show/hide all quotes cite this lemma export to TEI please email us to send feedback to this lemma
imaginari
تخيّل taḫayyala
v. ḫyl – to imagine; (+ li:) to present itself to s.o. show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 37, 59: Si autem, in illa hora, possibile esset ei imaginari manum aut aliud membrum
Rahm. 16, 10: لو أنه أمكنه فى تلك الحالة أن يتخيل يدا أو عضوا آخر
-
Avic. An. vol. II 165, 95: secundum me non oportet esse corpus nec imaginatur mihi quod sit aliquid corporum
Rahm. 257, 2: فليس يجب عندى أن يكون جسما ولا يتخيل هو لى جسما من الأجسام البتة
-
Nico. Plan. §45: Sed mixtionem masculi vegetabilium et feminae debemus imaginari alio modo
Dross.: واما اختلاط ذكور النبات باناثه فلنا ان نتخيله على جهة اخرى
-
Alpet. ch. 2 §14: et imaginabimur istud quasi imaginaremur circulos artificiales motos super axes quorum centra sunt in axibus
Gold. 9v, 13: اذا تخيلناها كالدوائر المصنوعة كذينك (؟) التي تتحرك على محور مركزها عليه
-
Aver. MC Int. diff. I, 11, 142: Sed utrum illud quod ymaginatur ex tempore presenti habet esse sicut ymaginamur aut non habet esse
Butt. 64, 1: وأما هل ما يتخيله [var.: نتخيله] من الزمان الحاضر هو موجود على نحو ما يتخيله [var.: يتخيلوه] أو ليس بموجود
-
Avic. Gen. 6, 82: et imaginatur quod est aliquid inter summe calidum et summe frigidum
-
Avic. Gen. 113, 17: nisi acciderit quod sentiat nigredinem et imaginetur eam
Qass. 167, 12: اللهم إلا أن يكون قد أحس السواد وتخيله
-
Avic. Qual. 75, 7: esset sensibus impossibile imaginari ex eo contrarias imaginationes vel pati contrarias actiones
- passim Avic. An.
- 1 Nico. Plan.
- 1 s.v. imaginare ḫayl Alpet.
- 2 Aver. MC Int.
- 3 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
تخيّل taḫayyul
n. ḫyl – imagination, imagining show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 76, 62: et actiones in quibus conveniunt animalia aut plura ex eis … sicut sentire et imaginari et movere voluntate
Rahm. 37, 15: وأفعال تشترك فيها الحيوانات أو جلها ولاحظ فيها للنبات مثل الإحساس والتخيل والحركة الإرادية
-
Avic. An. vol. II 47, 69: quia ad imaginandum illud [sc. quadratum ] dextrorsum non est necesse cadere aliquod accidens in ea
Rahm. 189, 19: فإنا لا نحتاج في تخيله [sc. المربع] يمينا إلى إيقاع عارض فيه
-
Avic. Met. 127, 73: Quod autem dicunt quod punctus designat lineam suo motu est quiddam quod dicitur ad imaginandum
Marm. 87, 17: والذى يقال إن النقطة ترسم بحركتها الخط فإنه أمر يقال للتخيل
-
Avic. Met. 520, 68: ideo instrumentum eius per quod potest [sc. anima ] imaginari ea est aliquod ex corporibus caelestibus
- 6 Avic. An.
- 5 Avic. Met.
خيال ḫayāl
n. ḫyl – (faculty of) imagination show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 10, 23: et memoria habita non habebit comparationem ad id quod est in thesauro retinendi, sed ad id quod est in thesauro imaginandi
Rahm. 168, 2: فيكون المتذكر المطلوب ليس له نسبة إلى ما فى خزانة الحفظ بل نسبة إلى ما فى خزانة الخيال
- 1 Avic. An.
Goichon 1938, no. 238.
توهّم tawahhama (+ acc.)
v. whm – to imagine s.th. show/hide quotes-
Anar. 6, 29: sed licet imaginaremur lineam rectam mobilem duabus suis extremitatibus fixis, non tamen de loco suo moveretur
Arnz. 5, 3: فأمّا الخطّ المستقيم فإنّا إن توهّمناه متحرّكًا ونهايتاه باقيتان لم ينتقل عن موضعه
-
Alpet. ch. 2 §8: scilicet quod linee recte (que sunt elongationes stellarum a centris orbium ipsarum) quas imaginamur movere stellas
Gold. 8r, 11: أعنى الخطوط المستقيمة التى هى أبعاد الكواكب من مراكز أفلاكها التى تتوهم توهمًا أنها تدير الكواكب
-
Alpet. ch. 9 §18: Et imaginemur istam speram fixam, et sint duo poli G H
Gold. 40r, 1: وتتوهم هذه الكُرة ثابتة كما هى وقطباها .ج ه.
-
Alhaz. Conf. 289, 17: cum ymaginamur etiam quod circulus magnus transit per cenith, qui est polus orizontis
Lang. 14, 24: ونتوهّم أيضًا دائرةً عظيمةً تمرّ بسمت الرأس
-
Alhaz. Conf. 310, 9: Et ymaginemur lineam rectam exire a centro mundi usque ad centrum orbis deferentis
-
Alhaz. Opt. 27, 61: et imaginemur duas lineas exeuntes a centro glacialis
Sabra II 12a, 18: ونتوهم خطين خارجين من المركز
-
Alhaz. Opt. 52, 17: imaginabitur virtus distinctiva extensionem istarum linearum a centro visus usque ad terminos rei visae
Sabra II 86b, 4: تخيلت القوة المميزة امتداد هذه الخطوط من مركز البصر إلى نهايات المبصر
-
Avic. Gen. 133, 32: dato quod imaginamur fricationem ablatam et motionem deperditam
Qass. 184, 7: حتى لو تُوهِم الحك زائلا، والتحريك باطلا
-
Avic. Qual. 3, 9: Et, si imaginatus fueris puritatem, videtur quod competat partibus superioribus ignis
- 1 s.v. imaginare Anar.
- 2 s.v. imaginare fikr and wahm Alpet.
- Alhaz. Conf.
- 3 s.v. imaginare Alhaz. Opt.
- 1 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
أوهم ūhima
pass. v. whm – to be made to believe show/hide quotes-
Aris. Anim. III 764a15: Quoniam si aliquis imaginatus fuerit quod duo concepta completa sint et unum illorum habeat membrum maris et aliud habeat membrum feminae
Brug.: فانه إن يوهم احد ان اثنين مجبولين مفروغ منهما ولأحدهما اعضاء الذكر وللآخر اعضاء الانثى
- 1 Aris. Anim. III
أوهم awhama (+ 2 acc.)
v. whm – to make s.o. believe to be s.th. show/hide quotes-
Kindi Som. 17, 18: cogitatio vero nostra non prohibet nos quin imaginemur hominem volantem
Rīda 300, 4: فأمّا فكرنا فليس بممتنع عليه أن يوهم الإنسانَ طائرًا
- 1 s.v. wahama Kindi Som.
توهّم tawahhum
n. whm – belief, assumption show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 157ra14: et quod ymaginari hoc propter divisionem corporis secundum totum non esset verum nisi punctum sequeretur punctum
Eich. 17, 4: وأنَّ تَوَهُّمَ ذلك مِن قِبَل قسمة الجسم بكلّيته إنّما كان يصحّ لو كانت نقطة تلى نقطة
- 1 Aver. MC Gen.
تصوّر taṣawwur
n. ṣwr – representation, being represented (sc. in the soul) show/hide quotes-
Avic. Met. 519, 60: et solet imaginari in animabus eorum de hac
Marm. 356, 3: وتصور ذلك فى أنفسهم من ذلك
-
Alpet. ch. 17 §26: Et imaginari istud etiam est grave
Gold. 86r, 4: وتصور مثل هذه الحال عسرٌ
- 1 Avic. Met.
- 1 s.v. imaginare Alpet.
متصوّر mutaṣawwar
(nominalized) pass. part. ṣwr – (s.th.) conceived show/hide quotes-
Avic. Met. 32, 15: Similiter in imaginationibus sunt multa quae sunt principia imaginandi, quae imaginantur per se
Marm. 23, 1: كذلك فى التصورات أشياء هى مبادئ للتصور، وهى متصورة لذواتها
-
Avic. Met. 38, 16: Credulitas vero quae contingit est de hoc quod imaginatur ipsum esse in anima tantum
Marm. 26, 12: والتصديق الواقع بين المتصور من جزئيه
- 4 Avic. Met.
تصوّر taṣawwara
v. ṣwr – to conceive, to apprehend show/hide quotes-
Avic. Met. 242, 29: Ipsa quoque anima imaginatur etiam aliud universale et haec forma et alia coniunguntur in ipsa anima vel in alia ab ipsa
Marm. 160, 1: والنفس نفسها تتصور أيضا كليا آخر يجمع هذه الصورة وأخرى فى تلك النفس أو فى نفس غيرها
- 1 Avic. Met.
مصوّر muṣawwir
act. part. ṣwr – forming, giving a form show/hide quotes-
Avic. Met. 91, 3: non ob hoc quod ipsa est materia quae imaginetur habere quantitatem
Marm. 62, 8: وأعنى بذلك الأمر شرطا ينضاف إلى المادة به تستحق المقدار المعين، لا لنفس كونها مادة ولا أيضا لكونه مادة لها مصور بالكمية
- 1 Avic. Met.
تمثّل tamaṯṯala
v. mṯl – to be represented, to appear show/hide quotes-
Kindi Som. 14, 14: Invenimus enim quandoque vigilantem, cuius anima quibusdam suis utitur sensibus, imaginari formam rerum individualem, in qua cogitat
Rīda 295, 12: فقد نجد المستيقظ الذى نَفْسُه مستعملةٌ بعض حواسها تتمثل له صورُ الأشياء التى يفكر فيها
-
Avic. An. vol. II 13, 79: tunc confortantur imaginativa et formativa in suis propriis actionibus, ita ut formae quae imaginantur ei videantur ei quasi sensatae
Rahm. 170, 14: فهناك تقوى المصورة والمتخيلة على أفعالها الخاصة حتى يتمثل ما تورده من الصور محسوسة
- 1 Kindi Som.
- 1 s.v. awrada Avic. An.
ارتسم irtasama (+ fī)
v. rsm – to be impressed in (sc. imagination) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 82, 45: quae vis, cum imaginatur in imaginatione, … imperat alii virtuti moventi ut moveat
Rahm. 41, 7: وهى القوة التى إذا ارتسمت فى التخيل … بعثت القوة المحركة الأُخرى التى نذكرها على التحريك
- 1 Avic. An.
متفكر متلدد mutafakkir mutaladdid
act. part. + act. part. fkr ldd – meditating and confused show/hide quotes-
Alpet. ch. 2 §23: et nolui inspicere illud quod remansit de libro imaginando
Gold. 12r, 4: وتوقفت عن النظر فيما فى الكتاب متفكرا مُتلددًا
- 1 s.v. imaginare fikr Alpet.