Freely available on a non-commercial basis.
No print source exists: This is an original digital text.
Lemma display for ‘dividere’
1 entry matching
to divide (trans.); (+bi) to divide into (e.g. halves); (+ʿalā) to divide by (math.); (+ʿalāorbi) to divide at (sc. a certain point) (geom.)
Nam erant aspicientes dies mensis arabum lunaris, qui sunt XXVIIII. et partes unius diei, dividebantque eos in quatuor partes
وذلك أنَّهم كانوا ينظرون إلى أيّام الشهر العربيّ، وهي تسعة وعشرون يومًا وأجزاء من يوم فيقسمونها بأربعة أقسام
Post hec, diviseruntsc. philosophi unumquodque eorum per duas medietates
ثمَّ قسمواsc. الفلاسفة كلّ واحدٍ منهما بنصفين
Dividanturque super hos dies .360000. annorum
Ibitur ad annos Gezdagird perfectos et demuntur ab eis .18. anni semper, deinde dividitur quod remanet per .75.
فإنّه يعمد إلى سني يزدجرد التامّة فتلقى منها ثمانية عشر أصلا أبدا ثمّ يقسم الباقي على خمسة وسبعين
Facies autem signorum sunt hee: unumquodque signum dividitur in tres partes equales
Post hec dividunt has .xii. horas in .iii. divisiones
et divisimus hoc tempus per numerum revolutionum solis in eo
فقسمنا هذا الزمان على عدد أدوار الشمس فيه
et dividit circulum in duo media
ويقسم الدائرة بنصفين
et queque earum dividit circulum in duo media
Cum autem utilitas absoluta dividitur in suas divisiones, necessario dividitur in tria
لكنا إذا قسمنا المنفعة المطلقة إلى أقسامها كانت ثلاثة أقسام
sed quia dividitur haec scientia in substantiam et accidentia, ideo accidentia fiunt ei propria
Et divisitsc. Tholomeus istum numerum graduum super dies mensis et exivit ei motus Lune medius in die
فقسمsc. بطلميوس هذا العدد من الأجزاء على أيام الشهر فخرجت له نقلة القمر الوسطى فى اليوم
cum nos dividimus magnitudinem in duobus punctis aut tribus
متى قسمنا العظم بنقطتين أو ثلاث
Dividatur ergo in C
فلنقسم على .ح.
to divide (trans.); (+ʿalā) to divide by (math.)
Sunt enim aliqua propria generi quae dividunt illud, sicut masculus et femina animal
Et quando diviserunt gradus rotationis diversitatis (et sunt 57 rotationes) super numerum dierum annorum solarium
ولمّا قسّمت أجزاء الأدوار التى للاختلاف وهى سبعٌ وخمسون دورةً على عدد أيام السنين الشمسية
taliter quod sensus non potest eas dividere post commixtionem earum
Et scitur quod composita ex partibus manifestis in actu dividuntur ad partes homogeneas quae non dividuntur in actu ad partes diversas oppositas
ومن المعلوم أن المركبات عن أجزاء متميزة بالفعل تنتهى إلى أجزاء بسيطة لا تقسمها بالفعل أجزاء متخالفة
division, dividing, distribution
ابتدأنا في قسمة بيوت الفلك
incepimus dividere domos circuli
Cumque precessissent nobis hec omnia, incepimus dividere domos circuli super planetas ex concordia substantiarum
فإذًا تقدَّمت لنا هذه الأشياء ابتدأنا في قسمة بيوت الفلك على الكواكب من اتّفاق الجواهر
et etiam inde dicitur diametrus greca lingua quia dividit circulum in duo media
naturae etenim infinitae sunt actiones in dividendo et comparando in potentia et effectu
tunc ipsum est minimum ad quod pervenit dividens in dividendo in formas diversas quae sunt in eo
فهو أصغر ما ينتهى إليه القاسم فى القسمة إلى مختلفات الصور الموجودة فيه
to be divided into, to divide into (sc. true and false) (intr.)
dicemus quod singularessc. opposita quidem dividunt verum a falso semper
أماsc. المتقابلات الشخصية فإنها تقتسم الصدق والكذب دائما
et contradictoria dividunt verum et falsum super omnes res
والمتناقضان يقتسمان الصدق والكذب على جميع الأشياء
to divide and partition
cum ista individua non dividantur neque differentiae dividantur
ان كانت هذه الاشخاص لا تقسم ولا تجزأ والفصول لا تجزأ
Si vero est possibile ut sit aliqua differentia communis quae non dividitur
being divided, dividing (sc. into true and false) (n.)
ex hoc quomodo dividunt opposita verum et falsum in omnibus rebus
كيف اقتسام المتقابلين الصدق والكذب فى جميع الأمور
division, being divided
antequam perveniatsc. substantia ad dividendum in hominem et non hominem
حتى يلزمهsc. الجوهر الانقسام إلى الإنسان وغير الإنسان
(+bayna) to separate between; (+ʿanormin) to separate from (trans.)
Circulus orizontis est circulus qui dividit inter id quod videtur de celo super terram et illud quod est sub ea
دائرة الأفق هي الدائرة التي تفصل بين ما يرى من السماء فوق الأرض وبين ما تحتها
solet componere aliquid de eo quod est in imaginatione cum alio et dividere aliud ab alio secundum quod vult
من شأنها أن تركب بعض ما فى الخيال مع بعض وتفصل بعضه عن بعض بحسب الإرادة
et cum ex eis composuerit formam aut diviserit, possibile est ut reponat in illa
distinguens componet intentionem quam distinxit et divisit
cum componuntur ad invicem aut dividuntur ab invicem
متى ركب بعضها إلى بعض أو فصل بعضها من بعض
to divide (into smaller parts), to cut (into sections, geom.) (trans.); to explain in detail
Si autem divisa fuerit pyramis superficie secante, certificabitur curvum
فإن فصل مخروط بسطح محارف صح قطع، فصح منحن
Oportet autem ut redeamus ad id quod divisimus antea
Duravitque postea siccitas secundum durationem fixioni terrae et existentiam aquae, divisitque lutum per partes parvas
ثم دام اليبس بدوام ثبات الارض ووقوف الماء يفصل اجزاء الطين صغارا صغارا
Sed virtus distinctiva non indiget in comprehensione remotionis rei visae ad dividendum ea, quae divisimus, quoniam non fecimus hoc, nisi gratia declarandi
وليس تحتاج القوة المميزة في إدراك البعد إلى التفصيل الذي فصّلناه، وإنما فصّلناه للتبيين
particularizing, articulating (sc. letters, sounds, phon.) (n.)
Et creatio linguae est conveniens ad dividendum litteras
وخلقة اللسان موافقة لتفصيلال حروف〈و 〉الكتاب
to divide (into parts) (trans.)
Ratio autem eorum qui dividunt animam assumpsit ad hoc propositiones falsas
Et quodlibet istorum etiam debet dividi in contraria, et non debent dividi quaedam scilicet per pondus et quaedam per mensuram
وكل واحد من هذه الفصول يجزأ فى الذى يضاده ويخالفه وليس شىء يجزأ بعضه باللون وبعضه بالسباحة
Et si quis diviserit recte
ومن جزأ التجزىء بنوع الصواب
dividing, cutting up (n.)
Et necessarium est ut accidat hoc accidens ei qui voluerit dividere recte
فباضطرار يعرض هذا العرض للذى يريد التجزىء بفن صواب
Et omnes dentes piscium sunt acuti, ut possint abscindere et dividere cibum
وجميع أسنان السمك حادة بقدر ما يقوى على قطع وتجزىء الطعام
to separate, to isolate
sed voluit dicere terminum qui dividit unam rem ab alia qui sit quantitas
لكنّه إنّما يذهب إلى الحدّ المشتمل على الشيء الذي يفرده ممّا سواه على أنّه مقدار
preter quod significet una partium ipsius, cum dividitur, partem illius intentionis
من غير أن يدل واحد من أجزائه إذا أفرد على جزء من ذلك المعنى
cum dividuntur huiusmodi in predicatione
to separate (trans.)
Quia ignis in uno tempore aliquando humectat et liquefacit, calefacit et solvit, colligit et dividit atque coagulat
لأنّ النار في وقتٍ واحدٍ قد ترطّب وتذيب وتسخن وتحلّل وتجمع وتعقد وتفرق
quod separaretsc. caliditas etiam partes homogeneorum consimilium, sicut dividit ligna et facit cineres
فقد تفرقsc. الحرارة بعض المتجانسات، كما ترمد الحطب، وتفرقه
separation, separating
et cum calor fuerit modicus non poterit dividere
واذا كانت الحرارة قليلة لم تقو على الافتراق
Contrariantes autem istis dicunt quod coniungere et dividere non mutant naturas neque formas
فأما الذين يعترضون على هؤلاء، ويقولون أن الاجتماع والافتراق لا يغير الطبائع والصور
to divide and break up (trans.)
Et etiam non est rectum dividere quemlibet modum
وايضا ليس مما ينبغى ان نفرق ولا نجزئ على كل جنس
Si ergo non est rectum dividere aliquid aequivocatorum in genere
separating, dividing (n.)
cum qua potest dividere continuitatem eius et penetrare in eum
فيقدر على تفريق اتصاله ونفوذه فيه
distinguishing (n.)
Commentatores autem vacillant in hoc, quia sunt titubantes in dividendo inter formam et accidentia
ولكن المفسرون يتبلبلون فى ذلك بسبب اضطرارهم فى التفرقة بين الصور والأعراض
to turn s.th. into (several parts), to divide s.th. into
Et divisi eumsc. hunc librum in quinque differentias
وجعلتهsc. كتابي خمسة فصول
Sed primum membrum divisit in duo
وأما القسم الأول فقد جعله أولا قسمين
to cut in two
ita quod forte non dividetur a ferro nisi difficile
لا يقطعه الحديد إلّا بعسرة
to dissolve (trans.)
Caliditas autem coagulat ova et removet ab eis fluxibilitatem, deinde dividit inter ea per separationem
وأما البيض فإن الحر يعقده عن سيلانه، ثم يحله بالتفريق
to reduce (trans.)
quemadmodum qui sustinet et ducit aliquando pondus et dividit illud in partes
كمن كان عليه ثقل يحمله فنقص بعضه
to place (trans.)
Possibile est enim partem dividi in partem
فإنه يمكننا أن نوقع قسما فى قسم
to provide s.th. for, to dispense s.th. to
et disponuntursc. humiditates ad aliam circumgirationem solis ut [cum] dividat iterum plantis et animalibus distributione mensurata
وتعدsc. الرطوبات لعود الشمس مرة أخرى لتنفق على النبات والحيوانات نفقة بالقسط