show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
رسم rasama
assignare
– for rasama: to describe show/hide quotes-  
Albu. Coni. tr. VIII, li. 151, version c, see fn. 7: assignabo in hac differentia positiones orbiculares
Yama.: ولنرسم في هذا الفصل الأوضاع الفلكية
 
- 1 Albu. Coni.
 
circumducere
– for rasama: to draw (a circle) show/hide quotes-  
Anar. 16, 20: equales quoniam spatium quod est inter duos pedes circini ex cuius circumductione fit circulus
Arnz. 22, 9: الذي يرسم به الدائرة allaḏī yarsumu bihī l-dāʾirata
 -  
Anar. 32, 10: et circumducam supra centrum B cum spatio BA circulum AEZH
Arnz. 50, 4: النرسم على مركز ب وببعد .ب ا. دائرة .ا هـ ز ح. wa-l-narsum ʿalā markazi B wa-bi-buʿdi BA dāʾirata AHZḤ
 
- 2 Anar.
 
describere
– for rasama: to describe, to put down in writing, to draw show/hide quotes-  
Albu. Coni. tr. VIII, li. 185: Et quia, Deo auxiliante, iam descripsimus positiones orbium in temporibus inceptionum trium et fuerit ab impressionibus eorum universalibus
Yama.: فإذ قد رسمنا أوضاع الفلك في أزمان البوادئ الثلاثة الكائن عن تأثيراتها الكلّيات
 -  
Alcab. diff. I, li. 97: Et propter diversitatem eorum graduum et gravitatem eorum memorie descripsimus eos in tabula ut levius esset opus
 -  
Kindi Som. 12, 5: Tu … quaesivisti ut describam tibi quid sit somnus et quid visio
Rīda 293, 5: سألْتَ … أنْ أرسم لك ما النوم وما الرؤيا
 -  
Avic. An. vol. I 35, 32: Quod autem intelligitur de perfectione prima, quam descripsimus, prohibet ut praecedat eam essentialiter alia perfectio
 -  
Avic. An. vol. I 80, 19: melius esset accipere perfectionem primam necessariam tantum in descriptione secunda cum volumus describere animam
Rahm. 40, 6: لكان الأحسن أن يجعل كل أول شرطا مذكورا فى رسم الثانى إن أردنا أن نرسم النفس
 -  
Avic. Met. 4, 55: et quod tres proprietates per quas describitur sapientia, sunt proprietates unius magisterii
Marm. 3, 12: وأن الصفات الثلاث التى رُسم بها الحكمة هى صفات صناعة واحدة
 -  
Avic. Met. 287, 16: cum enim homo definitur aut describitur, secundum hoc quod est individuum integrum humanum
Marm. 191, 13: فإذا حد أو رسم الإنسان من حيث هو شخص كامل إنسانى
 -  
Alpet. ch. 1 §12: et quod cum hoc toto est super duos polos circuli quem describit Sol per suum motum solum
Gold. 4r, 6: وأنها مع ذلك على قطبي الدائرة التي ترسمها الشمس بحركتها وحدها
 -  
Aver. Ep. Parv. 195vb29: est illud quod pictor describit in pariete
Blum. 41, 2: انما هو ما يرسمه الراسم من ذلك فى الحافظ
 -  
Aver. Ep. Parv. 256va56: secundum quod descriptum est in arte conservandi sanitatem
Blum. 102, 11: على ما رسم فى صناعة الحافظة للصحة
 -  
Aver. MC Int. diff. I, 19, 243: Iamque describitur etiam oratio simplex per hoc quod est dictio significans quod aliquid est inventum aut non inventum
Butt. 69, 9: وقد يرسم أيضا الحكم البسيط بأنه لفظ يدل على أن الشىء موجود أو غير موجود
 
- 1 Albu. Coni.
 - 1 Alcab.
 - 1 Kindi Som.
 - 2 Avic. An.
 - 2 Avic. Met.
 - 1 s.v. rasm Alpet.
 - 7 Aver. Ep. Parv.
 - 1 s.v. describi Aver. MC Int.
 
designare
– for rasama: to draw (sc. a line) show/hide quotes-  
Avic. Met. 127, 72: Quod autem dicunt quod punctus designat lineam suo motu est quiddam quod dicitur ad imaginandum
Marm. 87, 17: والذى يقال إن النقطة ترسم بحركتها الخط فإنه أمر يقال للتخيل
 
- 1 Avic. Met.
 
dicere
– for rasama: to describe show/hide quotes-  
Anar. 32, 4: et ideo dixerunt quod petitiones sunt quinque
Arnz. 49, 14: ولذلك رسمت المصادرات بأنّها خمس
 
- 1 Anar.
 
رُسم rusima
habere pro descriptionibus
– for rusima: to be described show/hide quotes-  
Avic. Gen. 112, 12: sed, quia albedo et nigredo sunt duo extrema, habent pro descriptionibus fortitudinem faciendi impressionem in visu, et esset hominum considerare et mensurare simile in mediis
Qass. 167, 9: لكنه إذا كان السواد والبياض طرفين رسما بسهولة لتأثيرهما فى الإبصار على الاطلاق الذى يحتاج أن يقدَّر مثله من الأوساط
 
- 1 Avic. Gen.
 
ارتسم irtasama
describi
– for irtasama: to be imprinted, to be impressed; to be described show/hide quotes-  
Avic. An. vol. I 87, 12: Sed apprehendere non operando, hoc est cum forma aut intentio describitur in vi tantum
 -  
Avic. An. vol. II 8, 97: cum anima pertinaciter negat esse res quae non imaginantur nec describuntur in ea et omnino non vult credere eas esse
Rahm. 166, 18: من جملتها حمله النفس على أن تمنع وجود أشياء لا تتخيل ولا ترتسم فيه وتأبيها التصديق بها
 -  
Avic. Met. 426, 46: an sint in intelligentia vel in anima, ut, cum primus intelligit hanc formam, describatur in qualibus earum
 -  
Avic. Met. 489, 28: tunc ab hoc separato fluet forma propria et describetur in illa materia
 -  
Aver. Ep. Parv. 191vb47: Et fuit tale ut in eo describantur forme sensibilium
Blum. 5, 6: وانما كانت آلتها بهذه الصفة ليرتسم فيها صور محسوساتها
 -  
Aver. Ep. Parv. 192vb67: quod iste linee et figure non possunt describi
Blum. 22, 9: ان هذه الخطوط والاشكال المؤثرة فى الابصار لا يمكن ان ترتسم
 
- 26 also s.v. describere Avic. An.
 - 4 Avic. Met.
 - 3 s.v. describere Aver. Ep. Parv.
 
imaginari
– for irtasama: (+ fī) to be impressed in (sc. imagination) show/hide quotes-  
Avic. An. vol. I 82, 45: quae vis, cum imaginatur in imaginatione, … imperat alii virtuti moventi ut moveat
Rahm. 41, 7: وهى القوة التى إذا ارتسمت فى التخيل … بعثت القوة المحركة الأُخرى التى نذكرها على التحريك
 
- 1 Avic. An.
 
imprimi
– for irtasama: (+ fī) to be impressed in, to be inscribed in show/hide quotes-  
Avic. Met. 31, 3: Dicemus igitur quod res et ens et necesse talia sunt quod statim imprimuntur in anima prima impressione
Marm. 22, 11: فنقول: إن الموجود، والشيء، والضروري، معانيها ترتسم فى النفس ارتسامًا أوليًا
 -  
Avic. Met. 327, 82: Cum enim in imaginatione vel in cogitatione rationali fuerit impressa forma aliqua
Marm. 221, 2: فإذا ارتسم فى التخيل أو فى الفكر النطقى صورة ما
 
- 2 Avic. Met.
 
رسم rasm
circumducere
– for rasm: drawing (n.) show/hide quotes-  
Anar. 37, 5: sicut in figura prima ad protrahenda latera trianguli equilateri et ad circumducendos circulos cum quibus opus trianguli et probatio ipsius completur
Arnz. 58, 8: وذلك مثل ما في الشكل الأوّل من … رسم الدوائر التي يكون بها صنعة المثلّث wa-ḏālika miṯla mā fī l-šakli l-awwali min … rasmi l-dawāʾiri llatī takūnu bihā ṣunʿatu l-muṯallaṯi
 
- 1 s.v. rasama Anar.
 
descriptio
– for rasm: description (e.g. contr. of definition); design, drawing; impression show/hide quotes-  
Kindi Som. 13, 19: Somnus igitur cum integritate descriptionis est cum dimittit vivus, fixus secundum naturas suas in sanitate, usum omnium sensuum, per naturam
Rīda 295, 1: فإذَنْ النوم بتكميل الرسم هو تركُ الحىّ الثابت على طباعه فى الصحة استعمالَ الحواس بالطبع
 -  
Thab. Fig. GC §35, Bjö. 11, 18: secundum illud exemplum quo declaratur in descriptione linearum rectarum, quae sunt in superficie
Lorch 60, 112: على ذلك المثال الذى بين به فى رسم الخطوط المستقيمة التى فى السطح
 -  
Avic. Log. 2va57: Unum enim eorum est diffinitio et aliud descriptio et aliud exemplum et aliud quod est signum et aliud est nomen sicut postea declarabitur
Madk. 18, 5: لأنَّ منه حدَّا، ومنه رسما، ومنه مثالا، ومنه علامة، ومنه اسما، على ما سيتضح لك
 -  
Avic. Log. 9vb40: In descriptione autem per negationem tertia singularia accidentium conveniunt
Madk. 87, 4: وأما الرسم السلبى الثالث، فإنّ الشخص من الأعراض يشارك فيه
 -  
Avic. An. vol. I 80, 18: melius esset accipere perfectionem primam necessariam tantum in descriptione secunda cum volumus describere animam
 -  
Avic. An. vol. I 246, 76: ideo quod est [sc. lux ] recipiens aliquid de descriptionibus et de formis ad transferendum eas ad aliud ullo modo
 -  
Avic. Met. 71, 36: Quapropter vera descriptio corporis haec erit: corpus est substantia
 -  
Avic. Met. 128, 82: Et ita secundum quod fuerit principium lineae erit puncti secunda descriptio
 -  
Nico. Plan. §90: Et non posuimus haec omnia nisi propter syllogismos et exempla et descriptiones
Dross.: وانما جعلنا هذه الاشياء قياسات ومثالا ورسما
 -  
Aver. MC Gen. 168rb31: Et hoc manifestum est ex descriptionibus eorum
 -  
Aver. Ep. Parv. 196ra12: descriptio eius presentatur ab ymaginativa
Blum. 44, 2: ورسمها تحضره المتخيلة
 -  
Aver. Ep. Parv. 201rb11: ideo habent introitum in descriptione sompni
Blum. 56, 5: كانت هذه الاشياء ايضا لها مدخل فى رسم النوم
 -  
Aver. MC Int. diff. I, 15, 192: sicut de modis orationum imperfectarum que sunt diffinitiones et descriptiones, loquitur in libro Demonstrationis
 -  
Aver. MC Int. diff. II, 73, 445: aut sit manifestatio illa non ex parte significationis nominis, sed ex parte significationis diffinitionis aut descriptionis
 -  
Avic. Gen. 104, 4: De quibus sunt definitiones quattuor qualitatum et descriptiones earum
 -  
Avic. Gen. 118, 47: Sed sequitur quod in definitionibus et descriptionibus accipiatur quod est magis notum quam illud aliud quod quaerimus
 
- 1 Kindi Som.
 - 1 Thab. Fig. GC
 - 25 Avic. Log.
 - 5 Avic. An.
 - 13 Avic. Met.
 - 1 Nico. Plan.
 - 1 Aver. MC Gen.
 - 5 Aver. Ep. Parv.
 - 6 Aver. MC Int.
 - 2 Avic. Gen.
 
descriptum
– for rasm: impression show/hide quotes-  
Aver. Ep. Parv. 195vb42: deinde distinxerit distinguens intentionem illius forme a suo descripto
Blum. 41, 11: ثم يميز المميّز معنى تلك الصورة من رسمها
 
- 1 Aver. Ep. Parv.
 
designatio
– for rasm: chart show/hide quotes-  
Aver. MC Int. diff. III, 81, 109: Ponamus ergo oppositas ipsarum in latitudine tabule et consequentes quasdam sub quibusdam; et perveniet illud secundum hanc designationem
Butt. 109, 13: فلنضع المتقابلات منها فى عرض الصفح والمتلازمات بعضها تحت بعض فيأتى ذلك على هذا الرسم
 
- 1 Aver. MC Int.
 
discretio
– for rasm: (pl. rusūm) impression show/hide quotes-  
Avic. An. vol. I 147, 28: Unde videtur quod discretiones odorum in anima ipsius sunt debiles
Rahm. 77, 4: بل يكاد أن تكون رسوم الروائح فى نفسه رسوما ضعيفة
 
- 1 Avic. An.
 
Goichon 1938, no. 276.
ارتسام irtisām
descriptio
– for irtisām: impression show/hide quotes-  
Avic. An. vol. I 273, 23: Et hoc est sicut simulacrum quod semel describitur ex sole in aqua stagnante et quieta, et quod describitur ex sole, fluctuante, descriptione iterata
Rahm. 155, 6: وهذا مثل الشبح المرتسم من الشمس فى الماء الراكد الساكن مرة واحدة والمرتسم منها فى المتموج ارتساما متكررا
 -  
Avic. An. vol. II 45, 45: Imaginatio etenim non potest imaginari nisi forma imaginabilis descripta fuerit in ea in corpore, descriptione quae sit communis virtuti et corpori
 
- 4 Avic. An.
 
impressio
– for irtisām: impression, imprinting (e.g. in the soul) show/hide quotes-  
Avic. Met. 31, 3: Dicemus igitur quod res et ens et necesse talia sunt quod statim imprimuntur in anima prima impressione
Marm. 22, 12: فنقول: إن الموجود، والشيء، والضروري، معانيها ترتسم فى النفس ارتسامًا أوليًا
 -  
Avic. Met. 426, 55: et similiter est dispositio de esse illorum intellectorum; quamvis enim eorum impressio sit in una re eorum
Marm. 293, 12: كذلك يكون الحال فى وجود تلك المعقولات، وإن كان ارتسامها فى شىء، واحد
 
- 2 Avic. Met.
 
impressus
– for irtisām: impression show/hide quotes-  
Avic. An. vol. II 153, 13: ut accendatur ingenio ad recipiendum omnes quaestiones ab intelligentia agente, aut subito, aut paene subito, firmiter impressas, non probabiliter
Rahm. 249, 21: إلى أن يشتعل حدسا أعنى قبولا لها من العقل الفعال فى كل شىء وترتسم فيه الصور التى فى العقل الفعال إما دفعة وإما قريبا من دفعة ارتساما لا تقليديا
 
- 1 s.v. imprimere Avic. An.
 
ارتساما لا تقليديا – firmiter impressas, non probabiliter Avic. An. 249 / vol. II 153
مرسوم marsūm
apparere in figura
– for marsūm: drawn (of a figure, geom.) show/hide quotes-  
Anar. 32, 8: ADB comprehendant superficiem, sicut in figura apparet
Arnz. 50, 3: .ا د ب. المستقيمان بسطح على ما هو مرسوم
 
- 1 s.v. rusima Anar.
 
على ما هو مرسوم – sicut in figura apparet Anar. 50 / 32
descriptum
– for marsūm: described (n.) show/hide quotes-  
Avic. Met. 277, 15: de descripto vero non est certus an semper sit vel descriptionem de eo semper praedicari
Marm. 189, 10: ولكن المرسوم لا يوثق بوجوده ودوام قول الرسم عليه
 -  
Avic. Met. 420, 12: erit tunc intellectui via ad illud descriptum
Marm. 288, 16: كان للعقل إلى ذلك المرسوم سبيل
 
- 2 Avic. Met.
 
designatus
– for marsūm: (+ li) assigned to show/hide quotes-  
Avic. An. vol. I 273, 17: ita quod pars apprehendens pertransit terminum suum qui est ei designatus naturaliter
Rahm. 155, 2: حتى يتقدم الجزء المدرك مركزه المرسوم له فى الطبع
 
- 1 Avic. An.
 
مرتسم murtasim
describi
– for murtasim: impressed, imprinted show/hide quotes-  
Avic. An. vol. I 273, 21: Et hoc est sicut simulacrum quod semel describitur ex sole in aqua stagnante et quieta
Rahm. 155, 4: وهذا مثل الشبح المرتسم من الشمس فى الماء الراكد الساكن مرة واحدة
 -  
Avic. An. vol. II 45, 47: forma enim Socratis, quae describitur in imaginatione secundum eius figuram et eius lineamenta
Rahm. 188, 18: فإن الصورة المرتسمة فى الخيال من صورة شخص زيد على شكله وتخطيطه
 -  
Avic. Met. 510, 73: quod sua perfectio animae rationalis est ut fiat saeculum intelligibile, et describatur in ea forma totius
Marm. 350, 8: إن النفس الناطقة كمالها الخاص بها أن تصير عالما عقليا مرتسما فيها صورة الكل
 
- 3 s.v. describere Avic. An.
 - 1 Avic. Met.
 
أن تصير [sc. النفس] عالما عقليا مرتسما فيها صورة الكل – ut fiat [sc. anima ] saeculum intelligibile, et describatur in ea forma totius Avic. Met. 350 / 510
descriptio
– for murtasim: impressed (n.) show/hide quotes-  
Avic. Met. 520, 85: causa enim essentialis est haec descriptio
Marm. 356, 18: فإن السبب الذاتى هو هذا المرتسم
 
- 1 Avic. Met.
 
descriptum
– for murtasim: imprinted (n.) show/hide quotes-  
Avic. An. vol. I 274, 37: omne autem descriptum habet aliquod tempus existendi quousque deleatur
Rahm. 155, 17: ولكل مرتسم زمان ثبات إلى أن ينمحى
 
- 1 Avic. An.
 
descriptus
– for murtasim: impressed show/hide quotes-  
Avic. An. vol. II 51, 35: erit ergo corporalis et forma erit descripta in corpore
 -  
Avic. Met. 520, 79: Forma enim quae videtur in somnis vel quae sentitur in vigilia, sicut tu nosti, non est nisi descripta in anima
Marm. 356, 14: وليست الصورة التى ترى فى المنام، بل ولا التى تحس فى اليقظة، كما علمت، إلا المرتسمة فى النفس
 -  
Avic. Met. 520, 82: sed non facit delectari nec noceri certe nisi hoc quod est descriptum in anima
Marm. 356, 16: وأنما يلذ ويؤذى بالحقيقة هذا المرتسم فى النفس
 
- 1 Avic. An.
 - 2 Avic. Met.
 
impressus
– for murtasim: inscribed, impressed show/hide quotes-  
Avic. Met. 327, 84: aliquando vero ipsa forma impressa in imaginatione vel in cogitatione erit ipsemet finis ad quem pervenit motus
Marm. 221, 4: فربما كانت الصورة المرتسمة فى التخيل أو الفكر هى نفس الغاية التى تنتهى إليها الحركة
 -  
Avic. Met. 426, 57: Cum autem illa impressa in illa re fuerint de intellectis principaliter
Marm. 293, 14: وإذا كانت تلك الأشياء المرتسمة فى ذلك الشىء من معلولات الأول
 
- 2 also s.v. impressum Avic. Met.