show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
نما / نمى namā
augeri
– for namā: to grow (intr.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 108, 88: Fuerunt autem multi ex quibus aliquis putavit quod nutritiva est ignis quia ignis nutritur et augetur
Rahm. 55, 6: وقد ظن بعضهم أن الغاذية نار لأن النار تغتذى وتنمو
- 1 s.v. augere Avic. An.
augmentari
– for namā: to grow (intr.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 14, 73: et videmus alia corpora quae nutriuntur et augmentantur
Rahm. 4, 6: بل نشاهد أجساما تغتذى وتنمو
-
Avic. An. vol. I 80, 7: quae est prima perfectio corporis naturalis instrumentalis ex hoc quod generatur et augmentatur et nutritur
Rahm. 39, 16: وهى الكمال الأول لجسم طبيعى آلى من جهة ما يتولد وينمى ويغتذى
-
Aver. MC Gen. 156ra35: Principium autem perscrutationis de hoc est utrum entia naturalia generantur et alterantur et augmentantur
Eich. 11, 11: ومبدأ الفحص عن ذلك هو هل الموجودات الطبيعية تتكوّن وتستحيل وتنمو
- 2 s.v. augmentare Avic. An.
- 1 Aver. MC Gen.
crescere
– for namā: to grow (intr.) show/hide quotes-
Nico. Plan. §20: et sunt [sc. animalia ] quae crescunt
Dross.: ومنه [sc. الحيوان] ما ينموا
-
Nico. Plan. §71: res cum quibus crescit animal et completur cum eis
-
Aver. MC Gen. 160rb32: quomodo crescit in omnibus partibus
-
Avic. Gen. 79, 22: augmentator … crescit augmentatum extensum in omnibus dimensionibus ultra quousque completur augmentum
Qass. 140, 14: والمورود عليه قد نما ممتدًا فى الأقطار متجهًا إلى كمال النشوء
-
Avic. Gen. 81, 46: Prima praeterea materia non crescit
- 2 Nico. Plan.
- 1 Aver. MC Gen.
- 5 Avic. Gen.
نما وازداد namā wa-zdāda
augeri
– for namā wa-zdāda: to grow and increase (intr.) show/hide quotes-
Nico. Plan. §104: Quantoque magis creverit solique accesserit, augebitur quia sol surculos elicit
Dross.: وكلما كبر وقرب من الشمس نما وازداد لأن الشمس هى المولدة للفراخ
- 1 Nico. Plan.
نمى وكبر namā wa-kabura
dilatari
– for namā wa-kabura: to grow and increase show/hide quotes-
Nico. Plan. §141: Ideoque solidum est quod augeri non potest, quia quod augeri potest indiget loco in quo dilatetur
Dross.: ولذلك صار مصمتا ــ أى لا يمكن فيه الزيادة ــ لان ما يمكن فيه الزيادة حتى ينمى ويكبر يحتاج الى موضع ينمى فيه
- 1 Nico. Plan.
نمّى nammā
augere
– for nammā: to make grow, to cause to increase show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 109, 89: quod nutritiva non nutrit se et auget, sed corpus
Rahm. 55, 8: أن الغاذية ليست تغتذى بنفسها بل تغذو البدن وتنميه
-
Avic. An. vol. I 109, 90: ignis vero, etsi nutriat, non nutrit vel auget nisi se
-
Aris. Phys. VII 81, 15 (250a29): est enim aliquid quod augetur et aliquid quod auget
Bad. 794, 2: وذلك أن هاهنا شيئًا يُنَمِّى وشيئًا يُنَمَّى
-
Aris. Phys. VII 81, 16 (205a30): et in tanto tempore in tanta mensura hoc quidem auget, hoc autem augetur
Bad. 794, 3: وفى مقدار من الزمان وبمقدار ما هذا يُنَمِّى وهذا يُنَمَّى
- 2 Avic. An.
- 4 also s.v. nummiya Aris. Phys. VII
augmentare
– for nammā: to make grow, to cause growth show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 62, 86: aut volunt intelligi intellectum communem quo uniuntur anima vegetabilis et sensibilis secundum hoc quod vegetant et generant et augmentant
Rahm. 30, 8: أو يعنى بها المعنى العام الذى يعم النفس النباتية والحيوانية من جهة ما تغذى وتولد وتنمى
-
Avic. An. vol. II 176, 66: oportet esse membrum unum propter quod principaliter pendeat ex corpore et ex quo regat corpus et augmentet
Rahm. 263, 21: فيجب أن يكون لها أول تعلق بالبدن ومن هناك تدبره وتنميه
- 3 also s.v. namā Avic. An.
نماء namāʾ
augeri
– for namāʾ: growth show/hide quotes-
Nico. Plan. §7: Quidam autem habere animam eas [sc. plantas ] dixerunt, quia generari, nutriri, augeri, iuventute virescere senioque dissolvi conspexerunt
Dross.: ومن الناس من قال ان للنبات نفسا لما رأى من توالده واغتذائه ونمائه وشبابه وهرمه
- 1 Nico. Plan.
augmentum
– for namāʾ: growth show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 126: tunc hoc significat fortitudinem civium vicis regni illius et apparitionem eorum et augmentum et additionem rerum eorum et longitudinem et diuturnitatem temporum more eorum
Yama.: فإنّ ذلك دليل على قوّة أهل تلك الدولة وظفرهم ونهاء* أمورهم وزيادتهم وطول أزمان مدّتهم [* sic, probably corrupt for نماء]
-
Albu. Coni. tr. V, li. 214: significat casum litigiorum et timoris … cum multo additamento et augmento annone et plantarum et arborum et vinearum
Yama.: فدالّ على وقوع المحاربات والخوف … مع كثرة زكاء ونماء الطعام والغروس والأشجار والكروم
-
Nico. Plan. §13: nisi quia nutrimentum et augmentum partes sunt animae
- 2 also s.v. nihāʾ Albu. Coni.
- 1 Nico. Plan.
crescere
– for namāʾ: growth show/hide quotes-
Nico. Plan. §12: Nec invenimus in eis [sc. plantis ] sensum … nec signum aliquod per quod iudicemus illas sensum habere, sicut signa per quae scimus eas nutriri et crescere
Dross.: ولسنا نجد للنبات … دليلا يوجب له الحس كالدلائل التى أوجبت له الاغتذاء والنماء
- 1 Nico. Plan.
التى أوجبت له الاغتذاء والنماء – per quae scimus eas nutriri et crescere Nico. Plan. §12
نموّ numūw
augere
– for numūw: growth show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 30, 68: anima quam habent caeli non est nutriendi vel augendi
Rahm. 12, 12: فإن الحياة التى لها ليس هو التغذى والنمو
- 1 Avic. An.
augmentare
– for numūw: growth show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 111, 14: cum qua convenit in hoc quod est virtus nutriendi et augmentandi
Rahm. 56, 6: الذى لها مما يشاركها فى كونها ذات قوة التغذية والنمو
-
Avic. An. vol. I 112, 28: Anima etenim, cum fit palmifica, supra hoc quod est anima augmentandi, habet etiam esse anima palmifica
Rahm. 56, 17: والنفس إذا صارت نخلية كان لها مع أنها نفس النمو زيادة أنها نفس نخلية
-
Avic. Gen. 86, 71: Principium autem ad augmentandum est quod unitur in augmentato et addit in eius quantitate
Qass. 145, 16: ومبدأ النمو، وهو الذى يلصق بالنامى ما هو يزيد فى كميته
-
Avic. Gen. 86, 74: ita bene est ergo principium ad augmentandum et est in nutrimento
- 2 Avic. An.
- 2 s.v. augmentari Avic. Gen.
augmentari
– for numūw: growth show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 142, 70: simplicia et illis proxima non habent sensum nec vitam nisi augmentari
Rahm. 74, 17: ليس للبسائط وما يقرب منها حسّ البتة ولا حياة إلّا النمو
- 1 s.v. augmentare Avic. An.
augmentatio
– for numūw: growth, augmentation show/hide quotes-
Alcab. diff. II, li. 165: Quod si fuerit in natura sua et nullus planeta complectitur ei, significat res terreas et augmentationem rerum crescendo
Yama.: وإذا كان على طبيعته ولم يمازجه شيء دلّ على الأشياء الأرضية والنموّ
-
Aver. MC Gen. 155ra5: Intentio nostra in hoc libro est quod oportet … determinare causas augmentationis et alterationis etiam
-
Avic. Gen. 4, 41: Iamque declarata est tibi prius differentia quae est inter generationem et alterationem et inter augmentationem et resolutionem in suis essentiis
-
Avic. Gen. 87, 75: Et est possibile quod res cum qua est augmentatio sit convertens corpus
Qass. 146, 1: وقد يتفق أن يكون الذى به يقع النمو محيلا
- 1 Alcab.
- 1 Aver. MC Gen.
- 5 Avic. Gen.
augmentum
– for numūw: growth show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 29, 61: propter instrumenta quibus iuvatur ad opera vitae, quorum primum est nutrimentum et augmentum
Rahm. 12, 6: بآلات يستعين بها فى أفعال الحياة التى أولها التغذى والنمو
-
Aver. MC Gen. 155vb8: Plato enim non perscrutatus est de qualitate cuiuslibet generationis … neque etiam de alteratione et augmento, quomodo existunt in rebus
Eich. 9, 12: مثال ذلك أفلاطون فإنّه لم يبحث عن كيفية كلّ تكوّن … ولم يتكلّم أيضا لا فى الاستحالة ولا فى النمو بأيّ وجه يكونان فى الأمور
-
Aris. Phys. VII 21, 16 (243a9): motus vero in quantitate est augmentum et diminutio
-
Aris. Phys. VII 81, 14 (250a28): Et similiter se habet alteratio et augmentum
-
Avic. Gen. 78, 79: expedit igitur quod loquamur in augmento
-
Avic. Gen. 84, 30: Sic ergo debet intelligi negotium augmenti
-
Avic. Qual. 77, 34: Nam aliqua disponuntur ad rubedinem … et aliqua ad augmentum
Qass. 254, 17: فيستعد بعضها للاحمرار … وبعضها للنمو
- 1 Avic. An.
- 1 Aver. MC Gen.
- 2 Aris. Phys. VII
- 9 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
crementum
– for numūw: growth show/hide quotes-
Avic. Gen. 84, 17: quia crementum vel additio in corporeitate non accidit talibus sicut illis formis
Qass. 144, 2: فإن النمو والازدياد فى الحجم ليس مما يعرض لمثلها من الصور لطبيعية
- 1 Avic. Gen.
crescere
– for numūw: growth show/hide quotes-
Avic. Gen. 82, 76: forma ergo non remanet quando materia crescit
Qass. 142, 12: فليست الصورة باقية عند النمو
- 1 Avic. Gen.
عند النمو – quando materia crescit Avic. Gen. 142 / 82
نامٍ nāmin
augens
– for nāmin: growing (intr.) (n.) show/hide quotes-
Aris. Phys. VII 33, 6 (245a27): Et similiter de augente et aucto; augmentum enim est crementum
Bad. 751, 16: وكذلك يجرى الأَمر فى النامى والمنمى، وذلك أن النموّ تزيّدٌ ما
- 1 Aris. Phys. VII
augere
– for nāmin: growing (intr.) (n.) show/hide quotes-
Aris. Phys. VII 33, 7 (245a28): erunt ergo simul id quod auget et quod augetur
Bad. 752, 1: فيكون النامى والمنمّى معًا
- 1 Aris. Phys. VII
augeri
– for nāmin: growing thing (intr.) show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 159va48: illud autem quod augetur mutat locum secundum partem
Eich. 34, 5: والنامى والمضمحلّ يبدّله [sc. المكان] بأجزائه
- 1 s.v. namā Aver. MC Gen.
augmentabilis
– for nāmin: growing (intr.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 62, 77: anima vegetabilis causa est quae habet etiam subiectum commune universale non habens esse, videlicet corpus vegetabile augmentabile
Rahm. 29, 18: النفس النباتية سبب له شىء أيضا عام كلى غير محصل وهو الجسم المتغذى النامى
- 1 Avic. An.
augmentans
– for nāmin: growing thing (intr.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 86, 72: Principium autem ad augmentandum est quod unitur in augmentato et addit in eius quantitate. Ista autem potentia est in augmentante ita bene
Qass. 145, 17: ومبدأ النمو، وهو الذى يلصق بالنامى ما هو يزيد فى كميته، هو أيضا فى النامى
- 1 Avic. Gen.
augmentari
– for nāmin: increasing (intr.) (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 84, 28: Species ergo est quod augmentatur, quasi dicam quod est illud quod additur in sua quantitate figurali per sui materiam et per sui quantitatem
Qass. 144, 10: فالنوع هو النامى، أى هو الزائد فى مقدار خلقته بسبب مادته ومقدارها
- 1 Avic. Gen.
augmentativus
– for nāmin: (faculty) of growth show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 101, 5: Deinde virtutibus vitalibus serviunt vegetabiles, quarum prima et caput est generativa, deinde augmentativa servit generativae
Rahm. 51, 9: ثم القوى الحيوانية تخدمها النباتية، وأولها ورأسها المولدة، ثم النامية تخدم المولدة
-
Avic. An. vol. I 108, 79: Omnino autem virtus nutritiva appetitur ad hoc ut per eam conservetur substantia cuiuslibet singularis, et augmentativa appetitur ut per eam perficiatur substantia singularis
Rahm. 54, 19: وبالجملة فإن القوة الغاذية مقصودة ليحفظ بها جوهر الشخص، والقوة النامية مقصودة ليتم بها جوهر الشخص
- 9 Avic. An.
augmentator
– for nāmin: growing thing (intr.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 80, 37: Ergo hoc est hyle augmentatoris qui suffert formam corporalem
Qass. 141, 6: فههنا هيولى النامى الحامل لصورة جسمية
- 1 Avic. Gen.
augmentatum
– for nāmin: s.th. growing (intr.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 84, 28: Primum igitur quod movetur est species, et eius motus est in forma figurali et in factione eius, mediante materia, et post hoc, quantitas augmentati
Qass. 144, 10: فالمتحرك أولا هو النوع، وحركته هى فى صورة الشكل والخلقة بوساطة المادة ثم المقدار النامى
-
Avic. Gen. 86, 71: Principium autem ad augmentandum est quod unitur in augmentato et addit in eius quantitate
Qass. 145, 16: ومبدأ النمو، وهو الذى يلصق بالنامى ما هو يزيد فى كميته
- 3 Avic. Gen.
crementum
– for nāmin: growing, growing thing show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 159va44: Et amplius, mutatio loci in cremento differt a mutatione loci que dicitur communiter localis
Eich. 34, 3: وتبديل النامى أيضا والمضمحلّ المكان هو بخلاف تبدّل المكان المنتقل
- 1 Aver. MC Gen.
crescens
– for nāmin: growing (intr.) show/hide quotes-
Nico. Plan. §80: sunt partes … omnium plantarum et sunt crescentes et addentes
Dross.: وهذه الاجزاء … جملة النبات وهى نامية متزيدة ايضا
- 1 Nico. Plan.
crescere
– for nāmin: growing, increasing show/hide quotes-
Avic. Gen. 79, 18: macrescit ille qui crescit quando est in annis augmenti
-
Avic. Gen. 81, 53: Non ergo crevit materia nec etiam additamentum
Qass. 141, 16: فلا المادة نامية ولا الزيادة
- 2 Avic. Gen.
فلا المادة نامية – Non ergo crevit materia Avic. Gen. 141 / 81
منمٍّ munammin
augeri
– for munammin: s.th. causing growth show/hide quotes-
Aris. Phys. VII 33, 7 (245a28): erunt ergo simul id quod auget et quod augetur
Bad. 752, 1: فيكون النامى والمنمّى معًا
- 1 Aris. Phys. VII
The Arabic word al-munammī was probably misread by the Latin translator as al-munammā ‘what is increased’.
augmentativus
– for munammin: (faculty) causing growth, (faculty) of growth show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 82, 32: aliam augmentativam, quae est vis augens corpus in quo est
Rahm. 40, 16: والقوة المنمية وهى قوة تزيد فى الجسم الذى هى فيه
- 1 Avic. An.
منمًّى munamman
auctum
– for munamman: increased (n.) show/hide quotes-
Aris. Phys. VII 33, 6 (245a26): Et similiter de augente et aucto; augmentum enim est crementum
Bad. 751, 16: وكذلك يجرى الأَمر فى النامى والمنمى، وذلك أن النموّ تزيّدٌ ما
- 1 Aris. Phys. VII
منمٍ munmin
augmentans
– for munmin: making grow, increasing show/hide quotes-
Avic. Gen. 84, 31: Cibus enim est augmentator, et est cibus et augmentans
Qass. 144, 11: والمنمى هو الغذاء. وهو غذاء ومنم
- 1 Avic. Gen.
augmentator
– for munmin: making grow, increaser show/hide quotes-
Avic. Gen. 84, 31: Cibus enim est augmentator, et est cibus et augmentans
Qass. 144, 11: والمنمى هو الغذاء. وهو غذاء ومنم
-
Avic. Gen. 85, 33: et est augmentator [et] inquantum habet quantitatem quae addit in quantitate augmentati
Qass. 144, 12: وهو منم من جهة ما له مقدار يزيد فى مقدار النامى
- 2 Avic. Gen.
crescens
– for munmin: making grow, increasing (trans.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 84, 10: quando coniungitur ei nutrimentum crescens, erit maior propter coniunctionem duarum quantitatum
Qass. 143, 17: ثم إذا أضيف إليه الغذاء المنمى صار أعظم؛ لأنه مجموع مقدارين
- 1 Avic. Gen.