Freely available on a non-commercial basis.
No print source exists: This is an original digital text.
Lemma display for ‘qwl’
26 entries matching
(+li+anna) to say about s.th. that
Iam autem appellantur quaedam aliae quantitates continuae, sed non est ita
وقد يقال لأشياء أخر أنها كميات متصلة وليست كذلك
to say
si voluerint appellare animam vegetabilem ex intellectu quo diximus
أللهم إلّا أن يقال إنها نفس نباتية بالمعنى الذى ذكرنا
to maintain, to claim
Non possunt autem asserere quod facies ex facie et sedes ex sede generetur vera generatione secundum naturam
وليس يمكن أن يقال إن الوجه متكون عن الوجه، والكرسى عن الكرسى، تكونا بالحقيقة
to say, to maintain
si autem concesserint quod non rumpatsc. vapor aerem, multo fortius, cum fuerit aqua, non rumpet
فإن قيل: فلأن لا يخرقsc. البخارُ الهواء، وهو ماء، أولى
ponentes istud non possunt evadere quin concedant quod figurae istorum corporum et quantitates eorum sunt res eis debitae per naturam eorum
Iam tamen scivisti quod non concedunt sapientes motum accidentium de loco ad locum
وقد علمنا أن انتقال الأعراض مما لا يقول به المحصلون
to state
et dedimus causam quare sit ex aqua et non ex aere
وقلنا العلّة التى من اجلها صارت خلقة العيون من ماء ولم يصير من هواء
to state
Iam ergo declaravimus causam propter quam est medulla in ossibus animalium habentium medullam
فقد قلنا العلة التى من اجلها يكون المخ فى عظام الحيوان الذى له مخ
to say
ان يسأل احد مسألة عويص فيقول
quaeret aliquis quaestionem fortem dicens
Et forte quaeret aliquis quaestionem fortem dicens
وخليق ان يسأل احد مسألة عويص فيقول
to say; to state, to assert; to mention; to call; (+ʿalā) to predicate of
Et ascendit homo habens Dauebath. Et dimidia imaginis que dicitur grece nathis, et persice Elbeice
ويطلع إنسان صاحب ذؤابة ونصف صورة يقال لها بالرومية باطس، وبالفارسية الباسا
Et propter hoc dixit quidam quia cum fugerit servus … significat inventionem servi
ولذلك قال دروتيوس: إذا أبق مملوك … يدلّ على وجود الآبق
Dicamusque quia cum ceciderit coniunctio in triplicitatem igneam, significabit hoc fortitudinem civium orientalium
Dicamus itaque quod tempora comprehensa inter primum diem anni … et inter primum diem alhigire sunt .51. anni et .3. menses et .3. dies
Et sex ex illis dicuntur directe ascendentia
ومنها ستّة يقال لها مستقيمة الطلوع
Et dixit Alendezgoz: accipitursc. pars servorum in die a Mercurio in Partem Fortune
non enim dixerunt quod hec medicina scilicet composita in aliquo gradu ita
ولم يقولوا ان هذا الدواء المركب فى درجة كذا
Compositio autem medicine equalis cum equali est sicut diximus, videlicet quod medicina ex eis composita erit equalis
Dico ergo quod ea quae sunt facta, sunt secundum duos modos
Ergo non dicitur de eo quantitas, neque quando, neque ubi
وإذًا ليس يقال عليه كمّيّة ولا متى، ولا أين
Quod de figura quae nominatur sector dixisti … intellexi
فهمت أسعدك الله ما قلته فى الشكل الملقب بالقطاع
circuli autem illi dicuntur orbes declinati
ويقال لتلك الدوائر الأفلاك المائلة
tunc punctum quod est in una extremitatum eius vocatur augis et dicitur longitudo longior
فإن النقطة التي في أحد طرفيه يقال لها الأوج، ويقال لها البعد الأبعد
Dixit Euclides: Punctum est quod partem non habet
قال اوقليدس: النقطة هي شيء لا جزء له
non dixit hoc Euclides nisi quia necessario invenitur inter quelibet duo puncta posita brevior dimensio que est inter ea
إنّما قال هذا القول لأنّه قد يوجد لا محالة بين كلّ نقطتين تفرضان بعد هو اقصر الابعاد بينهما
Dicemus igitur quia, quod primum debemus considerare de his, hoc est scilicet affirmare esse huius quod vocatur anima
Dicemus ergo quod homo habet proprietates actionum procedentium ab anima eius
Incipiamus ergo, auxiliante Deo, et dicamus quod scientiae philisophicae … dividuntur in speculativas et activas
et ut dicatur eis quod hae actiones approximant ad Deum gloriosum et altissimum
وأن يقال لهم: إن هذه الأفعال تقرب إلى الله تعالى
Non enim habet simile quod possit comprehendi, sicut dicit Gloriosus
ليس له مثل يقاس عليه هو كما قال تعالى
nec dicitur quomodo fuit, nec ubi fuit, nec qualiter fuit
et hoc quia ipse dicit … hoc scilicet «et cum eo quod narravimus …»
Et dico sic quia videtur per sensum omnium de motu omnium stellarum quod moventur una rotatione in die et nocte
وأقول إنّه لمّا كان مشاهدًا بالحسن للجميع من نقلة الكواكب جميعًا أنَّهَا تتحرك دورةً واحدةً فى اليوم والليلة
necessario sequitur ut dicat idem accidens multotiens
سيضطر الى ان يقول الاعراض التى هى فهى مرارا شتى
Dispositio autem superfluitatum cibi et decoctionis cibi melius est ut dicatur in sermonibus positis in generatione eorum
وذكر حال فضول الغذاء وطبخ الغذاء اوفق ان يقال فى الاقاويل الموضوعة فى ولادها وكينونتها
et propter hoc dicimus quod mas et femina sunt principia generationis
Sermo vero illorum … et sermo illorum … est aliquid dicere secundum aliquem modum
فاما قول الذين … وقول الذين … فيقول 〈شيئا〉 بنوع من الانواع
necesse est eis dicere quod generatio simplex et alteratio sunt idem
Si autem utrunque est existens, non contingit eis quare in una hora debent dici mixta et in alia non
Dicamus igitur de mediis quibus indigent isti tres sensus et de consequentibus eorum
فلنقل فى المتوسطات التى تحتاج اليها الحواس الثلاث
Hoc igitur posito dicamus quod declaratum est in quarto Meteororum quod generatio est quando virtutes active dominantur in generatione super passivas
deinde dicemus post hec quid affirmatio et negatio
que nominantur declinantia … et dicitur «Petrum fuit»
Et potest contradici huic sermoni dicendo
وقد يمكن أن يعارَض هذا القول أيضًا … فيقال …
Dixeruntque quod unus capillus signatus non nigrescit neque albescit
قالوا : وليست الشعرة الواحدة تسود بعينها وتبيض
Dicimus igitur quod omne generatum habet materiam et formam
Iam autem dixit Abendeclis quod salsedo aquae maris est propterea quod mare est sudor terrae
Et quando voluerint dicere quod simile non agit in simile, est dictu quod res in actu perfecta est impossibile dicere quod acquiratur causa extrinseca
ومعنى قولهم إن الشىء لا يفعل فى شبيهه هو أن الشىء الحاصل بالفعل من المستحيل أن يقال إنه مستفاد عن طارئ من شأنه أن يحدث عنه مثل ذلك الحاصل
to say, to state
sicut dictum est superius
كما قلنا فيما سلف
Dictum est igitur de propriis instrumentorum istorum sensuum
فقد قلنا فى خواص آلات هذه الحواس
Dictum est igitur de causis longitudinis et brevitatis vite
to utter
أنه حكيم يقول الحق
sapiens in dictione veritatis
ille vero quaerit putari sapiens in dictione veritatis, quamvis non sit sapiens
وذلك يريد أن يظن به أنه حكيم يقول الحق وإن لم يكن حكيما
to say
unasc. intentio est qualitas quam apprehendit visus in sole et igne, ita ut non discernatur esse albedo aut nigredo aut rubor aut aliquis aliorum
أحدهاsc. المعانى الكيفية التى يدركها البصر فى الشمس والنار من غير أن يقال إنه سواد أو بياض أو حمرة أو شىء من هذه الألوان
to say
tunc non poterit verbo exprimi
لم يمكن أن يقال باللفظ
to say
Et bene dixit Empedocles ubi finxit quando dixit
وقد اصاب انبدوقليس حيث قال مثل هذا القول
who says
Facientes autem elementa plura
فأمّا من قال بأنّ الأسطقسّات أكثر من واحد
what he says
Glorificetur et sublimetur a dictis errantium sublimatione maxima
جلّ وتعالى عمَّا يقول المبطلون
to also say
وأقول أيضًا إن ما كان لا يتحرك عن شىءٍ ما
Amplius, quod non movetur ab aliquo
Amplius, quod non movetur ab aliquo, non cessat moveri cessante aliquo alio motu
وأقول أيضًا إن ما كان لا يتحرك عن شىءٍ ما فليس يكفُّ أصلًا عن حركته بوقوف شىءٍ ما آخر عن الحركة
who states, who claims
Dicemus ergo contra auctorem huius dictionis non esse necesse ut sensatum per seipsum sentiatur sine passione accidente ex seipso
فنقول لمن يقول هذا القول إنه ليس من شرط المحسوس بالذات أن يكون الإحساس به من غير انفعال يكون منه
s.o. says, s.o. maintains
Si quis autem dixerit quod: «cum ego dico animam substantiam …»
Si quis autem dixerit: «nescis quia hoc anima est»
فإن قال هذا القائل إنك أيضا لا تعرف أنه نفس
Sed si aliquis dixerit quod naturae eorum et figurae consimiles sunt
Per hoc autem quod nunc dico, non intendo quod dixit aliquis
ولا معنى فيما يقوله القائل
sicut aliquis dicit quod accidit ut sit musicus febricitans
كما يقول قائل انه عرض من الاعراض ان يكون صاحب علم هو محموم
tamen non potest aliquis dicere quod epar sit principium totius corporis, neque principium sanguinis
Quoniam non potest aliquis dicere quod conceptum non habet animam omnino
لأنه لا يمكن ان يقول قائل انه ليس للمحمول نفس
to state and explain
Iam ergo declaravimus causam propter quam est mas et femina breviter
فقد قلنا وبيّنّا العلّة التى من اجلها صار الذكر والانثى
Iam ergo declaravimus causam propter quam generatur quodlibet membrum
فقد قلنا وبيّنّا العلّة التى من اجلها يكون كلّ واحد من الاعضاء وعلّة ولادها
to have said previously, to have stated previously
Et iam diximus qua de causa, scilicet quia necessarium est ut sit sanguis in tali animali
وقد قلنا فيما سلف لاى علة يكون القلب فى كل حيوان دمى
Et sicut diximus pars dextra et sinistra sunt causae divisionis membrorum quae sunt sub pariete proprie
وكما قلنا فيما سلف الناحيتان اعنى الناحية اليمنى والناحية اليسرى علة تجزىء اعضاء الجوف
s.o. may say, s.o. may object
scilicet quia aliquis dicere potest hic quod, in hac definitione, non continetur anima caeli quae operatur sine instrumentis
من ذلك أن لقائل أن يقول إن هذا الحد لا يتناول النفس الفلكية فإنها تفعل بلا آلات
Potest hic autem aliquis dicere
Potest autem aliquis dicere quod res disciplinales purae, quas speculatur arithmetica et geometria, sunt etiam ante naturam
ولكنه لقائل أن يقول: إن الأمور الرياضية المحضة التى ينظر فيها فى الحساب والهندسة، هى أيضا «قبل الطبيعة»
Potest enim aliquis dicere quod de corporibus sensibilibus istis nullum est pure unum
Posset tamen aliquis dicere non esse necessarium quod omnia opposita in se invicem operantur
وإن كان لقائل أن يقول: ليس يجب أن تكون الأضداد كلها متفاعلة
Praeterea, adhuc poterit aliquis dicere quod vapor et fumus ascendunt sursum ratione societatis ignis
وأيضًا فلقائل أن يقول إن البخار والدخَان يصعدان على سبيل مرافقة النارية
s.o. may say, s.o. may object
Aliquis tamen dicit: «vos dicitis quod mixtio nihil aliud est quam qualitas confracta quae inducit aptitudinem quam simplicia non habent …»
لكن لقائل أن يقول: إنكم تقولون إن المزاج، وليس إلا كيفيات مكسورة، قد يوجب إعدادا لم تكن للبسائط
to discuss in detail
de odoribus autem et saporibus determinandum est hic
واما المشمومات، وهى ذوات الروائح والطعوم، فينبغى ان نقول فيها قولًا مفصلًا
who says, who holds (sc. a view)
Dicentes enim omnia esse unum
فأمّا من قال منهم بأنّ الكلّ شىء واحد
Dicentes autem quod anima non indiget medio
والذين قالوا ان النفس لا تحتاج الى المتوسط
Et universaliter dicentes radios exire ab oculo non possunt fugere duo
وبالجملة من يقول بالاشعة الخارجة من العين فلا بد له من احد امرين
which was said
immo sequitur necessario quod cognoscantur secundum modum iam dictum
بل يجب أن يكون تعريفهما على النحو الذى قيل
bal yaǧibu an yakūna taʿrīfuhumā ʿalā l-naḥwi llaḏī qīla
to be said, to be stated
Non potest autem hoc concedi quod forma per seipsam habeat esse in potentia
ولا يجوز أن يقال إن الصورة بنفسها موجودة بالقوة دائما
to be said, to be stated
et dictum est de luce et de lucido et diaphaneitate in libro de Anima
وقد قيل فى الضوء والمضىء والاشفاف والمشف فى كتاب النفس
Et proportio naturalis, quam habent animalia et vegetabilia in hac intentione est ut calor sit maior frigiditate, et humiditas maior siccitate, ut dictum est alibi
sicut dictum est
كما قيل
sicut dictum est
(+li) to be said with regard to both … and …
humiditas aequivocatur ad madefactionem et qualitatem
لكن الرطوبة قد تقال للبلّة، وقد تقال للكيفية
statement
وقولهم خطأ
Et falsum extimant
Et falsum extimant, quoniam ipsi extimant quod inter feminas et ea quae putantur esse mares est diversitas sicut inter arbores fructificantes et steriles
وقولهم خطأ، فانهم يظنّون ان بين الاناث وبين التى يظنّ انها ذكورة اختلافا مثل الاختلاف الذى فى الشجر الذى بعضه مثمر وبعضه لا يثمر
(+bi) teaching of, holding the doctrine of (n.)
الى القول بالتكييفات
sensatorum qualitates in Deo asserentes esse
et prohibuit eis ne metas intellectorum transgrediantur et sensatorum qualitates in Deo asserentes esse ymaginationes presenssissesic amputando
وحذرهم من تجاوز المحدودات وتعدى المعقولات الى القول بالتكييفات والقطع بالتخييلات
statement
Hec autem difinitio comprehendit figuras superficiales et corporeas et eas que sunt simplices et composite
وقد احاط هذا القول بالاشكال المسطّحة والمجسّمة وما كان منها بسيطًا وما كان منها مر كّبًا
statement
Si igitur acceperimus descriptionem pro illo nomine, si esset positum, tunc poterimus loqui de omni re quae generatur de eo quod est ei materia
فإذا أخذنا القول الذى يكون لذلك الاسم لو كان موضوعًا أمكننا حينئذ أن نقول فى كل شىء: إنه يكون من العنصر له
statement, saying; (+bi) claim, doctrine of
كقولى
Dico
Euclides vult intelligere quando dicit quod est ‘equale quod est inter omnia duo puncta’, dimensionem que est inter duo puncta duarum extremitatum suarum
Nolunt enim intelligere cum dicunt circulum, nisi circumferentiam
Sed ratio a qua pendent auctores sententiae de radio, quaedam est quam dicunt quod radius sine dubio descendit a parte solis
وأما الحجج التى تتعلق بها أصحاب الشعاع فمن ذلك قولهم إن الشعاع لا محالة ينحدر من عند الشمس
Dicunt enim quod anima vegetabilis invenitur separata a sensibili
sicut cum dicimus quod nix et gypsum sunt unum
كقولنا: الثلج والجص واحد
Si autem fuerit causa prohibens dicere quod motus eorum est ad hoc ut prosit aliis
فإن كانت العلة المانعة عن القول بأن مصير حركتها لنفع الغير
Dico quod non est conveniens dividere modos avium
كقولى انه لا ينبغى ان يجزأ جنس الطائر
Et hoc quod dico cognitum est illi qui considerabat et intuebatur istud
وقولى معروف لمن تفقد ونظر فى الكثير
Et bene dixit Empedocles ubi finxit quando dixit
وقد اصاب انبدوقليس حيث قال مثل هذا القول
Et alii fingunt quod ista differentia est in matre, sicut Empedocles dixit
Dicere autem esse foramina nichil est
وبالجملة فالقول بالثقب لا معنى له
sicut cum dicimus «Socrates sanatur»
مثل قولك زيد يصح
superflua vero, sicut cum dicimus «omnis homo est quoddam animal»
Qui autem ponunt quattuor et amicitiam et inimicitiam moventur ex eo quia dicunt quod non est rationale
وأما القائل بالأربعة مع الغلبة والمحبة فقد دعاه إلى القول بالأربعة أنه لا شىء منها أولى
cum dicit opponens quod caliditas calefacit usque ad certum terminum ultra quem non potest
وقول القائل إن السخونة تسخن إلى حد ما لا يقوى على أكثر من ذلك
Et, quando voluerint dicere quod simile non agit in simile
ومعنى قولهم إن الشىء لا يفعل فى شبيهه
et idem dicamus in saporibus et odoribus
saying, statement
وكذلك القول
Et similiter dicatur
Et similiter dicatur in his que significant reliqua individua superiora super reliquas significationes proportionatas eis
وكذلك القول في دلالات سائر الأشخاص العالية على سائر دلالاتها المناسبة لها
quia intellectus hic quo anima dicitur esse substantia, idem est quam quod est forma
فيكون معنى قوله إن النفس جوهر أنها صورة
Exemplum illius est … cum dicitur «Sortes stat» et «stat Sortes»
وكذلك قولنا زيد قام وقام زيد
et illud est quia si non dicitur … idem cum dicto nostro … enuntiatio una
Quid enim dicetur de manu et pede et de domo et de sede si generantur ex non re?
وما قوله فى اليد والرجل وفى البيت وفى الكرسى؟
sicut si dicatur: «erit album vel erit nigrum»
saying, statement
immo, hoc quod dicitur forma esse substantia, idem est quam quod forma est forma vel affectio
بل يكون قوله الصورة جوهر كقوله الصورة صورة أو هيئة
et tunc id quod dicitur apparentia nihil est
statement, saying; discussion (of a topic)
Punctum vero non est sic et hanc nostram dictionem confirmat illud quod dixit Euclides post hoc
والنقطة ليست تشتمل على شيء ؛ وقد يدلّ على تحقيق قولنا ما قاله اوقليدس فيه
sed haec dictio non currit per omnes stellas
وهذا القول لا يستمرّ فى كل الكرات
comitantia enim non sciendi cum utraque dictione est diversa
فإن لزوم الجهل مع كل واحد من القولين مختلف
Nostra autem dictio, scilicet est, continet in se designationem
Si quis autem dixerit quod haec dictio prohibet esse intentionem et curam generatorum et dispositionem sapientissimam
Sensus enim huius nostre diccionis qua dicimus quod ipsa est intelligens
ومعنى قولنا فيها انها عاقلة
conveniens est dicere de eis cum dictione de generatione
لان ذكرها موافق للاقاويل الموضوعة على الولاد
quid est enuntiatio et oratio (vel dictio)
ما هو الحكم والقول
Dictio in verbo
Intencio nostra de hac dictione est quod probemus omnes vias claras et demonstraciones firmas
الغرض في هذا القول ان نبيّن جميع الطرق الواضحة والبراهين الوثيقة
statement, saying
atque collegi in eo ex dictis Antiquorum quicquid necessarium est huic magisterio
Euclides vero non posuit planum nisi pro specie superficiei, et voluit cum eo secundum hoc quod videtur ex dictis eius in difinitione superficiei, ut esset illud quod linee recte comprehendunt
فأمّا اوقليدس فإنّه يصيّر السطح نوعًا ما للبسيط واراد به أمّا على 〈ما〉 ظهر من قوله في حدّه فالبسيط الذي يحيط به خطوط مستقيمة
verum est dictum nostrum
صدق قولنا
est dictum nostrum
Apparet ergo, secundum dictum istius, quod alteratio corporum simplicium in humiditate et siccitate sequitur aliam alterationem
فيشبه أن يكون، على قول هذا القائل، أن تكون استحالة الأجسام البسيطة فى الرطوبة واليبوسة تابعة لاستحالة أخرى
discussion
فهو أيضا قول متوسع فيه
longum est disserere
Sed hoc quod contraria sint sub duobus generibus contrariis, sicut audacia et temeritas, longum est disserere
وإما القول بوجود الضدين فى جنسين متضادين مثل الشجاعة والتهور فهو أيضا قول متوسع فيه
statement
erit etiam haec enuntiatio inutilis ad id quod ignorabamus
لكان أيضا قولا غير مفيد ما يجهل
(pl.aqāwīl qabīḥa) disgusting statement, absurd statement
nos vero - haec ut foeda repudiantes - sano insistamus sermoni
الا انه ينبغى لنا ان نمسك عن هذه الاقاويل القبيحة ونبدأ بالقول الصحيح
statement of s.o., words of s.o. stating
Quoniam non sufficit dicere ex quibus rebus est, scilicet ex igne et terra
لانه لا يكتفى بقول القائل من اى الاشياء هو امن نار ام من ارض
Et tantum valet dicere quod anima est ignis quantum dicere quod serra sit faber
وهذا القول اعنى قول الذين يزعمون ان النفس نار شبيه بقول القائل ان المنشار او المنقب هو النجار
statement of s.o. saying
مثل قول القائل
sicut si aliquis dixerit
sicut si aliquis dixerit quod quando aqua currit in corpore erit in eo venter
مثل قول القائل انه اذا سال الماء فى الجسد يكون فيه بطن
(pl.aṣḥāb) (+bi) adherent of the doctrine of, s.o. upholding s.th.
Sed sententiam eorum qui dicunt qualitatem esse substantiam
فأما شكوك أصحاب القول بجوهرية الكيف
to have stated previously
sicut diximus
كما سلف من قولنا
according to the words of s.o., as s.o. might say
Et causa omnium istorum est fere una
وعلة ذلك كله واحدة بقدر قول القائل
et sentiunt fere omnes modos cibi apud transglutionem
وبقدر قول القائل يحس بجميع اصناف الاطعمة وانواع الاشياء المأكولة عند الابتلاع
essay, treatise
Et quod ponam in hac dictione est id quod recepi a domino meo patre meo
وما اثبته في هذه المقالة فانما اخذته عن مولاي وسيدي
Et hoc est id quod ego vidi ponendum in hac dictione
(+bi) professing s.th.
وهذا المنجم القائل بالأحكام
Unde astrologus iste actor iudiciorum
Unde astrologus iste actor iudiciorum … ideo non confidit nisi in signis unius generis ex causis eorum quae fiunt
وهذا المنجم القائل بالأحكام … فإنه إنما يعول على دلائل جنس واحد من أسباب الكائنات
s.o. stating, s.o. claiming
Quoniam ratiocinatio ex similitudine geniti ad generantem non iuvat opinionem approbantem quod sperma ab omnibus membris exit
فليس الاحتجاج بشبه المولود للوالد ممّا يقوى قول القائل ان الزرع يخرج من جميع الاعضاء
s.o. saying, s.o. making a statement; (+bi) proponent of
quoniam ex operatione auditoris docti est iudicare super sermones dicentis et locutiones loquentis, utrum inveniatur in sermone suo aut erretur
لانه من عمل الاديب القضاء على قول القائل وكلام المتكلم ان كان مصيبا فى قوله وكلامه او مخطئا
Sermo vero dicentis quod sperma est caro et os et quodlibet membrum et ex nervo et carne contradicit nostro sermoni et nostrae opinioni
Et non est diversitas inter sermonem dicentis quod oculus videt et inter sermonem dicentis quod visus exit ad visum
وليس بين قول القائل ان العين تبصر وبين قول القائل ان البصر يخرج الى المنظور اليه اختلاف
et illud est sicut sermo dicentis «triangulus existens cuius anguli sunt equales duobus rectis»
Dicentes autem de vapore inducti sunt propterea quia credunt quod est aliquod corpus habens rationem medii per comparationem ad elementum
وأما القائلون بالبخار فدعاهم إلى ذلك أنهم رأوا جرما نسبته إلى العناصر نسبة الوسط
Praeterea, cuius modi est ratio dicentis quod humiditas est festina ut sit talis vel <…> talis
ثم ما معنى قول القائل إن الرطوبة سريعة كذا، أو عسرة كذا وكذا
Et iam diversificantur super hoc opiniones, quia sunt aliqui dicentes quod caliditas et frigiditas vincuntur alia ab alia
وقد اختلفت الأقاويل فى هذا. فقائل إن الحرارة والبرودة تنهزم إحداهما من الأخرى
Opinio autem dicentium quod quodlibet eorum est complexio
saying, who says
وأما قول هذا القائل
Ei autem qui dicit
nos non possemus discernere inter illa nec dicere quod hoc non est illud
لما كان لنا أن نميز بينهما قائلين إنه ليس هذا ذاك
Ei autem qui dicit magistrum primum dixisse de elemento quod est per accidens
وأما قول هذا القائل: إنه تكلم فى العنصر الذى بالعرض
Cum aliqui istius opinionis dicant quod omne corpus est compositum ex partibus infinitis absconditis
أما الطبقة القائلة منهم إن فى كل جسم مزجا من أجزاء كامنة لا تتناهى
stated, said; (+ʿalā) predicated of, said of
بل المقدار المقول على الخط
sed mensura quae dicitur de linea
quod intelligitur apud homines de nomine vitae, cum dicitur de animalibus, est duo
وأما المفهوم عند الجمهور من لفظة الحياة المقولة على الحيوان فهو أمران
Capitulum de destruendo sententias eorum per ea quae dicta sunt in sententiis ipsorum
فى إبطال مذاهبهم من الأشياء المقولة فى مذهبهم
tunc non erit subiectum geometriae verissimum mensura quae constituit corpus naturale, sed mensura quae dicitur de linea, superficie et corpore
فليس موضوع الهندسة بالحقيقة هو المقدار المعلوم المقوم للجسم الطبيعى، بل المقدار المقول على الخط والسطح والجسم
Sed suum esse huius intentionis … est inquantum quidditas eius est in hoc subiecto dicta respectu huius subiecti
وأما كون هذا المعنى … فهو من حيث انه فى هذا الموضوع ماهيته معقولة* بالقياس إلى هذا الموضوع
(+ʿalā) stated of, said of
non erit verum et falsum in oppositis dictis de eis perfecte inventionis in se
لم يكن الصدق والكذب فى المتقابلين المقولين عليه محصل الوجود فى نفسه
what is said about it
erit etiam hec difinitio vera
كان هذا المقول فيه حقًّا أيضًا
to be predicated
ita ut dicatur potentia vel effectu de omni quod probatur cum per ipsam probatur
Dico igitur quod quamvis prioritas et posteritas dicantur multis modis
فنقول: إن التقدم والتأخر وإن كان مقولًا على وجوه كثيرة
category (log.)
et illa alia quae dicit quod praedicamentum est id quod est communius ex praedicatis est dictio falsa
وأما الأخرى وهى القائلة إن كل ما هو أعم المحمولات فهو مقولة كذب