show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
غيّر ġayyara
alterare
– for ġayyara: to change (trans.), to make different, to modify show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 758: Et in revolutione anni .61. convenerunt in Cancro et aspexit eos Iupiter, et non alteratum est regnum, verumtamen fuit guerra filii Alzabir
Yama.: وفي دور سنة إحدى وستّين اجتمعا في السرطان ونظر إليهما المشتري فلم يغيّر الملك غير أنّه كانت فتنة ابن الزبير
-
Albu. Coni. tr. II, li. 987: et precipue si fuerit cadens ab eo Iupiter; quoniam alterabuntur per eum res
-
Avic. Met. 270, 64: determinatio enim non alterat sed certificat
-
Aris. Anim. II 674a17: fuerunt quaedam istorum membrorum ad recipiendum cibum qui intrat corpus, ad alterandum ipsum
Kruk: فبعض هذه الاعضاء تقبل الطعام الدخيل فى الجسد وتغيره
-
Aris. Anim. II 686a31: Quoniam pondus gravat motum intellectus, et alterat sensum communem
-
Aris. Anim. III 762b15: Manifestum est ergo quod calor terrae et maris digerit et alterat et distinguit et sustentat corpora istorum modorum
- 2 s.v. alterari Albu. Coni.
- 1 Avic. Met.
- 3 Aris. Anim. II
- 1 s.v. taġayyara Aris. Anim. III
commutare
– for ġayyara: to change show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 139, 99: Si autem commutaveris hoc et ordinaveris aliter intentiones formatas
-
Avic. Met. 72, 56: postea, si commutaveris ipsam figuram, nulla earum remanebit in effectu
Marm. 50, 18: ثم إذا غيرت ذلك الشكل لم يبق شىء منها بالفعل
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
غاير ġāyara
aliari
– for ġāyara: to be other, to be distinct show/hide quotes-
Avic. Met. 351, 41: Aliud vero differt a diverso in hoc quod diversum est id quod differt a quolibet, aliud vero est id quod aliatur essentialiter
Marm. 237, 13: والغير يفارق المخالف بأن المخالف مخالف بشىء، والغير قد يغاير بالذات
- 1 Avic. Met.
The Latin term is not documented in MLW, DMLBS and LLNMA.
alius esse
– for ġāyara: (+ acc.) to be different from show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 106, 53: Si autem anima esset tantum absque corpore, una anima non posset esse alia ab alia numero
Rahm. 224, 3: وأما إذا أمكن أن تكون النفس موجودة ولا بدن فليس يمكن أن تغاير نفس نفسا بالعدد
- 1 Avic. An.
(الذي) يغاير (allaḏī) yuġāyiru
diversitas
– for (allaḏī) yuġāyiru: which is other, which is different show/hide quotes-
Avic. Met. 280, 74: per differentiam quae intelligitur esse intentio diversitatis suae essentiae et suae quidditatis
Marm. 176, 16: بفصل فى العقل، هو معنى يغاير ذاته وماهيته
- 1 Avic. Met.
تغيّر taġayyara
alterari
– for taġayyara: to change, to undergo a change show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. IV, li. 77: deinde fugient ad alienas civitates et alterabitur esse eorum
-
Ps.-Fara. Flos 318: neque alteratur ex dispositione ad dispositionem
Cruz Her. li. 62: ولا يتغيّر من حال الى حال
-
Avic. Met. 73, 75: sed corporeitas eius quam diximus non permutetur nec alteretur
-
Avic. Met. 323, 95: Cum vero alteratur et praecipue cum non invenitur privatio in nomine, dicitur quod est ex subiecto
-
Aris. Anim. II 649a28: quoniam cito alterantur et mutantur per ignem in actu
Kruk: لانها تتغير عاجلا وتنتقل الى فعل النار
-
Aris. Anim. II 653a7: et cum pervenit ad aerem continentem terram, scilicet aerem frigidum, sustentabitur et alterabitur, et fiet aqua propter frigiditatem
-
Aris. Anim. III 716b4: Et debemus scire quod si modicum alteretur in principio et primo, alterabitur multum ex eo quod ipsum sequitur post
Brug.: وينبغى لنا ان نفهم انه اذا تغيّر شىء يسير من البادئ الاوّل يتغيّر بتغيّره اشياء كثيرة من الذى بعد ذلك الاوّل
-
Aris. Anim. III 785b12: pili autem non alterabuntur cum alteratione cutis
-
Aver. MC Gen. 155vb56: corpora … alterantur secundum transmutationem in accidentibus contingentibus eis
- 1 Albu. Coni.
- 1 Ps.-Fara. Flos
- 3 Avic. Met.
- 3 Aris. Anim. II
- 11 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Gen.
corrumpi atque mutari
– for taġayyara: to change (intr.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 99, 492: invenimus tamen eas corrumpi atque mutari omni anno in augmentatione seu diminutione
Lemay 164, 262: فإنَّا قد نجدها يتغيّر في كلِّ سنةٍ الى الزيادة والنقصان
- 1 Albu. Intro. JS
diversari
– for taġayyara: to vary (intr.) show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 24, 37: Et iam declaratum est quod centrum istius lineae non diversatur respectu totius visus
Sabra II 2b, 18: وتبين أيضًا أن هذا الخط ليس يتغير وضعه عند جملة البصر
- 1 Alhaz. Opt.
تغيّر وانتقل taġayyara wa-ntaqala
alterari
– for taġayyara wa-ntaqala: (+ ilā) to change and turn to show/hide quotes-
Aris. Anim. III 787b20: Et omnia animalia castrata alterantur in naturam feminarum, propter ergo debilitatem nervorum erunt voces animalium castratorum similes vocibus feminarum
Brug.: وجميع الحيوان الذى يخصى يتغيّر وينتقل الى طباع الاناث فلحال ضعف واسترخاء العصب تكون اصوات الحيوان الذى يخصى شبيهة باصوات الاناث
- 1 Aris. Anim. III
(الذي) يتغيّر (allaḏī) yataġayyaru
alteratus
– for (allaḏī) yataġayyaru: which is altered, which undergoes a change show/hide quotes-
Aris. Anim. III 736b27: quoniam corpus est superfluitas cibi alterati
Brug.: لأن الزرع فضلة غذاء تتغيّر
- 1 Aris. Anim. III
تغيّر … وتبدّل taġayyara … wa-tabaddala
alterari
– for taġayyara … wa-tabaddala: to alter and change (intr.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 785b10: sed color cutis potest alterari propter suam debilitatem ex sole et ventis in nigredinem
Brug.: بل يتغيّر لون الجلد ايضا لضعفه، ويتبدّل لونه [ويكون] من الشمس ومن الرياح الى السواد
- 1 Aris. Anim. III
تغاير taġāyara
alteritas est
– for taġāyara: to differ from each other show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 106, 50: Ergo non est alteritas nisi secundum receptibile suae essentiae
Rahm. 224, 1: فإذن إنما تتغاير [sc. الأنفس] من جهة قابل الماهية
- 1 Avic. An.
غير ġayr
a, ab
– for ġayr: different, other show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 73, 29: principium alterius ab illo
-
Avic. An. vol. I 81, 30: quae est vis convertens corpus a corporeitate in qua erat in similitudinem corporis in quo est
Rahm. 40, 15: وهى قوة تحيل جسمًا غير الجسم الذي هي فيه إلى مشاكلة الجسم الذي هي فيه
-
Aver. MC Int. diff. I, 14, 180: preter quod inveniatur illa significatio in alia dictione ab illa
Butt. 66, 3: من غير أن توجد تلك الدلالة في لفظ آخر غيره
- 2 Avic. An.
- 1 Aver. MC Int.
في لفظ آخر غيره – in alia dictione ab illa Aver. MC Int. 66 / diff. I, 14
absque
– for ġayr: different, other; not show/hide quotes-
Avic. Met. 73, 70: Et haec omnia considerantur in eo absque consideratione corporeitatis quam assignavimus
Marm. 51, 8: وهذا الاعتبار له غير اعتبار الجسمية التى ذكرناه
-
Avic. Met. 233, 28: scilicet quantum ad definitionem suam et intellectum suum absque consideratione omnium aliorum quae comitantur illud
Marm. 153, 1: أي باعتبار حده ومعناه، غير ملتفت إلى أمور أخرى تقارنه
-
Mesue Aph. B §110: Parum diversificantur ventositates in corporibus que absque vapore sunt
Troup.: الرياح في الأجسام غير البخارات، وقل من يفرق بينهما
- 2 s.v. bi-/min ġayr Avic. Met.
- 1 Mesue Aph. B
alienus
– for ġayr: other, different show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. IV, li. 77: erit apparitio insurgentium in Armenia et interficient se adinvicem, deinde fugient ad alienas civitates
Yama.: ويكون ظهور الخوارج بأرمينية ويقاتل بعضهم بعضا ويهربون إلى غير مدنهم
-
Avic. An. vol. I 194, 62: et quaedam [sc. corporum ] videntur propter qualitatem alienam quae dixit esse translucentia
-
Avic. An. vol. I 199, 29: et quia translucens non videtur nisi per colorem alienum
Rahm. 107, 16: ولأن المشف لا يرى إلّا بلون غيره
- 1 Albu. Coni.
- 2 Avic. An.
ويهربون إلى غير مدنهم – deinde fugient ad alienas civitates Albu. Coni. tr. IV, li. 77
alietas
– for ġayr: other (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 30, 73: ideo oportet ut loquamur de unoquoque istorum et de oppositis eorum, eo quod comparantur multitudini, sicut dissimile, non eiusdem generis, inaequale, defiguratio et alietas omnino
Marm. 21, 11: فيجب أن نتكلم فى كل واحد من هذه ومقابلاتها، وأنها مناسبة للكثرة مثل الغير الشبيه، وغير المساوى، وغير المجانس، وغير المشاكل، والغير بالجملة
- 1 Avic. Met.
aliter … nisi
– for ġayr: s.th. other show/hide quotes-
Avic. Met. 438, 82: quomodocumque enim fuerit, suum fieri pendebit ex motu, nec potest aliter esse nisi sic
Marm. 301, 19: فإنه كيف كان، فحدوثه متعلق بالحركة، لا يمكن غير هذا
- 1 Avic. Met.
لا يمكن غير هذا – nec potest aliter esse nisi sic Avic. Met. 301 / 438
alius
– for ġayr: another, other; different; s.th. different, s.th. else show/hide quotes-
Mesue Aph. A §15: ne sis igitur temerarius in medicina forti, que illam [sc. figuram ] dissolvat, et aperiendo corpus in aliam mutet
Troup.: فلا تهجم بالعلاج بالأشياء القوية التي تحيل التركيب وتفتح الجسم وتحلله وتخلخله فينتقض التأليف الى تأليف غيره
-
Mesue Aph. A §110: Fumus in corpore aliud est quam ventus, quod pauci noverunt discernere
Troup.: الرياح في الأجسام غير البخارات، وقل من يفرق بينهما
-
Albu. Coni. tr. I, li. 4: Hic est liber in quo continentur plura collectiva de significationibus individuorum superiorum … de presentia scilicet eorum respectu ascendentium inceptionum coniunctionalium et aliorum
-
Albu. Coni. tr. II, li. 224: Et si fuerit cum eo in signo et continuatio eius fuerit cum alio non in suo signo
-
Alcab. diff. IV, li. 78: Quod si non aspexerint hilesg, non poterit locus ille esse hilesg et tunc queres hilesg ab alio
-
Alcab. diff. IV, li. 83: ponebant eum quodchodeuh, et non considerabant alium preter eum
Yama.: جعله كدخذاه ولم يلتفت إلى غيره
-
Ps.-Fara. Flos 317: et quando invenitur fit necesse esse per aliud
Cruz Her. li. 41: وإذا وجد صار واجب الوجود بغيره
-
Ps.-Fara. Flos 317: neque ut sit esse eius per aliud
-
Anar. 7, 15: in aliis vero lineis non contingit sic
Arnz. 6, 2: وغيره من الخطوط لا يقع فيه ذلك
-
Anar. 9, 29: Sed secundum hoc quod videtur ex hoc quod alias superficies dimisit
-
Avic. An. vol. I 264, 61: sicut est motus ex quo accidit in aliquod corpus calor quod, cum caluerit, ex calore illius accidet motus alius a primo motu numero
Rahm. 148, 11: فإنها [sc. الحركة] تحدث فى جرم شىء سخونة فتسخن الشىء، ثم تلك السخونة تحدث حركة غير الحركة الأولى بالعدد
-
Avic. An. vol. II 18, 51: Isti habent in vigiliis quod alii in somnis
-
Avic. Met. 13, 46: non est necesse illud proprie fieri vel naturale vel disciplinale vel morale vel aliquid aliorum
Marm. 10, 8: فإنه ليس يحتاج الموجود … إلى أن يتخصّص طبيعيًا أو تعليميًا أو خلقيًا أو غير ذلك
-
Avic. Met. 550, 90: nisi tempus fecerit debere non esse aliam legem nisi illam quae descendit
-
Ibn Tum. 110c, 22: Cum autem absolute comprehenditur eius essentia, scitur quod non habet secum alium in regno suo
-
Aris. Anim. II 639a10: et alius erit doctus et sapiens naturarum alterius rei proprie
Kruk: وغيره يكون اديبا وعالما بطباع شىء آخر خاصة
-
Aris. Anim. II 654b31: deinde componunt super ipsum lutum vel aliam materiam
Kruk: ثم يركبون عليه الطين او غيره من الهيولى
-
Aris. Anim. III 734a28: verbi gratia quia cor non facit epar neque epar facit aliud
-
Aris. Anim. III 765b14: sed principium movens si potest facere hoc per se aut per aliud
-
Aver. MC Gen. 155ra40: generatio simplex alia est ab alteratione
Eich. 4, 6: إنّ الكون المطلق غير الاستحالة
-
Aver. MC Int. diff. I, 8, 96: Et propter illud significat semper intentionem de cuius proprietate est ut predicetur de alio
-
Aver. MC Int. diff. I, 10, 121: et est quod semper significat id de cuius proprietate est ut predicetur de alio predicatione alicuius de subiecto aut in subiecto
-
Alhaz. Opt. 10, 15: Et nullum punctorum, quorum formae perveniunt ad glacialem super lineas refractas, est dignius alio ex formis refractis
Sabra I 90a, 6: وليس واحدة من النقط التي تصل صورها إلى الجليدية على الخطوط المنعطفة أوْلى من غيرها من الصور المنعطفة
-
Avic. Gen. 75, 22: quod illa forma non sedit in materia quae non possit eam servare, vel aliam rationem ab ista de causis qualitatum
Qass. 137, 16: وأن الصورة لا تحل مادة لا تستحفظها، أو غير هذا من العلل والمعاذير
- 2 Mesue Aph. A
- 36 Albu. Coni.
- 2 also s.v. alius preter eum Alcab.
- 3 Ps.-Fara. Flos
- 3 Anar.
- 10 et passim Avic. An.
- 223 Avic. Met.
- 1 Ibn Tum.
- 13 et passim Aris. Anim. II
- 4 et passim Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Gen.
- 10 Aver. MC Int.
- 1 s.v. dignius est alio Alhaz. Opt.
- 1 Avic. Gen.
alter
– for ġayr: another, other show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 84: iam premiserimus … causam necessario facientem permutare regni vicissitudinem ad cives alterius secte
-
Albu. Coni. tr. VI, li. 195, see also version c, fn. 71: Et cum fuerit transiens super Lunam, significat … mortem regis Alhauez et renovationem regni alterius extra illud
Yama.: وإذا كان المارّ فوق القمر دلّ ذلك على … موت ملك الأهواز وتجدّد ملك غيره
-
Alcab. diff. II, li. 250: Et quedam diximus in libro nostro de significatione planete, dum complectitur ei alter
-
Alcab. diff. IV, li. 82: et non considerabant alterum
-
Avic. An. vol. II 95, 92: Tu scis autem esse impossibile quod habeat illud ex esse formae alterius a forma instrumenti sui
-
Avic. Met. 133, 91: ipse enim numerus, inquantum est aggregatus, unus est et possunt ei attribui proprietates quae non sunt alterius numeri
Marm. 91, 18: فإنه من حيث هو مجموع هو واحد يحتمل خواص ليست لغيره
-
Avic. Met. 425, 28: de natura enim illius formae est ut intelligatur secundum dispositionem aliquam, scilicet exspoliationis vel alterius modi, ad hoc ut sit ipse intellectus in effectu
-
Ibn Tum. 110c, 27: quod necessario quidem convenit quo essentia eius appareret ab altero divisa
Goldz. 234, 16: لوجوب كون الغير المستقل منفصلا
-
Aris. Anim. II 639b26: sicut diffinitio domus et alterius sibi similis
-
Aris. Anim. II 652b18: quoniam non potest esse membrum in aliqua complexione per se sine contrarietate alterius
-
Aris. Anim. III 769a27: Et secundus sermo est melior altero
-
Aver. MC Int. diff. I, 2, 17: Dictio autem (vel sermo) in modo significationis intentionum que sunt in anima super res inventas extra animam, est alterius scientie ab hac
-
Aris. Phys. VII 22, 7 (243b25): attractio enim attrahentis quandoque fit ad se quandoque ad alterum
- 4 Albu. Coni.
- 2 Alcab.
- 1 Avic. An.
- 14 Avic. Met.
- 1 Ibn Tum.
- 2 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Int.
- 1 Aris. Phys. VII
ليست لغيره – quae non sunt alterius numeri Avic. Met. 91 / 133
alteratum
– for ġayr: being different, difference show/hide quotes-
Avic. Log. 8va35: Aliud vero est id cuius natura est alia, alteratum vero est communius quam illud
Madk. 75, 16: والآخر هو الذى جوهره غير، والغير أعم من الآخر
-
Avic. Log. 8va36: Omne enim quod differt ab alio est alteratum, non autem omne quod differt ab alio est aliud si intelligatur aliud id quod est diversum substantialiter
Madk. 75, 17: وكل ما يخالف فهو غير، وليس كل ما يخالف شيئا فهو آخر، إذا عنيت بالآخر المخالف فى جوهره
- 2 Avic. Log.
carere
– for ġayr: without, un- show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 225, 37: sed accidit propter eum proprietas quae caret nomine
Rahm. 123, 13: بل يحدث خاصية غير منطوق بها
- 1 Avic. An.
خاصية غير منطوق بها – proprietas quae caret nomine Avic. An. 123 / vol. I 225
ceterus (adj.)
– for ġayr: another; other show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 58, 27: sed in ceteris … hoc non constabit
Rahm. 27, 18: وأما غيره … فإن ذلك لا يثبت لك فيه
-
Avic. An. vol. I 146, 25: in quo conveniunt cetera cum eo
Rahm. 77, 2: وهذا يشاركه فيه غيره
-
Avic. Met. 14, 56: principium enim non est communius quam ens, quasi consequatur cetera consecutione prima
Marm. 10, 15: لأنه ليس شىء أعم من الموجود، فيلحق غيره لحوقًا أوليًا
-
Avic. Met. 540, 47: et postponere cetera alia
Marm. 369, 16: ويعرض عن غيره
- passim Avic. An.
- 14 Avic. Met.
differens
– for ġayr: other show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 175rb61: quoniam sermo noster in aliquo quod possibile est generari non est alius a sermone eius quod est, nisi quia quod est possibile est differens a necesse esse
Eich. 139, 11: فإنّه إنّما صار قولنا فى الشىء ممكن أن يكون غير قولنا فيه أنّه كائن وموجود من جهة أنّ الممكن الوجود غير الضروري الوجود
- 1 Aver. MC Gen.
diversus
– for ġayr: different, other, unlike show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 94, 72: aut ex esse alterius formae praeter formam ipsius instrumenti, diversae ab illa in specie
-
Avic. Met. 136, 46: Si vero consideraveris formam de quinque et de tribus et septem, erit unaquaeque istarum considerationum diversa ab alia
Marm. 93, 14: فأما إذا لحظت صورة الخمسة والخمسة، والثلاثة والسبعة، كان كل اعتبار غير الآخر
-
Aris. Anim. II 643a11: quoniam quaedam animalia sunt in forma diversa ab aliis
Kruk: لان من الحيوان ما هو بالصورة غير الآخر
-
Aris. Anim. II 652a27: quoniam natura cerebri est diversa a naturis medullae
Kruk: لان طباع الدماغ غير طباع المخ
-
Aris. Anim. III 724a28: et secundum alium modum diversum ab istis omnibus est modus quem dicit Aviformoz
-
Aris. Anim. III 757b2: deinde coierit cum femina alius mas diversus a primo genere, mutabit naturam illorum ovorum et reducet ad suam naturam
-
Alhaz. Opt. 60, 3: Et visus non iudicat contiguationem, nisi postquam sciverit, quod utrumque duorum corporum contiguorum est diversum ab altero
-
Avic. Gen. 107, 68: Et aliud quoque erit calidum et humidum diversum ab aere, et erit vapor vel aliud
-
Avic. Gen. 108, 86: Et, si iste ignis fuerit diversus ab illo, iste vel erit elementum, vel erit compositum
Qass. 163, 13: وإن كان معنى النار فى هذه غير معنى النار هناك فهذا إما أسطقس وإما مركب
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
- 2 Aris. Anim. II
- 2 Aris. Anim. III
- 1 Alhaz. Opt.
- 2 Avic. Gen.
exceptus
– for ġayr: other show/hide quotes-
Avic. Met. 397, 51: Igitur omnis res, excepto primo, est postquam non fuit ens
Marm. 273, 1: فكل شىء غير الأول الواحد، فوجوده بعد ما لم يكن
-
Avic. Met. 402, 45: et cetera alia, excepto necesse esse, habent quidditates
Marm. 276, 14: وسائر الأشياء غير الواجب الوجود فلها ماهيات
- 2 Avic. Met.
extra (prep.)
– for ġayr: other show/hide quotes-
Alcab. diff. III, li. 5: Si vero fuerit extra hec loca, erit descendens in circulo augis
Yama.: وإذا كان غير ذلك كان هابطا في فلك الأوج
-
Alcab. diff. IV, li. 147: Si vero fuerit ille significator quem volueris dirigere in alio loco extra quatuor angulos
-
Avic. An. vol. I 141, 48: sed quia diversi sunt extra linguam, cognita est eorum diversitas
Rahm. 73, 16: فلما تميزا [sc. اللمس والذوق] فى غير اللسان عرف اختلافهما
-
Avic. An. vol. II 2, 15: Oportet ergo ut coniuncta sint apud discernentem aut in sua essentia aut extra eam
Rahm. 163, 12: فيجب أن يكون لها اجتماع عند مميز إما فى ذاته وإما فى غيره
-
Avic. Met. 73, 64: et haec intentio est extra mensuram
Marm. 51, 5: وهذا المعنى غير المقدار
-
Avic. Met. 398, 65: sed intelligitur per hoc respectus relationis suae ad id quod est extra se
Marm. 273, 11: بل نعنى به اعتبار إضافته إلى غيره
-
Aris. Anim. II 670b10: Et similiter accidit illis qui mingunt multum propter attractionem humidi extra suum locum
Kruk: وكذلك يعرض للذين يبولون بولا كثيرا لحال جذب الرطوبة الى غير مواضعها
-
Avic. Gen. 100, 70: accidit etiam corporibus extra loca sua naturalia observare suas figuras quae conveniunt motui
Qass. 157, 1: فإنه يعرض للأجسام فى غير مواضعها الطبيعية أن تحفظ أشكالها المؤاتية للحركة
- 4 Alcab.
- 7 Avic. An.
- 4 Avic. Met.
- 1 Aris. Anim. II
- 1 Avic. Gen.
فى غير اللسان – extra linguam Avic. An. 73 / vol. I 141
بغير bi-ġayr
absque
– for bi-ġayr: (+ genit.) without show/hide quotes-
Anar. 33, 11: iam diximus in precedentibus per se nota esse que necesse est per se ab omnibus recipi, et ut per se credantur absque medio
Arnz. 51, 6: إنا قد قلنا فيما تقدّم إن العلوم المتعارفة ينبغي أن تكون مقبولة بذاتها عند الناس كلهم ويصدّقون بها بأنفسها اعني بغير توسّط
-
Avic. An. vol. I 261, 10: cum enim contingeret videri agens quod ageret [non] offendendo, mirarentur de illo, sicut modo mirantur de agente absque offensione
Rahm. 146, 13: كما يتعجب الآن من مؤثر بغير ملاقاة
-
Avic. Met. 481, 48: et nosti non esse illis viam essendi a primo absque mediante aliquo
-
Avic. Met. 485, 39: Si autem illae agunt animas absque mediantibus corporibus
Marm. 332, 14: فإن كانت تفعل نفسًا بغير توسط الجسم
-
Aver. MC Int. diff. II, 21, 11: procul dubio aut sumetur absque clausura aut cum clausura
-
Aver. MC Int. diff. II, 22, 18: opposite quarum ambarum subiectum est intentio universalis accepta absque clausura
- 1 Anar.
- 1 Avic. An.
- 2 Avic. Met.
- 2 Aver. MC Int.
carere
– for bi-ġayr: (+ genit.) without show/hide quotes-
Nico. Plan. §26: Sed planta non est de his quae carent anima
Dross.: فاما النبات فليس هو بغير ذى نفس
- 1 Nico. Plan.
هو بغير ذى نفس – quae carent anima Nico. Plan. §26
غير ذي ġayr ḏī
carens
– for ġayr ḏī: (+ genit.) not endowed with, not having s.th. show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 202rb18: et quedam [sc. sunt ] accidentia existentia in individuis compositorum aut in habentibus animas aut in carentibus eis
Blum. 76, 3: ومنها أعراض حادثة فى اشخاص المركبات. وهذه صنفان، إما أعراض موجودة فى ذوات النفوس وإما أعراض موجودة فى غير ذوات النفوس
- 1 s.v. ġayr ḏū Aver. Ep. Parv.
إما أعراض [sc. حادثة] موجودة فى ذوات النفوس وإما أعراض موجودة فى غير ذوات النفوس – accidentia existentia … aut in habentibus animas aut in carentibus eis Aver. Ep. Parv. 76 / 202rb
qui est extra
– for ġayr ḏī: (+ genit.) not endowed with, not having s.th. show/hide quotes-
Avic. Met. 199, 85: Sed potentiae quae sunt in eis quae sunt extra rationalitatem et imaginationem
Marm. 134, 4: وأما القوى التى فى غير ذوات النطق والتخيل
- 1 Avic. Met.
التى فى غير ذوات النطق – quae sunt extra rationalitatem Avic. Met. 134 / 199
من غير min ġayr
absque
– for min ġayr: (+ genit.) without show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 95, 324: putaverunt quod temperamentum elementorum seu naturarum, eorum duratio atque stabilitas … elementabantur vel efficiebantur per semetipsa absque causa
Lemay 160, 171: زعموا أنّ اعتدال الطبائع وثباتها وقوامها … تنطبع بذاتها من غير علة
-
Albu. Intro. JS 127, 1509: Et patet nobis probatio huius ex rebus plurimis naturalibus que inveniuntur per naturam suam movere cetera ex corporibus super maximam longitudinem ex eis absque suo tactu
-
Albu. Coni. tr. I, li. 120: qui sunt .365. dies absque introitu quarte in hoc
Yama.: التي هي ثلاثمائة وخمسة وستّون يومًا من غير دخول الربع
-
Avic. An. vol. I 56, 88: Si autem medii colores non sunt certi et non sunt nisi commixtio contrariorum secundum magis et minus absque alia diversitate
-
Avic. Met. 94, 67: et illud cum remotione istius absque causa tertia
Marm. 64, 12: وذلك إلا مع هذا من غير سبب ثالث
-
Avic. Met. 473, 68: Natura etiam, ex hoc quod est natura corporis, petit ubi naturale absque situ proprio
-
Aver. MC Int. diff. I, 15, 183: quod dictiones significant per naturam, absque eo quod in ea sit nobis electio <…> compositionis positive
Butt. 66, 4: أن الألفاظ تدل بالطبع من غير أن يكون لنا اختيار فيها أصلا ــ لا اختيار تركيب وضعى
-
Aver. MC Int. diff. III, 93, 292: quedam cum potentia tantum absque eo quod evacuent ipsam
-
Avic. Gen. 7, 19: erit elementum subtilius et levius eo absque suae substantiae perditione
-
Avic. Gen. 144, 32: Et, si stellae moverentur per seipsas festino motu absque inclinatione
Qass. 193, 16: وكذلك لو كانت الكواكب تتحرك بنفسها الحركة السريعة من غير ميل
-
Avic. Qual. 51, 8: et cum frigiditate quousque sit aqua, absque penetratione aquae in sui substantia quae faceret sensibilem augmentationem
-
Avic. Qual. 67, 47: per extensionem quae accidit ei etiam in aliis duobus diametris paulatim, et observat istud in seipso, absque separatione et deperditione alicuius rei ab eo
- 2 Albu. Intro. JS
- 1 Albu. Coni.
- 1 Avic. An.
- 4 Avic. Met.
- 2 Aver. MC Int.
- 6 Avic. Gen.
- 3 Avic. Qual.
alius praeter
– for min ġayr: (+ genit.) besides show/hide quotes-
Alcab. diff. IV, li. 91: et non consideratur alius alquodchodeuh preter eum [sc. solem ]
Yama.: ولم يبحث عن الكدخذاه من غيرها [sc. الشمس]
-
Alcab. diff. IV, li. 93: et non considerabis pro alquodchodeuh alium preter eum
- 2 also s.v. alius Alcab.
على غير ʿalā ġayr
contra
– for ʿalā ġayr: (+ genit.) contrary to show/hide quotes-
Aris. Anim. III 778a9: sed forte diminuentur et forte augmentabuntur causae quas diximus, et venient res contra naturam
Brug.: بل ربما زادت وربما نقصت العلل التى ذكرنا 〈و〉تكون اسباب الاشياء التى تعرض على غير الطباع
- 1 Aris. Anim. III
contrarium
– for ʿalā ġayr: (+ genit.) different from show/hide quotes-
Aris. Anim. III 717a27: et quod est contrarium huic dispositioni est magis castum et magis abstinens a coitu
Brug.: وما كان على غير هذه الحال فهو اكثر عفّة واضبط لنفسه
- 1 Aris. Anim. III
وما كان على غير هذه الحال – et quod est contrarium huic dispositioni Aris. Anim. III 717a27
وغيره wa-ġayruhū
et consimiles
– for wa-ġayruhū: and others, et cetera show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 152, 16: sicut praedictae aves et consimiles
Rahm. 80, 16: مثل الرخم وغيره
-
Avic. An. vol. I 203, 87: efficeret istam actionem in gypso et calce et consimilibus
Rahm. 110, 6: يفعل ذلك الفعل فى الجص وفى النورة وفى غيره
-
Avic. Gen. 31, 68: Item est etiam quia videmus quod corpora alba et nigra et dulcia et amara et consimilia corrumpuntur et convertuntur ad opposita
- 3 Avic. An.
- 1 Avic. Gen.
غير ذلك ġayr ḏālika
aliter
– for ġayr ḏālika: (s.th.) other than that show/hide quotes-
Avic. Met. 504, 39: nec est possibile aliter esse in naturis earum
Marm. 346, 1: ولا يمكن غير ذلك لطباعها
- 1 Avic. Met.
ولا يمكن غير ذلك – nec est possibile aliter esse Avic. Met. 346 / 504
alius
– for ġayr ḏālika: other than that, another than that; (pl.) others than those; the like show/hide quotes-
Anar. 5, 29: sicut sectiones piramidum que sunt formate ad animalium similitudinem, et alie infinite
-
Ibn Tum. 110b, 4: et multa alia que similitudinaria sunt in lege
Goldz. 233, 16: وغير ذلك من المتشابهات فى الشرع
-
Aris. Anim. II 671a14: et quia superfluitas aquae transit in plumas et alia
Kruk: ولان فضلة الماء الذى يشرب تميل الى الريش وغير ذلك مما وصفنا
-
Aris. Anim. III 767a25: et cum separabuntur et coierit vir cum alia muliere et mulier cum alio viro, quod generabunt
Brug.: فاذا افترقوا وصار الرجال مع غير اولئك النساء والنساء ايضا مع غير اولئك الرجال يكون منهم ولد
-
Aver. MC Int. diff. II*, 68, 366: quid est oculus, … quod significat multas intentiones, … et oculum (corpus) solis, et aliud
Butt. 100, 14: ما هو العين، … إنه يدل على معان شتى، … على عين الشمس وغير ذلك
- 1 Anar.
- 1 Ibn Tum.
- 1 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Int.
amplior
– for ġayr ḏālika: s.th. different show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 173, 18: sed situs talis ut recipiat ab eo calorem, non recipiet amplius
Rahm. 262, 3: ولكن وضعا يقبل تسخينه لم يقبل غير ذلك
- 1 Avic. An.
لم يقبل غير ذلك – non recipiet amplius Avic. An. 262 / vol. II 173
ceterus (adj.)
– for ġayr ḏālika: other than that show/hide quotes-
Alcab. diff. I, li. 163: Et unumquodque signorum habet propriam significationem in his que significant ex creatione et moribus hominum, sementum et regionum et cetera
-
Alcab. diff. III, li. 88: Et si coniungitur planeta domino illius signi in quo fuerit vel domino illius exaltationis seu domino ceterarum dignitatum in quibus fuerit
Yama.: أو غير ذلك من الحظوظ
-
Avic. An. vol. II 181, 48: quarum quaedam suas actiones perficiunt in cerebro et in partibus eius, sicut imaginatio et formalis et ceterae
Rahm. 267, 1: فبعضها تتم أفعالها فى الدماغ وأجزائه كالتخيل والتصور وغير ذلك
-
Avic. Met. 6, 15: et necesse, et cetera
-
Avic. Met. 12, 22: contrarium et cetera
Marm. 9, 11: والضد وغير ذلك
-
Ibn Tum. 109c, 26: Et ex necessitate scitur adventus … avium et ferarum, luporum et ceterorum generum que inveniuntur
Goldz. 231, 14: وبالضرورة يعلم حدوث … والطيور والوحوش والسباع وغير ذلك من الأجناس الموجودة
- 2 Alcab.
- 1 s.v. ġayr Avic. An.
- 6 Avic. Met.
- 1 Ibn Tum.
من غير أنْ min ġayr an
absque
– for min ġayr an: without that (conj.) show/hide quotes-
Alcab. diff. II, li. 15: si solus fuerit significator absque complexione alicuius planetarum
Yama.: فإن تفرّد بالدلالة من غير أن يمازجه شيء من الكواكب
-
Aver. MC Int. diff. II*, 60, 252: cum dicitur absque coniunctione nominis neque verbi evidentis
- 1 Alcab.
- 1 Aver. MC Int.
fraudulentus
– for min ġayr an: without that (conj.) show/hide quotes-
Avic. Met. 519, 53: Exuta igitur a corpore, punietur [sc. anima insipiens ] poena forti propter amissionem corporis et iudicii corporis fraudulenta acquisitione eius quod desideraverat
Marm. 355, 18: فتتعذب [sc. النفوس البله] عذابا شديدا بفقد البدن ومقتضيات البدن من غير أن يحصل المشتاق إليه
- 1 Avic. Met.
من غير أن يحصل المشتاق إليه – fraudulenta acquisitione eius quod desideraverat Avic. Met. 355 / 519
غير أولئك ġayr ulāʾika
alii (pl.)
– for ġayr ulāʾika: others than those show/hide quotes-
Aris. Anim. III 764a1: Et alii fingunt quod ista differentia est in matre
Brug.: وغير اولئك يزعم ان هذا الفصل يكون فى الامّ
- 1 Aris. Anim. III
غيرَ أنّه ġayra annahū
absque hoc quod
– for ġayra annahū: however show/hide quotes-
Aver. MC Int. diff. III, 77, 41: absque hoc quod iam apparet quod verificetur de re eadem
Butt. 107, 2: غير أنه قد يظهر أنه يصدق على الشىء بعينه
- 1 s.v. absque ġayr Aver. MC Int.
لا غيرُ lā ġayru
et non alibi
– for lā ġayru: nothing else show/hide quotes-
Avic. Gen. 41, 54: Quia, si causa est secundum motum naturae, sequeretur quod esset versus unam partem et non alibi
Qass. 110, 4: فإن كان السبب فيه حركة طبيعية، فيجب أن يكون فى جهة واحدة لا غير
- 1 Avic. Gen.
et non aliter
– for lā ġayru: nothing else show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 54, 73: quamvis actio imaginationis non est nisi ad modum formandi et non aliter
Rahm. 193, 22: على أن فعل الخيال إنما هو على قياس التصور لا غير
-
Avic. Gen. 12, 52: unde elementum est quod est aequale omnibus ex eo generatis, et non aliter
Qass. 88, 9: وأن العنصر هو الذى تتساوى نسبته إلى غيره لا غير
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Gen.
غيرية ġayriyya
alietas
– for ġayriyya: difference, diversity show/hide quotes-
Avic. Met. 270, 62: res enim terminata in se potest considerari secundum hoc quod est non terminata quantum ad intellectum nostrum; erit ergo hic alietas
Marm. 184, 2: فإن الأمر المحصل فى نفسه يجوز أن يعتبر من حيث هو غير محصل عند الذهن فتكون هناك غيرية
-
Avic. Met. 349, 5: de consequentibus multitudinem scilicet alietate et diversitate et de modis oppositionis cognitis
- 2 Avic. Met.
alius
– for ġayriyya: difference show/hide quotes-
Aris. Phys. VII 73, 27 (249b23): Et erit velocius, si non in tempore aequali, non enim est nomen commune utrumque neque aliud ut dissimilem
Bad. 790, 8: ويكون أسرع متى كان فى زمان سواءٍ. وذلك أنه ليس لنا اسم ينتظم المعنيين ولا غيرية مثل قولنا لا مشابهة
- 1 s.v. alienatio Aris. Phys. VII
alteratum
– for ġayriyya: difference, diversity show/hide quotes-
Avic. Log. 8va34: Item potest dici quod differentiarum alia facit aliud, alia alteratum* [* The Latin translator seems to have inversed the order of the sentence]
Madk. 75, 15: ولك أن تقول: إنّ من الفصول ما يُحْدث غَيْرية، ومنها ما يحدث آخرية
-
Avic. Log. 8va39: Iterum differentiarum alia est faciens alteratum tantum
Madk. 75, 18: فمن الفصول ما يكون من قبله الغيرية فقط
- 2 Avic. Log.
This sense of the Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
تغيير taġyīr
alterare
– for taġyīr: changing, alteration show/hide quotes-
Aris. Anim. III 734a4: et si non moveret non posset alterare
Brug.: وإن لم يحرّك محرّك لا يمكن ان يكون تغيير فى شىء متحرّك
- 1 Aris. Anim. III
alterari
– for taġyīr: change, replacement show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 1020: nam, cum ita se habuerit, significat divisionem stellarum et alterantur vices regni
Yama.: إذا كان ذلك دلّ على انقضاضات الكواكب وتغيير الدول
- 1 Albu. Coni.
و[sc. دلّ على] تغيير الدول – et alterantur vices regni Albu. Coni. tr. II, li. 1020
alteratio
– for taġyīr: change show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 706: et quamquam cum coniungitur ei [sc. Marti ] non habet tantam fortitudinem quantam habent Iupiter et Saturnus cum coniunguntur super alterationes
Yama.: وإن لم يكن لمقارنته [sc. المرّيخ] لزحل من القوّة كقوّة مقارنة المشتري لزحل على التغايير
-
Albu. Coni. tr. IV, li. 87: Et si fuerit in ultima tertia eius, significat perturbationem eius et alterationem
Yama.: وإن كان في الثلث الآخر دلّ على اختلاطه وتغييره
-
Aris. Anim. II 641b6: et principium alterationis, quod est in aliis rebus generum animalium
-
Aris. Anim. II 672b33: Tamen paries non habet intellectum, sed quia propinquus est ei quod habet intellectum, alterat intellectum alteratione manifesta
-
Aris. Anim. III 764b29: Non sunt ergo membra causa diversitatis eius quod diximus, sed alteratio totius corporis
-
Aris. Anim. III 784a18: Homo autem patitur hoc secundum alterationem aetatum, quoniam alteratio aetatum hominis est similis alterationi quattuor temporum
Brug.: فاما الانسان فهو يلقى ذلك بقدر تغيير القرون فان تغيّر قرون الانسان يشبه تغيّر الشتاء والربيع والصيف والخريف
- 7 also s.v. taġāyīr Albu. Coni.
- 3 Aris. Anim. II
- 9 Aris. Anim. III
corruptio
– for taġyīr: alteration, change show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 9, 233: Invenimus quoque Solem operari in omni die et in omni hora opus in corruptione naturarum diversum ab eius opere in alio tempore
-
Albu. Intro. JS 102, 605: Lune vero significatio fortior est super aquas …, esse quoque animalium et corruptionem corporum
Lemay 167, 327: وأمَّا القمر فإنَّ أقوى دلالته على المياه … وحال الحيوانات وتغيير الأبدان
-
Albu. Coni. tr. I, li. 199: causa cuiusdam accidentis ex corruptione tempore expletionis uniuscuiusque quarte quartarum in sectis atque regis, ut corruptio esse aeris
Yama.: لعلّة ما يعرض من التغاير عند انقضاء كلّ ربع من الأرباع في الملل والدول والملوك كتغييرحالات الهواء
- 4 Albu. Intro. JS
- 1 Albu. Coni.
corruptus
– for taġyīr: change show/hide quotes-
Mesue Aph. B §99: Cum tempus corruptum fuerit propter veris humiditatem superfluam
Troup.: اذا حدث في الهواء تغيير من رطوبة الربيع الزائدة
- 1 Mesue Aph. B
اذا حدث في الهواء تغيير – Cum tempus corruptum fuerit Mesue Aph. B §99
مغايرة muġāyara
alietas
– for muġāyara: being different, being other (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 264, 53: necesse est ut non habeat esse hoc signatum quod est praeter alia, quia continget destrui veritatem suae alietatis comitantis
-
Avic. Met. 264, 56: sed destruetur alietas et eius diversitas ad alia secundum quod diversum est ab aliis absque destructione singularis
Marm. 175, 3: ولكن بطلت مغايرته ومخالفته الآخرين إلى مغايرة أخرى من غير فساد
- 2 Avic. Met.
alteritas
– for muġāyara: being different, difference show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 46, 66: Impossibile est autem alteritatem eorum esse secundum formam quadraturae
Rahm. 189, 17: ولا يجوز أن تكون مغايرته له من جهة صورة المربعية
-
Avic. An. vol. II 106, 60: ergo impossibile est inter illas esse alteritatem et multitudinem
- 3 Avic. An.
diversitas
– for muġāyara: otherness, being different show/hide quotes-
Avic. Gen. 51, 46: Deinde, si congregationes istorum corporum fuerint sine condicionibus et sine dispositionibus, et sine terminis necessitantibus naturam ad mensurandum ad certos terminos appropinquationis et elongationis quae faciunt diversitatem in naturis
Qass. 117, 14: ثم إن كانت التراكيب من هذه الأجرام من غير أحوال وشروط أخرى وحدود توجب الطبيعة تقديرها على حدود محدودة من القرب والبعد توجب مغايرة فى الطبائع
- 1 Avic. Gen.
Goichon 1938, no. 486.
تغيّر taġayyur
affectio
– for taġayyur: change show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 129, 67: Sed passio sentientis ex sensato non est ad modum motus, nec est ibi affectio contrarii ad contrarium
Rahm. 66, 15: وانفعال الحاس من المحسوس ليس على سبيل الحركة إذ ليس هناك تغيّر من ضد إلى ضد
- 1 Avic. An.
alterabile
– for taġayyur: alteration show/hide quotes-
Ibn Tum. 109c, 31: quia equaliter se habent in eo quod sunt [sc. corpora ] localia, alterabilia, contingentia, et appropriata
Goldz. 231, 16: لمساواتها [sc. الاجسام] فى التحيز والتغير والجواز والاختصاص
- 1 Ibn Tum.
alteratio
– for taġayyur: change, alteration show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 1024: Et iam fiet similiter alteratio universalis maior cum compleverit motus orbis istos .8. gradus eundo sive redeundo
-
Albu. Coni. tr. VI, li. 463: Et cum fuerit Luna transiens super eum, significat illud alterationem aeris et diversitatem eius
-
Avic. Met. 322, 72: Sed in quocumque fuerit alteratio, vel pervenit ad finem una alteratione, vel multis alterationibus
Marm. 217, 6: وكل ما فيه تغير فإما أن ينتهى إلى الغاية بتغير واحد، أو بتغيرات كثيرة
-
Avic. Met. 516, 92: non comitetur eam multitudo et alteratio ullo modo
-
Ibn Tum. 109d, 37: habet necessario locum, alterationem et accidentia
Goldz. 232, 16: وجب له التحيز والتغير والجواز
-
Ibn Tum. 112b, 21: que[m] non designat loci comprehensio, neque motio, neque demonstrant alteratio et remotio
-
Alpet. ch. 7 §13: immo est semper secundum unum modum cum diversitate modorum aeris, neque mutatur ad alium modum alteratio
-
Aris. Anim. III 716b7: alterabitur totus aspectus et multiplicabitur illa alteratio donec putetur quod sit femina
-
Aris. Anim. III 716b12: quoniam alterabitur cum alteratione sui principii
-
Alhaz. Opt. 35, 58: et color comprehenditur a sentiente ex alteratione formae corporis sentientis et ex eius coloratione
-
Alhaz. Opt. 38, 8: sed passio membri sentientis a forma coloris et forma lucis, est aliqua alteratio: sed nulla alteratio est, nisi in tempore
Sabra II 47a, 4: وانفعال العضو الحاس بصورة اللون وبصورة الضوء هو تغير مّا، وليس يكون التغير إلا في زمان
- 9 Albu. Coni.
- 5 Avic. Met.
- 2 Ibn Tum.
- 1 s.v. taġyīr Alpet.
- 7 Aris. Anim. III
- 2 Alhaz. Opt.
alteratio et transmutatio
– for taġayyur: change show/hide quotes-
Alpet. ch. 5 §16: et si esset ibi aliqua violentia, destrueret suum ordinem, et appareret alteratio et transmutatio in ipso [sc. celo ]
Gold. 22r, 5: ولو كان هنالك معنًى من معانى القهر والغلبة لاختلّ نظامها وظهر التغيّر فيها [sc. السماء]
- 1 s.v. iḫtal Alpet.
alteritas
– for taġayyur: change show/hide quotes-
Avic. Met. 21, 80: Sed post naturales [sc. scientias ] , ideo quia multa de his quae conceduntur in ista sunt de illis quae iam probata sunt in naturali, sicut generatio et corruptio, et alteritas
Marm. 14, 18: أما [sc. العلوم] الطبيعية، فلأن كثيرا من الأمور المسلمة فى هذا مما تبين فى علم الطبيعى مثل: الكون والفساد، والتغير
- 1 Avic. Met.
corruptio
– for taġayyur: change show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 63: quia ex sectis et regnis atque alnauuemiz accidunt quedam corruptiones quarum causa accidit multitudo diversitatum
Yama.: لأنّ الملل والدول والنواميس تعرض منها تغيّرات يقع بسببها كثرة الاختلافات
- 1 Albu. Coni.
fluxus
– for taġayyur: change, alteration show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 161rb15: cum, inquantum sunt partes in se, sunt in continuo fluxu
Eich. 46, 15: إذ يظهر من أمرها من جهة أنّها أجزاء أنّها فى تغيّر دائم
- 1 Aver. MC Gen.
تغاير taġāyur
alietas
– for taġāyur: being different, difference show/hide quotes-
Avic. Met. 351, 44: ipsa sua alietas in genere generalissimo non facit debere ea non posse coniungi in una materia
Marm. 237, 15: فنفس تغايرها بالجنس الأعلى لا يوجب أن لا يجتمع فى مادة واحدة
-
Avic. Met. 352, 72: Et haec sunt contraria quorum oppositionis causa non est alietas generum
- 2 Avic. Met.
alteratio
– for taġāyur: change show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. V, li. 515: sed significationes eius equidistantie omnibus signis sunt quod plurimum eius significatio est super alterationem aeris
Yama.: فأمّا دلالات موازاتها لسائر البروج فإنّ أكثر ما يدلّ عليه ذلك بتغاير الأهوية
-
Albu. Coni. tr. VIII, li. 130: quoniam illud significat multitudinem alterationum in anno secundum sessionem quartarum eius
Yama.: لأنّ ذلك دليل على كثرة التغاير في السنة على حسب حلول أرباعها
- 2 Albu. Coni.
alteritas
– for taġāyur: differentiation show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 67, 44: res enim habentes animas diversas fiunt propter eas diversarum specierum, et fit earum alteritas specie, non singularitate
Rahm. 32, 17: فإن الأشياء المختلفة الأنفس تصير بها مختلفة الأنواع ويكون تغايرها بالنوع لا بالشخص
- 1 Avic. An.
corruptio
– for taġāyur: difference show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 198: causa cuiusdam accidentis ex corruptione tempore expletionis uniuscuiusque quarte quartarum
Yama.: لعلّة ما يعرض من التغاير عند انقضاء كلّ ربع من الأرباع
- 1 Albu. Coni.
Perhaps corrupt for taġayyur ‘change’.
مغاير muġāyir
alius
– for muġāyir: different (adj.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 120, 39: intentio enim potentiae alia est ab intentione effectus
Rahm. 231, 6: فإن معنى القوة مغاير لمعنى الفعل
-
Avic. An. vol. II 120, 40: et relatio huius potentiae alia est a relatione huius effectus
- 2 Avic. An.
alter
– for muġāyir: differing, different show/hide quotes-
Avic. Met. 429, 9: Unde voluntas eius quod est necesse esse non est altera in essentia ab eius scientia nec est altera ab eo quod intelligitur de eius scientia
Marm. 295, 14: فواجب الوجود ليست إرادته مغايرة الذات لعلمه، ولا مغايرة المفهوم لعلمه
- 2 Avic. Met.
diversus
– for muġāyir: different, being different show/hide quotes-
Avic. Met. 272, 2: non quod sint duo de veritate eius diversa a se et a toto
Marm. 185, 9: لا أنهما شيئان من حقيقة متغايران ومغايران للمجتمع
-
Aver. MC Int. diff. II*, 63, 294: et est negatio enuntiationis quam posuimus esse diverse intentionis a dicto nostro
Butt. 97, 9: وهو سلب القضية التى وضعنا أنها مغايرة فى المعنى لقولنا
- 1 Avic. Met.
- 1 Aver. MC Int.
متغيّر mutaġayyir
alteratus
– for mutaġayyir: altered, different show/hide quotes-
Aris. Anim. II 652a18: Et propter hoc dico quod medulla spondylium est alterati coloris
Kruk: المخ الذى يكون فى الفقار متغير اللون
- 1 Aris. Anim. II
متغاير mutaġāyir
aliari
– for mutaġāyir: being other, being distinct show/hide quotes-
Avic. Met. 351, 43: Ea vero quae aliantur genere generalissimo
Marm. 237, 15: والأشياء المتغايرة بالجنس الأعلى
-
Avic. Met. 351, 45: sed quae aliantur specie sub propinquis generibus quae sunt sub uno generalissimo
Marm. 237, 16: وأما المتغايرات التى تختلف بالأنواع تحت الأجناس القريبة التى دون الأعلى
- 2 Avic. Met.
The Latin term is not documented in MLW, DMLBS and LLNMA.
alteritas
– for mutaġāyir: differing, different from each other show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 106, 49: Inter animas autem non est alteritas in essentia et forma
Rahm. 223, 18: ليست [sc. الأنفس] متغايرة بالماهية والصورة
- 1 Avic. An.
ليست [sc. الأنفس] متغايرة – Inter animas autem non est alteritas Avic. An. 223 / vol. II 106
diversus
– for mutaġāyir: varying, varied; distinct, different show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 172, 97: Dicemus ergo nos non negare has virtutes diversas esse specie et comparari uni essentiae in qua sunt
Rahm. 261, 7: ونقول ليس يمتنع أن تكون هذه القوى متغايرة بالنوع أيضا وتنسب إلى ذات واحدة هى فيها
-
Avic. Met. 434, 10: nec intellectu quasi essentia eius sit composita ex intentionibus intelligibilibus diversis ex quibus provenit unum coniunctum
Marm. 299, 11: بأن تكون ذاته مركبة من معان عقلية متغايرة تتحد منها جملة
-
Aver. MC Gen. 172rb23: Isti enim duo motus, quorum cause sunt lis et amicitia, cum diversi sunt, in eodem tempore et in eodem subiecto non congregantur insimul
Eich. 117, 15: لأنّ هاتين الحركتين اللتين سببهما العداوة والمحبّة هما حركتان متغايرتان لا يجتمعان معا فى موضوع واحد فى وقت واحد
-
Aver. Ep. Parv. 203ra26: cognitio enim speculativa una est in se non diversa
Blum. 90, 4: وذلك ان المعرفة النظرية فى نفسها واحدة غير متغايرة
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
- 1 s.v. mutaḍādd Aver. MC Gen.
- 1 Aver. Ep. Parv.
diversus a se
– for mutaġāyir: deviating from each other, different from each other show/hide quotes-
Avic. Met. 272, 2: non quod sint duo de veritate eius diversa a se et a toto
Marm. 185, 9: لا أنهما شيئان من حقيقة متغايران ومغايران للمجتمع
- 1 Avic. Met.