show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
شكّل šakkala
figurare
– for šakkala: to shape, to give a shape, to form show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 27, 943: de universis individuis, et speciebus que principatum accipiunt in naturis et figurat eas in suas substantias
Lemay 25, 549: من جميع الأشخاص والصوَر هي التي تترأس على الطبائع وتشَكلها إلى جوهريتها
-
Avic. Met. 72, 54: Si enim acceperis aliquam ceram et figuraveris eam taliter quod sint in ea dimensiones in effectu inter has extremitates
Marm. 50, 17: ولو أنك أخذت شمعة فشكّلتها بشكل افترض لها أبعاد بالفعل بين تلك النهايات
-
Avic. Met. 388, 64: sicut lignum quod, cum figuratur aliqua figura, aptatur per hoc ad aliquid
Marm. 266, 16: فإنك كلما شكلته [sc. الخشب] بشكل استعد بذلك لأمر
-
Nico. Plan. §227: Cumque compressi fuerint humores, calefiet natura et festinabit in digerendo figurabunturque rami et apparebunt folia, ut praediximus
Dross.: فاذا انضغطت الرطوبات حميت الطبيعة فأسرعت فى الطبخ فيشكل الغصن وظهر الورق كما أعلمنا آنفا
- 1 s.v. tašakkala Albu. Intro. JS
- 2 Avic. Met.
- 1 s.v. šakala Nico. Plan.
شاكل šākala
assimilari
– for šākala: to be similar, to be like show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. III, li. 60: significat reges facere guerram quibusdam de populo sicut de monachis et pauperibus et qui assimilantur his
Yama.: دلّ ذلك على منازعة الملوك لقوم من الرعيّة كالرهبان والفقراء وما شاكل ذلك
-
Albu. Coni. tr. III, li. 79: significat homines invenire dissimulationes et falsitates cartarum et quod assimilatur his
-
Avic. Qual. 41, 8: Et mussificatio uno modo eius assimilatur putrefactioni
- 3 Albu. Coni.
- 1 Avic. Qual.
congruere
– for šākala: to be similar show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 19: Postquam igitur premisimus in tractatu primo quod oportuit exponi de qualitate scientie rerum prophetarum et decretorum eorum et quod congruit ei
Yama.: فإذ قدّمنا في المقالة الأولى ما يجب شرحه من كيفية معرفة أمور الأنبياء وشرائعهم وما شاكل ذلك
- 1 Albu. Coni.
conveniens
– for šākala: to be similar to show/hide quotes-
Avic. Met. 514, 52: immo est delectatio conveniens dispositioni naturali quae est substantiis vivis puris
Marm. 352, 13: بل [sc. تكون] لذة تشاكل الحال الطيبة التى هى للجواهر الحية المحضة
- 1 Avic. Met.
بل [sc. تكون] لذة تشاكل الحال الطيبة – immo est delectatio conveniens dispositioni naturali Avic. Met. 352 / 514
convenire
– for šākala: to resemble, to be conforming to show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 670: Et iudicetur super unamquamque domum secundum esse infortune secundum quod convenit omni nature
-
Albu. Coni. tr. II, li. 703: et quod convenit ei
-
Aver. Ep. Parv. 201va33: Cibus enim quando alteratur in sanguinem, cuius colamentum fuerit ad cor, … ibit ad cerebrum illud quod convenit ei, scilicet pars humida et frigida
Blum. 62, 6: وذلك ان الغذاء اذا استحال دمًا وصار صفوه الى القلب … صار الى الدماغ ايضا منه ما يشاكله، وهو الجزء البرد الرطب
- 2 Albu. Coni.
- 1 Aver. Ep. Parv.
أشكل aškala
dubitare
– for aškala: (+ ʿalā) to become dubious for, to be intricate for, to be obscure to show/hide quotes-
Avic. Met. 208, 64: Si autem dubitaremus an esset potentia super illud an non
Marm. 139, 19: فإن أشكل علينا أنه مقدور عليه أو غير مقدور عليه
-
Avic. Met. 472, 50: si dubitaverimus quomodo ex unoquoque desiderio debeat esse virtus secundum hanc dispositionem
Marm. 323, 11: إذا أشكل علينا أنه كيف وجب عن كل تشوق حركة بهذه الحال
-
Avic. Gen. 148, 42: rationabile est quod dubitent studentes in negotio reversionis
Qass. 196, 12: فالحرى أن يشكل على الناظرين أمر العود
- 4 s.v. dubitari Avic. Met.
- 1 Avic. Gen.
dubitari
– for aškala: to be problematic, to be dubious show/hide quotes-
Avic. Met. 148, 76: Dubitatur autem de dispositione magni et parvi
-
Avic. Met. 250, 70: Ergo qualemcumque illarum intentionum acceperis de cuius generalitate et materialitate dubitatur
Marm. 164, 16: فإذن أى معنى أخذته مما يشكل الحال فى جنسيته أو ماديته من هذه
-
Avic. Gen. 80, 39: Hyle autem semper est mobile: dubitatur autem
Qass. 141, 8: والهيولى دائمة التبدل، فيشكل من أمرها
- 4 Avic. Met.
- 1 Avic. Gen.
dubium est
– for aškala: (+ ʿalā) to be difficult for, to be problematic for show/hide quotes-
Avic. Met. 167, 20: et vero arbitrio non est dubium hoc totum destrui
Marm. 113, 13: وجميع هذا مما لا يشكل على البديهة بطلانه
-
Avic. Met. 312, 39: non erit dubium nobis illam contineri sub communicante in aptitudine perfecta materiae
- 3 Avic. Met.
تشكّل tašakkala
figura esse
– for tašakkala: to take shape show/hide quotes-
Anar. 15, 14: Manifestum est ergo quod possibile est ut sit figura quam una linea comprehendat
-
Anar. 17, 28: Rotunda vero, quantum ad se, est ac si esset eius nature cuius est superficies, adeo ut sit aliquo modo sicut figura, etiam si non comprehenderet figuram
Arnz. 24, 11: فقد بلغ [sc. المستدير] من قربه من طبيعة السطح حتّى كأنّه يتشكّل بضرب من الضروب من غير أن يكون محيطًا بسطح
- 2 Anar.
ad modum figurae esse
– for tašakkala: to be shaped show/hide quotes-
Avic. Qual. 62, 66: Et, si fuerit corpus humidum aquosum, erit eius extremitas quae non attingitur a comprehendente quae est superficies superior, ad modum figurae gibbosae arcualis ad modum pontis
Qass. 243, 8: فإِن كان الجسم الرطب مائيا، وينقص من الحاوى سطحه الأعلى، تشكل علوه بتقبيب
- 1 Avic. Qual.
figurari
– for tašakkala: to be shaped, to become shaped show/hide quotes-
Alcab. diff. I, li. 294: Nam circulus figuratur omni hora tali figura que dividitur in quatuor partes
Yama.: وذلك أنّ الفلك يتشكّل في كلّ وقت بشكل ينقسم بأربعة أرباع
-
Aver. MC Gen. 168va3: Quia autem proprium est rebus subtilibus et tenuibus implere vacuitatem rerum et figurari secundum figuram continentis
Eich. 92, 13: أمّا الأشياء الرقيقة اللطيفة فلمّا كان من شأنها أن تملأ فرج الأشياء وأن تتشكّل بسهولة بشكل الحاوى
-
Alhaz. Opt. 15, 24: Lineae ergo radiales sunt lineae imaginabiles, et figuratur per eas qualitas situs, super quam patitur visus ex forma
Sabra I 105b, 20: فخطوط الشعاع هي خطوط متوهمة تتشكل بها كيفية الوضع الذي عليه ينفعل البصر بالصورة
-
Alhaz. Opt. 72, 7: Et etiam declaratum est quod formae visibilium, quas visus comprehendit, perveniunt in animam, et figurantur in imaginatione
-
Avic. Gen. 54, 27: quando accidens non advenit aquae quod obviat ei, figuratur sphaerice
Qass. 120, 12: فإن الماء إذا لم يعرض له عارض باللقاء تشكل كريا
-
Avic. Gen. 136, 12: et ad figuram quam habet per sui naturam ut figuretur in eam
-
Avic. Qual. 62, 63: si circumdans comprehenderet totum, figurabitur illud totum
Qass. 243, 7: فإن كان ما يحويه مشتملا على جميعه تشكل جميعه بشكله
-
Avic. Qual. 62, 72: si fuerit [sc. corpus humidum ] inclusum vel detentum, figurabitur ad modum figurae detinentis et resistentis qui contingit
Qass. 243, 12: وإن كان [sc. الجسم الرطب] محصورا أو ممنوعا تشكل فى الحاصر والمانع بمثل شكله
- 1 Alcab.
- 1 Aver. MC Gen.
- 5 Alhaz. Opt.
- 2 Avic. Gen.
- 2 Avic. Qual.
formari
– for tašakkala: to be formed show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 10, 54: Forma ergo … extenditur a sua superficie ad quodlibet punctum oppositum illi superficiei secundum verticationem pyramidis, quae formatur inter illud punctum et illam superficiem
Sabra I 91b, 21: فإن صورة … تمتد من سطحه إلى كل نقطة تقابل ذلك السطح على سمت المخروط الذي يتشكل بين تلك النقطة وبين ذلك السطح
- 1 Alhaz. Opt.
شكل šakl
factio
– for šakl: shape show/hide quotes-
Avic. Gen. 27, 62: In primis enim quod est necessarium composito est factio et figura
Qass. 100, 9: فإن أقل ما يحتاج إليه المركب هو الشكل والتخطيط
- 1 Avic. Gen.
figura
– for šakl: (pl. aškāl) figure, form, shape; diagram, figure (geom.); aspect (angle between points in the horoscope) (astrol.); figure (of the syllogism) (log.) show/hide quotes-
Mesue Aph. A §12: Quemadmodum tam vitium anime quam figure corporis a parentibus cadunt hereditas
Troup.: كما أن أخلاق النفس وأشكال الصور موروثة عن الأباء والأجداد
-
Mesue Aph. A §15: Complexio corporis animati ad figuram consoni numeri est
Troup.: تأليف الأجسام الحيوانية على أشكال تأليفية عددية
-
Albu. Intro. JS 179, 122: Et si intellexerunt per hos gradus quibus dum fuerint similes inter Solem et quinque planetas, mutantur eorum figure ad retrogradationem et directionem
Lemay 310, 74: وإن كانوا إنَّما عنوا بها الدرج الَّتي إذا كان مثلها بين الشمس والكواكب الخمسة، تغيّرت أشكالها إلى الرجوع أو الاستقامة
-
Albu. Intro. JS 291, 675: Solida autem si fuerint eorum partes magne et composita fuerint ad invicem, fiunt ex eis res diversarum figurarum
-
Albu. Coni. tr. II, li. 142: Qui si aspiciat significatorem secte prime ex figura laudabili sicut trinitas et sextilitas, salvantur ab horribili
Yama.: فإن كان مناظرا لدليل الملّة الأولى من شكل محمود كالتثليث والتسديس سلموا من مكارههم
-
Albu. Coni. tr. VI, li. 46: In oppositionibus vero et quadraturis et ceteris figuris erunt significationes horum minoris apparentie et debilioris impressionis
Yama.: وأمّا في المقابلات والتربيعات وسائر الأشكال فإنّ دلالتها تكون أقلّ ظهورا وأضعف تأثيرا
-
Alcab. diff. I, li. 294: Nam circulus figuratur omni hora tali figura que dividitur in quatuor partes
Yama.: وذلك أنّ الفلك يتشكّل في كلّ وقت بشكل ينقسم بأربعة أرباع
-
Alcab. diff. II, li. 130: Venus … est significatrix … ornamenta quoque et figuras pulcras
-
Ptol. Almag. no. 355, Baily 496: Sequens earum et est in figura simili rose fusus et est species volubilis
Kuni.: التالية منهما وهى فى شكل شبيه بوردة قسس وهو صنف من اللبلاب
-
Ptol. Almag. no. 496, Baily 744: Antecedens duarum que sunt in figura pineali
Kuni.: الكوكب المتقدم من الاثنين اللذين فى الشكل الصنوبرى
-
Thab. Fig. GC §1, Bjö. 6, 32: Nullam autem geometricarum scio figurarum cum qua in stellarum operetur scientia, in qua maior hominum sit labor quam in figura hac, neque quae ipsa sit famosior
Lorch 42, 4: وما أعلم أن شيئًا من الأشكال الهندسية المستعملة فى علم النجوم خاض الناس فيه خوضهم فى هذا الشكل ولا شهروه شهرته
-
Thab. Fig. GC §14, Bjö. 8, 13: Verum tamen quidam nostrorum sociorum, propterea quod scivit illud et intellexit, affirmavit sibi et comprehendit omnia huius figurae accidentia quae contingunt in ea
-
Anar. 11, 22: Angulo preterea accidit ut dividatur in duo media quod contingit in nona figura prime partis libri Euclidis
Arnz. 13, 10: وقد يقع بالجملة على الزاوية القسمة بنصفين أيضًا، فإنّ هذا هو عرضنا في الشكل التاسع من المقالة الأولى من الأسطقسات
-
Anar. 38, 15: et ostendatur quod ex ea accidit quod est impossibile, sicut accepimus in figura septima latus maius
-
Avic. An. vol. I 125, 95: in nulla autem figurarum est aliquid contrarietatis
Rahm. 63, 18: ولا شىء من الأشكال بمضاد
-
Avic. An. vol. II 183, 98: corpus enim parvissimum sic dividitur sicut dividitur et maximum in numero et figura, quamvis divisio unius differat a divisione alterius in mensura
-
Avic. Met. 11, 1: Figura etiam accidentale et comitans est materiae
Marm. 8, 16: فإن الشكل عارض لازم للمادة
-
Avic. Met. 388, 64: sicut lignum quod, cum figuratur aliqua figura, aptatur per hoc ad aliquid
Marm. 266, 16: فإنك كلما شكلته [sc. الخشب] بشكل استعد بذلك لأمر
-
Nico. Plan. §77: Diversitas autem plantae in suis partibus cognita est et figurae eius et coloris et raritatis et spissitudinis
Dross.: واختلاف النبات فى اجزائه معروف من شكله ولونه وسخافته وكثافته
-
Nico. Plan. §144: spissum enim multis indiget viribus propter diversitatem suae figurae et elongationem partium eius
-
Ibn Tum. 112b, 11: ipse solus invenitur absolute, non astrictus nec appropriatus tempori neque loco plage … neque formationi, neque figure
Goldz. 240, 5: وجب له الوجود على الاطلاق من غير تقييد ولا تخصيص بزمان ولا مكان … ولا صورة ولا شكل
-
Alpet. ch. 2 §20: et remanebit de eo post hoc figura incomplete rotationis
Gold. 11v, 2: ويبقى منه بعد ذلك شكلٌ تام الاستدارة
-
Alpet. ch. 20 §8: Et invenimus istas mutationes positas secundum suas rotationes quoad nos; et sunt figure et modi super quos expergefacti sumus
Gold. 98v, 14: ووجدنا نحن هذه الانتقالات موضوعة على معانيها عندها وهى الأشكال والحركات التى تنبهنا إليها
-
Aris. Anim. II 640b27: Et si voluerimus narrare figuram ipsius [sc. lecti ]
Kruk: فان اردنا ان نصف شكله [sc. السرير]
-
Aris. Anim. II 693a13: rostrum vero incurvatum est in avibus comedentibus carnem crudam, quoniam illa figura est conveniens ad retinendum illam carnem
-
Aris. Anim. III 718a35: Et dignum est dubitare in cognitione creationis matricum et modorum suae figurae
Brug.: وخليق ان يعتاص احد فى طلب معرفة خلقة الارحام اذا طلب معرفة انواع اشكالها wa-ḫalīqun an yaʿtāṣa aḥadun fī ṭalabi maʿrifati ḫilqati l-arḥāmi iḏā ṭalaba maʿrifata anwāʿi aškālihā
-
Aris. Anim. III 772b29: Et figura eius [sc. uni membri ] non est nisi in loco in quo est sicut modi apostematum
Brug.: وانما شكله [sc. العضو الواحد] فى المكان الذى يكون فيه مثل اصناف الخراج
-
Aver. MC Gen. 155ra33: et quod corpora composita ex hiis diversificantur secundum diversitatem illarum partium aut propter figuram aut propter situm aut propter ordinem
Eich. 3, 12: وأنّ الأجسام المركّبة من هذه إنّما تختلف لمكان اختلاف الأجزاء التى تتركّب منها من قبل ثلاثة أشياء: الشكل والوضع والترتيب
-
Aver. MC Gen. 172va63: sicut possibile est in parte cere recipi figuram pyramidalem
-
Aver. Ep. Parv. 192vb65: Et hii quidem ponunt quod visio fit per figuram pyramidalem exeuntem ab oculo et pervenientem ad rem visam
Blum. 22, 7: وما يضعه من ان الابصار انما يكون بشكل صنوبرى مخروط يخرج من العين وينتهى الى المبصرات
-
Aver. Ep. Parv. 256rb14: et humiditas mensurata cum siccitate recipit formam et figuram
-
Aver. MC Int. diff. II*, 46, 47: Et enuntiationes trinarie … cum ponuntur cum ipsarum oppositis in figura habente quatuor latera
-
Aver. MC Int. diff. II*, 59, 227: quoniam minor [sc. propositio ] , cum est negativa in figura prima, non proficit per eam in conclusione, sicut ostendetur in libro sillogismi
Butt. 94, 11: فإن [sc. المقدّمة] الصغرى متى كانت سالبة فى الشكل الأول لم ينتفع بها فى الإنتاج على ما سيبين فى كتاب القياس
-
Alhaz. Opt. 31, 55: Quoniam figura, et magnitudo, et diaphanitas corporis … comprehenduntur in maiori parte comprehensione valde veloci
-
Alhaz. Opt. 64, 9: quoniam pulchritudo non est, nisi ex directione figurarum literarum et ex compositione earum inter se
Sabra II 121b, 10: لأن حسن الخط إنما هو من تقويم أشكال الحروف ومن تأليف بعضها ببعض
-
Aris. Phys. VII 35, 17 (245b27): Ex quo enim fit forma idoli non dicitur forma, neque illud ex quo fit figura aut figura lecti dicitur figura
Bad. 759, 3: وذلك أن الشىءَ الذى منه تكون صورة التمثال لسنا نقول فيه إنه صورة، ولا الشىءَ الذى عنه يكون شكل النّار أو شكل السرير نقول إنه شكل
-
Aris. Phys. VII 65, 13 (249a18): Non autem sic, non enim differt motus localis secundum speciem ex diversitate organi. Differt autem secundum figuram
Bad. 780, 3: غير أن الأمر ليس كذلك، بل إنما تكون النقلة فى ذلك مختلفة بالأشكال
-
Avic. Gen. 16, 14: et ex triangulis possunt componi aliae figurae rectilineae
Qass. 91, 1: ويمكن أن يؤلف من المثلث سائر الأشكال المستقيمة الخطوط
-
Avic. Gen. 35, 44: si figurae fuerint sphaericae vel rotundae, sequitur quod sit ibi vacuum, quod est inconveniens et contrarium positioni eorum
-
Avic. Qual. 62, 62: Inclusio autem est situs commovens receptionem humidi, et est aequalis eius figura vel vestigium interiori figurae circumdantis
Qass. 243, 6: فالانحصار هو قبول الرطب وضعا يلزمه شكل مساو لشكل باطن ما يحويه
-
Avic. Qual. 85, 13: sicut color et figura et similia
- 2 Mesue Aph. A
- 6 Albu. Intro. JS
- 9 Albu. Coni.
- 2 Alcab.
- 3 Ptol. Almag.
- 4 Thab. Fig. GC
- 72 Anar.
- 49 Avic. An.
- 24 Avic. Met.
- 4 et passim Nico. Plan.
- 1 s.v. šikl Ibn Tum.
- 2 Alpet.
- 16 Aris. Anim. II
- 9 Aris. Anim. III
- 5 also s.v. figurari Aver. MC Gen.
- 5 Aver. Ep. Parv.
- 9 Aver. MC Int.
- 5 also s.v. directio, lateratus and latus Alhaz. Opt.
- 7 Aris. Phys. VII
- 46 Avic. Gen.
- 10 Avic. Qual.
figuralis
– for šakl: shape show/hide quotes-
Avic. Gen. 84, 27: et eius motus est in forma figurali et in factione eius
Qass. 144, 9: وحركته هى فى صورة الشكل والخلقة
- 1 Avic. Gen.
فى صورة الشكل والخلقة – in forma figurali et in factione eius Avic. Gen. 144 / 84
figuratio
– for šakl: shape show/hide quotes-
Avic. Gen. 21, 53: quia non est in terra aliquid quod coniungat partes eius post separationem, et quia non est apta ad figurationes
Qass. 96, 5: لما فى الأرض من امتناع الاجتماع بعد الافتراق والامتناع عن قبول الشكل
- 1 Avic. Gen.
forma
– for šakl: shape, form show/hide quotes-
Ǧazzār Obl. §8: Et quoniam fuit forma illa pinea facta in capite viae que fert spiritum animalem a medio ventriculo cerebri ad ventriculum puppis
Bos 30, 44: و[لا] كان هذا الشكل الصنوبري منصوبا على رأس المجرى الذي يؤدي الروح النفساني من البطن المتوّسط من الدماغ إلى البطن المؤخر
-
Aris. Anim. II 641a8: et similiter facit naturalis quando voluerit narrare generationem et causas et formas et virtutes
- Ǧazzār Obl.
- 1 Aris. Anim. II
Goichon 1938, no. 330. The astrological sense of the Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
شكل وكينونة šakl wa-kaynūna
figura
– for šakl wa-kaynūna: shape and being show/hide quotes-
Aris. Anim. III 778b18: sed figuram eius [sc. oculi ] esse talis dispositionis non est necessarium
Brug.: وليس شكلها [sc. العين] وكينونتها على مثل هذه الحال لازم باضطرار
- 1 Aris. Anim. III
شكلي šaklī
figuralis
– for šaklī: shaping, shape-giving show/hide quotes-
Avic. Gen. 83, 7: eadem enim forma figuralis signata erit maior et minor
-
Avic. Gen. 84, 23: Forma ergo figuralis est illa quae crevit
Qass. 144, 7: وأما الصورة الشكلية فهى التى تنمى
- 3 Avic. Gen.
figuralitas
– for šaklī: having shape show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 125, 2: Si autem fuerit hoc tunc ex hoc quod figura nuda, cum sit sensibilis, afficit sensum aliqua istarum affectionum praeter figuralitatem
Rahm. 64, 5: فإن كان لأن الشكل المجرد إذا صار محسوسا أحدث فى الحسّ أثرا من هذه الآثار غير الشكلية
- 1 Avic. An.
أثرا من هذه الآثار غير الشكلية – aliqua istarum affectionum praeter figuralitatem Avic. An. 64 / vol. I 125
figuratio
– for šaklī: of shape, relating to shape show/hide quotes-
Kindi Som. 19, 12: scilicet formam individualem, quae est coloratio et figuratio et degustatio
Rīda 302, 7: أعنى الصور الشخصية التى هى اللونية والشكلية والطعمية aʿnī l-ṣuwara l-šaḫṣiyyata llatī hiya l-lawniyyatu wa-l-šakliyyatu wa-l-ṭaʿmiyyatu
- 1 s.v. šakliyya Kindi Som.
أعنى الصور الشخصية التى هى … الشكلية – scilicet formam individualem, quae est … figuratio Kindi Som. 302 / 19
This sense of the Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
شكلي خلقي šaklī ḫilqī
figuralis
– for šaklī ḫilqī: shaping and inborn show/hide quotes-
Avic. Gen. 80, 38: et haec est forma figuralis quae illam quantitatem circumdat
Qass. 141, 7: وههنا الصورة الشكلية الخلقية المحيطة بذلك المقدار
- 1 s.v. ṣūra šakliyya Avic. Gen.
This sense of the Arabic term šaklī is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
تشكيل taškīl
figura
– for taškīl: shaping, figuration show/hide quotes-
Avic. Qual. 66, 31: Et species mollis patiuntur modos figurarum
Qass. 245, 15: ثم إن أنواع اللين تقبل أنحاء من التشكيل
- 1 Avic. Qual.
figurare
– for taškīl: shaping, giving form (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 107, 67: Sed generativa habet duas actiones, quarum una est creare corpus et figurare et formare
Rahm. 54, 11: وأما المولدة فلها فعلان، أحدهما تخليق البزر وتشكيله وتطبيعه
- 1 Avic. An.
figurari
– for taškīl: shaping (n.) show/hide quotes-
Avic. Qual. 68, 73: quia viscosum est quod de facili potest figurari et comprimi et adhaeret corpori quod tangit
Qass. 247, 4: فإن اللزج ما يسهل تشكيله وحصره، ويلزم جرمه ما يماسه
- 1 s.v. figurare Avic. Qual.
figuratio
– for taškīl: shaping (n.); configuration show/hide quotes-
Avic. Met. 92, 17: ipsum enim vel est non recipiens figurationes et divisiones
Marm. 62, 16: فإنه إما أن يكون غير قابل للتشكيلات والتفصيلات
-
Avic. Met. 524, 43: secundum figurationes quae ex eis concurrunt cum viribus terrenis et comparationibus quae sunt inter ea
Marm. 359, 15: بحسب التشكيلات الواقعة منها مع القوى الأرضية والمناسبات بينها
-
Avic. Gen. 46, 58: per naturam habent aptitudinem ad recipiendum divisionem et figurationem a parte exteriori
Qass. 114, 10: فطباعها مستعدة لأن تقبل التقطيع والتشكيل من خارج
-
Avic. Gen. 121, 17: corpus humidum debet recipere figurationem et continuationem de facili
- 3 Avic. Met.
- 5 Avic. Gen.
مشاكلة mušākala
congruitio
– for mušākala: similarity show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 148, 433: Nam quicquid esset ex concordia et effectu et temperamento et convenientia seu congruitione, complexione quoque elementorum
Lemay 251, 235: فأمَّا ما كان منها من الاتّفاق والكون والاعتدال والملائمة والمشاكلة وممازجة الأركان
- 1 Albu. Intro. JS
congruum
– for mušākala: conformity show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 160, 882: Congrua significantia effectum fiunt per locum eius in signo suo
Lemay 262, 482: وأمَّا المشاكلة الدالّة على الكون فإنَّما يكون بمكانه في برجه
- 1 Albu. Intro. JS
coniunctio
– for mušākala: resemblance show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 193va26: Terra autem reddit aeri vaporem humidum et aer recipit ipsum propter coniunctionem cum humido
Blum. 33, 1: فالارض تودى البخار اليابس الى الماء، والماء يقبله لمشاكلتها الارض في البرد
-
Aver. Ep. Parv. 193va27: et aer reddit ipsum igni propter coniunctionem que est inter ea in calore
- 2 Aver. Ep. Parv.
convenientia
– for mušākala: resemblance show/hide quotes-
Avic. Qual. 38, 39: vel si remaneret cibus in corpore qualis est, non convertatur ad convenientiam nutriti nec mutetur
Qass. 224, 10: أو يبقى الغذاء بحالة لا يستحيل إلى مشاكلة المغتذى، ولا أيضًا يتغير
- 1 Avic. Qual.
إشكال iškāl
difficultas
– for iškāl: obscurity, ambiguity show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 217, 4: Si enim non moveretur [sc. effigies quae est in speculo ] localiter nisi locali motu visibilis tantum, non esset hic difficultas
Rahm. 118, 17: ولو كان [sc. الشبح الذى فى المرآة] إنما ينتقل بانتقال المرئى فقط لم يكن فى ذلك إشكال
- 1 Avic. An.
dubitatio
– for iškāl: difficulty show/hide quotes-
Avic. Met. 177, 81: Non autem advenit dubitatio paene in hoc loco nisi quia uni ex fratribus est dispositio respectu alterius
-
Avic. Met. 303, 45: Dico igitur quod, si motus non esset, deberet esse dubitatio
Marm. 202, 17: إنه لولا الحركة لوجب هذا الإشكال
- 3 Avic. Met.
تشكّل tašakkul
figura
– for tašakkul: (pl. tašakkulāt) taking shape (n.); (celestial) configuration show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 13, 71: Cum autem contigerit ex aliqua causa, aut ex imaginatione aut ex cogitatione, aut ex aliqua figurarum caelestium, ut appareat in formali aliqua forma
Rahm. 170, 7: وإذا عرض لسبب من الأسباب إما من التخيل والفكر وإما لشىء من التشكلات السماوية أن تمثلت صورة فى المصورة
-
Avic. Met. 301, 4: Illa enim ponderositas et adventus illius motionis sunt causa alicuius coniunctionis, et illa coniunctio causa est alicuius figurae
Marm. 201, 11: وذلك النقل بعينه وانتهاء تلك الحركة علة لاجتماع ما، وذلك الاجتماع علة لتشكل ما
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
figurari
– for tašakkul: being shaped (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 93, 24: Contrarium autem viscosi est <hax> quod difficiliter figuratur et est oppositum in separatione
Qass. 151, 10: والهش، الذى يخالفه، هو الذى يصعب تشكله. ويسهل تفريقه
-
Avic. Gen. 96, 98: corpus faciliter includitur et figuratur secundum figuram sui immediati propinqui circumdantis
- 3 Avic. Gen.
figuratio
– for tašakkul: being shaped, acquisition of form, configuration show/hide quotes-
Avic. Met. 196, 16: quamvis non sit actus sed passio, sicut motio et figuratio et alia huiusmodi
Marm. 131, 18: وإن لم يكن فعلا، بل انفعالا، مثل تحرك أو تشكل أو غير ذلك
-
Avic. Met. 347, 96: iam enim comitatur eas in aestimatione divisio et figuratio quae sunt eis ex occasione materiae
-
Alhaz. Opt. 35, 8: Et virtus distinctiva comprehendit plures intentiones particulares, quae sunt in re visa … ex figuratione illius
Sabra II 37b, 18: والقوة المميزة تدرك أكثر المعاني الجزئية التي في المبصر من … تشكل محيط الصورة
-
Alhaz. Opt. 72, 8: Et etiam declaratum est … quod formae, quae iterantur visui, figurantur in anima … et quiescit figuratio earum in imaginatione
Sabra II 144a, 15: وقد تبين أن … الصور التي تتكرر على البصر تثبت في النفس ويستقر تشكلها في التخيل
-
Avic. Gen. 11, 13: Et crediderunt hoc ex eo quod expedit elementum figurationibus
Qass. 87, 3: ودعاه إلى ذلك ظنه أن العنصر ينبغى أن يكون مطاوعا للتشكل
-
Avic. Gen. 96, 1: Et siccitas est qualitas per quam non includitur corpus nec recipit alterius operationem et difficiliter eam amittit, scilicet figurationem
Qass. 154, 10: واليبوسة هى الكيفية التى بها يعسر انحصار الجسم وتشكله من غيره، وبها يعسر تركه لذلك
- 2 Avic. Met.
- 2 also s.v. šakl Alhaz. Opt.
- 4 Avic. Gen.
figurationi oboedire
– for tašakkul: being shaped, being formed (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 93, 17: quia viscosum est quod faciliter oboedit figurationi in quacumque figura quam volueris
Qass. 151, 5: وذلك أن اللزج هو ما يسهل تشكله، بأى شكل أزيد [sic]
- 1 Avic. Gen.
مشكّل mušakkil
figurator
– for mušakkil: that which gives shape show/hide quotes-
Avic. Gen. 99, 54: sed credo quod sit necessarium ponere quod gelare est adunatio materiae ad parvum corpus cum resistentia comprehendentis et figuratoris
Qass. 156, 10: فلعل الواجب أن يجعل الجمود اجتماع المادة الى حجم صغير مع عصيان على الحاصر المشكل
-
Avic. Gen. 99, 56: fervitio autem est expansio ad corpus maioris quantitatis cum oboedientia et subiectione ut includatur a figuratore
- 2 Avic. Gen.
مشكّل mušakkal
figuratus
– for mušakkal: formed show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 240, 73: ipsa disgregatio invenitur etiam in speculis figuratis talibus figuris
Rahm. 132, 14: فإن هذا التشذب موجود أيضا عن المرايا المشكلة أشكالا
- 1 Avic. An.
مشاكل mušākil
assimilans
– for mušākil: similar to, resembling show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. III, li. 13: significat illud quod utentur cives illius secte pluribus rebus illis significationibus assimilantibus
Yama.: دلّ ذلك على استعمال أهل تلك الملّة لأكثر الأشياء المشاكلة لتلك الدلالات
- 1 Albu. Coni.
configuratio
– for mušākil: comparable, resembling (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 30, 70: Sed quia de consequentibus unum sunt simile et aequale et conveniens et homogenos, configuratio et talitas et identitas
Marm. 21, 9: ومن توابع الواحد: الشبيه، والمساوى، والموافق، والمجانس، والمشاكل، والمماثل، والهوهو
- 1 Avic. Met.
congruere
– for mušākil: (+ li) similar to show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. I, li. 424: Si enim fuerit [sc. Jupiter ] complexus Saturno, significabit quod fides civium eiusdem secte sit iudaismus qui congruit substantie Saturni
Yama.: فإن كان [sc. المشتري] ممازجا لزحل دلّ ذلك على أنّ أديان أهل تلك الملّة اليهودية المشاكلة لجوهر زحل
- 1 Albu. Coni.
congruus
– for mušākil: (+ li) similar, conforming to show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 46, 1648: et invenerunt eis significationes super res notas significationi prime congruas
Lemay 41, 946: فوجدوا لها الدلالات على أشياء مُشاكلة لِلدلالة الأولى
-
Albu. Intro. JS 160, 890: Fortuna vero cum fuerit in esse optimo, aut in locis sibi congruis per aptationem, ostendet fortunam suam
Lemay 262, 487: فأمَّا السعد فإنَّه إذا كان في الحالات الصالحة او في المواضع المشاكلة له بالصلاح، أظهر سعادته
- 2 s.v. mušākalat Albu. Intro. JS
conveniens
– for mušākil: (+ li) resembling, conforming to show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 551: Nam si planete aspicientes ipsum fuerint convenientes his que prediximus
-
Avic. Met. 350, 33: unde quae fuerint idem genere dicentur homogenea, et quae fuerint idem in specie dicentur talia, et quae fuerint idem proprio dicentur convenientia
Marm. 237, 8: فما كان هو هو فى الجنس قيل مجانس، وما كان هو هو فى النوع قيل مماثل. وأيضا ما كان هو هو فى الخواص يقال له مشاكل
- 1 Albu. Coni.
- 1 Avic. Met.
غير مشاكل ġayr mušākil
defiguratio
– for ġayr mušākil: dissimilar show/hide quotes-
Avic. Met. 30, 73: oportet ut loquamur de unoquoque istorum et de oppositis eorum, eo quod comparantur multitudini, sicut dissimile, non eiusdem generis, inaequale, defiguratio et alietas omnino
Marm. 21, 11: فيجب أن نتكلم فى كل واحد من هذه ومقابلاتها، وأنها مناسبة للكثرة مثل الغير الشبيه، وغير المساوى، وغير المجانس، وغير المشاكل، والغير بالجملة
- 1 Avic. Met.
مشكل muškil
dubium
– for muškil: problematic, obscure show/hide quotes-
Avic. Gen. 17, 35: et voluerunt pro declarata scilicet apud eos dubia declarare
Qass. 92, 2: فراموا أن يتأولوا المشكل من الواضح
- 1 Avic. Gen.
فراموا أن يتأولوا المشكل – et voluerunt … dubia declarare Avic. Gen. 92 / 17
dubius
– for muškil: problematic, obscure show/hide quotes-
Avic. Met. 266, 88: eo quod dubium est ei de certitudine animae apprehendentis
Marm. 181, 8: إذ يكون مشكلا عليه حقيقة النفس الدراكة
- 1 s.v. dubium Avic. Met.
متشكّل mutašakkil
figuratus
– for mutašakkil: being formed; forming a figure show/hide quotes-
Anar. 16, 6: Apparet itaque ex eo quod in difinitione circuli dicitur quod ipse sit figura plana, quod sit separatus a figuris que non sunt figurate
Arnz. 21, 12: فقد ظهر أنّه بقوله في حدّ الدائرة إنها «شكل مسطّح» قد فصلها من السطوح التي ليست متشكّلة
-
Alhaz. Opt. 53, 38: Et sic pervenient quantitates remotionum visibilium assuetorum figuratae in imaginationem et quietem in anima
-
Alhaz. Opt. 76, 40: Cum ergo duo axes amborum visuum fuerint coniuncti … tunc superficies visi erit basis communis ambabus pyramidibus radialibus, figuratis inter duo centra amborum visuum
Sabra III 4b, 17,: فإذا التقى سهما البصرين … فإن سطح المبصر تكون قاعدته مشتركة لمخروطي الشعاع المتشكلين بين مركزي البصرين وبين ذلك المبصر
- 1 Anar.
- 3 Alhaz. Opt.
متشاكل mutašākil
consimilis
– for mutašākil: similar, homogenous; agreeable show/hide quotes-
Avic. Met. 74, 93: Sed si aliquis dixerit quod naturae eorum et figurae consimiles sunt
-
Nico. Plan. §199: Tota siquidem planta quattuor indiget (animal quoque similiter): semine terminato, loco convenienti, aqua moderata, aere consimili
Dross.: اما النبات كله فيحتاج الى اربعة أشياء (وكذلك الحيوان يحتاج): الى بزر محدود ومكان ملائم له وماء معتدل وهواء ساكن متشاكل
-
Avic. Gen. 113, 33: Sed praedictum simplex coniunctum est ex partibus et consimile in eis
Qass. 168, 5: والبسيط المذكور مجتمع الأجزاء متشاكلها
-
Avic. Gen. 135, 89: et corpus consimile in natura specifica, quorum motus naturales non contrariantur
Qass. 186, 12: والجسم المتشاكل الطبيعية النوعية لا تختلف حركاته الطبيعية
- 1 Avic. Met.
- 1 Nico. Plan.
- 2 Avic. Gen.
conveniens
– for mutašākil: similar, resembling each other show/hide quotes-
Avic. Met. 371, 57: et omnino cum fuerint unitates convenientes et compositio fuerit una
Marm. 252, 12: وبالجملة إذا كانت الوحدات متشاكلة والتركيب واحدًا
-
Avic. Met. 371, 59: Igitur non potest esse ut unitates sint nisi convenientes
-
Avic. Gen. 47, 78: ista quattuor elementa componuntur ex corporibus convenientibus in figura
Qass. 115, 7: إن هذه الأربعة العناصر قد تتقوم من أجرام متشاكلة الشكل
- 4 Avic. Met.
- 1 Avic. Gen.
conveniens et similis
– for mutašākil: similar, resembling each other show/hide quotes-
Avic. Gen. 105, 18: si ista essent convenientia et similia in dispositione
Qass. 160, 14: ولو كانت هذه الأشياء متشاكلة فى الاستعداد لهذا المعنى
- 1 Avic. Gen.
متشاكلات mutašākilāt
consimiles res (pl.)
– for mutašākilāt: (pl. of mutašākil) homogenous things show/hide quotes-
Avic. Gen. 113, 37: dicitur in comparatione corporis habentis in se res consimiles disgregatas et oppositas coniunctas
Qass. 168, 8: يقال بالقياس إلى جسم فيه متشاكلات متفرقة، ومختلفات مجتمعة
- 1 Avic. Gen.
غير متشاكل ġayr mutašākil
dissimile
– for ġayr mutašākil: s.th. dissimilar show/hide quotes-
Avic. Gen. 96, 95: et frigiditas est quod coniungit inter similia et dissimilia
Qass. 154, 6: والبرودة هى التى تجمع بين المتشاكلات وغير المتشاكلات
- 1 Avic. Gen.