show/hide all quotes cite this lemma export to TEI please email us to send feedback to this lemma
imaginare
تخيّل taḫayyala (+ acc.)
v. ḫyl – to imagine s.th. show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 70, 89: an omnes sensibiles quae intus imaginantur et quae apprehenduntur extrinsecus sint ex una vi
Rahm. 34, 12: فهل الحسّيات كلها التى تتخيل من باطن والتى تدرك فى الظاهر لقوة واحدة
-
Avic. An. vol. II 79, 48: sicut non omnis qui sensit iam intellexit, aut qui imaginavit iam putavit aut concepit aut consensit
Rahm. 208, 3: كما ليس كل من أحسّ فقد عقل أو من تخيل فقد ظن أو اعتقد أو رأى
-
Avic. Met. 115, 43: prius autem imaginamus multitudinem
Marm. 80, 4: لكن الكثرة نتخيلها أولا
-
Avic. Met. 520, 67: quia ipsa imaginat [sc. anima ] quicquid credebat de dispositionibus alterius mundi
Marm. 356, 7: فإنها تتخيل [sc. النفس] جميع ما كانت اعتقدته من الأحوال الأخروية
- passim Avic. An.
- 18 also s.v. ḫayāl Avic. Met.
Goichon 1938, no. 237.
خيّل ḫayyala (+ ilā)
v. ḫyl – to make (s.o.) believe, to give (s.o.) the impression show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. V, li. 968: significat multitudinem eorum que imaginantur hominibus in sompniis eorum
Yama.: دلّ ذلك على كثرة ما يخيّل إلى الناس في مناماتهم
-
Avic. Qual. 17, 71: et non imaginatur cursus in eo [sc. mare ] sicut imaginatur quando prospicitur in alto loco
Qass. 210, 14: حتى يخيل من الجريان [sc. جريان البحر] ما يخيله نظيره فى موضع عال
-
Avic. Qual. 18, 75: quia non est [sc. mare ] multum profundum et est valde strictum et [est] quia multa flumina ingrediuntur in eum, imaginatur currere
Qass. 210, 17: لقلة عمقه [sc. البحر] وضيق مواضع منه وكثرة ما يسيل إليه من الأنهار يخيل جريانا
- 1 s.v. imaginari Albu. Coni.
- 2 Avic. Qual.
خال ḫāla
v. ḫyl – to imagine, to suppose show/hide quotes-
Alpet. ch. 2 §8: et neque aliquid eorum que imaginantur quod sit contrarium permanentie eternitatis motuum earum sicut diversitas estimata accidit in eis vere
Gold. 8v, 3: وأنّه ليس فيما يخال من اختلاف نظام ما يظهر فيها ما يلزم منه بالحقيقة شيء متباين لا أنها أبدية
- 1 s.v. ḫayl Alpet.
تخيّل taḫayyul
n. ḫyl – imagining (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 332, 85: imaginare enim aliud est quam animadvertere se imaginasse
Marm. 224, 13: وذلك لأن التخيل غير الشعور بأنه قد تخيل
- 1 Avic. Met.
خيالي ḫayālī
adj. ḫyl – pertaining to imagination show/hide quotes-
Avic. Met. 115, 45: sed unitatem intelligimus absque principio intelligibili ad imaginandum eam, sed saltem [sc. principium ] imaginamus
Marm. 80, 4: والوحدة نعقلها من غير مبدأ لتصورها عقلى، بل ان كان [sc. المبدأ] ولا بد فخيالى
- 1 Avic. Met.
بل ان كان [sc. المبدأ] ولا بد فخيالى – sed saltem imaginamus Avic. Met. 80 / 115
مخيّل muḫayyal
nominalized pass. part. ḫyl – s.th. imagined, s.th. conveyed by imagination show/hide quotes-
Avic. Met. 456, 28: ut ab ea iterum rediens ad dispositionem convenientem delectetur, aut ut velit ulcisci propter id quod imaginat unde irascitur
Marm. 313, 1: فيرجع إلى حال ملائمة، فيلتذ أو ينتقم من مخيل له فيغضب
- 1 Avic. Met.
تصوّر taṣawwara
v. ṣwr – to conceive, to apprehend, to conceptualize, to picture show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 27, 66: uno, ut imaginetur in illis intentio visa stabiliter
Rahm. 177, 22: أحدهما ليتصور فيها المعنى الجزئى تصورا محفوظا
-
Avic. Met. 33, 32: Omnes enim homines imaginant certitudinem entis, sed ignorant an debeat esse agens vel patiens
Marm. 23, 12: وجمهور الناس يتصوّرون حقيقة الموجود ولا يعرفون البتة أنه يجب أن يكون فاعلا أو منفعلا
-
Avic. Met. 535, 54: et ut felicitatis et terroris inducat exempla per quae ipsi intelligunt et imaginant
Marm. 366, 14: ويضرب للسعادة والشقاوة أمثالا مما يفهمونه ويتصورونه
-
Aver. MC Gen. 160vb55: Et si ymaginares unum mensurans quod aliquando crescit per illud quod intrat in ipsum
Eich. 42, 4: ولو تصوّرْتَ مكيالا يعظم حينا لمِا يدخل فيه
-
Avic. Gen. 119, 73: humidum enim non imaginatur nisi ex parte receptionis figurae
Qass. 173, 1: ولا يتصور الرطب إلا من جهة سهولة قبول الشكل
- 1 Avic. An.
- 17 Avic. Met.
- 1 Aver. MC Gen.
- 1 s.v. imaginari Avic. Gen.
تصوّر taṣawwur
n. ṣwr – conception, imagining show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 30, 71: si autem anima quam volumus dicere, est illa quae habet id quod habet anima caelorum, verbi gratia de cognoscendo et imaginando intelligibiliter
Rahm. 12, 14: وإن عنيتم بالحياة ما للنفس الفلكية من الإدراك مثلا والتصوّر العقلى
-
Avic. Met. 32, 14: Similiter in imaginationibus sunt multa quae sunt principia imaginandi
Marm. 23, 1: كذلك فى التصورات أشياء هى مبادئ للتصور
-
Avic. Met. 419, 94: et hoc est de mirabilibus quod non potest imaginare nisi qui fuerit subtilis ingenii
Marm. 288, 4: وهذا من العجايب التى يحوج تصورها إلى لطف قريحة
- 1 Avic. An.
- 6 Avic. Met.
متصوّر mutaṣawwir
nominalized act. part. ṣwr – conceiving (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 71, 18: nec imaginat privationem finitionis nisi qui imaginat corpus
Marm. 49, 12: ولا يتصور عدم التناهى إلا للمتصور جسما
- 1 Avic. Met.
مصوّر muṣawwar
nominalized pass. part. ṣwr – portrayed, represented show/hide quotes-
Avic. Met. 520, 72: Animae vero malae vident etiam poenam quam imaginaverant in hoc mundo et affliguntur ea
Marm. 356, 10: وتكون الأنفس الرديئة أيضا تشاهد العقاب بحسب ذلك المصور لهم فى الدنيا وتقاسيه
- 1 Avic. Met.
صوّر ṣawwara
v. ṣwr – to give a form show/hide quotes-
Avic. Met. 91, 4: sed quia aliquid est materiae propter quod meretur imaginari illius spatii et illius quantitatis
Marm. 62, 9: بل يكون للمادة شىء لأجله تستحق أن يصورها المصور بذلك الحجم والكمية
- 1 s.v. imaginari Avic. Met.
توهّم tawahhama
v. whm – to imagine show/hide quotes-
Anar. 14, 27: Et hec linea vocatur perpendicularis cum imaginatur descendens, et vocatur erecta cum imaginatur surgens
Arnz. 19, 5: وهذا الخطّ يسمّى عمودًا إذا توهّمته منحدرًا ويسمّى قائمًا على زوايا قائمة إذا توهّمته متصاعدًا
-
Anar. 16, 7: sicut sunt superficies que imaginantur infinite, et alie que ab una parte sunt finite et ab alia infinite
Arnz. 21, 13: كالسطوح التي تتوهّم غير متناهية أو المتناهية في بعض الجهات وفي بعضها غير متناهية
- 2 Anar.