show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
نظر naẓara
advertere
– for naẓara: to look at, to consider; to examine show/hide quotes-
Avic. Gen. 72, 50: Advertamus deinde quid amovet istis elementis formas substantiales quando aggregantur
Qass. 135, 5: ثم لننظر أن هذه العناصر، إذا اجتمعت، فما الذى يبطل صورها الجوهرية
-
Avic. Gen. 122, 35: adverte illud quod provenit ex contactu amborum
Qass. 175, 5: فانظر ما يعتريك من ملامسة الطبيعتين
- 2 Avic. Gen.
animadvertere
– for naẓara: to consider show/hide quotes-
Ibn Tum. 109b, 43: Animadvertat homo unde fuit creatus
Goldz. 230, 20: فلينظر الانسان مم خلق
- 1 Ibn Tum.
aspicere
– for naẓara: (+ ilā) to look at; to view, to perceive, to observe, to consider (s.th.); to aspect s.th. (astrol.); (+ fī) to look into (sc. a mirror) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 159: Scientia autem quantitatis dierum qui sunt inter utrasque coniunctiones est ut aspiciatur quantitas orbis
-
Albu. Coni. tr. VIII, li. 103: Et si non aspicit ascendens, non significat nocumentum in illo anno
Yama.: وإذا لم ينظر إلى الطالع لم يدلّ على الضرر في تلك السنة
-
Alcab. diff. I, li. 84: Dicuntur etiam signa se aspicere, hoc est omne signum aspicit tertium ante se et tertium post se
-
Alcab. diff. IV, li. 45: Si autem Luna in eis non fuerit, aspicies post hec ad Solem
-
Avic. An. vol. II 146, 8: sed intellectus aliquando aspicit illas [sc. formas intelligibiles ] et aliquando avertitur ab illis
Rahm. 245, 15: والعقل ينظر إليها [sc. الصور العقلية] مرة ويغفل عنها أُخرى
-
Avic. An. vol. II 149, 52: Ergo primum discere est sicut curatio oculi qui, factus sanus, cum vult, aspicit aliquid unde sumat aliquam formam
-
Aris. Anim. II 692a5: scilicet quia vertunt caput ad posterius et aspiciunt suum corpus longum et strictum
-
Aver. Ep. Parv. 193rb51: Et ista pars est postrema partium oculi et per illam aspicit sensus communis formam
-
Aver. Ep. Parv. 193rb67: quasi homo acciperet speculum habens duas facies et aspiceret in alteram duarum facierum
Blum. 31, 4: مثل انسان اخذ مرآة ذات وجهين فنظر فى احد وجهها [sic]
-
Aver. Iunior §9: est necessarium quod res quam respicit intellectus materialis vere sit intellectus in actu, similis rei quam aspicit potencia sensibilis sensu
-
Aver. Iunior §20: Aspice ergo hoc secretum divinum
Burn.: فانظر الى هذا السرّ الالاهي
-
Alhaz. Opt. 18, 28: Quando ergo inspiciens aspexerit corpus densum, super quod oriebatur forma coloris, non comprehendit illam formam
-
Alhaz. Opt. 52, 59: Deinde quando quis in illa dispositione visum suum averterit et aspexerit alium parietem remotiorem illo pariete
- 40 Albu. Coni.
- 3 et passim Alcab.
- 2 Avic. An.
- 1 Aris. Anim. II
- 3 Aver. Ep. Parv.
- 3 s.v. naẓar Aver. Iunior
- 2 Alhaz. Opt.
attendere
– for naẓara: to consider show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 86, 51: Si autem fuerint dissimiles, attendamus nunc quomodo hoc potest esse
Rahm. 212, 9: وإن كانا غير متشابهين فلننظر كيف يمكن أن يكون ذلك
- 1 Avic. An.
considerare
– for naẓara: (+ acc. or fī) to examine, to inquire, to study, to investigate, to look into; (+ acc. or ilā) to look at, to observe, to consider show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 36: Cum enim motus naturales non excedant .3. divisiones, consideratus est ordo nexus circulorum planetarum superiorum
-
Albu. Coni. tr. VIII, li. 231: Porro qualiter sciatur firdarieth planetarum ex eis secundum accidentia inferiora est ut consideres si fuerit aliqua trium alfirdarieth Soli
-
Kindi Grad. 283, 22: Confectio autem illa satis aperte potest in libro illo intelligi si quis intente ipsum considerare voluerit
Gauth. 24, 6: والنسخة مبينة فى كتابته لمن شاء ان ينظر
-
Thab. Ann. §102: Deinde consideravimus tempus quantum est in quo movetur sol
Morel. 56, 11: ثم نظرنا كم الزمان الذي فيه تسير الشمس
-
Avic. An. vol. I 25, 1: Et est etiam respectu sui ipsius in se quia, cum aliquid attenderis per se et consideratum fuerit in seipso
Rahm. 9, 15: بل هو اعتبار له فى ذاته، فإن الشيء إذا تأملت ذاته ونظرت إليها
-
Avic. An. vol. II 89, 99: Debemus autem considerare essentiam huius formae denudatae a situ
Rahm. 214, 8: فيجب أن ننظر فى ذات هذه الصورة المجردة عن الوضع
-
Avic. Met. 4, 58: et consideremus an subiectum huius scientiae sit ipse Deus excelsus
-
Avic. Met. 27, 2: Igitur scientia de numero, inquantum considerat numerum
-
Aris. Anim. II 639b4: utrum debeamus considerare prius de rebus quae accidunt omnibus generibus animalium
Kruk: هل ينبغى ان ننظر اولا فى الاشياء التى تعرض لجميع اجناس الحيوان
-
Aris. Anim. II 656a3: Et propter hoc debemus considerare dispositiones arborum consideratione per se
Kruk: ولذلك ينبغى ان ننظر فى حال الشجر نظرا مفردا بذاته
-
Aris. Anim. III 716a1: Et nos considerabimus in generatione arborum in libro proprio per se
Brug.: وسننظر فى حال كينونة الشجر ونصفها فى كتاب خاصّ على حدتها
-
Aris. Anim. III 786b11: Et nos debemus considerare in causis cuiuslibet istarum diversitatum quas narravimus
Brug.: فينبغى لنا ان ننظر ايضا علل كلّ واحد من الاختلاف الذى وصفنا
-
Aver. MC Gen. 157rb40: considerandum est utrum aliquid generatur et corrumpitur simpliciter
-
Aver. MC Gen. 158ra47: Dixit Et accidit in hoc dubitatio e qua oportet considerare
-
Aver. Ep. Parv. 192va58: consyderandum est cui qualitati attribuitur sapor in corpore saporoso
-
Aver. Ep. Parv. 203ra5: In quo vero genere cadat ista enuntiatio consyderandum est
-
Aver. MC Int. diff. II*, 46, 59: Consideremus ergo de hoc primo in indefinitis et ponamus eas in figura habente quatuor latera
-
Aver. MC Int. diff. II*, 49, 107: Sed cum consideratur quidem consequentia ipsarum in falsitate
Butt. 89, 11: وأما إذا نظر تلازمها فى الكذب فيوجد الأمر بعكس هذا
-
Alhaz. Opt. 8, 26: Modo ergo consideremus utrum hoc sit conveniens et possibile ad esse
-
Aris. Phys. VII 53, 21 (248a19): Considerandum est autem quomodo est de circulo et linea recta
Bad. 774, 7: لكن قد ينبغى أَن ننظر كيف يجرى الأَمر فى الدائرة والخط المستقيم
-
Aris. Phys. VII 73, 24 (249b20): Et de generatione autem et corruptione, quomodo generatio sit aequalis velocitatis considerandum est
-
Avic. Gen. 64, 79: Consideremus igitur verbum istud
Qass. 128, 5: فلننظر فى قولهم هذا
- 72 Albu. Coni.
- Kindi Grad.
- 1 Thab. Ann.
- 6 Avic. An.
- 36 Avic. Met.
- 9 Aris. Anim. II
- 12 Aris. Anim. III
- 2 Aver. MC Gen.
- 7 Aver. Ep. Parv.
- 7 Aver. MC Int.
- 1 Alhaz. Opt.
- 5 also s.v. considerandum yanbaġī an nanẓura Aris. Phys. VII
- 1 Avic. Gen.
considerari
– for naẓara: to look at, to observe, to consider show/hide quotes-
Nico. Plan. §197: Et consideratur planta: et si fuerit prope solem, citius nascetur et si fuerit ad occidentem, tardabitur
Dross.: وتنظر إلى النبات
-
Aris. Anim. III 716a7: Et rectum est credere hoc, quando fuit consideratum quomodo erit semen
-
Aris. Anim. III 773a28: et cum hoc fuit consideratum aperiebant vias superfluitatis cibi et statim continuabantur
Brug.: فلمّا نظروا الى ذلك 〈و〉فتحوا سبيل فضلة الطعام التأم ايضا عاجلا
- 1 Nico. Plan.
- 2 Aris. Anim. III
conspicere
– for naẓara: to aspect (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 757, version c, see fn. 9: et conspexit eos [sc. Saturnum et Martem ] Iupiter
Yama.: نظر إليهما [sc. زحل والمرّيخ] المشتري
- 1 Albu. Coni.
declarare
– for naẓara: (+ fī) to inquire into, to consider s.th. show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 202ra18: De causis vero istorum duorum modorum sompnii declarandum est
Blum. 71, 3: فلننظر فى الاسباب الفاعلة لهذين الصنفين من الرؤيا
- 1 Aver. Ep. Parv.
نظر في وفحص عن naẓara fī wa-faḥaṣa ʿan
considerare
– for naẓara fī wa-faḥaṣa ʿan: to examine and inquire into show/hide quotes-
Aris. Anim. III 761b23: Et nos considerabimus dispositionem istarum rerum in alio loco
Brug.: ولكن سننظر فى حال هذه الاشياء ونفحص عنها فى غير هذه الاقاويل
- 1 Aris. Anim. III
ناظر nāẓara
aspicere
– for nāẓara: to aspect (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 362: postquam dempta fuerit ex illo medietas, si non aspexerit eum
-
Albu. Coni. tr. II, li. 923: Quod si aspexerit eum Mars et ceciderint ab eo fortune
-
Alcab. diff. II, li. 82: Quod si aspexerit eum Saturnus, significat odium et maximam invidiam
Yama.: فإن ناظره زحل فالحقد وشدّة الحسد
- 3 Albu. Coni.
- 1 Alcab.
تناظر tanāẓara
disputare
– for tanāẓara: (+ fī) to dispute about, to argue about show/hide quotes-
Aver. MC Int. diff. II*, 67, 349: cum sit respondens et querens in uno ordine scientie rei de qua disputant
Butt. 100, 3: إذ كان المجيب والسائل فى مرتبة واحدة من معرفة الشىء الذى فيه يتناظران
- 1 Aver. MC Int.
انتظر intaẓara
exspectare (or: expectare)
– for intaẓara: to expect show/hide quotes-
Avic. Met. 146, 39: non quod expectemus aliam eius revolutionem in posterum
Marm. 100, 9: ليس مما ينتظر تجدده إلى حين
-
Avic. Met. 216, 32: cui [sc. intelligentiae ] non commiscetur aliquid potentiae nec exspectat aliud esse
- 5 Avic. Met.
نظر naẓar
advertens
– for naẓar: seeing (n.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 779a15: quoniam faciunt [sc. illi qui expergefiunt a somno ] res multas non advertentes somnium
Brug.: فانهم [sc. الذين يستيقظون من النوم] يفعلون اشياء كثيرة بغير نظر الاحلام
- 1 Aris. Anim. III
بغير نظر الاحلام – non advertentes somnium Aris. Anim. III 779a15
aspectus (n.)
– for naẓar: aspect (astrol.); gaze, view, aspect (also in opt.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 240, 963: Et hic aspectus est quartus
-
Albu. Intro. JS 383, 2099: si aspexerint significatores partis partem aspectu amicitie
-
Albu. Coni. tr. II, li. 573, version c, see fn. o: fuerit impeditus a coniunctione Martis aut quadratura eius aut oppositione eius et non aspiciant eum fortune, in alio, sine aspectu fortunarum
Yama.: وهو فاسد بمقارنة المرّيخ أو تربيعه أو مقابلته من غير نظر السعود إليه
-
Albu. Coni. tr. VIII, li. 116: Et iam etiam scitur illud ex esse Iovis ex receptione et alio et aspectu Martis ad eum
-
Alcab. diff. I, li. 86: et hic aspectus dicitur sextilis, et est aspectus dilectionis atque amicitie
-
Alcab. diff. II, li. 92: Et dixit Dorothius: acutum aspectum habentem
Yama.: وقال دروثيوس حديد النظر
-
Fara. Scien. GC 70, 19: Et scientia aspectuum inquirit de eo de quo inquirit scientia geometrie
-
Aris. Anim. III 767a11: quod mares et feminae generantur … etiam propter aspectum ad illas partes
-
Alhaz. Opt. 75, 44: et cum inspiciens revertetur ad scientiam, sciet illam stellam moveri apud aspectum
- 4 Albu. Intro. JS
- 9 Albu. Coni.
- 12 Alcab.
- s.v. ʿilm Fara. Scien. GC
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Alhaz. Opt.
aspicere
– for naẓar: aspect (astrol.); (+ fī) considering s.th., consideration show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 573: fuerit impeditus a coniunctione Martis aut quadratura eius aut oppositione eius et non aspiciant eum fortune
Yama.: وهو فاسد بمقارنة المرّيخ أو تربيعه أو مقابلته من غير نظر السعود إليه
-
Albu. Coni. tr. II, li. 835: Quod si aspexerit eos ex signo fixo, significat illud longitudinem illius mali et constantiam eius
-
Alcab. diff. V, li. 90: Pars aspiciendi in revolutione anni accipitur in die a Luna in Venerem
Yama.: سهم النظر في تحويل السنة يؤخذ بالنهار من القمر إلى الزهرة
- 4 Albu. Coni.
- 1 Alcab.
من غير نظر السعود إليه – non aspiciant eum fortune Albu. Coni. tr. II, li. 573
aspici
– for naẓar: (+ li) look for show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 6: Tractatus primus, qualiter aspicitur ex parte coniunctionum apparitio prophetarum
Yama.: المقالة الأولى في كيفية النظر من جهة القرانات لظهور الأنبياء
-
Albu. Coni. tr. I, li. 25: Tractatus primus qualiter aspicitur ex parte coniunctionum apparitio prophetarum
- 2 s.v. aspicere Albu. Coni.
في كيفية النظر … لظهور الأنبياء – qualiter aspicitur … apparitio prophetarum Albu. Coni. tr. I, li. 6
cogitatio
– for naẓar: study show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. VII, li. 106, version c, see fn. 12: et cogitationes in fidibus et in scientia legum et religionis
Yama.: و[sc. يظهر في البلدان] النظر في الأديان wa- [sc. yaẓharu fī l-buldāni ] l-naẓaru fī l-adyāni
- 1 Albu. Coni.
cognoscere
– for naẓar: observing (n.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 746a22: Quoniam si ita esset, accideret hoc accidens aliis animalibus, et nos numquam vidimus hoc in aliis animalibus, et cognoscere hoc ex anatomia est facile
Brug.: ونظرُ ذلك من شقّ الاجساد هيّن wa-naẓaru ḏālika min šaqqi l-aǧsādi hayyinun
- 1 Aris. Anim. III
considerare
– for naẓar: study, examination, investigation show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. III, li. 210: significat illud considerare in scientiis
-
Albu. Coni. tr. VII, li. 268: quod apparebunt … interfectio, et considerare in rebus preteritis et hereditatibus et acquisitione
Yama.: أنه يظهر … القتل والنظر في أمور السلف والمواريث والكسب
-
Avic. Log. 3rb27: Invenit enim esse quod habent res in intellectu, et ideo posuit quod considerare esse quod est extra spectat ad doctrinam vel ad doctrinas physicas
-
Avic. Log. 3rb28: et ideo posuit quod … Considerare vero esse quod est in intellectu et quomodo intelligitur in eo spectat ad doctrinam aliam vel partem doctrine
Madk. 23, 12: فجعلوا … النظرَ فى الوجود الذى فى الذهن … لصناعة أو جزء صناعة
-
Avic. An. vol. I 10, 16: Post haec autem remansit de scientia naturali ut consideraremus de rebus vegetabilibus et animalibus
-
Avic. An. vol. II 141, 24: sed respicitur aliquo modo considerandi in actu verissime
-
Avic. Met. 6, 10: ita ut intentio huius scientia sit considerare ea quae accidunt causis inquantum sunt causae absolutae
-
Avic. Met. 426, 41: Remansit igitur considerare dispositionem essendi illa intellecta
-
Aris. Anim. II 639b4: Non ergo lateat nos qualiter debemus recte considerare et perscrutari utrum debeamus considerare prius de rebus quae accidunt omnibus generibus animalium
Kruk: فليس ينبغى ان يخفى علينا كيف صواب النظر والفحص عن طبائع الحيوان
-
Aris. Anim. II 641b1: quoniam ex eius scientia est considerare ex intellectu et intellecto
Kruk: لانه من عمله النظر فى العقل والمعقول
-
Aris. Anim. III 729a35: Et sequitur inquirere et considerare in dispositione spermatis
- 2 Albu. Coni.
- 2 s.v. consideratio Avic. Log.
- 3 Avic. An.
- 8 Avic. Met.
- 2 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
consideratio
– for naẓar: consideration, study, examining, inquiry; theoretical reflection; insight show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 355, 1207: Et hec pars significat rationem et cogitationem et profunditatem consilii, considerationem quoque rerum ac scrutationem rerum profundarum
-
Albu. Coni. tr. II, li. 308: Et si ceciderint in duabus Mercurii domibus, significat quod utetur consideratione in rebus reddituum
-
Albu. Coni. tr. VIII, li. 14: Dicamus itaque quod qualitas considerationis eius dividitur in significationes diversas
-
Avic. Log. 3ra60: Ad considerationem autem dictionum ducit nos necessitas
Madk. 22, 13: وأما النظر فى الألفاظ فهو أمر تدعو إليه الضرورة
-
Avic. An. vol. I 265, 86: Deinde eget hoc multa consideratione et ut certificator originum percipiat hoc
Rahm. 149, 11: ثم فى هذا فضل نظر يحتاج أن يفطن له المتحقق للأصول
-
Avic. Met. 6, 2: Nam consideratio de omnibus quattuor causis non potest esse quin sit de illis inquantum habent esse
Marm. 5, 4: لكن النظر فى الأسباب كلها أيضا لا يخلو إما أن ينظر فيها بما هى موجودات
-
Avic. Met. 484, 20: Consideratio autem iam perduxit nos ad stabiliendum has dispositiones in animabus caelorum, sicut nosti
-
Alpet. ch. 5 §10: Sed quod fecit quadriviales et omnes antecessores habentes considerationem in hac scientia, quod causa in illo est contraria huic
-
Aris. Anim. II 641a29: Igitur est manifestum quod secundum talem divisionem debemus considerare et attribuere considerationem in dispositione animae magis quam in consideratione materiae
Kruk: فهو بين بمثل هذا المأخذ والتصنيف انه ينبغى ان ينسب النظر فى حال النفس الى صاحب الرأى الطباعى فان النظر فى حال النفس اعظم من النظر فى الهيولى
-
Aris. Anim. III 722a1: Et si quis consideraverit hoc bona consideratione inveniet contrarium eius quod diximus
Brug.: واذا نظر احد فى ذلك نظرا شافيا وجد خلاف ما ذكرنا
-
Aris. Anim. III 729a24: Et qui consideraverit hoc consideratione universali inveniet nostrum sermonem verum
-
Aver. MC Gen. 156ra53: quia consideratio sua est de rebus accidentalibus non convenientibus
-
Aver. MC Int. diff. I, 20, 262: Sed consideratio in affirmatione et negatione est secundum quod ipse sunt in anima
- 1 Albu. Intro. JS
- 12 Albu. Coni.
- 1 Avic. Log.
- 1 Avic. An.
- 16 Avic. Met.
- 1 Alpet.
- 1 Aris. Anim. II
- 2 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Gen.
- 1 Aver. MC Int.
contemplatio
– for naẓar: theoretical thinking, reflection show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 69, 4: Capitulum de proprietatibus actionum et passionum hominis et de assignatione contemplationis et actionis
-
Avic. An. vol. II 78, 36: Ergo prima virtus humanae animae est virtus quae comparatur contemplationi et vocatur intellectus contemplativus
Rahm. 207, 14: فالقوة الأولى للنفس الإنسانية قوة تنسب إلى النظر فيقال عقل نظرى
-
Aver. MC Gen. 174ra5: quamvis contemplatio eorum sit convenientior
- 2 Avic. An.
- 1 Aver. MC Gen.
Goichon 1938, no. 709.
فيه نظر fīhi naẓar
habere dubitationem
– for fīhi naẓar: to be unsettled, to require consideration show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 202ra31: Utrum autem precedat eam modus preparans habet dubitationem
Blum. 71, 11: واما هل يتقدمها الصنف الموطئ، ففى ذلك نظر
- 1 Aver. Ep. Parv.
ففى ذلك نظر – habet dubitationem Aver. Ep. Parv. 71 / 202ra
موضع نظر mawḍiʿ naẓar
considerandum est
– for mawḍiʿ naẓar: a subject (calling) for consideration show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 144, 91: hoc enim considerandum est
Rahm. 75, 15: فإن هذا موضع نظر
-
Avic. An. vol. II 143, 56: hoc est considerandum, hoc autem debes intelligere ex tua anima
Rahm. 243, 15: فهو موضع نظر يجب عليك أن تعرفه من نفسك
- 3 Avic. An.
فهو موضع نظر – hoc est considerandum Avic. An. 243 / vol. II 143
كان النظر kāna l-naẓaru
considerare
– for kāna l-naẓaru: (+ fī) there is an examination, there is a consideration show/hide quotes-
Avic. Met. 9, 70: Scientiae vero quae sunt sub disciplinalibus, convenientius est ut non considerent nisi de accidentalibus consequentibus posita
Marm. 7, 14: والعلوم التى تحت الرياضيات أولى بأن لا يكون نظرها إلا فى العوارض التى تلحق أوضاعًا
-
Avic. Met. 318, 96: tunc essentia causae consideranda est inquantum est necesse propter illud, non attendentes essentiam causati
Marm. 214, 14: فيكون إلى ذات العلة نظر قد وجب به لا يتناول ذات المعلول
- 2 Avic. Met.
جعل نظره ǧaʿala naẓarahū
considerare
– for ǧaʿala naẓarahū: to examine, to make an investigation show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 156ra52: quia considerat naturaliter in naturalibus
Eich. 12, 7: أنّ أولائك جعلوا نظرهم فى الطبيعيات من أمور طبيعية ومناسبة
-
Aris. Phys. VII 72, 14 (249b15): Sed oportet nos considerare ut sciamus alterationes esse in ipsa qualitate aequales
Bad. 789, 10: لكن هل ينبغى أَن نجعل نظرنا لنعرف الاستحالتين أَنهما متساويتا السرعة فى الأَثر
- 1 Aver. MC Gen.
- 1 Aris. Phys. VII
نظر وتأمّل naẓar wa-taʾammul
consideratio diligentior
– for naẓar wa-taʾammul: study and reflection show/hide quotes-
Avic. Met. 285, 69: postea vero secundum diligentiorem considerationem scies an haec res quam sic ostendimus debeat esse substantia vel qualitas
Marm. 180, 4: ثم بعد ذلك على سبيل النطر والتأمل يعلم أنه يجب أن يكون هذا الشىء الذى بصفة كذا جوهرا أو كيفا
- 1 Avic. Met.
أهل الظاهر من النظر ahl al-ẓāhir min al-naẓar
qui non bene consideraverunt
– for ahl al-ẓāhir min al-naẓar: partisans of superficial study show/hide quotes-
Avic. Met. 353, 87: Videtur autem quod qui non bene consideraverunt hoc, intellexerunt quod eorum quae sunt contraria … quaedam conveniunt
Marm. 239, 12: ويشبه أن يكون أهل الظاهر من النظر عمدوا إلى الأشياء التى هى متضادة
- 1 Avic. Met.
نظير naẓīr
alter
– for naẓīr: equal, equivalent (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 420, 13: et hoc est individuum quod est unum in sua specie, cui non est alterum
Marm. 288, 16: وذلك هو الشخص الذى هو واحد فى نوعه لا نظير له
- 1 Avic. Met.
comparatio
– for naẓīr: corresponding (n.) show/hide quotes-
Ps.-Aris. Caus. ch. XXIV §185: Illa ergo comparatio est formatio eius et ipsius complementum simul
Bad. 25, 11: فذلك النظير هو تصويره وتمامه معًا
- Ps.-Aris. Caus.
consimilis
– for naẓīr: similar, equivalent show/hide quotes-
Avic. Met. 199, 91: principium autem erit compositum ex eo quod praeteriit et ex eo quod est, et tunc erit consimile voluntati spectatae
Marm. 134, 7: والمبدأ مجموع ما كان قبل وما حصل ويكون حينئذ نظيرا للإرادة المنتظرة
-
Avic. Met. 290, 73: Non autem definitur per alium consimilem acutum
- 2 Avic. Met.
منظر manẓar
aspectus (n.)
– for manẓar: aspect (astrol.); appearance, shape show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 306: Et quotienscumque surrexerit aliquis surgens in anno scilicet coniunctionis Capricorni et fuerit hoc cum aspectu Saturni et Iovis
Yama.: ومتى قام قائم في سنة قران الجدي وكان ذلك بمنظر من زحل والمشتري
-
Albu. Coni. tr. II, li. 879: Et si fuerit retrogradus et in aliquo fuerit aspectu a Marte
-
Alcab. diff. II, li. 204: Significat etiam principatum si prefuerit aliquibus rebus ad regem pertinentibus et fuerit fortunata et a Sole in bono aspectu
-
Alcab. diff. II, li. 210: Et si fuerit Sol ab aspectu laudabili, dispositionem regalem
-
Aris. Anim. II 674a23: Quoniam non est magnitudo et aspectus ventris unius dispositionis in modis animalium
-
Aris. Anim. II 684b2: Et ex sermonibus quos posuimus in aspectu animalium et ex anatomia cognoscitur situs istorum membrorum
Kruk: ومن الاقاويل التى وضعنا فى معرفة مناظر الحيوان ومن الشق يعرفه هذه الاعضاء
-
Aris. Anim. III 716b7: si abscidatur virga et corrumpatur, alterabitur totus aspectus et multiplicabitur illa alteratio donec putetur quod sit femina
-
Aris. Anim. III 763b16: Et qui voluerit scire in quibus locis sunt omnes isti modi, legat sermones quos narravimus de aspectu animalium et formis illorum
- 4 Albu. Coni.
- 2 Alcab.
- 8 Aris. Anim. II
- 10 Aris. Anim. III
considerare
– for manẓar: aspect (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 238, version c, see fn. 77: Et quando fuerit Saturnus in revolutionibus diurnis in sua exaltatione et consideret Iovem
Yama.: فإذا كان زحل في التحويلات النهارية في شرفه بمنظر من المشتري
- 1 Albu. Coni.
بمنظر من المشتري – et consideret Iovem Albu. Coni. tr. II, li. 238, fn.
علم المناظر ʿilm al-manāẓir
aspectus (n.)
– for ʿilm al-manāẓir: science of aspects, optics (opt.) show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 192vb62: Dicentes vero radios exeuntes ab oculo habent rationes sufficientes. Et fortior earum est hec, quod ponunt in aspectu
Blum. 22, 5: واما الذين قالوا بخروج الاشعة من العين، فلهم حجج مقنعة. واقواها ما يضع صاحب علم المناظر
- 1 Aver. Ep. Parv.
كان بمنظر kāna bi-manẓarin
aspicere
– for kāna bi-manẓarin: (+ min) to be aspecting s.th., to aspect s.th. (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 238: Et quando fuerit Saturnus in revolutionibus diurnis in sua exaltatione et aspexerit Iovem, significat quod populabit terras
Yama.: فإذا كان زحل في التحويلات النهارية في شرفه بمنظر من المشتري دلّ على عمارته للبلدان
-
Albu. Coni. tr. II, li. 597: Et cum elevatus fuerit aliquis in anno et non aspexerit Saturnus in revolutionis hora Iovem
Yama.: فإذا قام قائم في سنة ولم يكن زحل بمنظر من المشتري في وقت التحويل
- 2 s.v. manẓar Albu. Coni.
aspiciens esse
– for kāna bi-manẓarin: (+ min) to be aspecting s.th., to aspect s.th. (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. V, li. 492, version c, see fn. 17: Et si non fuerit Venus aspiciens eum, significat illud dolores
Yama.: وإن لم تكن الزهرة بمنظر منه دلّ ذلك على أوجاع
- 1 s.v. aspiciens manẓar Albu. Coni.
نظري naẓarī
contemplans
– for naẓarī: theoretical, speculative show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 91, 78: Respectus autem quem habet comparatione sui ad se est modus qui generat in ea actionem et intellectum contemplantem
Rahm. 46, 10: واعتبارها الذى بحسب القياس إلى نفسها هو القبيل الذى تتولد فيه بين العقل العملى والعقل النظرى الآراء
- 1 Avic. An.
contemplativus
– for naẓarī: theoretical; contemplative show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 100, 86: est propter hoc ut perficiatur intellectus contemplativus et sanctificetur et mundetur
Rahm. 50, 18: لأجل تكميل العقل النظرى وتزكيته وتطهيره
-
Avic. An. vol. II 79, 50: Ergo est in homine … iudicans contemplativa et iudicans activa
Rahm. 208, 4: فيكون فى الإنسان … حاكم نظرى وحاكم عملى
- 12 Avic. An.
شكل نظري šakl naẓarī
aspectus (n.)
– for šakl naẓarī: aspecting figure (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 561: Et si fuerit Mars coniunctus Saturno aut continuatus ei ex quadratura aut oppositione aut aspexerit eum aliquo aspectuum
Yama.: فإن كان المرّيخ مقارنا لزحل ومتّصلا به من التربيع أو المقابلة أو ناظرا إليه من أحد الأشكال النظرية
- 1 Albu. Coni.
مناظرة munāẓara
aspectus (n.)
– for munāẓara: aspect (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 240, 958: ex affinitate unius earum cum altera et secundum quantitatem dimidii et tercii erit affinitas graduum circuli qui sunt aspectus
-
Albu. Coni. tr. I, li. 458: et iudicatur de eis secundum positionem earum in circulo et secundum aspectum fortunarum et infortuniorum ad eas
Yama.: ويحكم عليها على قدر محلّها من أوضاع الفلك ومن مناظرة السعود والنحوس لها
-
Albu. Coni. tr. II, li. 930: Et si fuerit cadens ab aspectu ascendentis et fuerit directi cursus et Mars cadens ab eo, significat apparitionem boni
-
Alcab. diff. III, li. 113: Set loca in quibus fiunt fortune sunt hec: ut sint scilicet in aspectibus bonorum … vel sint coniuncti eis
-
Alcab. diff. III, li. 118: Aut sint uniti cum Sole in uno gradu, aut sint in aspectu eius sextili sive trino
- 1 s.v. manāẓara Albu. Intro. JS
- 7 Albu. Coni.
- 4 Alcab.
consideratio
– for munāẓara: disputation, debate show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. III, li. 212: significat illud paucitatem rumorum terribilium et considerationem in scientiis
Yama.: دلّ ذلك على قلّة الأراجيف والمناظرة في العلوم
- 1 Albu. Coni.
disputatio
– for munāẓara: disputation, debate show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. III, li. 212, version c, see fn. 13: significat illud paucitatem rumorum terribilium et disputationem in scientiis
Yama.: دلّ ذلك على قلّة الأراجيف والمناظرة في العلوم
-
Alcab. diff. II, li. 46: Et si ei complectitur Sol, significat scientiam sectarum et prudentiam in contentionibus et disputationibus
Yama.: فإن مازجته الشمس دلّ على علوم الأديان والحذق والجدل بالخصومات والمناظرات
- 1 Albu. Coni.
- 1 Alcab.
تناظر tanāẓur
aspectus (n.)
– for tanāẓur: aspecting each other (n.) (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 211, 9: Tertia differentia, in aspectu graduum signorum
Lemay 370, 6: الفصل الثالث في تناظر درج الفلك
-
Albu. Intro. JS 239, 905: Differentia tercia, in aspectu graduum circuli
- 2 s.v. tanāẓir Albu. Intro. JS
انتظار intiẓār
exspectatio
– for intiẓār: awaiting (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 356, 57: Igitur non erit hoc per differentiam quae consequitur genus ut faciat illam speciem sine exspectatione alicuius
Marm. 242, 3: فلا يكون ذلك بسبب الفصل الذى إذا لحق الجنس فعل ذلك النوع من غير انتظار شىء
- 1 Avic. Met.
ناظر nāẓir
aspicere
– for nāẓir: (+ ilā) aspecting (s.th.) (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 210: Qui si fuerit receptus, salvus a nocumentis et aspexerit eam, hoc quidem significat prosperum esse
-
Albu. Coni. tr. II, li. 941: Et si non fuerit [sc. Mars ] in angulis et aspexerit ascendens directi cursus salvus a Saturno, significat illud commotionem Turquorum
Yama.: وإن لم يكن [sc. المرّيخ] في الأوتاد وهو ناظر إلى الطالع مستقيم السير بريء من زحل دلّ ذلك على تحرّك الترك
-
Alcab. diff. III, li. 86: si fuerint tamen gradus illius qui coniungitur et ipsius qui aspicit equales
-
Alcab. diff. III, li. 87: Si vero ille qui aspicit propior fuerit gradui ponderosioris, erit coniunctio aspicientis
- 5 Albu. Coni.
- 3 Alcab.
وهو ناظر إلى الطالع – et aspexerit ascendens Albu. Coni. tr. II, li. 941
aspiciens
– for nāẓir: observer, beholder; aspecting (planet) (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 550: Et oportet ut commisceas planetas ipsum aspicientes
-
Albu. Coni. tr. VIII, li. 77: erit in parte mundi in qua est ille planeta et qui erit aspiciens eum ex quadratura aut oppositione
-
Alcab. diff. III, li. 86: Ille ergo qui est cum eo in uno signo prohibet aspicientem a coniunctione ponderosioris
Yama.: فالذي معه في البرج قد منع الناظر من الاتّصال بالثقيل
-
Alcab. diff. III, li. 87: Si vero ille qui aspicit propior fuerit gradui ponderosioris, erit coniunctio aspicientis
-
Aver. MC Gen. 155vb30: situs enim et ordo quia infinita sunt in eadem re ex suis ipsis diversitatibus et ex diversitate aspicientium
-
Aver. Ep. Parv. 193rb69: Continget enim tunc ut forma aspicientis signetur in speculo, deinde de speculo signabitur in aqua
-
Aver. Ep. Parv. 193va4: Forma igitur aspicientis est sensata et speculum est aer medius et aqua est oculus
-
Alhaz. Opt. 54, 48: Aspiciens ergo quando comprehenderit aliquam rem visam super faciem terrae, … intuebitur partem terrae continuatam
-
Alhaz. Opt. 75, 48: et si aspiciens non perceperit ante motum illius individui
Sabra III 2b, 16: وإذا لم يتقدم علم الناظر بحركة ذلك الشخص
-
Avic. Qual. 74, 72: Nam, si veraciter esset color, non esset iudicium coloris colli columbi diversum, respectu visus, quando diversificantur positiones respicientis vel quando moventur aspicientes
- 7 Albu. Coni.
- 3 Alcab.
- 1 Aver. MC Gen.
- 2 Aver. Ep. Parv.
- 3 Alhaz. Opt.
- 1 Avic. Qual.
considerans
– for nāẓir: (+ fī) examining show/hide quotes-
Avic. Met. 348, 23: quia est scientia considerans finales causas rerum
Marm. 235, 18: أعنى العلم الناظر فى العلل الغائية للأشياء
- 1 Avic. Met.
considerare
– for nāẓir: (+ fī) examining show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 93, 56: Ostendemus autem hoc verbis quibus consideratur substantia animae rationalis
Rahm. 216, 16: ولنستشهد أيضا على ما بيناه بالكلام الناظر فى جوهر النفس الناطقة
- 1 Avic. An.
بالكلام الناظر فى جوهر النفس الناطقة – verbis quibus consideratur substantia animae rationalis Avic. An. 216 / vol. II 93
contuens
– for nāẓir: spectator show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 217, 5: Sed hoc quod movetur locali motu contuentis, significat quod locus verus non est ibi in quo imprimatur forma
Rahm. 118, 18: وأما انتقاله بانتقال الناظر
- 1 Avic. An.
كان ناظرًا kāna nāẓiran
aspicere
– for kāna nāẓiran: (+ ilā) to be aspecting s.th. (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 260: et precipue si fuerit revolutio in die aut Sol aspiciat eum [sc. inimicos ] ab angulo
-
Albu. Coni. tr. II, li. 989: Et si Iupiter aspicit eum et fuerit cum eo in illo signo
Yama.: فإن كان المشتري ناظرا إليه أو كان معه في ذلك البرج
- 8 s.v. nāẓir Albu. Coni.
منظور manẓūr
consideratus
– for manẓūr: (+ ilā) viewed show/hide quotes-
Avic. Met. 233, 23: Et hic est quiddam quod est animal vel homo, consideratum in seipso secundum hoc quod est ipsum
-
Avic. Met. 233, 33: non animal consideratum in se tantum
Marm. 153, 5: وليس هو حيوانا منظورا إليه وحده
- 2 Avic. Met.
مناظر munāẓir
aspiciens
– for munāẓir: (+ li) aspecting s.th. (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 266: Et cum Sol continuaverit se apud elevantis elevationem Marti et fuerit vacui cursus non Saturnum aspiciens
Yama.: ومتى اتّصلت الشمس عند قيام القائم بالمرّيخ وكان خالي السير غير مناظر لزحل
- 1 Albu. Coni.
كان مناظرًا kāna munāẓiran
aspicere
– for kāna munāẓiran: (+ li) to be aspecting s.th. (astrol.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 141: Qui si aspiciat significatorem secte prime
Yama.: فإن كان مناظرا لدليل الملّة الأولى
-
Albu. Coni. tr. II, li. 928: Et si fuerit retrogradus et Mars aspexerit eum
Yama.: وإن كان راجعا والمرّيخ مناظرا له
- 8 Albu. Coni.
متناظر mutanāẓir
aspicere se
– for mutanāẓir: aspecting each other (astrol.) show/hide quotes-
Alcab. diff. I, li. 90: Et si in his signis ita se aspicientibus fuerint planete, dicuntur se aspicere; hic est aspectus
Yama.: وإذا كان في البروج المتناظرة كواكب قيل لها أيضا المتناظرة من هذا النظر
- 1 Alcab.
قيل لها أيضا المتناظرة – dicuntur se aspicere Alcab. diff. I, li. 90
aspiciens se
– for mutanāẓir: aspecting each other (astrol.) show/hide quotes-
Alcab. diff. I, li. 89: Et si in his signis ita se aspicientibus fuerint planete, dicuntur se aspicere; hic est aspectus
Yama.: وإذا كان في البروج المتناظرة كواكب قيل لها أيضا المتناظرة من هذا النظر
-
Alcab. diff. III, li. 62: id est cum fuerint duo planete in duobus signis aspicientibus se
- 2 Alcab.
منتظر muntaẓir
exspectare (or: expectare)
– for muntaẓir: expecting show/hide quotes-
Ibn Tum. 111a, 43: et omnis homo expectat quod prestitum est ei
Goldz. 236, 12: وكل منتظر لما قدر له
- 1 Ibn Tum.
وكل منتظر – et omnis homo expectat Ibn. Tum. 236 / 111a