show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
قصر qaṣara
brevis esse
– for qaṣara: to be (too) short show/hide quotes-
Mesue Aph. A §4: Vita brevis est ad cognoscendum vires
Troup.: العمر يقصر عن al-ʿumru yaqṣuru ʿan
- 1 Mesue Aph. A
convertere
– for qaṣara: (+ acc. + ilā) to confine s.th. to show/hide quotes-
Avic. Met. 501, 64: si converteremus considerationem nostram ad hoc quod possibilitas essendi dividitur
Marm. 343, 9: وقصرنا التفاتنا إلى ما ينقسم إليه الإمكان فى الوجود
- 1 Avic. Met.
debilis esse
– for qaṣara: (+ ʿan) to fall short of, to be incapable of show/hide quotes-
Avic. Met. 507, 00: et haec est felicitas et miseria animarum quae probantur argumentationibus, quamvis nostrae aestimationes debiles sint ad imaginandum eas nunc
Marm. 348, 4: وهو السعادة والشقاوة الثابتتان بالقياس اللتان للأنفس، وإن كانت الأوهام ههنا تقصر عن تصورهما الآن
- 1 Avic. Met.
defectuosus esse
– for qaṣara: (+ ʿan) to fall short of show/hide quotes-
Avic. Gen. 13, 58: Et idcirco accidit eis natura levitatis et ponderositatis, et alia sunt defectuosa ab eis respectu istarum
Qass. 88, 14: ولذلك هما البالغان فى طبيعة الخفة والثقل، والآخران يقصران عنهما
- 1 Avic. Gen.
diminuere
– for qaṣara: to reduce (trans.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 755a35: quoniam natura quanto diminuit in multitudine tanto augmentat in magnitudine
Brug.: لأن الطباع ما يقصر من الكثرة زاد على العظم
- 1 Aris. Anim. III
قصر qaṣara (or: qaṣṣara)
deficere (or: defficere)
– for qaṣara (or: qaṣṣara): (+ ʿan) to fall short of, to fail to reach s.th., not to be equal to s.th. show/hide quotes-
Avic. Met. 504, 29: Similiter de materia, iam notum est quod ipsa deficit in aliquibus et in ipsa deficiunt perfectiones aliquarum rerum
Marm. 345, 13: وكذلك فأن المادة قد علم من أمرها أنها تعجز عن أمور، وتقصر عنها الكمالات فى أمور
-
Avic. Met. 504, 31: sed a Deo multa supplentur ei quod non est comparatio eorum ad id quod sibi deficit
-
Avic. Gen. 108, 1: sed calefactio aquae … deficit a calefactione terrae quae minus infrigidat per naturam et tardius
Qass. 164, 5: لكن مسخن الماء … فيقصر عن مسخن الأرض الذى هو أقل تبردا، فى الطبع، وإبطاء
-
Avic. Gen. 147, 29: et accidit illi potentiae quod deficiat in sua operatione istius certi temporis
-
Avic. Qual. 79, 82: et < quod > non impeditur per eum dum non deficit dispositum cui pertinet receptio
Qass. 256, 11: ولأنه لا يقصر عنه مستحق مستعد
- 2 Avic. Met.
- 2 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
قصر qaṣura
breviari
– for qaṣura: to be short, to be insufficient show/hide quotes-
Avic. Qual. 40, 91: et, si breviatur [sc. caliditas ] et impeditur a frigore, erit cruditas
Qass. 226, 9: وإن قصرت وعاوقها برد wa-in qaṣurat wa-ʿāwaqahā bardun
- 1 Avic. Qual.
diminui
– for qaṣura: (+ ʿan) to become less than show/hide quotes-
Alpet. ch. 13 §11: Et diximus quod quanto est remotius a motore, tanto magis diminuitur virtus veniens ad ipsam; diminuitur ergo virtus a virtute secundum proportionem in remotione
Gold. 61r, 3: وقلنا إنّ ما بعُد عن المحرك من الأفلاك فإن القوة الواردة عليه من المحرّك تقلّ بحسب بُعده من المحرك فيقصر عن الذى فوقه على تلك النسبة والبعد
- 1 s.v. nuqṣīr(?) Alpet.
اقتصر iqtaṣara
abbreviare
– for iqtaṣara: (+ ʿalā) to be content with show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 48, 1730: Licet ipsi qui abreviaverunt ex scientia totius equationes planetarum per aziget, i.e. per librum, particulares, abreviaverunt rem debilem
Lemay 43, 988: على أنَّ القوم الَّذين اقتصروا من علم الكلّ على التقويم بالزيجات الجُزئية اقتصروا على شىءٍ ضعيف الأصل
- 1 Albu. Intro. JS
accipere
– for iqtaṣara: (+ ʾalā) to content o.s. with show/hide quotes-
Thab. Ann. §32: Ideoque accipiemus ad presens in tempore solaris anni quod inde memoravit Ptholomeus
Morel. 34, 12: ولذلك رأينا أن نقتصر، من زمان سنة الشمس في هذا الموضع، على ما ذكر بطلميوس منه
- 1 s.v. aḫḏ Thab. Ann.
committere
– for iqtaṣara: (+ ʿalā) to confine o.s. to, to content o.s. with show/hide quotes-
Mesue Aph. A §80: Eger uni fideli medicorum commitendus [sic] est
Troup.: ينبغي للمريض أن يقتصر على واحد ممن يوثق به من الأطباء
- 1 Mesue Aph. A
contentus esse
– for iqtaṣara: (+ ʿalā) to confine o.s., to be limited to show/hide quotes-
Avic. Met. 267, 99: vel erit contentus sensu tantum ad hoc ut significet haec omnia
Marm. 181, 15: أو يقتصر على الحس فيكون دالا على جميع ذلك
-
Aver. Ep. Parv. 202va62: et forte non erit contenta anima in otio virtutis
Blum. 82, 11: وربما لم يقتصر فى هذا الفعل على تعطيل بعض القوى
- 1 s.v. contineri Avic. Met.
- 1 s.v. contentus Aver. Ep. Parv.
eligere
– for iqtaṣara: (+ ʿalā) to confine o.s. to, to content o.s. with show/hide quotes-
Mesue Aph. B §80: Egro erit conveniens ut unum tantum physicum eligat
Troup.: ينبغي للمريض أن يقتصر على واحد ممن يوثق به من الأطباء
- 1 Mesue Aph. B
قصر qaṣr
aula
– for qaṣr: (pl. quṣūr) castle show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. IV, li. 71: cum fuerint ei significationes quas diximus, significat quod … vincet in eis … uti formis et sculpturis et picturatione et coloratione et fabricatione civitatum cognitarum et aularum munitarum ingentium et populationibus
Yama.: إذا كانت له [sc. الجوزاء] الدلائل التي وصفنا دلّ على أنّه … يغلب عليهم … استعمال الصور والنقوش والتزويق والأصباغ وبناء المدن المشهورة والقصور المشيّدة الفاخرة والعمارات
-
Albu. Coni. app. I, li. 34: et habet ex locis aulas et portas
- 4 Albu. Coni.
aula regalis
– for qaṣr: (pl. quṣūr) castle show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. IV, li. 71, version c, see fn. 8: cum fuerint ei significationes quas diximus, significat quod … vincet in eis … uti formis et sculpturis et picturatione et coloratione et fabricatione civitatum cognitarum et aularum regalium munitarum ingentium
Yama.: إذا كانت له [sc. الجوزاء] الدلائل التي وصفنا دلّ على أنّه … يغلب عليهم … استعمال الصور والنقوش والتزويق والأصباغ وبناء المدن المشهورة والقصور المشيّدة الفاخرة والعمارات
- 1 Albu. Coni.
aula regia
– for qaṣr: (pl. quṣūr) castle show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. IV, li. 160: et edificabunt civitates et aulas regias et viridaria
Yama.: ويبنون المدن والقصور والبساتين
- 1 Albu. Coni.
brevis
– for qaṣr: shortness, brevity show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 216, 82: Possunt etenim ponere tempus non sensatum eo quod est brevissimum
Rahm. 117, 19: يمكن أن يفرض زمان غير محسوس قصرا yumkinu an yufraḍa zamānun ġayru maḥsūsin qaṣran
-
Avic. An. vol. I 216, 87: duo tempora … sunt non sensata eo quod sunt brevissima
Rahm. 118, 3: فيكون الزمانان … كلاهما غير محسوس قصرا fa-yakūnu l-zamānāni … kilāhumā ġayra maḥsūsin qaṣran
- 2 Avic. An.
زمان غير محسوس قصرا – tempus non sensatum eo quod est brevissimum Avic. An. 117 / vol. I 216
brevitas
– for qaṣr: shortness show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 266, 1812: Ab ascendente quoque ad id quod succedit angulum terre usque ad occiduum significat brevitatem
-
Albu. Coni. tr. II, li. 128: illud significat brevitatem more eorum
Yama.: فإنّ ذلك دليل على قصر مدّتهم
-
Albu. Coni. tr. III, li. 20: quartarum pre brevitate temporis significationum eorum
-
Aris. Anim. II 660b26: in eo quod convenit parvitati et brevitati linguae eius
-
Aris. Anim. III 782a2: pili diversantur multum secundum duritiem et mollitiem et longitudinem et brevitatem
-
Aver. Ep. Parv. 256ra52: In hoc tractatu perscrutatur de causis longitudinis et brevitatis vite
-
Aver. Ep. Parv. 256vb38: Antiqui vero attribuunt longitudinem et brevitatem vite causis accidentalibus
- 1 Albu. Intro. JS
- 7 Albu. Coni.
- 1 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
- 6 Aver. Ep. Parv.
قصور quṣūr
alcaseres (pl.)
– for quṣūr: (pl. of qaṣr) castles show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. IV, li. 160, version c, see fn. c: edificabunt civitates et aulas regias alcaseres et viridaria
Yama.: ويبنون المدن والقصور والبساتين
-
Albu. Coni. app. I, li. 34, version c, see fn. q: Capricornus … habet ex locis aulas, s. alcaserum, et portas et viridaria
Yama.: الجدي له من البلدان الحبشة … وله من البقاع أرضين القصور والأبواب والبساتين
- 3 Albu. Coni.
< Arabic al-qaṣr. Kiesler 1994, no. 205. The Latin term is not documented in MLW, DMLBS and LLNMA.
debilitas
– for quṣūr: shortcoming, lack show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 38, 4: sed sensus caret via comprehensionis istius temporis propter … debilitatem eius ad comprehendendum id, quod est in fine parvitatis
-
Avic. Gen. 126, 55: Accidit ergo ei quaedam debilitas in actione sua propter impediens quae non accideret recipienti magis et minus de impedimento
Qass. 178, 1: فيعرض فى فعله من العائق قصور لا يعرض لما هو أكثر وأقل قبولا للمقاومة
- 1 Alhaz. Opt.
- 1 Avic. Gen.
أقصر aqṣar
brevior
– for aqṣar: shorter; shortest, smallest show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. III, li. 16: nisi quia significationes planetarum inferiorum fuerunt in breviori tempore quam significationes planetarum superiorum
Yama.: تكون في أقصر زمان من takūnu fī aqṣari zamānin min
-
Anar. 5, 2: hoc est: brevior dimensio que coniungit quod est inter duo puncta
Arnz. 1, 8: إنّه اقصر بعد innahū aqṣaru buʿdin
-
Anar. 28, 1: necessario invenitur inter quelibet duo puncta posita brevior dimensio que est inter ea
Arnz. 43, 7: هو اقصر الابعاد بينهما huwa aqṣaru l-abʿādi baynahumā
-
Avic. Met. 167, 13: quam implet aliquid quod est brevius de pleno vel aliquid quod est minus spatium in pleno
- 1 Albu. Coni.
- 12 s.v. brevis qaṣīr Anar.
- 1 s.v. brevius Avic. Met.
قصير qaṣīr
brevis
– for qaṣīr: short show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 75: Factaque est eis ex hac parte significatio super effectum rerum brevium, brevis scilicet temporis atque spatii
-
Albu. Coni. tr. III, li. 23: nisi inferiores et significent accidentia que fiunt in brevibus temporibus
-
Alcab. diff. II, li. 58: nares non equales et breves
-
Avic. An. vol. I 163, 68: in brevi tempore
-
Avic. An. vol. I 163, 70: in brevi tempore
-
Avic. Met. 305, 93: et inductio esse, scilicet esse rei ex re quod est, breve et debile et futurum
-
Avic. Met. 314, 4: et ut debilis, tempore longo, agat quod non aget fortis, tempore brevi
-
Aris. Anim. II 644a20: quoniam quaedam sunt longae alae et quaedam brevis
-
Aris. Anim. II 675a9: et quidam habent stomachum parvum brevem
Kruk: ومنه ما له معدة قصيرة wa-minhu mā lahū maʿidatun qaṣīratun
-
Aris. Anim. III 749a4: Secundum ergo hunc modum erunt viri breves quorum corpora sunt unius cubiti
Brug.: وبهذا النوع يكون الرجال القصار wa-bi-hāḏa l-nawʿi yakūnu l-riǧālu l-qiṣāru
-
Aver. Ep. Parv. 256vb6: necessario habent vitam brevem
-
Avic. Qual. 65, 24: postquam dividitur longo vel brevi tempore
Qass. 245, 10: بعد مفارقته مدة طويلة أو قصيرة baʿda mufāraqatihī muddatan ṭawīlatan aw qaṣīratan
- 3 Albu. Coni.
- 1 Alcab.
- 2 Avic. An.
- 2 Avic. Met.
- 3 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Aver. Ep. Parv.
- 1 Avic. Qual.
brevis staturae
– for qaṣīr: short (of stature) show/hide quotes-
Alcab. diff. II, li. 120: significat ex figuris hominum eum qui habuerit colorem inter croceum et nigrum, tectum tamen rubore, brevis stature
Yama.: تدلّ من صور الناس على … قصير tadullu min ṣuwari l-nāsi ʿalā … qaṣīrin
- 1 Alcab.
breviter
– for qaṣīr: brief show/hide quotes-
Anar. 18, 18: Dicam ergo breviter, sc. quia figure rotunde curviores sunt figuris quarum latera sunt recta
Arnz. 26, 3: فنقول في ذلك قولا قصيرًا fa-naqūlu fī ḏālika qawlan qaṣīran
- 1 Anar.
نقول في ذلك قولا قصيرًا – dicam ergo breviter Anar. 26 / 18
curtus
– for qaṣīr: short show/hide quotes-
Aris. Anim. II 682b22: Et per istam anulositatem congregatur corpus et efficitur curtum postquam fuit longum
Kruk: ومن هذا التحزيز تجتمع اجسادها وتكون قصيرة بعد ان كانت طويلة
-
Aris. Anim. II 695b11: Et ex eis sunt [sc. pisces lati ] qui habent multam carnem, et sunt curti propter eandem causam
Kruk: ومنه ما يكون كثير اللحم ويكون قصيرًا للعلة التي ذكرنا
- 14 Aris. Anim. II
قصر qiṣar
curtitas
– for qiṣar: shortness show/hide quotes-
Aris. Anim. II 694b24: et curtitas pedum non prohibeat a volatu
Kruk: وليس يمنع قصر الرجلين من الطيران شىء
- 1 Aris. Anim. II
قصارة qiṣāra
fullatio
– for qiṣāra: occupation of fulling, trade of the fuller show/hide quotes-
Alcab. diff. II, li. 8, version k, see fn. 28: et [sc. significat ] res viles et laboriosas, si fuerit malus, ut confricationes in balneis et fullones et nautas, id est fu[gi]llationes et navigationes
Yama.: و[sc. يدلّ على] الأشياء الدنيّة إذا كان منحوسا كالتدليك في الحمّامات والقصارة والملاحة
- 1 Alcab.
See DMLBS.
fullo
– for qiṣāra: occupation of fulling, trade of the fuller show/hide quotes-
Alcab. diff. II, li. 8: et [sc. significat ] res viles et laboriosas, si fuerit malus, ut confricationes in balneis et fullones et nautas
Yama.: و[sc. يدلّ على] الأشياء الدنيّة إذا كان منحوسا كالتدليك في الحمّامات والقصارة والملاحة
- 1 Alcab.
تقصير taqṣīr
brevitas
– for taqṣīr: shortness show/hide quotes-
Anar. 29, 3: quod ideo fit ne linearum brevitas in aliquibus figuris nos impediat
Arnz. 45, 2: وذلك لئلا يعوقنا في شيء من الاشكال تقصير الخطّ عن ذلك wa-ḏālika li-allā yaʿūqanā fī šayʾin mina l-aškāli taqṣīru l-ḫaṭṭi ʿan ḏālika
- 1 Anar.
defectus (or: deffectus) (n.)
– for taqṣīr: shortcoming (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 345, 64: Misericordia vero … et tristitia quae provenit ex defectu … sunt accidentia propria agenti
Marm. 234, 2: وأما الشفقة … والغم بما يقع من التقصير … فهى أغراض خاصة للفاعل
- 1 Avic. Met.
diminutio
– for taqṣīr: reduction show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 57: Quia cum defuerit unum ex his, pertinget diminutio perfectionem utrarumque aliarum rerum secundum quod decet res naturales ex his tribus rebus
Yama.: وذلك أنّه متى عدم أحدها لحق التقصير لتكامل الحالتين الآخرتين على حسب ما أوجبته الأمور الطبيعية من الأحوال الثلاثة
- 1 Albu. Coni.
اقتصار iqtiṣār
confisus
– for iqtiṣār: (+ ʿalā) confining o.s. to (n.) show/hide quotes-
Mesue Aph. B §91: Qui in experimentis confisus rationem physicorum dimiserit, a ratione erit semotus
Troup.: متى كان اقتصار الطبيب على التجارب دون القياس خذل
- 1 s.v. iftiṣār Mesue Aph. B
متى كان اقتصار الطبيب على التجارب – Qui in experimentis confisus Mesue Aph. B §91
constrictio
– for iqtiṣār: contractility show/hide quotes-
Kindi Grad. 274, 37: Si autem aliquis nobis obiciat, dicens caliditatem … occupare locum debere quam sit locus quem tenet frigiditas, et hoc causa sue constrictionis
Gauth. 9, 10: ان الحرارة لانبساطها تحل محلات اعظم من محلات البرودة لاقتصارها
- Kindi Grad.
contentus (continere)
– for iqtiṣār: (+ ʿalā) being limited to (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 532, 92: sed conveniunt cum aliquibus vivere contenti consortio eorum tantum
Marm. 364, 13: وقد وقع منه ومن شركائه الاقتصار على اجتماع فقط
- 1 Avic. Met.
All occurrences of contentus derive from the verb continere.
وقد وقع … الاقتصار على اجتماع فقط – sed conveniunt … vivere contenti consortio eorum tantum Avic. Met. 364 / 532
قاصر qāṣir
deesse
– for qāṣir: (+ ʿan) lacking in show/hide quotes-
Avic. Met. 412, 58: multa etiam de perfectionibus sui esse desunt unicuique homini
Marm. 283, 12: فإن أشياء كثيرة من كمالات وجوده قاصرة عنه [sc. الإنسان]
- 1 Avic. Met.
فإن أشياء كثيرة … قاصرة عنه [sc. الإنسان] – multa etiam … desunt unicuique homini Avic. Met. 283 / 412
كان قاصرًا kāna qāṣiran
deesse
– for kāna qāṣiran: (+ ʿan) to be lacking in show/hide quotes-
Avic. Met. 412, 55: Necesse esse est perfectum esse. Nam nihil deest sibi de suo esse et de perfectionibus sui esse
Marm. 283, 11: فواجب الوجود تام الوجود، لأنه ليس شىء من وجوده وكمالات وجوده قاصرًا عنه
- 1 s.v. qāṣir Avic. Met.
مقصور maqṣūr
attributus
– for maqṣūr: (+ ʿalā) confined to show/hide quotes-
Avic. Met. 405, 9: Unus enim inquantum est necesse esse est id per quod est ipse, et eius essentia, et haec intentio est attributa illi, vel propter essentiam illius intentionis, vel propter aliam causam
Marm. 278, 18: وذلك لأن الواحد - بما هو واجب الوجود - يكون ما هو به هو، وهو ذاته؛ ومعناه إما مقصورًا عليه لذات ذلك المعنى، أو لعلة
- 1 Avic. Met.
brevis
– for maqṣūr: shortened show/hide quotes-
Avic. Met. 147, 50: et in vocibus littera vocalis brevis vel littera muta vel syllaba brevis
Marm. 100, 15: ومن الأصوات الحرف المصوت المقصور، أو الحرف الساكن، أو مقطع مقصور wa-mina l-aṣwāti l-ḥarfu l-muṣawwitu l-maqṣūru awi l-ḥarfu l-sākinu aw maqṭaʿun maqṣūrun
- 2 Avic. Met.
مقصّر muqaṣṣir
abbreviare
– for muqaṣṣir: (+ ʿalā) shortening show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 23, 7: haec virtus … nec vincit eam [sc. animam ] nec abbreviat ei tempus contemplandi
Rahm. 175, 17: ولم تغلبها [sc. النفسُ القوةَ] مقصرة عليها زمان الاستثبات
- 1 Avic. An.
مقصرةً عليها زمان الاستثبات – nec abbreviat ei tempus contemplandi Avic. An. 175 / vol. II 23
defectuosus
– for muqaṣṣir: incapable person, careless person (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 132, 9: Quod autem habebant pro concesso in illa dubitatione quod ignis simplex esset remissior alio, istud non dicunt nisi defectuosi in scientia
Qass. 183, 7: وأما ما أخذ فى التشكك كالمتسلم من فتور النار البسيطة فأمر لا يقول به إلا المقصّر فى الصناعة
- 1 Avic. Gen.
مقتصر muqtaṣir
deditus
– for muqtaṣir: (+ ʿalā) confined to show/hide quotes-
Avic. Met. 393, 65: Universitas igitur alterationum comprehensa est, quarum omnis ordo deditus est duobus extremis ab uno quorum fit reversio in alterum
Marm. 270, 3: فتكون جملة التغيرات محصورة، وكل طبقة منها مقتصرة على طرفين نرجع بأحدهما على الآخر
- 1 Avic. Met.
egens
– for muqtaṣir: (+ ʿalā) restricted to, limited to show/hide quotes-
Avic. Met. 154, 83: Color igitur iste inquantum est color iste vel non est egens subiecto, vel est egens aliquo proprio subiecto
Marm. 105, 6: فهذا اللون من حيث هو هذا اللون إما غنى عن الموضوع، وإما مقتصر على موضوع واحد
- 1 Avic. Met.
مستقصر mustaqṣir
brevis
– for mustaqṣir: regarded as short show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 216, 85: sicut comparatio brevis spatii ad longum
Rahm. 118, 3: نسبة المسافة المستقصرة إلى المسافة المستبعدة nisbatu l-masāfati l-mustaqṣirati ilā l-masāfati l-mustabʿidati
- 1 Avic. An.