show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
قضى qaḍā
esse
– for qaḍā: (+ ʿalā + bi) to impose upon s.th. s.th. show/hide quotes-
Avic. Gen. 32, 81: et specialiter cum sit idem iudicium introitus super intrantes
Qass. 104, 6: على أن المداخلة تقضى على المتداخلين بحكم واحد
- 1 Avic. Gen.
انقضى inqaḍā
compleri
– for inqaḍā: to be completed, to be concluded show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 171rb67: generatio enim non complebitur nisi per acquisitionem infinitorum, quod est impossibile
-
Aver. MC Int. diff. IV, 104, 178: Hic completur expositio intentionum quas continet iste liber per gratiam Dei
Butt. 125, 1: وهنا انقضى تلخيص المعانى التى تضمنها هذا الكتاب بانقضاء المعانى التى تضمنها هذا الكتاب
- 1 Aver. MC Gen.
- 1 Aver. MC Int.
اقتضى iqtaḍā
adaptari
– for iqtaḍā: to require show/hide quotes-
Avic. Met. 154, 81: quod adaptatur ei a quo pendet secundum certitudinem sui esse principaliter
Marm. 105, 4: يقتضى الذى تعلق به صحة وجوده أوَّلًا فيتعينَّ له بذلك
- 1 Avic. Met.
advenire
– for iqtaḍā: to require, to make necessary show/hide quotes-
Avic. Met. 447, 62: Sed hic motus qui deest non advenit naturae nisi propter esse dispositionis non naturalis
Marm. 307, 14: بل الحركة إنما تقتضيها الطبيعة لوجود حال غير طبيعية
- 1 Avic. Met.
aptari
– for iqtaḍā: to demand, to require show/hide quotes-
Avic. Met. 153, 78: appropriatum enim non aptatur ad quodlibet infinitorum in potentia
Marm. 105, 3: فإن المتعيّن لا يقتضى أى شىء اتفق مما لا نهاية له بالقوة
-
Avic. Met. 153, 80, corr. ref. 154, 80: quomodo aptabitur uni tantum assignato?
- 2 Avic. Met.
aptus esse
– for iqtaḍā: to demand, to require show/hide quotes-
Avic. Met. 499, 24: quod hoc non est vere malum, nisi cum aliquis hominum vel aliqua anima fuerit apta ad hoc
Marm. 341, 18: أنه إنما يكون بالحقيقة شرا إذا اقتضاه شخص إنسان، أو شخص نفسه
- 1 s.v. aptari Avic. Met.
causare
– for iqtaḍā: to make necessary show/hide quotes-
Avic. Gen. 102, 21: quia frigiditas causat congelationem et condensationem
Qass. 158, 15: فإن البرد يقتضى الجمود والتكاثف
-
Avic. Gen. 109, 16: et natura <non> causat aliud praeterquam illum locum
Qass. 164, 14: لأنه لا يقتضى طبعا غير ذلك الوضع
- 2 Avic. Gen.
continere
– for iqtaḍā: to require show/hide quotes-
Avic. Met. 395, 9: et quod communitas et proprietas continent ordinem naturalem
Marm. 271, 12: وأن العموم والخصوص يقتضى الترتيب الطبيعى
- 1 Avic. Met.
convenire
– for iqtaḍā: to require show/hide quotes-
Avic. Met. 90, 89: oportet autem ut mensura alternetur in ea propter causam quam convenit esse
Marm. 61, 19: بل يجب أن يكون تعين المقدار عليها بسبب يقتضى فى الوجود ذلك المقدار
- 1 Avic. Met.
debere
– for iqtaḍā: to require, to demand; to make necessary show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 107, 62: Sed augmentativa imperat nutritivae ut distribuat illud nutrimentum et diffundat illud illuc ubi debet augmentativa
Rahm. 54, 7: وأما النامية فتوعز إلى الغاذية بأن تقسم ذلك الغذاء وتنفذه إلى حيث تقتضى التربية
-
Avic. An. vol. II 168, 27: Multum enim interest an dicatur quod substantia rei respectu suae essentiae non debet scire
Rahm. 258, 9: فإنه فرق بين أن يقال إن جوهر الشىء باعتبار ذاته لا يقتضى العلم
- 3 Avic. An.
debere facit
– for iqtaḍā: to require show/hide quotes-
Avic. Met. 416, 48: Et per hoc etiam monstratur quod intellector non facit debere se esse intellectorem alterius rei
Marm. 286, 13: وبهذا تبين أنه ليس يقتضى العاقل أن يكون عاقل شىء آخر
- 1 Avic. Met.
debitus
– for iqtaḍā: to require show/hide quotes-
Avic. Gen. 46, 54: quod figurae istorum corporum et quantitates eorum sunt res eis debitae per naturam eorum, vel sunt res eis debitae non per naturam eorum, sed quod advenit eis ab extra
Qass. 114, 8: إن أشكال هذه الأجرام ومقاديرها أمور لا تقتضيها طبيعتها؛ بل تعرض لها من خارج
- 1 s.v. debere Avic. Gen.
أمور لا تقتضيها طبيعتها – vel sunt res eis debitae non per naturam eorum Avic. Gen. 114 / 46
deduci
– for iqtaḍā: to require show/hide quotes-
Avic. Met. 153, 77: Si autem [sc. ad essendum hunc colorem ] non fuerit idem ipsum subiectum, sed pendet ex subiecto, tunc ipsum subiectum appropriatum est ei, eo quod deductum est ad id quod est appropriatum per se
Marm. 105, 2: وإن كان [sc. كونه هذا اللون بعينه] لا يغنيه، بل يعلقه بموضوع فيكون ذلك الموضوع متعينا له، لأنه يقتضى أمرا متعينا بعينه
- 1 Avic. Met.
facere
– for iqtaḍā: to necessitate, to require show/hide quotes-
Avic. Qual. 60, 32: potest per naturam resolvi quae facit illud separari ab eo
Qass. 242, 5: أمكنها أن تتحلل بالطبع الذى يقتضي مفارقتها له
- 1 Avic. Qual.
faciens
– for iqtaḍā: to require show/hide quotes-
Avic. Gen. 3, 28: sed sequeretur quod haberent rem facientem eis situm sine violentatore evehenti
Qass. 78, 13: ووجب أن يكون لها وضع يقتضيه أمر غير القاسر الناقل
- 1 Avic. Gen.
قضاء qaḍāʾ
determinandum est
– for qaḍāʾ: (+ ʿalā) passing medical judgement on s.o., making s.o. prescriptions (n.) show/hide quotes-
Mesue Aph. A §90: Non igitur leviter vel absque rationis consideratione determinandum est
Troup.: لا ينبغي للطبيب أن يبادر الى القضاء على المرضى الا بعد بحث شديد وعناية وكيدة وحدس حقيقي
- 1 s.v. determinare qaḍan Mesue Aph. A
قضية qaḍīya
enuntiatio
– for qaḍīya: proposition (log.) show/hide quotes-
Aver. MC Int. diff. I, 13, 161: et sunt quibus diversificatur enuntiatio per ipsorum diversitatem
-
Aver. MC Int. diff. IV, 102, 149: Dixit: et non est differentia in hiis exemplis que egimus hic ex enuntiationibus contrariis ex parte negationis et affirmationis inter hoc quod ratiocinatur in subiecto ipsarum articulato cum a et l aut ratiocinatur in ipso incluso cum clausura universali
Butt. 123, 13: قال: ولا فرق فى هذه المثالات التى استعملناها هنا من القضايا المتضادة من جهة السلب والإيجاب بين أن يلفظ بالموضوع فيها معرفا بالألف واللام أو يلفظ به مسورا بالسور الكلى
- 79 Aver. MC Int.
انقضاء inqiḍāʾ
complementum
– for inqiḍāʾ: completion show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 646: Sed reges complementi boni
Yama.: وأمّا ملوك انقضاء الفصل
- 1 Albu. Coni.
determinans
– for inqiḍāʾ: completion show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 646, version c, see fn. 85: sed verius iudicium determinans (s. finiens) illud (s. mortem) est, cum directio continuaverit se radio Martis in radice secte et fuerit ei etiam radius in coniunctione nova, significat interfectionem eius
Yama.: وأمّا ملوك انقضاء الفصل فإنّه إذا اتّصل التسيير بشعاع المرّيخ في أصل الملّة وكان له شعاع أيضا في القران الحادث دلّ على قتله
- 1 Albu. Coni.
انقضاء الفصل – iudicium determinans Albu. Coni. tr. II, li. 646, fn.
expletio
– for inqiḍāʾ: completion show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 198: Et ponetur unaqueque quarta eorum quoddam initium causa cuiusdam accidentis ex corruptione tempore expletionis uniuscuiusque quarte quartarum
Yama.: ويجعل كلّ ربع من أرباعها ابتداء ما لعلّة ما يعرض من التغاير عند انقضاء كلّ ربع من الأرباع
-
Albu. Coni. tr. I, li. 228: Aspicitur quoque coniunctio que fit in expletione uniuscuiusque quartarum
- 3 Albu. Coni.
finiens
– for inqiḍāʾ: completion show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 646, version c, see fn. 85: sed verius iudicium determinans (s. finiens) illud (s. mortem) est, cum directio continuaverit se radio Martis in radice secte et fuerit ei etiam radius in coniunctione nova, significat interfectionem eius
Yama.: وأمّا ملوك انقضاء الفصل فإنّه إذا اتّصل التسيير بشعاع المرّيخ في أصل الملّة وكان له شعاع أيضا في القران الحادث دلّ على قتله
- 1 Albu. Coni.
وأمّا ملوك انقضاء الفصل – sed verius iudicium determinans (s. finiens) illud (s. mortem) est Albu. Coni. tr. II, li. 646, fn.
finis
– for inqiḍāʾ: passing, termination; end, end-point show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 80, 495: Dixit Hermes Aaidimon … quod omne inicium sit proficiens et augmentans, omnis vero finis inproficiens et minuens
Lemay 127, 16: قال هرمس عن غاثيذيمون … انّ كلّ ابتداء يكون مقبلًا زائدًا، وكلّ انقضاء يكون مدبرًا ناقصًا
-
Albu. Coni. tr. II, li. 26: Et ubi fuerit permutatio vicis regni de gente ad gentem apud finem revolutionis
-
Albu. Coni. tr. II, li. 837: Et si fuerit mobile, significat festinationem finis eius et inconstantiam eius
Yama.: وإن كان منقلبا دلّ على سرعة انقضائه وقلّة ثباته
- 1 Albu. Intro. JS
- 2 Albu. Coni.
مقتضٍ muqtaḍin
dispositus
– for muqtaḍin: necessitating, requiring show/hide quotes-
Avic. Qual. 55, 90: ratione cuius [sc. calidi ] non valuit siccum dissolvere illam humiditatem quae disposita est sua dispositione ad fluendum
Qass. 238, 4: الذى يسببه* [sc. الحر] ما قدر اليابس على عقد تلك الرطوبة المقتضية للسيلان فى مثل حالها [* sic, probably correct: بسببه]
- 1 Avic. Qual.
مقتضًى muqtaḍan
actio
– for muqtaḍan: what is required, what is needed show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 59, 44: ut illae virtutes sint priores aestimatione in actione sua, sicut plerumque aestimatio ducit virtutes ad aestimationem
Rahm. 196, 14: فتكون تلك القوى سائقة [var.: سابقة] للتوهم إلى مقتضاها كما أن التوهم فى أكثر الأمر يسوق القوى إلى المتوهم
- 1 Avic. An.
concedere
– for muqtaḍan: what is required, exigency show/hide quotes-
Avic. Gen. 121, 25: vel est per modum quod violentet calidum ut stet in uno situ coniunctionis et figurationis diverso et opposito ab illo quem concedit ei natura sua
Qass. 174, 14: إما على وجه يضطر الحار إلى هيئة من الاجتماع والتشكل مضادة لمقتضى طبيعته
- 1 Avic. Gen.
مضادة لمقتضى طبيعته – diverso et opposito ab illo quem concedit ei natura sua Avic. Gen. 174 / 121
convenientior
– for muqtaḍan: required, requirement show/hide quotes-
Avic. Met. 517, 12: Notum est autem quod nimia continentia et nimia solutio sunt convenientiores virtuti animali
Marm. 354, 13: ومعلوم أن الإفراط والتفريط هما مقتضى القوى الحيوانية
- 1 Avic. Met.
هما مقتضى القوى الحيوانية – sunt convenientiores virtuti animali Avic. Met. 354 / 517
convenire
– for muqtaḍan: requirement, exigency show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 90, 66: secundum quod intentionibus convenit ad placitum quae appropriantur ei
Rahm. 45, 20: على مقتضى آراء تخصها اصطلاحية
-
Avic. Met. 449, 95: non est ei contrarium quod conveniat naturae illius corporis propinqui* [* The Latin translator read qarīb ‘near’ instead of ġarīb ‘alien’]
Marm. 308, 18: ولا هو مع ذلك مضاد لمقتضى طبيعة ذلك الجسم الغريب
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
على مقتضى آراء – secundum quod intentionibus convenit Avic. An. 45 / vol. I 90
debere
– for muqtaḍan: requirement, demand show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 107, 62: Sed augmentativa … diffundat illud [sc. nutrimentum ] illuc ubi debet augmentativa, diverso modo ab hoc quo debet nutritiva
Rahm. 54, 7: وأما النامية فتوعز إلى الغاذية بأن تقسم ذلك الغذاء وتنفذه إلى حيث تقتضى التربية خلافا لمقتضى الغاذية
- 1 Avic. An.
خلافا لمقتضى الغاذية – diverso modo ab hoc quo debet nutritiva Avic. An. 54 / vol. I 107
debitus
– for muqtaḍan: required show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 94, 10: faciem scilicet deorsum ad corpus, quam oportet nullatenus recipere aliquam affectionem generis debiti naturae corporis
Rahm. 47, 15: ويجب أن يكون هذا الوجه غير قابل البتة أثرا من جنس مقتضى طبيعة البدن
- 1 Avic. An.
expetere
– for muqtaḍan: what is required, exigency show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 65, 44: Et quandoquidem propter hunc modum colligationis potest ipsa permutare materiam corporalem ab eo quod expetebat natura eius
Rahm. 200, 17: فإن كان هذا الضرب من التعلق يجعل لها أن تحيل العنصر البدنى عن مقتضى طبيعته
- 1 Avic. An.
عن مقتضى طبيعته – ab eo quod expetebat natura eius Avic. An. 200 / vol. II 65
كان على مقتضى kāna ʿalā muqtaḍā
esse alicuius rei
– for kāna ʿalā muqtaḍā: (+ genit.) to be in accordance with show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 231, 34: Si autem haec infectio fuerit secundi modi
Rahm. 127, 6: فإن كان هذا الانصباغ على مقتضى القسم الأخير
- 1 Avic. An.