show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
فاض fāḍa
apparere
– for fāḍa: to emanate show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 167, 21: et unumquodque membrum fit aptum ad recipiendum propriam virtutem quae apparet in eo
Rahm. 258, 3: أن لا تفيض عنها فى أعضاء مختلفة قوى مختلفة، بل من الجائز أن يكون أول ما يفيض عنها
- 1 Avic. An.
attribui
– for fāḍa: to emanate (intr.) (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 124, 98: eo quod secundum aptitudinem corporum oportet attribui esse animae a causis separatis
Rahm. 233, 7: على أن تهيؤ الأبدان يوجب أن يفيض وجود النفس لها من العلل المفارقة
- 1 Avic. An.
The Latin translator probably read a form of the verb afāda ‘to bestow’ instead of fāḍa.
cadere
– for fāḍa: to flow show/hide quotes-
Avic. Qual. 13, 6: Et mare sine dubio absorbet flumina et fontes quae in eum [sc. marem ] cadunt
Qass. 208, 13: لأن البحر لا محالة مستمد من أنهار وعيون تفيض إليه
-
Avic. Qual. 21, 38: cum illa aqua tepida quae cadit super caput eius
Qass. 212, 9: ما يفيض على رأسه من ماء فاتر
- 2 Avic. Qual.
descendere
– for fāḍa: to emanate (intr.) show/hide quotes-
Avic. Met. 206, 13: quamvis descendat a separato vel per eius adiutorium, vel quia est primum eius principium in ipso
Marm. 138, 7: وأيضا إن كان قد يفيض من المفارق وبمعاونته أو لكونه المبدأ الأول فيه
- 1 Avic. Met.
emanans
– for fāḍa: to emanate (intr.) (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 171, 17: et veluti tegat colorem eorum et quasi sit aliquid emanans ab eis
Rahm. 91, 15: وكأنه يستر لونها وكأنه شىء يفيض منها
- 1 Avic. An.
emanare
– for fāḍa: to emanate (intr.) (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 29, 2: Virtus enim imaginativa non semper repraesentat quod emanat a caelestibus
Rahm. 179, 6: فإن القوة المتخيلة ليس كل محاكاتها إنما تكون لما يفيض على النفس من الملكوت
-
Avic. An. vol. II 181, 51: Et a corde emanat ad epar virtus nutriendi, deinde emanat ab epate ad totum corpus mediantibus venis
-
Avic. Gen. 66, 32: Et erit illius formae quae emanent ab ea in essentia illius corporis potentiae
Qass. 130, 1: فتكون تلك الصورة يفيض عنها فى ذات ذلك الجسم قوى
-
Avic. Gen. 117, 24: a nova forma substantiali emanat contrarium formae substantialis corruptae
- 20 Avic. An.
- 2 Avic. Gen.
emanatio
– for fāḍa: to emanate, to be provided (philos.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 128, 2: et caliditas etiam inventa in ea, materia non prohibet ab ea emanationem caliditatis per istam sui naturam
Qass. 179, 16: والسخونة التى وجدت عنها لا تمنع أن تفيض عنها أيضًا السخونة فى طبعها
- 1 Avic. Gen.
لا تمنع أن تفيض عنها أيضًا السخونة – materia non prohibet ab ea emanationem caliditatis Avic. Gen. 179 / 128
eructare
– for fāḍa: to flow over (of water) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 106, 748: spiratque aqua et elevatur atque eructat
Lemay 170, 408: تنفّس الماء ويَعلوا ويفيض
-
Albu. Intro. JS 127, 1497: spirat aqua eius et eructat
- 2 Albu. Intro. JS
fluens
– for fāḍa: to emanate show/hide quotes-
Avic. Met. 475, 23: Si autem circuli planetarum fuerint sic quod principium motus circulorum uniuscuiusque planetarum sit virtus fluens a planeta
Marm. 325, 15: فإن كانت المتحيرة إنما المبدأ فى حركة كرات كل كوكب فيها قوة تفيض من الكواكب
- 1 Avic. Met.
fluere
– for fāḍa: to emanate (intr.) (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 15, 71: ex qua fluit omne esse causatum inquantum est esse causatum
-
Avic. Met. 527, 4: Sed hoc totum fluit desuper
Marm. 361, 16: ونسبه التضرع إلى استدعاء هذه القوة نسبة التفكر إلى استدعاء البيان، وكل يفيض من فوق
- 30 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 544.
أفاض afāḍa
dare
– for afāḍa: to endow show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 202va41: Quare vero virtus ymaginativa in maiori parte non inducit veram intentionem individualem, que est sub illo universali quod dat intellectus
Blum. 81, 6: فاما لم كانت القوة المتخيلة ليست تأتى فى الاكثر بالمعنى الشخصى الحقيقى الداخل تحت الكلّى الذى يفيضه العقل
- 1 Aver. Ep. Parv.
emanare
– for afāḍa: (+ ʿalā) to let emanate on, to emanate on (trans.) (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 147, 12: aut ex principio agente emanet in animam forma post formam secundum petitionem animae
Rahm. 245, 18: أو يكون المبدأ الفعال يفيض على النفس صورة بعد صورة بحسب طلب النفس
- 1 Avic. An.
Goichon 1938, no. 545.
استفاض ذائعًا istafāḍa ḏāʾiʿan
divulgari
– for istafāḍa ḏāʾiʿan: to pour forth widely, to spread widely (of opinions) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 91, 79: et hae sunt intentiones quae pendent ex actionibus et divulgantur famose
Rahm. 46, 11: الذى تتولد فيه … الآراء التى تتعلق بالأعمال وتستفيض ذائعة مشهورة
- 1 Avic. An.
فيض fayḍ
emanans
– for fayḍ: emanation, what emanates (intr.) (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 161, 42: emanatio autem potest esse separatio emanantis ab eo a quo emanat
Rahm. 254, 19: والفيضان يجوز أن يكون على سبيل مفارقة للفيض عن المفيض
- 1 Avic. An.
على سبيل مفارقة للفيض عن المفيض – separatio emanantis ab eo a quo emanat Avic. An. 254 / vol. II 161
emanatio
– for fayḍ: emanation (e.g. of abstract forms or of faculties) (philos., psych.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 127, 49: Cogitationes enim et considerationes motus sunt aptantes animam ad recipiendum emanationem
Rahm. 235, 9: فإن الأفكار والتأملات حركات معدة للنفس نحو قبول الفيض
-
Avic. An. vol. II 176, 77: emanatio autem prius debet emanare ab eo a quo principaliter pendet
Rahm. 264, 10: لأن الفيض يجب أن يكون صادرا من أول متعلق به
- 3 Avic. An.
fluere
– for fayḍ: emanation (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 429, 18: scilicet quod non certificatur [sc. voluntas ] propter intentionem fluendi esse ab ea
Marm. 296, 1: [sc. الإرادة] التى لا تتعلق بغرض فى فيض الوجود
- 1 Avic. Met.
fluxus
– for fayḍ: emanation (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 449, 97: poteris dicere quod caelum movetur per naturam, sed natura eius est fluxus
Marm. 308, 19: كان لك أن تقول: إن الفلك يتحرك بالطبيعة، إلا أن طبيعته فيض
- 1 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 546.
فيضان fayaḍān
emanare
– for fayaḍān: emanation (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 161, 41: comparationes enim virtutum ad corpus non sunt ad modum emanandi sed recipiendi
Rahm. 254, 18: فإن نسبة القوى إلى الجسم ليس على سبيل الفيضان بل على سبيل القبول
- 1 Avic. An.
emanatio
– for fayaḍān: emanation (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 149, 49: et emanat ab ea virtus intellectus simplicis, quem sequitur emanatio ordinandi
Rahm. 247, 9: ففاضت منه قوة العقل المجرد الذى يتبعه فيضان التفصيل
- 1 Avic. An.
fluere
– for fayaḍān: emanation (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 478, 69: igitur primo placuit ut ex sua essentia flueret omne quod est
Marm. 327, 7: فالأول راض بفيضان الكل عنه
- 1 Avic. Met.
بفيضان الكل عنه – ut ex sua essentia flueret omne quod est Avic. Met. 327 / 478
fluxus
– for fayaḍān: emanation (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 98, 52: Sed impossibile sit perfici fluxum eius ab illa sine forma ullo modo
-
Avic. Met. 496, 49: Unde ex hoc, quod intelligit ordinem et bonitatem, quae melior esse potest secundum quod ipse intelligit eam, fluit ipsa tali fluxu quo perfectius pervenitur ad ordinem secundum possibilitatem
Marm. 339, 11: فيفيض عنه ما يعقله نظاما وخيرا على الوجه الأبلغ الذى يعقله فيضانا على أتم تأدية إلى النظام
- 5 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 547.
إفاضة ifāḍa
effluxio
– for ifāḍa: emanation (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 20, 60: Cum vero inquisierimus nomen proprium huius tertii, convenientius est ut dicatur effluxio
Marm. 14, 6: وهذا إذا طلب له اسم خاص كان الأولى به الإفاضة
- 1 Avic. Met.
fluxus
– for ifāḍa: emanation, effusion (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 499, 39: Fluxus autem bonitatis non facit debere dimitti bonitatem superabundantem propter aliquid malum raro contingens
Marm. 342, 10: فإفاضة الخير لا توجب أن يترك الخير الغالب لشر يندر
- 1 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 548. This sense of the Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
فائض fāʾiḍ
accidens
– for fāʾiḍ: abundant show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 144, 99: Sensatum vero quod venit ab extrinsecus, si posset habere hunc tactum accidentem sine medio, esset gustus
Rahm. 76, 3: فيكون لو كان للمحسوس الوارد من خارج سبيل إلى المماسة الفائضة* من غير هذه الواسطة لكان ذوق [* Rahman: الفائقة؟]
- 1 Avic. An.
The Latin translator probably read al-ʿāriḍa ‘occurring’ instead of al-fāʾiḍa.
emanans
– for fāʾiḍ: (+ ilā) emanating on (intr.) (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 155, 38: Ex his etiam est ille qui tenuit quod generare est ex quadam virtute cuiusdam partis animae emanante in testiculos maris et feminae
Rahm. 250, 19: ومنهم من جعل التوليد لقوة من هذا الجزء من أجزاء النفس فائضة إلى الأنثيين فى الذكر والأنثى
- 1 Avic. An.
fluens
– for fāʾiḍ: emanating show/hide quotes-
Avic. Met. 423, 87: unde ipse aptior est ad hoc ut sit intelligentia quam ipsae formae fluentes a sua intelligibilitate
Marm. 291, 10: وهو أولى بأن يكون عقلا من تلك الصور الفائضة عن عقليته
-
Avic. Met. 510, 74: et bonitas fluens in omne
- 2 Avic. Met.
fluere
– for fāʾiḍ: emanating (intr.) (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 216, 33: Si autem fuerit aliquid aliud ab ea, hoc etiam est ab esse quod fluit a primo
-
Avic. Met. 476, 29: Similiter est quousque pervenitur ad intelligentiam a qua fluit super nostras animas
Marm. 325, 18: وكذلك حتى ينتهى إلى العقل الفائض على أنفسنا
- 3 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 549.
كان فائضًا kāna fāʾiḍan
emanare
– for kāna fāʾiḍan: (+ min) to be emanating from, to emanate from (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 269, 58: Virtus autem visibilis est extra sensum communem, quamvis emanet ab eo
Rahm. 152, 9: والقوة المبصرة غير الحسّ المشترك وإن كانت فائضة منه
-
Avic. An. vol. II 161, 40: Impossibile est autem emanare omnes has virtutes ex corpore
Rahm. 254, 16: وأما الجسم فلا يمكن أن تكون هذه القوى كلها فائضة منه
- 2 s.v. fāʾiḍ and emanans fāḍa Avic. An.
Goichon 1938, no. 549.
صار فائضًا ṣāra fāʾiḍan
emanare
– for ṣāra fāʾiḍan: (+ ʿan) to become emanating from, to emanate from (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 174, 32: tunc id quod fuerat posterius fiet principium etiam prioris et emanat ab eo id quod erat prius
Rahm. 262, 13: يصير حينئذ كل ما فرض متأخرا مبدأ أيضا للمتقدم وفائضا عنه المتقدم
- 1 s.v. fāʾiḍ Avic. An.
مفيض mufīḍ
id a quo emanat
– for mufīḍ: what emanates, what causes emanation (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 161, 43: emanatio autem potest esse separatio emanantis ab eo a quo emanat
Rahm. 254, 19: والفيضان يجوز أن يكون على سبيل مفارقة للفيض عن المفيض
- 1 Avic. An.
Goichon 1938, no. 550.
مستفيض mustafīḍ
fluere
– for mustafīḍ: emanating (philos.) show/hide quotes-
Avic. Met. 428, 83: igitur illa ordinatio, ob hoc quod ipse intelligit eam, fluit, et fit, et est
Marm. 294, 15: يكون بذلك النظام، لأنه يعقله وهو مستفيض كائن موجود
- 1 Avic. Met.
لأنه يعقله وهو مستفيض – ob hoc quod ipse intelligit eam, fluit Avic. Met. 294 / 428
Goichon 1938, no. 551. This sense of the Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.