show/hide all quotes cite this lemma export to TEI please email us to send feedback to this lemma
impedimentum
عائق ʿāʾiq
nominalized act. part. ʿwq – impediment, obstacle, obstruction show/hide quotes-
Avic. Met. 433, 90: non tamen invenimus in ipsa re tantum delectationis quantum convenit ipsi rei et hoc fit propter impedimentum corporis
Marm. 298, 8: لا تجد من اللذة ما يجب للشىء فى نفسه؛ وذلك لعائق البدن
-
Aver. MC Int. diff. III, 90, 254: et illud est aut cum non invenit subiectum eius recipiens caliditatem, aut cum impedit eum impedimentum ab actione que inest ei per naturam in illo subiecto
Butt. 116, 1: وذلك إما عندما لا تجد موضوعا يقبل السخونة وإما عندما يعوقها عائق عن الفعل الذى لها بالطبع فى ذلك الموضوع
-
Alhaz. Opt. 84, 40: et nunquam axes duorum visuum concurrent in aliquo viso extra axem communem, nisi per laborem aut per impedimentum cogens visum ad hoc
Sabra III 25b, 24: وليس يلتقي سهما البصرين على المبصر وهو خارج عن السهم المشترك إلا بتكلف أو بعائق يضطر البصر إلى التكلف
-
Avic. Gen. 141, 92: quamvis non perpetue consequatur, nam potest deperdi quando accidit ei forte impedimentum
Qass. 192, 8: وإن لم يكن دائم اللزوم للصورة فإنه قد يبطل إذا عرض عائق قوى
-
Avic. Qual. 29, 83: quia earum natura non invenit impedimentum ad complendum eius actionem
- 1 Avic. Met.
- 1 Aver. MC Int.
- 1 Alhaz. Opt.
- 1 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
عوق ʿawq
n. ʿwq – impediment show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 132, 15: aufertur de nostra anima ipsa aggravatio et impedimentum
Rahm. 238, 2: زال عن النفس منّا هذا الغمور وهذا العوق
-
Avic. Gen. 131, 57: sed haec potentia calefaciens est impediens impedimento frigiditatis
-
Avic. Qual. 84, 83: Et erit possibile quod opponatur illa qualitas oppositae sui et evaderet aptitudo ab impedimento
Qass. 260, 3: وربما دفعت تلك الكيفية بضدها، فخلص الاستعداد عن العوق
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
معاوقة muʿāwaqa
n. ʿwq – impediment show/hide quotes-
Avic. Met. 478, 67: Omnis autem essentia quae scit quod provenit ex ea, nec admiscetur ei impedimentum aliquod, sed est quemadmodum iam ostendimus, placet ei id quod provenit ex ea
Marm. 327, 6: وكل ذات يعلم ما يصدر عنه، ولا تخالطه معاوقة ما بل يكون على ما أو ضحنا بيانه، فإنه راض بما يكون عنه
- 1 Avic. Met.
آفة āfa
n. ʾwf – harm, injury, harmful thing show/hide quotes-
Albu. Intro. JS I.2.29c, Lemay 20, 671: et magisteriorum actores vix possunt evadere accidentia erroris seu eventum alicuius impedimenti quod evenit ex eis
Yama. I.2.29c, 17: والصناعات لا يكاد أهلها يسلمون من عارض خطاء أو حادث آفة يتهيّأ لهم
-
Albu. Intro. JS VI.12.10, Lemay 251, 1334: Et significat calviciam, et casum a locis altioribus, et impedimentum ex bestiis
Yama. VI.12.10, 2: ويدلّ على الصلع والسقوط من الأماكن المرتفعة والآفات من الدوابّ
-
Albu. Coni. tr. I, li. 256: Et si fuerit econtrario huic quod diximus de fortuna et orientalitate et angularitate atque fortitudine, significant [sc. signa ] … debilitatem quoque ac deiectionem atque impedimenta earum
Yama.: وإن كانت [sc. هذه البروج] على ضدّ ما وصفنا من السعادة والتشريق والوتدية والقوّة دلّت على … ضعفها واتّضاعها وآفاتها
-
Albu. Coni. tr. V, li. 87: cum multitudine bellorum et effusione sanguinum et cessatione ventorum, et cadere impedimentum in annona
Yama.: مع كثرة الحروب وسفك الدماء وركود الرياح ووقوع الآفات في الطعام
-
Avic. An. vol. II 80, 68: Et iterum est [sc. substantia humanae animae ] apta ad conservandum se ab impedimentis sibi accidentibus ex consortio
Rahm. 208, 18: و[sc. جوهر النفس الإنسانية] مستعد لأن يتحرز عن آفات تعرض له من المشاركة
- 6 Albu. Intro. JS
- 26 Albu. Coni.
- 1 Avic. An.
مضرّة maḍarra (pl. maḍārr)
n. ḍrr – harm, detriment show/hide quotes-
Albu. Intro. JS IV.5.12, Lemay 154, 649: Mars vero, etsi superfluus est in calore et siccitate, tamen impedimentum eius infra impedimentum Saturni est
Yama. IV.5.12, 9: المرّيخ وإن كان مفرطا في الحرارة واليبوسة فإنّ مضرّته دون مضرّة زحل
-
Albu. Intro. JS VIII.4.49a, Lemay 352, 1132: pars anni quo timetur nato mors et afflictio ac defectio, impedimentum quoque et gravitas accipitur in die ac nocte a Saturno
Yama. VIII.4.49a, 14: سهم السنة التي يخاف على المولود فيها الموت والنكبة والقحط والمضرّة والشدّة يؤخذ بالنهار والليل من زحل
-
Albu. Coni. tr. V, li. 1009: et cadent hominibus impedimenta et contristationes
Yama.: ويعرض للناس مضارّ وأحزان
-
Alcab. diff. V, li. 57: Pars anni in quo timetur nato mors et paupertas et impedimentum ac destructio accipitur in die ac nocte a Saturno
Yama.: سهم السنة التي يخاف على المولود فيها الموت والفقر والمضرّة والشدّة يؤخذ بالنهار والليل من زحل
- 4 Albu. Intro. JS
- 1 Albu. Coni.
- 1 Alcab.
ضرر ḍarar
n. ḍrr – harm show/hide quotes-
Albu. Intro. JS I.2.30a, Lemay 20, 673: Et horum omnium que diximus error plus impedimenti est quam error astrologorum
Yama. I.2.30a, 18: وكلّ من ذكرنا فخطاؤه أكثر ضررا من خطاء صاحب صناعة النجوم
-
Albu. Intro. JS VII.4.15, Lemay 289, 619: Cum vero fuerit retrogradus, erit quod patitur ex impedimento combustionis plus
Yama. VII.4.15, 14: فأمّا إذا كان راجعا فإنّ ما ينال من ضرر الاحتراق أكثر
-
Avic. An. vol. I 140, 35: suffecit ut eorum instrumentum esset unum membrum, cui cum sensatum sibi coniunctum fecerit impedimentum
Rahm. 73, 7: فيكفى أن تكون آلتها عضوا واحدا إذا ورد عليه المحسوس الذى يتصل به ضرر
- 5 Albu. Intro. JS
- 1 Avic. An.
مقاومة muqāwama
n. qwm – (physical) resistance show/hide quotes-
Avic. Gen. 126, 56: Accidit ergo ei quaedam debilitas in actione sua propter impediens quae non accideret recipienti magis et minus de impedimento
Qass. 178, 1: فيغرض فى فعله من العائق قصور لا يعرض لما هو أكثر وأقل قبولا للمقاومة
-
Avic. Gen. 129, 10: et, quamvis ruptum patiatur per materiam suam, est impediens per suam formam impedimento forti vel debili
Qass. 180, 5: وإن كان قابلا بمادته فهو مقاوم بصورته مقاومة شديدة أو غير شديدة
-
Avic. Qual. 53, 32: accidit ei tale impedimentum quale accidit utri pleno ventositate quando comprimitur cum manu
Qass. 236, 4: يعرض له من المقاومة ما يعرض له فى الزق المنفوخ فيه إذا دفع باليد وراء الزق
- 2 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
فساد fasād
n. fsd – corruption show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 637: advenit illud apud impedimentum divisionis in domo Mercurii et Martis per convenientiam radii Martis aut Saturni
Yama.: لأنّه قد يتهيّأ ذلك عند فساد القسمة في بيت عطارد أو المرّيخ باتّفاق شعاع المرّيخ أو زحل
-
Albu. Coni. tr. VI, li. 114: cum multo impedimento et egritudinibus in hominibus ex demoniis
Yama.: مع كثرة الفساد والأمراض في الناس من جنون
- 35 et passim Albu. Coni.
إفساد ifsād
n. fsd – destruction (e.g. of pasture) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. IV, li. 184: Et significat multitudinem annone et messium et impedimentum pascuorum propter impedimentum nivium
Yama.: ويدلّ على كثرة الطعام والزروع وفساد المراعي لسبب إفساد الثلج لذلك
-
Albu. Coni. tr. V, li. 346: et fortasse accident in ea pluvie et cadent nives, cum impedimento pluviarum in herbis in pluribus locis
Yama.: وربّما عرضت فيه أمطار ووقوع الثلوج مع إفساد المطر للعشب في أماكن كثرة
- 2 Albu. Coni.
منحسة manḥasa
n. nḥs – misfortune, unfortunateness (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS VII.4.12, Lemay 288, 581: Nam Mars ac Saturnus cum fuerint sub radiis Solis et combusserit eos, ipsi etiam impediunt eum quodam impedimento propter coniunctionem suam cum illo
Yama. VII.4.12, 13: فالمرّيخ وزحل إذا صارا تحت شعاع الشمس وأحرقتهما فإنّهما ينحسانها أيضا بعض المنحسة لاجتماعهما معها
-
Albu. Intro. JS VII.6.8b, Lemay 307, 1259: Et si <signum fuerit obsessum> et aspexerint eum fortune vel Sol (ut supra), solvent ipsum impedimentum
Yama. VII.6.8b, 8: وإن كان المحصور هو البرج نفسه ونظرت إليه السعود أو الشمس حلّلت تلك المنحسة
- 7 s.v. munḥisa Albu. Intro. JS
نحوسة nuḥūsa
n. nḥs – misfortune, unfortunateness (of a planet) (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS VII.1.2, Lemay 272, 15: Differentia VI, in fortuna planetarum … et eorum fortitudine ac debilitate et eorum impedimento, ac corruptione Lune
Yama. VII.1.2, 6: الفصل السادس في سعادة الكواكب وقوّتها وضعفها ونحوستها وفساد القمر
-
Albu. Intro. JS VII.4.15, Lemay 289, 621: Et si fuerit eo tempore quo fuerit sub radiis impeditus, patietur Sol partem impedimenti illius
Yama. VII.4.15, 15: وإذا كان في وقت كينونته تحت شعاعها منحوسا نال الشمس طرفا من نحوسته
- 2 s.v. naḥs Albu. Intro. JS
أذًى aḏan
n. ʾḏy – harm, damage show/hide quotes-
Albu. Intro. JS I.6.2b, Lemay 55, 1983: repellunt multa ex impedimentis et horribilibus que inveniunt eos ex eadem re secundum posse suum
Yama. I.6.2b, 12: فإنّهم يدفعون على أنفسهم كثيرا من الأذى والمكروه الذي يصيبهم من ذلك الشيء بقدر الطاقة
-
Albu. Intro. JS VII. 4.10c, Lemay 287, 552: et <sequitur> hoc impedimentum et horribile
Yama. VII.4.10c, 15: ويشو بان ذلك بالأذى والمكروه
- 7 Albu. Intro. JS
شغب šaġab (pl. ašġāb)
n. šġb – disturbance, trouble (in a country) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. VI, li. 203: significat multum timorem vehementem … cum generatione pugne et destructionis et diversitatis et impedimenti et mortis in terra Romanorum
Yama.: دلّ ذلك على كثرة مخافة شديدة تعرض لأكثر البلدان مع كون القتال والفساد والاختلاف والشغب والموت في أرض الروم
-
Albu. Coni. tr. VI, li. 876, version v, see fn. 42: significat illud … paucitatem defensorum eius et cadere impedimenta in plures regiones
Yama.: دلّ ذلك على … قلّة أنصاره ووقوع الإشغاب [sic] في أكثر البلدان
- 3 Albu. Coni.
The plural form ašġāb is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
تعذّر taʿaḏḏur
n. ʿḏr – difficulty, impracticability show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. III, li. 81, version c, see fn. 44: Et si coniungatur ei Luna, significat illud impedimentum rerum
Yama.: وإن قارنه القمر دلّ ذلك على تعذّر الأمور ونكدها
-
Albu. Coni. tr. V, li. 148: significat cadere infortunia … cum impedimento rerum super eos
Yama.: دلّ على وقوع البلايا … بهم مع تعذّر الأمور عليهم
- 3 Albu. Coni.
نكبة nakba
n. nkb – disaster, calamity show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 413, version c, see fn. l: detrimentum vel impedimentum quoque quippe eius erit cum pervenerit directio ad Martis locum
Yama.: فإنّ نكبته تكون عند انتهاء التسيير إلى موضع المرّيخ
-
Albu. Coni. tr. II, li. 570, version v, see fn. 28: significat paucitatem more eius, et quod detrimentum et impedimentum eius fuerit per ferrum
- 3 Albu. Coni.
ممانع mumāniʿ
nominalized act. part. mnʿ – obstacle, s.th. resisting show/hide quotes-
Avic. Gen. 136, 13: et siccum est quod, per sui naturam, habet impedimentum
Qass. 187, 12: واليابس هو الذى فى طباعه ممانع
- 1 Avic. Gen.
منع manaʿa (+ acc. + ʿan)
v. mnʿ – to prevent, to hinder s.th. from show/hide quotes-
Avic. Gen. 128, 87: et inveniatur illud quod invenitur ex caliditate mensurata, absque impedimento patientis potentis recipere caliditatem
Qass. 179, 7: ووجود ما وجد من السخونة المقدرة عنها لا يمنع القابل عن أن يكون قابلا للسخونة
- 1 Avic. Gen.
لا يمنع القابل عن أن يكون قابلا للسخونة – absque impedimento patientis potentis recipere caliditatem Avic. Gen. 179 / 128
عوز ʿawaz
n. ʿwz – lack, need (of food) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. V, li. 714: significat vehementiam flatus ventorum et impedimentum annone et vindemie
Yama.: دلّ على شدّة هبوب الرياح وعوز الطعام والعصير
- 1 Albu. Coni.
شغل šuġl
n. šġl – preoccupation, activity show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 17, 26: Sed remoto utroque impedimento sicut fit in hora dormiendi, aut ex uno modo – sicut in infirmitatibus
Rahm. 172, 12: وإن زال عنها الشغل من الجهتين كلتيهما كما يكون فى حال النوم أو من جهة واحدة كما يكون عند الأمراض
- 1 Avic. An.
عور ʿawar
n. ʿwr – loss of an eye show/hide quotes-
Albu. Intro. JS VI.12.10, Lemay 251, 1333: et eorum infirmitates, ut cecitas et impedimentum
Yama. VI.12.10, 2: وأمراضه مثل العمى والعور
- 1 s.v. ʿawr Albu. Intro. JS