show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
ألذّ alaḏḏa
delectare
– for alaḏḏa: (+ acc.) to please s.o. show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 74, 75: omne animal amat naturaliter esse id quod delectat
Rahm. 205, 3: كل حيوان يؤثر بالطبع وجود ما يلذه
- 1 Avic. An.
delectari facit
– for alaḏḏa: to give pleasure show/hide quotes-
Avic. Met. 520, 82: sed non facit delectari nec noceri certe nisi hoc quod est descriptum in anima, non quod est extra
Marm. 356, 16: وإنما يلذ ويؤذى بالحقيقة هذا المرتسم فى النفس لا الموجود من خارج
- 1 Avic. Met.
تلذّذ talaḏḏaḏa
delectari
– for talaḏḏaḏa: (+ bi) to enjoy s.th., to take pleasure in show/hide quotes-
Ps.-Aris. Caus. ch. XXIII §180: Ergo secundum modum propinquitatis causae primae et secundum modum quo res potest recipere causam primam, secundum quantitatem illius potest recipere ex ea et delectari per eam
-
Ps.-Aris. Caus. ch. XXIII §180: nam secundum modum quo cognoscit res causam primam creantem, secundum quantitatem illam recipit ex ea et delectatur in ea
Bad. 25, 2: فإنه على نحو معرفة الشىء بالعلة الأولى المبتدعة — فعلى قدر ذلك ينال منها ويتلذّذ بها
- Ps.-Aris. Caus.
التذّ iltaḏḏa
delectari
– for iltaḏḏa: (+ bi) to undergo pleasure, to enjoy (s.th.), to take pleasure (in) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 43, 32: quia anima est compositio, ideo diligit res compositas ex tonis et olfactibus et saporibus in quibus delectatur
-
Avic. An. vol. I 137, 90: Aliorum etenim sensuum quidam sunt qui non habent voluptatem nec dolorem, et quidam sunt qui delectantur et dolent mediantibus aliis sensibus
-
Avic. Met. 456, 27: Voluptas vero et ira non sunt convenientia substantiae corporis quod non variatur nec patitur, quia non convertitur ad dispositionem inconvenientem ut ab ea iterum rediens ad dispositionem convenientem delectetur
Marm. 313, 1: والشهوة والغضب غير ملائم لجوهر الجسم الذى لا يتغير ولا ينفعل؛ فإنه لا يستحيل إلى حال غير ملائمة، فيرجع إلى حال ملائمة، فيلتذ
-
Aver. Ep. Parv. 192va29: sed gaudet et delectatur per illud quod natura extrahit de coloribus et sonis
Blum. 16, 9: بل تفرح وتلتذ بما تبرزه الطبيعة من الالوان والاصوات
-
Aver. Ep. Parv. 196rb20: Dicamus igitur quod rememorans delectatur per rememorationem rerum
Blum. 48, 9: فنقول ان المتذكر انما صار يلتذّ بذكر الاشياء
- 7 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
- 3 s.v. delectare Aver. Ep. Parv.
استلذّ istalaḏḏa
congaudere
– for istalaḏḏa: to take pleasure in show/hide quotes-
Mesue Aph. B §101 ter: Dubitabilis esse debet qui a societate feminarum omnino est remotus et iuvenum societate congaudet
Troup.: من لم يكن له في النساء لذة وكان أكثر ما يستلذ بالمعزرين من الرجال فليتوهم في نفسه
- 1 Mesue Aph. B
delectari
– for istalaḏḏa: (+ acc. or bi) to enjoy s.th. show/hide quotes-
Avic. Met. 432, 84: Contingit autem quod virtus apprehendens non delectatur in quo oportet delectari propter aliqua accidentia
Marm. 298, 5: لكنه قد يعرض أن تكون القوة المدركة لا تستلذ بما يجب أن تستلذ به لعوارض
-
Avic. Met. 510, 54: quod fortasse non est abominatio, sed est privatio delectationis, sicut cum formidolosus invenit victoriam vel delectationem, non percipit eam nec delectatur in ea
Marm. 349, 17: وربما لم يكن كراهية، ولكن كان عدم الاستلذاذ به، كالخائف يجد الغلبة أو اللذة فلا يشعر بها ولا يستلذها
- 3 Avic. Met.
ألذّ alaḏḏ
delectabilior
– for alaḏḏ: most enjoyable show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 132, 16: tunc intelligentia animae de his est melior quam habet anima et quae est purior et delectabilior
Rahm. 238, 3: كان تعقل النفس لهذه أفضل التعقلات للنفس وأوضحها والذّها
- 1 Avic. An.
delectabilis
– for alaḏḏ: most delicious show/hide quotes-
Avic. Met. 514, 49: ad similitudinem paralytici cui, cum praesentatur cibus concupiscibilis et compellitur gustare cibum delectabilem
Marm. 352, 12: مثل الخدر الذى أذيق المطعم الألذ وعرض للحالة الأشهى
- 1 Avic. Met.
لذّة laḏḏa
concupiscentia
– for laḏḏa: (pl. laḏḏāt) pleasure show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 55, 93: item qui est bonorum morum imaginat concupiscentias turpes, non tamen vult illas, alius autem vult
Rahm. 194, 15: وأيضا فإن الحسن الأخلاق إذا تخيل اللذات المستكرهة لم يشتقها والآخر يشتاقها
- 1 Avic. An.
delectabile
– for laḏḏa: enjoyment show/hide quotes-
Avic. Met. 433, 93: cognoscendo et speculando ea quae sunt certissime et veras pulchritudines et vera delectabilia
Marm. 298, 9: مطابقا للموجودات الحقيقية، والجمالات الحقيقية، واللذات الحقيقية
- 1 Avic. Met.
delectamentum
– for laḏḏa: pleasure show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 83, 49: unam quae dicitur vis concupiscibilis, quae est vis imperans moveri ut appropinquetur ad ea quae putantur necessaria aut utilia, appetitu delectamenti
Rahm. 41, 11: شعبة تسمى قوة شهوانية وهى قوة تبعث على تحريك يقرب به من الأشياء المتخيلة ضرورية أو نافعة طلبا للذة
-
Avic. An. vol. II 57,17: virtuti enim apprehendenti appropriatur, in eo quod apprehendit et quod agitat de eis quae semper renovantur aut de formis, delectamentum proprium
- 2 Avic. An.
quod delectat
– for laḏḏa: pleasure show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 70, 00: Et an vis concupiscendi sit ipsa vis irascendi quia, cum praesentatur aliquid quod delectat, patitur aliquo modo
Rahm. 35, 3: وهل قوة الشهوة بعينها هى قوة الغضب فإذا صادفت اللذة انفعلت على نحو
- 1 Avic. An.
delectari
– for laḏḏa: pleasure show/hide quotes-
Avic. Met. 471, 41: virtus quoque appetitiva desiderat delectari coitu ad repellendum superfluum
Marm. 323, 5: والقوة الشهوانية تشتهى لذة الجماع ليندفع الفضل
-
Nico. Plan. §3: Anaxagoras autem et Abrucalis desiderio eas moveri sentire quoque et tristari delectari quoque asserunt
-
Aris. Anim. III 723b35: et propter hoc illi qui multum coeunt minus delectantur
Brug.: ولذلك تكون لذّة الذين يكثرون الجماع اقلّ
- 1 Avic. Met.
- 1 Nico. Plan.
- 1 Aris. Anim. III
والقوة الشهوانية تشتهى لذة الجماع – virtus quoque appetitiva desiderat delectari coitu Avic. Met. 323 / 471
delectatio
– for laḏḏa: pleasure, enjoyment, joy show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 148, 438: usum etiam bonorum et delectationem et cetera queque fuerint ex hoc genere nominabant fortunam
-
Albu. Intro. JS 185, 342: et Venus est significatrix securitatis et quietudinis, voluptatis quoque et delectationis
Lemay 315, 191: والزهرة دليلة الدعة والشهوات واللذّات
-
Albu. Coni. tr. VII, li. 406: Et si Saturnus fuerit sedens in ascendente et fuerit boni esse, significat regem diligere servos et bestias et diligere delectationem
-
Alcab. diff. I, li. 319: dominus triplicitatis ascendentis primus significat vitam et naturam nati seu interrogantis, et eius delectationes atque voluptates
-
Alcab. diff. V, li. 52: Pars delectationis et voluptatis accipitur in die ac nocte a Venere in gradum septimi
Yama.: سهم اللذّة والشهوة يؤخذ بالنهار والليل من الزهرة إلى درجة السابع
-
Avic. An. vol. II 150, 73: tunc poterit [sc. anima ] coniungi intelligentiae agenti, et tunc inveniet in ea pulchritudinem intelligibilem et delectationem perennem
-
Avic. An. vol. II 184, 21: quod nisi esset, non curaretur inde, et si non esset ibi delectatio, non haberetur pro eo tantum anxietatis et sollicitudinis
-
Avic. Met. 332, 95: delectatio vero est utilitas sensibilis et imaginabilis, sed delectatio animalis
-
Avic. Met. 423, 80: Capitulum de comparatione intellectorum ad ipsum … et de discernenda dispositione delectationis intelligibilis
Marm. 291, 5: فصل فى نسبة المعقولات إليه … وفى تفصيل حال اللذة العقلية
-
Nico. Plan. §2: Constaret enim utrum habeant necne plantae animam et virtutem desiderii dolorisque et delectationis discretivam
Dross.: ليت شعرى للنبات نفس وقواها كالقوة المشتهية والقوة المميزة للغم واللذة
-
Aris. Anim. II 645a9: Quoniam natura quae creavit animalia erit causa magnae delectationis illis qui possunt cognoscere causas, scilicet philosophis naturae
-
Aris. Anim. III 721b15: primum vero est fortitudo delectationis, quoniam delectatio est ex multitudine membrorum maior delectatione veniente a paucis
Brug.: امّا الشهادة الاولى فشدّة اللذّة لأن اللذّة التى تكون من كثرة الاعضاء اغلب واكثر من اللذّة التى تعرض من قليل من الاعضاء
-
Aris. Anim. III 750b25: Et propter multitudinem suam sunt minoris delectationis cum comeduntur
Brug.: ولكثرة العدد يكون اقلّ لذّة فى الاكل
-
Aver. Ep. Parv. 196rb24: accidit rememoranti delectatio et contristatio apud illum
Blum. 49, 1: يلحق المتذكر من اللذة والاذى عند ذلك
-
Aver. Ep. Parv. 196rb33: et tunc accidit rememoranti de tristitia aut de delectatione
Blum. 49, 7: فيعرض عند ذلك من الالم بالشىء المتذكر او اللذة
- 3 Albu. Intro. JS
- 1 Albu. Coni.
- 4 Alcab.
- 3 Avic. An.
- 33 Avic. Met.
- 1 Nico. Plan.
- 1 Aris. Anim. II
- 12 Aris. Anim. III
- 2 Aver. Ep. Parv.
deliciae (pl.)
– for laḏḏa: pleasure show/hide quotes-
Mesue Aph. A §7: Qui deditus animo deliciis secularibus negligit fundamentum medicine, philosophie et artium doctrinam, non ei fides adhibenda est et maxime in ea
Troup.: من لم يعن بالأصول الطبية والعلوم الفلسفية والقوانين المنطقية والأركان الرياضية وعدل الى اللذات الدنياوية فاتهمه، لا سيما في صناعة الطب
-
Albu. Coni. tr. VII, li. 406, version c, see fn. 22: Et si Saturnus fuerit sedens in ascendente et fuerit boni esse, significat regem diligere servos et bestias et amorem deliciarum
Yama.: وإن كان زحل حالّا فيه وهو حسن الحال دلّ على محبّة الملك للعبيد والدوابّ وإيثار اللذّات
-
Avic. An. vol. II 39, 40: Animal etenim cum habuerit dolorem aut delicias
Rahm. 184, 14: وذلك أن الحيوان إذا أصابه ألم أو لذة
-
Avic. An. vol. II 158, 90: virtus irascibilis non patitur ex deliciis
Rahm. 252, 18: فتكون القوة الغضبية لا تنفعل من اللذّات
- 1 Mesue Aph. A
- 1 Albu. Coni.
- 2 Avic. An.
dilectio (or: delectio)
– for laḏḏa: pleasure, joy show/hide quotes-
Alcab. diff. I, li. 319, versions hl, see fn. 95: quia dominus triplicitatis ascendentis primus significat vitam et naturam nati seu interrogantis, et eius delectiones atque voluptates
-
Alcab. diff. V, li. 52, several versions, see fn. 79: Pars dilectionis et voluptatis accipitur in die ac nocte a Venere in gradum septimi
Yama.: سهم اللذّة والشهوة يؤخذ بالنهار والليل من الزهرة إلى درجة السابع
- 4 Alcab.
Cf. MLW s.v. for delectio as a secondary form of dilectio.
gaudere
– for laḏḏa: joy, pleasure show/hide quotes-
Nico. Plan. §4: Quod si constet, gaudere quoque et tristari sentireque eas [sc. plantas ] consequens erit
Dross.: وإن صح للنبات قوة الشهوة وجبت له اللذة والحزن والحس
- 1 Nico. Plan.
أمر اللذّة amr al-laḏḏa
quod delectat
– for amr al-laḏḏa: (matter of) pleasure show/hide quotes-
Avic. Met. 198, 62: paene enim una potentia potest sciri homo et non homo, et quod delectat et quod molestat aestimare unius virtutis est
Marm. 133, 11: فإنه يكاد أن يعلم بقوة واحدة الإنسان واللاإنسان، ويكون لقوة واحدة أن تتوهم أمر اللذة والألم
- 1 Avic. Met.
أن تتوهم أمر اللذة والألم – quod delectat et quod molestat aestimare Avic. Met. 133 / 198
لذيذ laḏīḏ
delectabile
– for laḏīḏ: pleasurable, pleasant show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 57, 7: illa autem quae vult delectabile et quod putatur utile ad conquirendum, est concupiscibilis
Rahm. 195, 10: فالتى تنبعث مشتاقة إلى اللذيذ والمتخيل نافعا لتجلبه هى الشهوانية
-
Avic. Met. 332, 93: Consuetudo autem est delectabile
Marm. 224, 17: والعادة لذيذة
-
Avic. Met. 332, 94: moveri ab eo cuius taedet est delectabile
- 1 s.v. delectabilis Avic. An.
- 3 Avic. Met.
delectabilis
– for laḏīḏ: pleasurable, pleasant show/hide quotes-
Aris. Anim. II 666a11: Et est [sc. creatio cordis ] principium motuum rerum delectabilium et offensibilium
Kruk: وكينونتها [sc. خلقة القلب] قبل كينونة سائر الاعضاء. وايضا حركات الاشياء اللذيذة والكريهة
- 1 Aris. Anim. II
delectamentum
– for laḏīḏ: pleasurable (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 58, 21: Habetur ergo ex concupiscentia intensio voluntatis ad delectamentum
Rahm. 195, 20: فيكون للشهوة اشتداد الشوق إلى اللذيذ
- 1 Avic. An.
delectans
– for laḏīḏ: pleasurable show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 74, 76: sed qui eum [sc. omne animal ] nutrit et pascit delectans efficitur
Rahm. 205, 4: وأن الشخص الذى يمونه [sc. كل حيوان] ويطعمه قد صار لذيذا له
-
Avic. An. vol. II 75, 82: imaginatur etiam alicui hominum res utilis aut delectans
- 2 Avic. An.
delectare
– for laḏīḏ: pleasurable show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 74, 77: eo quod omne utile delectat naturaliter quantum ad eum cui prodest
Rahm. 205, 4: لأن كل نافع لذيذ بالطبع عند المنفوع
-
Avic. Met. 332, 94: et velle facere aliquid novum delectat
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
لأن كل نافع لذيذ – eo quod omne utile delectat Avic. An. 205 / vol. II 74
delectari
– for laḏīḏ: pleasurable show/hide quotes-
Avic. Met. 508, 28: eo quod suus exitus ad effectum in perfectione aliqua est ut sentiat illam fieri et delectetur
Marm. 349, 1: وأيضا فإنه قد يكون الخروج إلى الفعل فى كمال ما بحيث يعلم أنه كائن ولذيذ
- 1 s.v. delectat Avic. Met.
بحيث يعلم أنه كائن ولذيذ – ut sentiat illam fieri et delectetur Avic. Met. 349 / 508
dulce delectabile
– for laḏīḏ: delightful (n.) show/hide quotes-
Aris. Anim. II 661a8: quoniam appetitus non est nisi ad dulce delectabile
Kruk: وانما الشهوة شهوة اللذيذ
- 1 Aris. Anim. II
تلذّذ talaḏḏuḏ
delectatio
– for talaḏḏuḏ: pleasure show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 164, 1026: Et huius planete significatio super fortunam et usum bonorum et delectationem est fortior quam sit super infortunam
Lemay 265, 559: وهذا الكوكب دلالته على السعادة وعلى النعمة والتلَذّذ أقوى منها على النحوسية
- 1 Albu. Intro. JS
التذاذ iltiḏāḏ
delectari
– for iltiḏāḏ: enjoyment, pleasure show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 44, 20: desiderium vero est imaginatio rei et concupiscentia eius, et iudicare quod delectabitur in illa si affuerit
Rahm. 187, 18: والأمنية تخيل أمر وشهوته والحكم بالتذاذ يكون إن كان
- 1 s.v. delectare Avic. An.
delectatio
– for iltiḏāḏ: enjoyment, pleasure show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 64, 2294: non succedit aliquid de his que diximus ex merore et tristitia propter defectionem eius a delectatione eius et leticia
Lemay 55, 1284: لا يعقبه الاغتمام لِعجزه عن الالتذاذ والسرور بها
-
Avic. Met. 431, 62: et ideo quod debet habere* virtus apprehendens sua delectatio in illo [sc. apprehenso ] est maior [* quod debet habere: The Latin translator apparently read īǧāb ‘obligation’ instead of iḥbāb ‘love’. Van Riet 1980, 431 fn.]
Marm. 297, 9: فإحباب القوة المدركة إياه [sc. المدرك] والتذاذها به أكثر
-
Avic. Met. 461, 33: Cum igitur delectatio pervenerit ad intelligendum primum principium
- 1 Albu. Intro. JS
- 8 Avic. Met.
استلذاذ istilḏāḏ
delectari
– for istilḏāḏ: taking pleasure, pleasure show/hide quotes-
Avic. Met. 513, 35: sicut infirmus qui obliviscitur eius quod opus est restaurare pro eo quod resolvitur, de eo obliviscitur delectari in dulci et concupiscere
Marm. 352, 4: كما ينسى المرض الحاجة إلى بدل ما يتحلل وكما ينسى المرض الاستلذاذ بالحلو واشتهاءه
- 1 Avic. Met.
delectatio
– for istilḏāḏ: taking pleasure (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 510, 54: quod fortasse non est abominatio, sed est privatio delectationis, sicut cum formidolosus invenit victoriam vel delectationem, non percipit eam nec delectatur in ea
Marm. 349, 16: وربما لم يكن كراهية، ولكن كان عدم الاستلذاذ به، كالخائف يجد الغلبة أو اللذة فلا يشعر بها ولا يستلذها
- 1 Avic. Met.
لاذّ lāḏḏ
delectans
– for lāḏḏ: s.o. enjoying, s.o. taking pleasure show/hide quotes-
Avic. Met. 432, 67: ideo ipse [sc. necesse esse ] sui ipsius est maximus amator et amatum, et magis delectans et delectatum
Marm. 297, 12: تكون [sc. الواجب الوجود] ذاته لذاته أعظم عاشق ومعشوق وأعظم لاذ وملتذ
- 1 Avic. Met.
delectator
– for lāḏḏ: who enjoys, who takes pleasure show/hide quotes-
Avic. Met. 432, 73: Iam ergo primus est excellentior apprehensor cum excellentiore apprehensione excellentioris apprehensi, et ideo est excellentior delectator cum excellentiore delectatione in excellentiore delectato
Marm. 297, 14: وكذلك، فالأول أفضل مدرك بأفضل إدراك لأفضل مدرك. فهو أفضل لاذ وملتذ
- 1 Avic. Met.
ملتذّ multaḏḏ
delectatum
– for multaḏḏ: object of enjoyment show/hide quotes-
Avic. Met. 432, 67: ideo ipse sui ipsius est maximus amator et amatum, et magis delectans et delectatum
Marm. 297, 12: تكون ذاته لذاته أعظم عاشق ومعشوق وأعظم لاذ وملتذ
-
Avic. Met. 432, 73: et ideo est excellentior delectator cum excellentiore delectatione in excellentiore delectato
Marm. 297, 14: فهو أفضل لاذ وملتذ
- 2 Avic. Met.
ملتذّ به multaḏḏ bihī
delectabile
– for multaḏḏ bihī: object of pleasure show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 196rb16: licet delectabile et contristabile non sint in actu
Blum. 48, 6: من غير ان يكون الملتذّ به موجودًا بالفعل
- 1 Aver. Ep. Parv.