show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
نضج naḍiǧa
digeri
– for naḍiǧa: to undergo concoction, to be ripening show/hide quotes-
Aris. Anim. II 651a18: Aquositas vero sanguinis est illud quod est subtile ex eo, quoniam adhuc non digerebatur, aut quia corrumpebatur
Kruk: فاما مائية الدم فهى الدقيق منه لانه لم ينضج بعد او لانه قد فسد
-
Aris. Anim. II 675b35: Et est [sc. membrum ] inter ventrem superiorem et inferiorem, et in eo est cibus qui adhuc non est digestus
Kruk: فهذا العضو فيما بين البطن الاعلى والبطن الاسفل وفيه الطعام الذى لم ينضج بعد
-
Aris. Anim. III 729a18: et non est [sc. sperma ] multum valde aut paucum ita quod non digeretur neque prohibetur a sustentatione, erunt in matrice multi filii
Brug.: وليس هو [sc. الزرع] اكثر ولا اقلّ بقدر ما لا ينضج ولا يمتنع من التقويم ولا هو اكثر فيعرض منه الجفاف واليبس تكون فى الرحم اولاد كثيرة
-
Aris. Anim. III 768b27: Et forte erit propter frigus illius quod decoquetur et digeretur
Brug.: وربما كان ذلك من قبل برد الذى ينضج ويطبخ
-
Aver. Ep. Parv. 192vb3: quando fuerit digesta [sc. mixtio partis sicce cum parte humida ] ex calore aliqua digestione
Blum. 18, 12: اذا نضج [sc. اختلاط الجزء اليابس بالجزء الرطب] عن الحرارة نضجًا ما
-
Avic. Qual. 40, 89: Sed causa ambarum digestionum, scilicet secundae et tertiae, est caliditas extranea ita bene, sed est naturalis pro quo fuit digesta praedicta digestio
Qass. 226, 6: وأما النضج الثانى والثالث فإن السبب فيهما حرارة غريبة أيضًا لكنها غريزية للشىء الذى لأجله ما ينضج النضج المذكور
- 7 Aris. Anim. II
- 4 also s.v. decoqui Aris. Anim. III
- 1 s.v. digerere Aver. Ep. Parv.
- 1 Avic. Qual.
digestio
– for naḍiǧa: to be ripening show/hide quotes-
Avic. Qual. 40, 90: Quando igitur agit ista caliditas actionem suam et attingit in ea finem intentum, iam facta est digestio
Qass. 226, 8: فإذا فعلت هذه الحرارة فعلها، وبلغت به الغاية المقصودة فقد نضج
- 1 Avic. Qual.
فقد نضج – iam facta est digestio Avic. Qual. 226 / 40
ما ينضج mā yanḍaǧu
digestum
– for mā yanḍaǧu: what is ripening show/hide quotes-
Avic. Qual. 36, 17: et quae agit istam digestionem non invenitur in substantia digesti
Qass. 223, 12: وفاعل هذا النضج ليس موجودًا فى جوهر ما ينضج
- 1 Avic. Qual.
أنضج anḍaǧa
decoquere
– for anḍaǧa: to cook well (trans.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 752a5: Si autem aliquis acceperit ova multa, et miscuerit ea et posuerit ea in vesica, deinde decoquat ipsa
Brug.: وإن اخذ احد بيضا كثيرا وكسره وضرب ما فى جوفه ما بعضه ببعض ثمّ وضعه فى مثانة وحرّكه حركة جيّدة ثمّ انضجه
- 1 Aris. Anim. III
digerere
– for anḍaǧa: to concoct, to ripen (trans.) show/hide quotes-
Aris. Anim. II 672a20: Et quando in renibus fuerit multa pinguedo, distinguet et digeret humidum digestione magna, quoniam pinguedo est convenientior digestioni
Kruk: واذا كانت الكلى كثيرة الشحم ميزت وانضجت الرطوبة نضوجا اكثر لان الشحم وجميع الدسم اوفق للنضوج من غيره
-
Aris. Anim. III 725b21: Et non est sperma … in senibus quia natura non potest digerere bene
Brug.: وليس يكون زرع … فى اوان السنّ والكبر فلأن الطباع لا ينضج ما فيه كفاية
-
Aris. Anim. III 762b15: Manifestum est ergo quod calor terrae et maris digerit et alterat et distinguit et sustentat corpora istorum modorum
-
Avic. Gen. 138, 16: et aer aperit et facit meatus et poros, et ignis digerit, decoquit et aggregat
Qass. 189, 11: والهواء يخلخل ويفيد وجود المنافذ والمسام، والنار تنضج وتطبخ وتجمع
- 1 Aris. Anim. II
- 5 also s.v. naḍiǧa Aris. Anim. III
- 1 s.v. naḍiǧa Avic. Gen.
الذي ينضج allaḏī yunḍiǧu
digerens
– for allaḏī yunḍiǧu: which concocts (trans.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 756b28: transeundo per stomachum digerentem omne quod transit per ipsum
Brug.: ويمرّ بالبطن الذى ينضج كلّما يقع فيه
- 1 Aris. Anim. III
digerere
– for allaḏī yunḍiǧu: which concocts (trans.) show/hide quotes-
Aris. Anim. II 672a22: et calor digerit
Kruk: والحرارة هى التى تنضج
- 1 s.v. anḍaǧa Aris. Anim. II
نضج وطبخ naḍǧ wa-ṭabḫ
digerere
– for naḍǧ wa-ṭabḫ: ripening and cooking (of the humours) (n.) show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 256rb22: Si igitur fuerit [sc. calor naturalis ] debilis ad digerendum illos humores aut fuerit nimis intensus, accidet illic calor extraneus, corrumpens
Blum. 96, 3: فان ضعفت [sc. الحرارة الطبيعية] عن نضج الاخلاط وطبخها او افرطت فى ذلك، حدثت هنالك حرارة غريبة مفسدة
- 1 Aver. Ep. Parv.
نضج naḍǧ (or: nuḍǧ)
digerere
– for naḍǧ (or: nuḍǧ): concoction, concocting show/hide quotes-
Aris. Anim. II 681a4: quoniam calor potest decoquere et digerere
Kruk: فان الحرارة قوية على الطبخ والنضج الاكثر
- 1 Aris. Anim. II
digestio
– for naḍǧ (or: nuḍǧ): concoction, ripening show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 192vb3: quando fuerit [sc. mixtio partis sicce cum parte humida ] digesta ex calore aliqua digestione
Blum. 18, 12: اذا نضج [sc. اختلاط الجزء اليابس بالجزء الرطب] عن الحرارة نضجًا ما
-
Aver. Ep. Parv. 256rb62: quoniam, quando iste virtutes active debilitantur, accidet materie ut dissolvatur a forma propter malitiam digestionis et qualitatis materie
-
Avic. Gen. 143, 21: in vere autem nec in autumno non completur digestio
Qass. 193, 9: وفى ميل الربيع والخريف لا يتم النضج
-
Avic. Qual. 36, 3: Dicimus igitur quod maturatio vel digestio est alteratio caliditatis in corpore habente humiditatem ad eligendum finem convenientem
-
Avic. Qual. 41, 6: ergo forma [sc. cruditatis ] erit privatio <digestionis>
Qass. 227, 1: فصورتها [sc. النهوءة] عدم النضج
- 3 Aver. Ep. Parv.
- 1 Avic. Gen.
- 21 s.v. nuḍǧ Avic. Qual.
نضج naḍiǧ
digestus
– for naḍiǧ: concocted; digestible show/hide quotes-
Aris. Anim. III 765b2: nam pars dextra est calidior sinistra et quod est calidius est magis digestum
Brug.: من قبل ان الناحية اليمنى من الجسد اسخن من الناحية اليسرى والنضج ادفأ واسخن من غيره
-
Aver. Ep. Parv. 256rb41: Et ideo qui habent talem complexionem minime generantur in eis humores non digesti aut humores combusti
Blum. 97, 6: قلّ فيه تولد الاخلاط الغير نضجة او الاخلاط المحترقة
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Aver. Ep. Parv.
quod est digestum
– for naḍiǧ: ripe, concocted show/hide quotes-
Aris. Anim. III 750b25: quoniam quod est digestum in omnibus rebus est dulcius et delectabilius
Brug.: من اجل ان النضج فى جميع الاشياء احلا واعذب واطيب من غيره
- 1 Aris. Anim. III
See Dozy.
نضيج naḍīǧ
digestum
– for naḍīǧ: ripe, matured (n.) show/hide quotes-
Avic. Qual. 36, 10: et agens istius maturationis invenitur in substantia digesti vel maturati
Qass. 223, 8: والفاعل لهذا النضج موجود فى جوهر النضيج
- 1 Avic. Qual.
digestus
– for naḍīǧ: concocted show/hide quotes-
Aris. Anim. II 672a7: Et sicut accidit corporibus combustis quando sunt sicca, scilicet quod superfluitas eorum est cinis, ita accidit humoribus decoctis digestis
Kruk: وكمثل ما يعرض للاجساد المتقدة التى تحترق بالنار اذا كانت يابسة ان تكون كالرماد فضلتها كذلك يعرض للرطوبات المطبوخة النضيجة
-
Aris. Anim. III 727a35: Quoniam pinguedo etiam est superfluum, sicut affirmavimus quod sperma est superfluum et quod est sanguis decoctus digestus
Brug.: وعلّة ذلك من قبل ان الشحم ايضا فضلة كما اوجبنا ان الزرع فضلة وانه دم نضيج مطبوخ
-
Aris. Anim. III 776b34: Necessario ergo est sustentatio lactis in istis locis, et erit ex eo cibus digestus conveniens animali
- 1 Aris. Anim. II
- 3 also s.v. maṭbūḫ Aris. Anim. III
غير نضيج ġayr naḍīǧ
crudus indigestus
– for ġayr naḍīǧ: unconcocted show/hide quotes-
Aris. Anim. II 675a20: Omnes vero modi piscium propter diminutionem usus cibi eiciunt superfluitatem cibi crudam indigestam
Kruk: فاما جميع جنس السمك فلحال نقص استعمال الطعام يلقى فضلة البطن غير نضيجة
- 1 Aris. Anim. II
نضوج nuḍūǧ
calor
– for nuḍūǧ: maturing (of the foetus) (n.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 719a34: est quia matrices debent esse intra, quia embryo debet esse in eis, et indiget custodia et calore
Brug.: فمن قبل انه ينبغى ان تكون جميع الارحام داخل، لأن المولود يكون فيها وهو المحتاج الى الحفظ والنضوج
- 1 Aris. Anim. III
decoctus
– for nuḍūǧ: concoction show/hide quotes-
Aris. Anim. III 767b16: quoniam quando superfluitas fuerit bene decocta
Brug.: اذا كانت الفضلة جيّدة النضوج
- 1 Aris. Anim. III
digerere
– for nuḍūǧ: concoction, concocting show/hide quotes-
Aris. Anim. II 670a27: Epar autem est ad decoquendum et digerendum
Kruk: فاما الكبد فخلقته لحال الطبخ والنضوج
-
Aris. Anim. III 728a19: quoniam non potest digerere sperma ex ultimo cibo
Brug.: التى لا تقوى على نضوج زرع 〈من〉 الغذاء الاخير
- 1 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
digeri
– for nuḍūǧ: concoction, concocting (of blood) show/hide quotes-
Aris. Anim. II 651b29: et quando bene digeritur sanguis animalis non efficietur pinguedo, sed zirbus
Kruk: فاما فى الحيوان الذى اذا جاد نضوج دمه لم يصر شحما بل ثربا
-
Aris. Anim. III 776a12: et sanguis qui congregatur in ea [sc. matrice ] est multus et non potest digeri
Brug.: والدم الذى يجتمع فيه [sc. الرحم] من الطمث كثير ولا يقوى على نضوج ذلك الدم
- 1 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
اذا جاد نضوج دمه [sc. الحيوان] – et quando bene digeritur sanguis animalis Aris. Anim. II 651b29
digestio
– for nuḍūǧ: concoction, being concocted show/hide quotes-
Aris. Anim. II 650a11: Et haec incisio non est causa digestionis cibi omnino, sed causa melioris digestionis cibi
Kruk: وهذا القطع لا يكون علة هضم ونضوج الطعام البتة بل يكون علة جودة نضوج
-
Aris. Anim. II 672a4: quia sanguis qui remanet ibi est bonae digestionis et decoctionis
Kruk: من اجل ان الدم الذى يبقى هنالك جيد الطبخ والنضوج
-
Aris. Anim. III 715b24: et quaedam [sc. arbores ] non faciunt fructum nisi per convenientiam, quoniam adiuvantur in digestione
Brug.: ومن الشجر ما لا يحمل ثمرة بل موافق حمل الثمرة، لأنه معين على النضوج
-
Aris. Anim. III 784b6: tunc putrescet [sc. pilus ] ex calore aeris continentis propter debilitatem decoctionis et digestionis
- 9 Aris. Anim. II
- 9 Aris. Anim. III
digestum
– for nuḍūǧ: concoction show/hide quotes-
Aris. Anim. III 765b15: Et etiam si omne digestum non digeritur nisi per calorem, necessario sunt mares animalium calidiores feminis
Brug.: وايضا إن كان كلّ نضوج انما ينضج بالحرارة فباضطرار تكون ذكورة الحيوان اسخن واكثر حرارة من الاناث
- 1 Aris. Anim. III
digestus
– for nuḍūǧ: concoction (of blood) show/hide quotes-
Aris. Anim. II 652a9: et sanguis digestus per se efficitur pinguedo vel zirbus
Kruk: ونضوج الدم الذى يكون من ذاته يصير شحما وثربا
- 1 Aris. Anim. II
ونضوج الدم … يصير شحما – et sanguis digestus … efficitur pinguedo Aris. Anim. II 652a9
نضوج وبلوغ nuḍūǧ wa-bulūġ
digestio
– for nuḍūǧ wa-bulūġ: concoction and maturity show/hide quotes-
Aris. Anim. III 753a18: Et pulli complentur in ovis cito in diebus calidis, quoniam tempus calidum adiuvat ad digestionem creationis
Brug.: والفراخ تتمّ فى البيض عاجلا فى الايّام الدفئة، لأن الزمان والدفاء يعين على نضوج وبلوغ الخلقة
- 1 Aris. Anim. III
إنضاج inḍāǧ
decoquere
– for inḍāǧ: cooking well, baking well (n.) (trans.) show/hide quotes-
Avic. Qual. 83, 78: Scis etenim quod vehemens caliditas non prodest ad decoquendum panem
Qass. 259, 17: فأنت تعلم أن الحرارة القوية جدًا لا تصلح لإنضاج الخبز
- 1 Avic. Qual.
digerere
– for inḍāǧ: bringing to ripeness (n.) show/hide quotes-
Avic. Qual. 82, 40: Praeterea, non est extraneum ut sint actiones caliditatis diversae in fortitudine et debilitate quae diversificantur multis diversitatibus, taliter quod quoddam erit comburere et aliud digerere
Qass. 258, 13: ثم لا ننكر أن تكون الأفعال عن الحرارات المختلفة فى الضعف والقوة تختلف اختلافا كثيرا، حتى يكون بعضه إحراقا وبعضه إنضاجا
-
Avic. Qual. 82, 43: et quod provenit istius usque ad unum terminum, erit digerere
- 2 Avic. Qual.
digestio
– for inḍāǧ: bringing to ripeness (n.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 747a28: Empedocles autem dixit sed non recte, quoniam fingit quod causa illius est digestio coeuntium ad invicem sine convenientia in genere
Brug.: واما امبدقليس فانه قال قولا ليس بصواب فانه يزعم ان علّة ذلك إيضاح [var.: إنضاج] التى تجامع بعضها بعضا على غير الجنس والمناسبة
-
Aver. Ep. Parv. 201va63: Et ideo calor naturalis apud digestionem cibi revertitur
Blum. 64, 4: فلذلك ينصرف الحار الغريزى وقت انضاج الغذاء
- 1 s.v. īḍāḥ Aris. Anim. III
- 1 Aver. Ep. Parv.
منضج munḍiǧ
digerens
– for munḍiǧ: ripening, bringing to ripeness show/hide quotes-
Avic. Gen. 138, 9: Et, quando considerator cogitaverit, inveniet quod plantae et animalia, in terra generata, ex terra et aqua et aere nutriuntur, et completur eorum actualitas per caliditatem digerentem
Qass. 189, 7: وإذا اعتبر المعتبر صادف النبات والحيوانات المتكونة فى حيز الأرض مستمدة من الأرض ومن الماء ومن الهواء، ووجودها يتم باتحاد* المنضج [* sic, correct: بالحارّ]
- 1 Avic. Gen.
digerere
– for munḍiǧ: bringing to concoction, bringing to ripeness show/hide quotes-
Aris. Anim. II 677b32: Quoniam calidum digerit, et pinguedo est calida
Kruk: لان الحار منضج والسمين حار
- 1 Aris. Anim. II
لان الحار منضج – Quoniam calidum digerit Aris. Anim. II 677b32