show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
شبّه šabbaha
assimilare
– for šabbaha: (+ acc. + bi) to liken s.th. to; to render equal show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 104, 21: Ergo virtus nutritiva restaurat quod solutum est, et assimilat et unit
Rahm. 52, 15: فالقوة الغاذية تورد البدل أى بدل ما يتحلّل وتشبه وتلصق
-
Aver. Iunior §32: Et ita est veritas eius quod dixit Alexander in hac re, cum ipse assimilavit ipsam potenciam que est in intellectu materiali potencie ambulandi que est inventa in infante parvulo
Burn.: وكذلك ايضًا صِحة ما قاله الاسكندر في ذلك حين شَبَّهَ هذه القوّة التي في العقل الهيولاني بقوّة المشي التي توجد في الطفل
-
Alhaz. Opt. 41, 55: et assimilabit [sc. virtus distinctiva ] remotionem rei visae, cuius quantitas remotionis non certificabitur ab eo ad remotionem visibilium in mensura, quorum remotiones iam sunt certificatae
Sabra II 58a, 3: فتشبه [sc. القوة المميزة] بعد المبصر الذي ليس تتحقق مقدار بعده بأبعاد المبصرات المساوية لذلك المبصر في المقدار التي قد تحققت أبعادها
-
Alhaz. Opt. 55, 55: scilicet quod visus assimilat remotionem rei visae remotioni sibi similium ex visibilibus assuetis
Sabra II 98a, 7: فيشبّه [sc. الحاس] بعد المبصر ببعد أمثاله من المبصرات المألوفة
- 1 Avic. An.
- 1 Aver. Iunior
- 2 Alhaz. Opt.
شابه šābaha
consimilis esse
– for šābaha: to be similar show/hide quotes-
Avic. Met. 356, 62: Medium vero vere est id quod, quamvis sit diversum, est tamen consimile
Marm. 242, 7: والمتوسط فى الحقيقة هو الذى مع أنه يخالف يشابه
- 1 Avic. Met.
conveniens
– for šābaha: to resemble show/hide quotes-
Avic. Gen. 39, 2: Contradicentes autem istam opinionem occultationis et, cum toto hoc, convenientes cum eis aliquibus asserunt quod calidum <non> refrigeratur
Qass. 108, 6: وأما المذهب الذى يخالف الكمون، ومع ذلك يشابهه فى أحكام، وهو أن الحار مثلا لن يبرد
- 1 Avic. Gen.
ومع ذلك يشابهه فى أحكام – cum toto hoc, convenientes cum eis aliquibus Avic. Gen. 108 / 39
أشبه ašbaha
apparere
– for ašbaha: (+ an) to seem that (mostly impers.) show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 192vb24: Et ideo apparet quod homo melius distinguit differentias sensibilium olfactus quam cetera animalia
Blum. 19, 13: ولذلك يشبه ان يكون الانسان اجود تفصيلًا فى ادراك فصول محسوسات الشم من سائر الحيوان
-
Avic. Gen. 11, 11: Quilibet autem illorum elegit elementum unum, et apparet quod prima opinio est quod aqua sit elementum
Qass. 87, 1: ثم مال كل واحد منهم إلى اختيار عنصر واحد. فيشبه أن يكون أقدمهم من رأى أن العنصر الواحد هو الماء
-
Avic. Gen. 141, 87: Et apparet quod vincens in quantitate debeat esse vincens sine dubio in inclinatione
Qass. 192, 5: ويشبه أن يكون الغالب فى الكم يغلب فى الميل لا محالة
-
Avic. Qual. 3, 3: Apparet quod ista quattuor elementa non inveniuntur pura neque simplicia ut plurimum
Qass. 202, 5: هذه العناصر الأربعة تشبه أن تكون غير موجودة على محوضتها وصرافتها
-
Avic. Qual. 4, 22: Apparet similiter pro tanto quod terra sit trium tunicarum
Qass. 203, 3: فيشبه لذلك أن تكون الأرض ثلاث طبقات
- 1 s.v. šabiha Aver. Ep. Parv.
- 11 Avic. Gen.
- 2 Avic. Qual.
assimilari
– for ašbaha: (+ acc. + bi) to be similar to, to resemble s.th. (in) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 395: Quod si unum eorum impediatur et alterum fuerit bonum, egritudines ergo et que his assimilantur iudicabuntur
-
Albu. Coni. tr. IV, li. 99: et erit vincens super eos indumentum vestimentorum que assimilantur fumo in colore
-
Ibn Tum. 109d, 28: Scitur ergo ex hoc quod Creator gloriosus non assimilatur creaturis
Goldz. 232, 12: فعلم بهذا ان الخالق سبحانه لا يشبه المخلوق
-
Ibn Tum. 113a, 39: Laudetur ille cui signa testantur et prodigia, quod creaturis nullatenus assimilatur
Goldz. 244, 5: سبحان من شهدت الدلالات والآيات بانه لا يشبه المخلوقات
-
Aris. Anim. II 646a20: Aliae vero differentiae sunt adiuvantes istas, sicut ponderositas et levitas … , et aliae formae quae assimilantur istis et consequuntur corpora
-
Aris. Anim. II 692b7: Et similiter etiam diversantur aves quae assimilantur ad invicem in membris, sed modica diversitate
-
Aris. Anim. III 722a27: sicut … ita debet assimilari [sc. genitus generanti ] in carne et unguibus
Brug.: وكما … كذلك ينبغى ان يشبه [sc. المولود الوالد] باللحم والاظفار
-
Aris. Anim. III 768a25: Et propter hoc assimilantur filii mares in maiori parte patribus et feminae matribus
Brug.: ومن اجل هذه العلّة يشبه الاولاد الذكورة للآباء اكثر ذلك والاناث تشبه الامّهات
-
Aver. MC Gen. 160ra31: Transmutatio autem in generatione assimilatur transmutationi in cremento
-
Avic. Gen. 151, 12: et erit dispositio universalis earum propinqua dispositioni particularium girationum, sicut est de vere qui assimilatur veri
-
Avic. Qual. 43, 27: Et est alia quae assimilatur assationi uno modo et coctioni alio modo
-
Avic. Qual. 43, 30: Et, quia ista caliditas est humida, assimilatur coctioni
- 3 Albu. Coni.
- 2 s.v. assimilare Ibn Tum.
- 11 Aris. Anim. II
- 16 also s.v. šbh Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Gen.
- 1 Avic. Gen.
- 2 Avic. Qual.
comparationem habere
– for ašbaha: to resemble show/hide quotes-
Avic. Qual. 4, 19: et similiter, quod depuratur versus centrum terrae habet comparationem ut sit purum
Qass. 203, 1: وكذلك ما يخلص إلى المركز من الأرض يشبه المحض
- 1 Avic. Qual.
consimilis
– for ašbaha: to be similar show/hide quotes-
Avic. Met. 457, 51: quae est intelligentia agens, vel substantia alia ei consimilis
Marm. 313, 14: وهو العقل الفعال - أو جوهر آخر يشبهه
-
Aris. Anim. II 646a21: Secunda vero compositio est ex illis quae habent partes consimiles ad invicem naturaliter, sicut os
-
Aris. Anim. II 655b1: tactus ossium est sicut tactus membrorum consimilium
Kruk: فمس العظام مثل مس الاعضاء التى تشبهها
-
Aris. Anim. III 740a18: quoniam cor est principium membrorum consimilium ad invicem
Brug.: لأن القلب ابتداء الاعضاء التى اجزاؤها تشبه بعضها بعضا
- 1 Avic. Met.
- 2 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
debere
– for ašbaha: (+ an) to seem that show/hide quotes-
Avic. Qual. 48, 22: Sed mollificatio ad ignem, sicut in ferro et in vitro, debet esse in eis <humiditas> per modum cursus post resolutionem subtilis
Qass. 232, 13: وأما التليين بالنار كالحديد والزجاج، فيشبه أن لا تكون الرطوبة التى فيه بحيث تسيل بعد التحلل
- 1 Avic. Qual.
dignum est
– for ašbaha: (+ an) to seem that show/hide quotes-
Aris. Anim. III 722b8: Et si licet dicere hunc sermonem dignum est ut sit sermo Empedoclis
Brug.: وإن كان ينبغى لنا ان نقول مثل هذا القول فيشبه ان يكون قول انبدوقليس
- 1 Aris. Anim. III
fere
– for ašbaha: (+ an) to seem that show/hide quotes-
Aris. Anim. III 731a21: Animal ergo fere assimilatur arbori distinctae
Brug.: فالحيوان يشبه ان يكون مثل الشجر مجزّأ
- 1 Aris. Anim. III
يشبه ان يكون مثل الشجر مجزّأ – fere assimilatur arbori distinctae Aris. Anim. III 731a21
forte (adv.)
– for ašbaha: (+ an) to seem that show/hide quotes-
Aris. Anim. III 758a32: Et forte erunt omnes huiusmodi prius aliquo modo
Brug.: وبقدر قول القائل يشبه ان يكون جميع هذا الصنف اوّلا بنوع من الانواع
-
Aris. Anim. III 759a10: quoniam in quibusdam piscibus invenitur generatio sine coitu, et forte accidit apibus consimile etiam
Brug.: فلن فى بعض السمك ولاد … بلا سفاد، فيشبه ان يعرض للنحل مثل هذا العرض ايضا
- 2 Aris. Anim. III
فيشبه ان يعرض للنحل مثل هذا العرض – et forte accidit apibus consimile Aris. Anim. III 759a10
لا يشبه lā yušbihu
dissimilis
– for lā yušbihu: (+ acc.) not to be similar to show/hide quotes-
Nico. Plan. §20: et sunt quae faciunt prolem sibi dissimilem
Dross.: ومنه ما يلد ما لا يشبهه
-
Aris. Anim. III 715b12: Quando ergo generaverit animal dissimile in genere
Brug.: فاما اذا صار الحيوان الذى لا يولد من سفاد حيوان يلد حيوانا آخر لا يشبهه بالجنس
-
Aris. Anim. III 721a6: et quaedam coeunt et generant dissimile in genere
Brug.: ومنه ما يسفد ويُسفَد ويلد ولدا لا يشبهه بالجنس
- 1 Nico. Plan.
- 3 Aris. Anim. III
dissimilis esse
– for lā yušbihu: (+ acc.) not to be similar to, to be dissimilar to show/hide quotes-
Ibn Tum. 109d, 16: scitur quod est [sc. differentia ] dissimilis omnibus rebus, cum nichil sit alicui simile, nisi sit unius generis cum ipso
Goldz. 232, 8: علم انه [sc. اللّه] لا يشبه شيئا اذ لا يشبه الشيء الا ما كان من جنسه
- 1 Ibn Tum.
diversus esse
– for lā yušbihu: not to be similar show/hide quotes-
Aris. Anim. II 673b3: Et propter hoc sunt membra interiora sanguinea consimilia, et diversa in natura ab aliis membris corporis
Kruk: ومن اجل هذه العلة طباع اعضاء الجوف دمى يشبه بعضها بعضا وليس يشبه طباعها سائر طباع اعضاء الجسد
- 1 s.v. diversus Aris. Anim. II
الذي أشبه allaḏī ašbaha
assimilatus
– for allaḏī ašbaha: (+ acc.) which resembles s.th.; which is analogous to show/hide quotes-
Aris. Anim. III 744b20: et quod est ex eis superfluum malum dat membris assimilatis servis
Brug.: وما كان منه [sc. الغذاء] فضلة رديئة يصرف الى حاجة الاعضاء التى تشبه خدما
-
Aris. Anim. III 750a15: Genera autem assimilata columbis in aspectu
Brug.: فاما الاجناس التى تشبه الحمام بالمنظر
- 2 Aris. Anim. III
وما أشبهه wa-mā ašbahahū
et consimiles
– for wa-mā ašbahahū: and the like (lit. ‘and what resembles it’) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 49, 98: et adhuc postea in doctrina primae philosophiae ostendemus etiam dissolutionem huius sententiae eorum et consimilium
-
Avic. Met. 34, 49: Iam igitur posuisti rem in definitione rei, quamvis nos non negamus quod haec et consimilia … tamen aliqua designatio rei sunt
-
Avic. Met. 168, 27: et quod diametrus non communicat cordae, et consimilia
Marm. 113, 17: وأن قطرًا لا يشارك ضلعا وما أشبه ذلك
-
Avic. Gen. 111, 61: Istae ergo et consimiles dubitationes sunt quae pertinent ad solvendum vel inquirendum
Qass. 166, 8: فهذه، وما أشبهها، شبه من حقها أن تحل، أو يشعر بها
- 1 s.v. consimilis Avic. An.
- 4 Avic. Met.
- 1 Avic. Gen.
أشبه في منظره ašbaha fī manẓarihī
assimilari
– for ašbaha fī manẓarihī: (+ acc.) to be similar in appearance to show/hide quotes-
Aris. Anim. III 728a17: Mulier autem assimilatur puero
Brug.: والمرأة فى منظرها تشبه الغلام
- 1 s.v. šbh fī manẓarihī Aris. Anim. III
أشبه بعضه بعضًا ašbaha baʿḍuhū baʿḍan
assimilari
– for ašbaha baʿḍuhū baʿḍan: to be homogeneous with each other show/hide quotes-
Aris. Anim. III 724b25: et hoc est aut ex illis quae assimilantur in partibus
Brug.: التى اجزاؤها تشبه بعضها يعضا
- 1 Aris. Anim. III
consimilis
– for ašbaha baʿḍuhū baʿḍan: to resemble each other show/hide quotes-
Aris. Anim. II 646b6: ut sint elementa materia posita membris quae habent partes consimiles
Kruk: لحال الاعضاء التى اجزاؤها تشبه بعضها بعضا
-
Aris. Anim. II 647a1: Et propter hoc sunt quaedam membra simplicia et habent partes consimiles
Kruk: فمن اجل هذه العلل صار بعض الاعضاء مبسوطة واجزاؤها تشبه بعضها بعضا
-
Aris. Anim. III 723a7: Et iste sermo assimilatur sermoni Anaxagorae, qui fingit quod nihil erit ex consimilibus partibus
Brug.: وهذا القول يشبه قول انكساغورس فانه يزعم انه لا يكون شىء من التى اجزاؤها تشبه بعضه بعضا
-
Aris. Anim. III 748a12: quoniam non est verum quoniam multa animalia consimilia in forma generant filium et ille filius etiam generat filium
Brug.: لأنه ليس بحقّ لأن كثيرا من الحيوان الذى يشبه بعضها بعضا بالصورة يلد ولدا
- 3 Aris. Anim. II
- 2 Aris. Anim. III
واجزاؤها تشبه بعضها بعضا – et habent partes consimiles Aris. Anim. II 647a1
consimilis esse
– for ašbaha baʿḍuhū baʿḍan: to resemble one another show/hide quotes-
Aris. Anim. II 673b2: Et propter hoc sunt membra interiora sanguinea consimilia, et diversa in natura ab aliis membris corporis
Kruk: طباع اعضاء الجوف دمى يشبه بعضها بعضا وليس يشبه طباعها سائر طباع اعضاء الجسد
- 1 Aris. Anim. II
لا يشبه بعضه بعضًا lā yušbihu baʿḍuhū baʿḍan
dissimilis
– for lā yušbihu baʿḍuhū baʿḍan: not to be similar to each other show/hide quotes-
Aris. Anim. II 646a23: Tertia autem compositio est ex membris quae habent partes dissimiles
Kruk: الثالث وهو الاخير فمن الاعضاء التى اجزاؤها لا تشبه بعضها بعضا
-
Aris. Anim. II 646b17: Necessarium est ergo ut sit compositio animalium ex virtutibus dissimilibus
Kruk: فباضطرار يكون تركيب الحيوان من قوى لا تشبه بعضها بعضا
- 2 Aris. Anim. II
الذي أجزاؤه تشبه بعضها بعضًا allaḏī aǧzāʾuhū tušbihu baʿḍuhā baʿḍan
consimilis
– for allaḏī aǧzāʾuhū tušbihu baʿḍuhā baʿḍan: whose parts resemble each other show/hide quotes-
Aris. Anim. II 646b33: quoniam figura eorum est ex formis diversis, et ex eis est quod est ex uno corpore consimili
-
Aris. Anim. II 653b19: Modo vero volumus perscrutari de aliis membris consimilibus
Kruk: فانا نريد النظر فى سائر الاعضاء التى اجزاؤها تشبه بعضها بعضا
-
Aris. Anim. III 722b32: membra vero consimilia sunt distincta ad invicem per duritiem et mollitiem et alia accidentia
Brug.: فاما الاعضاء التى اجزاؤها تشبه بعضها بعضا فهى منفصلة بالجساوة واللين وسائر اللآفات التى تشبه هذا
- 6 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
الذي أجزاؤه لا تشبه بعضها بعضًا allaḏī aǧzāʾuhū lā tušbihu baʿḍuhā baʿḍan
dissimilis
– for allaḏī aǧzāʾuhū lā tušbihu baʿḍuhā baʿḍan: whose parts are not similar show/hide quotes-
Aris. Anim. II 646b12: sed tamen quodlibet membrum quod assimilatur non est nisi propter membrum dissimile
Kruk: ولكن كل واحد من الاعضاء التى اجزاؤها تشبه بعضها بعضا انما هى لحال الاعضاء التى اجزاؤها لا تشبه بعضها بهضا
-
Aris. Anim. II 646b31: quoniam dissimilia membra necessarium est ut componantur ex membris consimilibus
Kruk: وتركيب الاعضاء التى اجزاؤها لا تشبه بعضها بعضا باضطرار يكون من الاعضاء التى اجزاؤها تشبه بعضها بعضا
-
Aris. Anim. III 722b31: membra vero dissimilia distincta sunt quoniam possunt agere aliquid
Brug.: فاما الاعضاء التى اجزاؤها لا تشبه بعضها بعضا فهى منفصلة بانها تقوى على ان تفعل شيئا
- 2 Aris. Anim. II
- 1 Aris. Anim. III
تشبّه tašabbaha
assimilare
– for tašabbaha: (+ bi) to resemble s.th. show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 82, 38: Anima autem vegetabilis habet tres vires … tertiam generativam, quae est vis accipiens de corpore in quo est, partem illi similem in potentia et operatur in ea, per attractionem aliorum corporum quae illi assimilat, generari
Rahm. 41, 2: وللنفس النباتية قوى ثلاث … والقوة المولدة وهى قوة تأخذ من الجسم الذى هى فيه جزءا هو شبيهه بالقوة فتفعل فيه باستمداد أجسام أُخرى تتشبه به من التخليق
- 1 Avic. An.
assimilari
– for tašabbaha: (+ bi) to become similar to, to become assimilated to show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 80, 8: nutrimentum autem est corpus quod solet assimilari naturae corporis
Rahm. 39, 16: والغذاء جسم من شأنه أن يتشبه بطبيعة الجسم
-
Avic. Met. 313, 63: quia patiens iam assimilatur agenti assimilatione perfecta
Marm. 210, 7: أن المنفعل قد يجوز أن يتشبه بالفاعل تشبها تاما
-
Avic. Met. 475, 13: Unicuique autem caelo est intelligentia, quae est principium sibi proprium et propinquum, scilicet principium separatum, … et hoc est exemplum universale intelligibile speciei suae actionis, et huic assimilatur ipsum
Marm. 325, 9: ويكون لكل فلك عقل مفارق … وإنه مثال كلى عقلى لنوع فعله فهو يتشبه به
-
Avic. Gen. 85, 42: Et expedit nutrimento, ad perficiendum ut sit nutrimentum, quod uniatur et quod assimiletur membro
-
Avic. Gen. 85, 47: debet enim uniri et assimilari totum simul, idest ambo ista, ad hoc ut nutriat naturali nutrimento
- 1 s.v. assimilare Avic. An.
- 5 Avic. Met.
- 4 Avic. Gen.
conformari
– for tašabbaha: (+ bi) to become assimilated to show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 99, 77: et illic virtus humana conformatur primis principiis omnis eius quod est
Rahm. 50, 11: وهناك تكون القوة الإنسانية قد تشبهت بالمبادئ الأولية للوجود كله
- 1 Avic. An.
تشابه tašābaha
assimilari
– for tašābaha: to be similar to one another show/hide quotes-
Avic. Gen. 131, 43: immo sequitur necessario quod assimilentur in istis, nisi sit impediens
Qass. 181, 6: بل يجب أن لا يتشابها فى ذلك إلا لعائق
- 1 Avic. Gen.
consimilis esse
– for tašābaha: to resemble one another show/hide quotes-
Avic. Gen. 142, 11: et non esset sic in eo quod elongaretur ab eo et esset consimilis operatio in his quae essent de prope
Qass. 193, 3: فيخلو ما يبعد عنها، ويتشابه فيها ما يقرب منها
- 1 Avic. Gen.
لا يتشابه lā yatašābahu
differre
– for lā yatašābahu: not to resemble one another show/hide quotes-
Avic. Gen. 131, 44: et, si non assimilantur [sc. corpora ] , nullo impediente ab extra, erit possibile quod differant in una qualitate
Qass. 181, 7: فإن لم يتشابها [sc. الجسمان]، ولا عائق من خارج، فإنما يجوز أن لا يتشابها فى كيفية واحدة
- 1 Avic. Gen.
تشابهت نسبتها tašābahat nisbatuhā
aptari potest
– for tašābahat nisbatuhā: (+ ilā) their relation is similar to show/hide quotes-
Avic. Met. 490, 36: Si autem materia esset secundum aptitudinem primam, posset utique aptari duobus contrariis
Marm. 335, 19: ولو كانت المادة على التهيؤ الأول لتشابهت نسبتها إلى الضدين
- 1 Avic. Met.
شبه šibh
consimilis
– for šibh: (+ genit.) likeness, s.th. like show/hide quotes-
Avic. Met. 343, 19: Igitur omnis qui agit aliquid ex intentione tali ut proveniat sibi consimilis retributio non est liberalis
Marm. 232, 12: فكل فاعل يفعل فعلا لغرض يؤدى إلى شبه عوض فليس بجواد
- 1 Avic. Met.
يؤدى إلى شبه عوض – ut proveniat sibi consimilis retributio Avic. Met. 232 / 343
غير شبه ġayr šibh
dissimilitudo
– for ġayr šibh: dissimilarity show/hide quotes-
Aris. Anim. III 769a14: non est causa similitudinis aut dissimilitudinis
Brug.: لا يكون علّة الشبه وغير الشبه
- 1 Aris. Anim. III
كان بشبه kāna bi-šibh
assimilari
– for kāna bi-šibh: (+ genit.) to have a similarity of show/hide quotes-
Aris. Anim. II 644b11: Quoniam membra istorum generum sunt diversa, et non assimilantur in convenientia
Kruk: فان اعضاء هذه الاجناس مختلفة ليس بشبه الملاءمة
- 1 Aris. Anim. II
شبه šabah
qui assimilatur
– for šabah: (pl. ašbāh) the like, what is similar show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 35, 1: Animalia autem et qui assimilantur eis homines non sequuntur in suis actionibus nisi hoc iudicium aestimationis
Rahm. 183, 1: والحيوانات وأشباهها من الناس إنما يتبعون فى أفعالهم هذا الحكم من الوهم
- 1 Avic. An.
assimilatio
– for šabah: resemblance show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 73, 14: et erit comprehensio speciei paucae assimilationis ad alia velocior comprehensione speciei multae assimilationis
Sabra II 146b, 6: ويكون إدراك نوعية ما يقل شبهه من الأنواع أسرع من إدراك نوعية ما يكثر شبهه
-
Alhaz. Opt. 73, 16: Et similiter comprehensio individui paucae assimilationis erit velocior comprehensione individui multae assimilationis
Sabra II 146b, 7: ويكون إدراك شخصية الشخص القليل الشبه أسرع من إدراك شخصية الشخص الكثير الشبه
- 3 Alhaz. Opt.
شبيه šabīh
assimilans
– for šabīh: (+ bi) similar to, resembling show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 951: accidunt in regionibus signi in directo cuius fuerit egritudines ex calore et humiditate, ut pustule et variole, cum egritudinibus substantie illius signi assimilantibus
Yama.: حدث في بلدان البرج الذي هو مواز له أمراض من حرارة ورطوبة كالحصبة والجدري مع أمراض شبيهة بجوهر ذلك البرج
- 1 Albu. Coni.
assimilari
– for šabīh: (+ bi or li) similar to show/hide quotes-
Anar. 22, 23: longitudo enim ipsius rei extense assimilatur
Arnz. 33, 14: لأنّ طولها شبيه بالممتدّ
-
Aris. Anim. II 654a32: Et natura ossium assimilatur naturae venarum
Kruk: وطباع العظام شبيه بطباع العروق
-
Aris. Anim. II 697b5: et pedes anteriores assimilantur pedibus piscium valde
Kruk: والرجلان اللتان فى مقدم جثته شبيهتان بارجل السمك جدا
-
Aris. Anim. III 730b26: scilicet quia assimilantur operationi mixtae cum materia
Brug.: اعنى انه شبيه بالعمل الذى يخالط الهيولى
-
Aris. Anim. III 733a30: quoniam ova istorum modorum assimilantur in creatione vermibus et crescunt extra
-
Avic. Qual. 28, 73: Et secundum veritatem, ista potentia non assimilatur corpori frigido
Qass. 217, 14: وهذه القوة بالحقيقة ليست شبيهة للجرم البارد
- 1 Anar.
- 11 Aris. Anim. II
- 3 also s.v. šbh Aris. Anim. III
- 1 Avic. Qual.
لأنّ طولها شبيه بالممتدّ – longitudo enim ipsius rei extense assimilatur Anar. 33 / 22
consimilis
– for šabīh: similar; alike show/hide quotes-
Avic. Met. 350, 28: Sed quae dicuntur idem in qualitate sunt consimilia
-
Aris. Anim. II 661a9: Sed hoc membrum non est in omnibus animalibus consimile, scilicet membrum per quod sentit cibum
Kruk: ولكن ليس هذا العضو فى جميع الحيوان شبيها اعنى الذى به يحس بالطعام
-
Avic. Gen. 81, 63: sed perficitur istud cum deperditur prima forma operationis cum amotione sui componentis et renovatione alterius formae primae consimilis
Qass. 142, 5: وتحدث صورة أخرى شبيهة بالأولى
- 1 Avic. Met.
- 1 Aris. Anim. II
- 1 Avic. Gen.
de
– for šabīh: (+ bi) similar to show/hide quotes-
Aris. Anim. II 655a20: Et ossa serpentum sunt de natura spinae piscium
Kruk: وعظام الحيات شبيهة بطباع الشوكة التى تكون فى السمك
- 1 Aris. Anim. II
شبيهة بطباع الشوكة التى تكون فى السمك – sunt de natura spinae piscium Aris. Anim. II 655a20
غير شبيه ġayr šabīh
dissimile
– for ġayr šabīh: dissimilar (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 30, 72: ideo oportet ut loquamur de unoquoque istorum et de oppositis eorum, eo quod comparantur multitudini, sicut dissimile
Marm. 21, 10: فيجب أن نتكلم فى كل واحد من هذه ومقابلاتها، وأنها مناسبة للكثرة مثل الغير الشبيه
- 1 Avic. Met.
dissimilis
– for ġayr šabīh: dissimilar show/hide quotes-
Aris. Anim. III 766b24: et illud membrum debet esse dissimile in se
Brug.: ويكون ذلك العضو غير شبيه بعضه ببعض
-
Aver. Ep. Parv. 201va40: Nutrimentum enim uno modo est simile et alio modo dissimile
Blum. 62, 10: لان الغذاء هو من جهة شبيه ومن جهة غير شبيه
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Aver. Ep. Parv.
كان شبيهًا kāna šabīhan
assimilari
– for kāna šabīhan: (+ bi) to be similar to show/hide quotes-
Aris. Anim. II 675a33: Quoniam intestinum est in quibusdam animalibus simplex, et cum dissolvitur, assimilatur in partibus
Kruk: لان المعاء يكون فى بعض الحيوان مبسوطا واذا انحل كان بعضه شبيه ببعض
- 1 Aris. Anim. II
شبيه بعضه ببعض šabīh baʿḍuhū bi-baʿḍ
consimilis esse
– for šabīh baʿḍuhū bi-baʿḍ: resembling one another show/hide quotes-
Aris. Anim. II 678b28: Membra autem ventris in animali quod dicitur sepie et in multipede sunt consimilia in figura et tactu
Kruk: فما يلى البطن من الاعضاء فى الحيوان الذى يسمى باليونانية سيبيا والحيوان الكثير الارجل شبيه بعضه ببعض بالاشكال وحس المس
- 1 Aris. Anim. II
فما يلى البطن من الاعضاء … شبيه بعضه ببعض – Membra autem ventris … sunt consimilia Aris. Anim. II 678b28
غير شبيه به ولا مجانس له ġayr šabīh bihī wa-lā muǧānis lahū
dissimile in genere
– for ġayr šabīh bihī wa-lā muǧānis lahū: s.th. dissimilar to and not of the same kind as show/hide quotes-
Aris. Anim. III 715a23: animal vero carens sanguine quoddam generat sibi dissimile in genere
Brug.: فاما الحيوان الذى ليس بدمىّ فمنه ما يلد ما يشبهه بالجنس ومنه ما يلد غير شبيه به ولا مجانس له
- 1 Aris. Anim. III
شبهة šubha
differentia
– for šubha: obscurity, obscure argument show/hide quotes-
Avic. Gen. 20, 29: Sed expedit tunc quod dicatur quod res est non ex re ut differentia assignetur
Qass. 95, 7: والأولى أن يقال حينئذ لا عن شىء، حتى لا تقع هذه الشبهة
- 1 Avic. Gen.
dubitatio
– for šubha: uncertainty, doubt; suspicion show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. VI, li. 344, version c, see fn. 27: Et cum fuerit transiens super Mercurium, significat illud quod servi insurgent contra reges et mendacium et dubitationem
Yama.: وإذا كان المارّ فوق عطارد دلّ ذلك على مقاومة العبيد للملوك والكذب والشبهات
-
Avic. Met. 124, 19: si de hoc modo dubitatio contigerit
Marm. 86, 2: إن عرضت من هذه الجهة شبهة
-
Avic. Met. 316, 47: oportet enim ut hic dicamus quantum sufficit ad solvendam dubitationem
-
Avic. Gen. 75, 4: quod non est rationabilius quod [non] contrarietas istius dubitationis cadat super unam opinionem potius quam super aliam
Qass. 137, 5: فليس اعتراض هذه الشبهة على أحد المذهبين أولى من اعتراضها على الآخر
-
Avic. Gen. 136, 4: Ad dubitationem autem super tactum fundatam requiritur quoddam praeambulum ad eius solutionem
- 1 Albu. Coni.
- 2 Avic. Met.
- 5 Avic. Gen.
dubium
– for šubha: uncertainty, doubt show/hide quotes-
Avic. Gen. 133, 42: ex omni parte dubium est ablatum
Qass. 184, 14: فالشبهة زائلة من كل وجه
- 1 Avic. Gen.
شبهة وحيرة šubha wa-ḥayra
dubitatio
– for šubha wa-ḥayra: uncertainty and confusion show/hide quotes-
Aver. MC Int. diff. IV, 97, 64: Deinde cadit post illud in eis dubitatio
Butt. 120, 10: ثم تقع بعد ذلك فيهما الشبهة والحيرة
-
Aver. MC Int. diff. IV, 97, 67: non est possibile ut cadat dubitatio
Butt. 120, 12: فليس يمكن أن تقع بينهما الشبهة والحيرة
- 2 s.v. šubha Aver. MC Int.
وقعت منه الشبهة waqaʿat minhu l-šubhatu
ducere in errorem
– for waqaʿat minhu l-šubhatu: a doubt arises from it for s.o. show/hide quotes-
Avic. Met. 235, 68: Hanc autem quaestionem … tamen induximus ideo quod multos qui videbantur sapientes duxit in errorem
Marm. 154, 9: وهذا الشك … فقد أوردناه بسبب أنه قد وقعت منه الشبهة فى زماننا هذا لطائفة ممن تتشحط فى التفلسف
- 1 Avic. Met.
تشبيه tašbīh
assimilare
– for tašbīh: (+ bi) imitation of show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 192va22: artifex enim magis quod potest est assimilare se nature secundum suum posse
Blum. 16, 5: وكان شرف الصانع هو جيدة تشبيهه بالطبيعة بحسب الممكن
- 1 Aver. Ep. Parv.
assimilatio
– for tašbīh: assimilating, assimilation, likening show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 31, 24: Cognitio ergo individui est ex assimilatione formae individui
Sabra II 23b, 12: فالمعرفة بالشخص تكون من تشبيه صورة الشخص المبصر
-
Alhaz. Opt. 54, 37: Erit ergo comprehensio remotionum visibilium assuetorum, quae sunt super faciem terrae, per cognitionem et assimilationem eorum adinvicem
Sabra II 94b, corr. ref. II 94a, 14: فيصير إدراك أبعاد هذه المبصرات المألوفة التي على وجه الأرض بالمعرفة ومن تشبيه أبعاد بعضها بأبعاد بعض
-
Avic. Gen. 87, 77: et hoc erit quando potentia quae facit assimilare non sufficit ut faciat ei assimilationem in substantia et qualitate
Qass. 146, 2: وذلك إذا لم تقدر القوة المشبهة أن تكمل تشبيهه فى جوهره وكيفه
- 2 Alhaz. Opt.
- 1 Avic. Gen.
مشابهة mušābaha
assimilatio
– for mušābaha: resemblance, being similar show/hide quotes-
Avic. Met. 174, 31: Et relatio etiam accidit in qualitate, cuius quaedam est conveniens, sicut assimilatio
Marm. 117, 8: ومن المضاف ما هو فى الكيف. فمنه متفق كالمشابهة
- 1 Avic. Met.
consimilis
– for mušābaha: similarity show/hide quotes-
Avic. Met. 411, 45: Cum autem designatur eius certitudo, non designatur nisi post anitatem, per negationem consimilium ab ipso
Marm. 283, 2: وأنه إذا حققته فإنما يوصف بعد الإنية بسلب المشابهات عنه
- 1 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 305.
كان أشدّ مشابهةً kāna ašadda mušābahatan
assimilari fortius
– for kāna ašadda mušābahatan: to be more similar show/hide quotes-
Avic. Gen. 151, 13: sicut est de vere qui assimilatur veri, aestas aestati, vel assimilabitur ei fortius
Qass. 199, 3: كصيف يشبه صيفا، وربيع يشبه ربيعا، أو يكون أشد مشابهة من ذلك
- 1 Avic. Gen.
تشبّه tašabbuh
assimilari
– for tašabbuh: (+ bi) becoming similar with, assimilation, imitation of show/hide quotes-
Avic. Met. 325, 46: Ex finibus etiam est assimilari alii rei
Marm. 219, 16: ومن الغايات التشبه بشيء آخر
-
Avic. Met. 532, 94: praesertim cum necessarium sit sibi vel alii consimili copulari et assimilari civibus
-
Alpet. ch. 3 §13: et finis eorum est ad partem motus eius ut assimilentur ei, quia hoc est eis finis
Gold. 15v, 11: وغايتها نحو حركته للتشبه به إذ هو غايتها
-
Alpet. ch. 18 §2: quia celum Solis rotatur una rotatione super suos duos polos per annum ut assimiletur in motu supremo
Gold. 86v, 5: فإنه إنما يتحرك على قطب للتشبه بالأعلى دورة واحدة في الحول
-
Avic. Gen. 85, 49: Nutrimentum autem primo modo, scilicet quod assimilatur in potentia, sine dubio est substantia
- 22 Avic. Met.
- 3 s.v. šabah Alpet.
- 1 Avic. Gen.
assimilatio
– for tašabbuh: (+ bi) imitation (of), similarity (with) show/hide quotes-
Avic. Met. 313, 64: quia patiens iam assimilatur agenti assimilatione perfecta
Marm. 210, 7: أن المنفعل قد يجوز أن يتشبه بالفاعل تشبها تاما
-
Avic. Met. 470, 2: <…> ut intentio sit ad plagam ad hoc ut sua assimilatio cum primo sit assimilatio in proveniendo res ab ipso
Marm. 322, 2: فلو جاز أن يقع بالقصد الأول إلى الجهة، حتى يكون تشبهًا بالأول فى الاستتباع
-
Aver. MC Gen. 174vb60: et amplius motus secundum rectitudinem non habet continuationem nisi per assimilationem ad motum circularem
Eich. 136, 17: حتّى أنّ النقلة على الاستقامة إنّما يوجد لها الدوام والاتّصال من جهة تشبّهها بالنقلة دورا
-
Alhaz. Opt. 70, 18: Comprehensio ergo quidditatis rei visae non est, nisi ex comprehensione assimilationis formae rei visae alicuius formarum quiescentium in anima
Sabra II 139b, 5: فإدراك مائية المبصر إنما هو إدراك تشبه صورة المبصر بصورة من الصور المستقرة في النفس
- 5 Avic. Met.
- 1 Aver. MC Gen.
- 1 Alhaz. Opt.
تشابه tašābuh
consimilitudo
– for tašābuh: similarity show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 171va62: Sed tamen ista equalitas que est secundum proportionem non dicitur vere equalitas sed consimilitudo
-
Alhaz. Opt. 26, 32: esset forma extensa in corpore vitreo secundum rectitudinem linearum radialium, propter consimilitudinem diaphanitatis
Sabra II 8b, 5: من أجل تشابه الشفيف
-
Alhaz. Opt. 34, 15: consimilitudo et diversitas in omnibus intentionibus particularibus
- 1 Aver. MC Gen.
- 3 Alhaz. Opt.
اشتباه ištibāh
dubitatio
– for ištibāh: uncertainty, dubiousness (in vision) (opt.) show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 81, 12: forma instituitur in concavitate communis nervi una, in qua non erit dubitatio maxima
Sabra III 16a, 23: فإن صورته تحصل في تجويف العصبة المشتركة واحدة وليس فيها اشتباه يؤثر في صورتها
- 1 Alhaz. Opt.
مشابه mušābih
consimilis
– for mušābih: similar show/hide quotes-
Avic. Met. 461, 30: aliquando movetur sic quod potest pervenire ad id quod intendit, aliquando alio modo consimili vel paene eodem
-
Aris. Anim. III 762b19: Sustentatio ergo arborum quae generantur per se est consimilis in forma
Brug.: وتقويم الشجر الذى يكون من ذاته مشابه بالصورة
-
Avic. Qual. 32, 34: et tunc erit secunda actio consimilis actioni eius
Qass. 220, 2: وعند ذلك يكون فعله فعلا مشابها لفعله
- 1 Avic. Met.
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Avic. Qual.
مشبه mušbih
assimilare facit
– for mušbih: similarizing show/hide quotes-
Avic. Gen. 87, 76: et hoc erit quando potentia quae facit assimilare non sufficit ut faciat ei assimilationem in substantia et qualitate
Qass. 146, 1: وذلك إذا لم تقدر القوة المشبهة أن تكمل تشبيهه فى جوهره وكيفه
- 1 Avic. Gen.
assimilare faciens
– for mušbih: similarizing show/hide quotes-
Avic. Gen. 86, 70: propterea quod potentia faciens assimilare est inventa in eo
Qass. 145, 16: لأن القوة المشبهة موجودة فيه
- 1 Avic. Gen.
متشبّه mutašabbih
appetere
– for mutašabbih: (+ bi) imitating s.th. show/hide quotes-
Alpet. ch. 5 §16: sed isti celi moventur in desiderio ad motum supremi, et per illud appetunt assimilari
Gold. 22r, 8: بل هذه الأفلاك بحركة الأعلى متصلة وبه متشبهة متمثلة
- 1 Alpet.
وبه متشبهة متمثلة – et per illud appetunt assimilari Alpet. 22r / ch. 5 §16
كان متشبّهًا kāna mutašabbihan
assimilari vult
– for kāna mutašabbihan: (+ bi) to imitate s.th., to assimilate o.s. to show/hide quotes-
Avic. Met. 472, 56: ita videlicet ut corpus quod est vilius velit assimilari corpori quod est prius et nobilius
Marm. 323, 14: حتى يكون مثلا الجسم الذى هو أخس متشبها بالجسم الذى هو أقدم وأشرف
- 1 Avic. Met.
متشبَّه mutašabbah
assimilare
– for mutašabbah: (+ bi) assimilated to show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 82, 33: aliam augmentativam, quae est vis augens corpus in quo est, ex corpore quod ipsa assimilat illi, augmento proportionali in omnibus suis dimensionibus
Rahm. 40, 17: والقوة المنمية وهى قوة تزيد فى الجسم الذى هى فيه بالجسم المتشبه به زيادة متناسبة فى أقطاره
- 1 Avic. An.
بالجسم المتشبه به – ex corpore quod ipsa assimilat illi Avic. An. 40 / vol. I 82
متشابه mutašābih
aequalis
– for mutašābih: similar; homogenous show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 46, 67: iam enim posuimus ea similia et aequalia et conformia
Rahm. 189, 18: وذلك لأنا فرضناهما متشاكلين متشابهين متساويين
-
Avic. Gen. 62, 41: renovatur qualitas aequalis, similis in eisdem, quae complexio nuncupatur
Qass. 126, 18: ويحدث كيفية متشابهة فيها تسمى المزاج
-
Avic. Gen. 113, 40: non est possibile quod partes istius compositi sint aequales ad recipiendum actionem motus calidi
Qass. 168, 10: وهذا المركب لا يجوز أن تكون أجزاؤه متشابهة الانفعال التحريكى عن الحار
- 1 Avic. An.
- 2 Avic. Gen.
aequaliter
– for mutašābih: similar show/hide quotes-
Avic. Gen. 115, 82: ignis non separat aurum cum funditur cum eo, <non> quod ipsi est simile in substantia, nec est natura quia aequaliter recipit actionem
Qass. 169, 17: وأما الذهب فإنه ليس لا يفرقه النار إذا أذابته، لأنه متشابه الجوهر، ولا لأنه متشابه الانفعال
- 1 Avic. Gen.
لأنه متشابه الانفعال – quia aequaliter recipit actionem Avic. Gen. 169 / 115
consimilis
– for mutašābih: similar; of the same kind, alike; homoeomerous (phys.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 136, 64: solutio autem continuitatis non est aequalis nec consimilis in toto corpore
-
Avic. Met. 88, 45: Si autem remanserit unum eorum et annihilatur alterum et fuerit natura eorum consimilis
-
Avic. Met. 131, 56: calor qui est duplus alterius caloris, eo quod agit duplum illius, vel est in corpore duplo consimili in calore
-
Nico. Plan. §64: Et quaelibet harum partium dividuntur aliquo modo per partes consimiles et dividuntur etiam per partes dissimiles
-
Aris. Anim. II 695b6: Et capita eorum non sunt omnino consimilia, sed quaedam ex eis appropinquant aliis in similitudine
Kruk: وليس رؤوس جميع السمك متشابهة بل منها رؤوس تقارب بعضها بعضا بالشبه
-
Aris. Anim. III 717a7: et causa illius est magnitudo corporis, quoniam est consimilis in omni parte
-
Aris. Anim. III 769b28: Et causae istorum sunt propinquae ad invicem consimiles
Brug.: وأسباب عللها [sc. الأولاد العجيبة] تقرب بعضها من بعض وهى بنوع من الأنواع متشابهة
-
Aver. MC Gen. 162ra62: qui faciunt hec quatuor composita ex consimilibus
Eich. 53, 4: مثل قول أنكساغورش وديمقراطيس اللذان يجعلان هذه الأربعة مركّبة من المتشابهة الأجزاء أو من الأجزاء الغير منقسمة
-
Aver. MC Gen. 163ra57: necesse est ut activa et passiva sint consimilia in genere et dissimilia in specie
-
Aver. Ep. Parv. 202rb28: Et similiter declaratum fuit illic quod corpora consimilium partium, que fiunt ex elementis, sunt determinata in esse
-
Aver. Ep. Parv. 256va29: Et videmus alios minoris virtutis et debilioris venire ad senectutem, licet regimen eorum sit consimile
-
Alhaz. Opt. 25, 59: est superficies consimilis ordinationis antecedens centrum visus
-
Alhaz. Opt. 77, 57: tunc positio cuiuslibet puncti illius visi, et positio punctorum propinquorum illi, in respectu duorum visuum apud coniunctionem duorum axium in ipso, erit positio consimilis valde
Sabra III 7b, 8: يصير وضعها [sc. كل نقطة] … وضعًا متشابهًا في غاية التشابه
-
Avic. Gen. 139, 48: Et idcirco appropriantur materiae consimiles ut sint materiae diversarum formarum a datore formarum
-
Avic. Gen. 151, 11: Quod autem super hoc magis poterit inveniri est quod circumgirationes poterunt videri esse consimiles, quantumcumque non sint vere consimiles
Qass. 199, 2: يجوز أن تكون عودات متقاربة الأحوال، وإن لم تكن متشابهة بالحقيقة
-
Avic. Qual. 93, 69: Et pro tanto, membra animalium et partes plantarum dividuntur sine dubio ad partes homogeneas primas et sunt illae quae dicuntur consimiles
Qass. 266, 16: فلذالك كان أعضاء الحيوان وأجزاء النبات لا محالة تنتهى إلى أجزاء أولى بسيطة، وهى التى تسمى المتشابهة الأجزاء
- 1 Avic. An.
- 5 Avic. Met.
- 1 Nico. Plan.
- 1 Aris. Anim. II
- 6 Aris. Anim. III
- 8 Aver. MC Gen.
- 2 Aver. Ep. Parv.
- 7 Alhaz. Opt.
- 8 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
غير متشابه ġayr mutašābih
dissimilis
– for ġayr mutašābih: dissimilar show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 86, 51: Si autem fuerint [sc. partes ] dissimiles, attendamus nunc quomodo hoc potest esse ut forma intellecta habeat partes dissimiles
Rahm. 212, 9: وإن كانا غير متشابهين فلننظر كيف يمكن أن يكون ذلك وكيف يمكن أن تكون للصورة المعقولة أجزاء غير متشابهة
-
Avic. An. vol. II 88, 86: impossibile est etiam ut sint dissimiles
Rahm. 213, 17: ولا أيضا يمكن أن تكون غير متشابهة
-
Avic. Met. 290, 84: per tantum ergo certificatur cognitio maioritatis et minoritatis; igitur per unum consimile certificatur multiplex, dissimile et diversum
Marm. 193, 17: فبالمثل تتحقق معرفة الصغر والكبر، وبالواحد المتشابه تتحقق المتكثر الغير المتشابه المختلف
-
Nico. Plan. §64: Et quaelibet harum partium dividuntur aliquo modo per partes consimiles et dividuntur etiam per partes dissimiles
Dross.: وكل جزء من هذه الأجزاء تتجزأ على جهة لاجزاء متشابهة وتتجزأ لاجزاء غير متشابهة 〈ايضا〉
- 4 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
- 1 Nico. Plan.
مشتبه muštabih
dubitabilis
– for muštabih: indeterminate, confused (in vision) (opt.) show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 80, 32: sed tamen forma eius non erit verificata, sed dubitabilis
-
Alhaz. Opt. 86, 22: et quod remotum est ab illo, est dubitabile et latens
Sabra III 30b, 8: وما بعد عنه مشتبهًا خفيًا
- 4 Alhaz. Opt.