطأ الملَّاح 
- 1 Albu. Intro. JS
نحوَ naḥwa
prep. nḥw – in the direction of show/hide quotes-  Avic. Met. 359, 8: Scientias vero et demonstrationes posuerunt secundum huiusmodi cursum Marm. 244, 2: وجعلوا العلوم والبراهين تنحو نحو هذه 
- 1 Avic. Met.
تنحو نحو هذه – posuerunt secundum huiusmodi cursum Avic. Met. 244 / 359
طريق ṭarīq
n. ṭrq – way show/hide quotes-  Avic. Met. 325, 37: quod formae rerum naturalium … apud naturam vero sunt secundum solitum cursum suum aliquo modo Marm. 219, 9: أن تكون الأمور الطبيعية صورها … عند الطبيعة على طريق التسخير بنوع 
-  Avic. Met. 461, 21: sed motus apud aliquid aliud in via et cursu eius et in eo quod propinquius fuerit de illo 
- 2 Avic. Met.
مدار madār
n. dwr – orbit (astr.) show/hide quotes-  Avic. Met. 458, 77: Nulla enim pars cursus caeli Marm. 314, 12: ليس شىء من أجزاء مدار فلك أو كوكب 
- 1 Avic. Met.
مسافة masāfa
n. swf – distance show/hide quotes-  Avic. Met. 146, 45: ut ex eis aliquis dicatur motus unus secundum mensuram cursus Marm. 100, 12: وقد يفرض فى الحركات حركة واحدة بحسب المسافات 
- 1 Avic. Met.
أمر amr
n. ʾmr – state, condition show/hide quotes-  Aris. Phys. VII 40, 1 (246b24): Dico autem quod est in laudabilissima dispositione illud quod pure est secundum cursum naturalem Bad. 760, 15: وأَعنى بقولى على أَحمد الأَحوال ما كان فى حاله على الأَمر الطبيعى خالصًا 
- 1 Aris. Phys. VII
تجزيء taǧzīʾ
n. ǧzʾ – division show/hide quotes-  Aris. Anim. II 642b11: Dico quod non est conveniens dividere modos avium, et ponere quasdam in cursu uno et quasdam in alio Kruk: كقولى انه لا ينبغى ان يجزأ جنس الطائر فيوضع بعضه فى تجزىء وبعضه فى تجزىء آخر 
-  Aris. Anim. II 642b13: dicetur quod quaedam ponuntur in cursu avium aquosarum Kruk: وبعضه يوضع مع [sc. تجزىء] الطائر المائى 
- 2 Aris. Anim. II