show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
تشوّق tašawwaqa
desiderare
– for tašawwaqa: to desire (trans.) show/hide quotes-
Avic. Met. 412, 62: et bonitatem desiderat omnino quicquid est
Marm. 283, 15: والخير بالجملة هو ما يتشوقه كل شىء
-
Avic. Met. 412, 63: id autem quod desiderat omnis res est esse et perfectio esse, inquantum est esse
- 4 Avic. Met.
desideratus
– for tašawwaqa: to desire, to long for show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 203ra54: anima enim bruta, quando desyderaverit aliquid esse aut non esse, innata est facere similitudinem forme illius rei desyderate in illa dispositione desyderata
Blum. 91, 12: فان شأن النفس البهيمية اذا اشتاقت شيئا، اعنى وجوده او عدمه، ان تحاكى لها النفس المتخيلة صورة ذلك الشىء المتشوق على الحالة التى تشوقته
- 1 s.v. desiderare Aver. Ep. Parv.
على الحالة التى تشوقته – in illa dispositione desyderata Aver. Ep. Parv. 91 / 203ra
اشتاق ištāqa
appetere
– for ištāqa: (+ ilā) to desire s.th. show/hide quotes-
Aris. Anim. II 675a23: Quoniam exitus cibi erit cito, et sic appetit ipsum cito
Kruk: لان خروج الطعم يكون عاجلا. ولذلك يشتاق اليه ايضا من ساعته
- 1 Aris. Anim. II
concupiscere
– for ištāqa: (+ ilā) to yearn for, to desire show/hide quotes-
Avic. Met. 424, 6: ipse enim non patitur ab eo nec concupiscit aliquid nec inquirit
-
Avic. Met. 499, 26: Non est autem aptus aliquis ex hoc quod est homo vel anima, sed quia iam placuit ei pulchritudo illius rei et concupiscit eam
Marm. 341, 19: بل لأنه قد ثبت عنده حسن ذلك واشتاق إليه
- 3 Avic. Met.
cupere
– for ištāqa: (+ ilā) to yearn for show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 57, 18: cum autem dolet quia amisit illud, cupit illud naturaliter
Rahm. 195, 18: فإذا تألمت بفقدانها اشتاقت إليها طبعا
- 1 Avic. An.
desiderare
– for ištāqa: (+ acc. or ilā) to desire s.th., to yearn to do s.th., to long to do s.th. show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 41, 67: si vero non memorant [sc. reliqua animalia ] , memorare non desiderant nec cogitant inde
Rahm. 185, 14: وإن لم تذكر [sc. سائر الحيوانات] لم تشتق إلى التذكر، ولم يخطر لها ذلك بالبال
-
Avic. Met. 328, 90: quia desiderat esse ibi, movetur tunc ad illum locum
-
Avic. Met. 328, 94: quod aliquando imaginatur in anima hominis forma videndi aliquem amicum suum et desiderat videre illum
-
Aris. Anim. III 774a7: Feminae autem avium non desiderant coitum sicut masculi
-
Aver. Ep. Parv. 203ra53: anima enim bruta, quando desyderaverit aliquid esse aut non esse, innata est facere similitudinem forme illius rei desyderate
Blum. 91, 10: فان شأن النفس البهيمية اذا اشتاقت شيئا، اعنى وجوده او عدمه، ان تحاكى لها النفس المتخيلة صورة ذلك الشىء المتشوق
- 1 Avic. An.
- 4 Avic. Met.
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Aver. Ep. Parv.
habens desiderium
– for ištāqa: (+ ilā) to desire s.th. show/hide quotes-
Alpet. ch. 8 §2: Et quilibet celorum inferiorum est habens desiderium ut assimiletur ei
Gold. 33v, 1: وكل واحدٍ من الأفلاك التى دونه يشتاق إلى التشبه به
- 1 s.v. desiderare Alpet.
duci
– for ištāqa: (+ ilā) to long for, to desire s.th. show/hide quotes-
Aris. Anim. III 764b6: et propter hoc ducuntur quaedam ad propinquum quorundam necessario
Brug.: ولذلك يشتاق بعضها الى قرب بعض باضطرار
- 1 Aris. Anim. III
الذي يشتاق allaḏī yaštāqu
appetens
– for allaḏī yaštāqu: (+ ilā) who longs for, who yearns for show/hide quotes-
Aris. Anim. III 774a4: Et propter hoc mulieres multum appetentes coitum post partum multorum
Brug.: ولهذا السبب النساء اللاتى يشتقن الى الجماع جدّا ولا يضبطن انفسهن اذا ولدت اولاد كثيرة
- 1 Aris. Anim. III
شوق šawq
desiderare
– for šawq: (+ ilā) desire for, desiring s.th. show/hide quotes-
Avic. Met. 465, 00: dicentes ut ipse motus non sit propter id quod est sub luna, sed ut assimiletur bonitati purae desiderando eam
Marm. 318, 14: فقالوا: إن نفس الحركة ليست لأجل ما تحت كرة القمر ولكن للتشبه بالخير المحض والشوق إليه
-
Avic. Met. 516, 96: nisi postquam, totus suspensus ab illo mundo, desideret [sc. homo ] id quod est ibi
Marm. 354, 3: إلا أن يكون أكد العلاقة مع ذلك العالم فصار له شوق إلى ما هناك
- 2 Avic. Met.
له شوق إلى ما هناك – desideret id quod est ibi Avic. Met. 354 / 516
desiderium
– for šawq: desire show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 41, 68: si vero non memorant [sc. reliqua animalia ] , memorare non desiderant nec cogitant inde; immo hoc desiderium et hic appetitus solius hominis est
-
Avic. Met. 328, 12: Non enim potest esse ut motus animalis sit non per desiderium ullo modo
-
Avic. Met. 329, 16: Igitur propinquum principium omnis motus animalis est virtus movens musculos in membris, et huius principium quod praecedit eam est desiderium
Marm. 222, 7: فإذن كل حركة نفسانية مبدؤها الأقرب قوة محركة فى عضل الأعضاء، ومبدؤها الذى يليه شوق
-
Alpet. ch. 7 §18: aut per naturam aut per desiderium imitandi ipsum ut ducantur suo motu
Gold. 32r, 4: إمّا بالطبع أو شوقًا للتشبه به واقتداءً بحركته
- 1 Avic. An.
- 40 Avic. Met.
- 1li-l-šabah Alpet.
dilectio (or: delectio)
– for šawq: desire show/hide quotes-
Avic. Met. 424, 6: sed non movetur ad eum dilectione
Marm. 292, 2: لكنه لا يتحرك إلى ذلك عن شوق
- 1 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 345.
كان شوق kāna šawqun
appetere
– for kāna šawqun: there is a desire show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 59, 39: non enim appetunt aliquo modo nisi postquam aestimaverint volitum
Rahm. 196, 10: وذلك أنه لا يكون شوق البتة إلّا بعد توهم المشتاق إليه
- 1 Avic. An.
كان له شوق kāna lahū šawqun
appetere
– for kāna lahū šawqun: (+ ilā) to have a desire for show/hide quotes-
Aris. Anim. III 774a4: Et propter hoc mulieres … non appetunt coitum propter exitum seminis
Brug.: ولهذا السبب النساء … من اجل انه اذا خرجت فضلة الزرع لا يكون لهن شوق الى الجماع
- 1 Aris. Anim. III
شوقي šawqī
desiderativus
– for šawqī: appetitive, desiring (faculty) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 75, 50: vehementer optaverit vis desiderativa propter aliquid virtutis imaginativae aut intellectivae quod eam impellit ad hoc
-
Avic. An. vol. I 82, 45: Motiva [sc. vis ] autem secundum hoc quod est imperans motui, est vis appetitiva et desiderativa
Rahm. 41, 7: و[sc. القوة] المحركة على أنها باعثة هى القوة النزوعية الشوقية
-
Avic. Met. 327, 80: Principium autem propinquum est virtus movens quae est in musculis membri, et principium quod hoc praecedit est concursus virtutis desiderativae
Marm. 221, 1: فالمبدأ القريب هو القوة المحركة التى فى عضلة العضو، والمبدأ الذى يليه هو الإجماع من القوة الشوقية
-
Avic. Met. 329, 30: ut concurrant principium propinquum, quod est virtus movens, et duo principia quae sunt post illam, scilicet desiderativum cum imaginativo vel desiderativum cum cogitativo
Marm. 222, 15: فإن اتفق أن يتطابق المبدأ الأقرب – وهو القوة المحركة – والمبدءان اللذان بعده – أعنى الشوقية مع التخيل أو الشوقية مع الفكرية
- 2 Avic. An.
- 11 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 349; 610 §13. The Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
تشويق tašwīq
desiderium
– for tašwīq: arousing desire (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 480, 11: Videtur autem ipsa [sc. intelligentia pura ] esse principium movens corpus ultimum secundum viam desiderii
Marm. 328, 14: ويشبه أن يكون هو [sc. العقل المحض] المبدأ المحرك للجرم الأقصى على سبيل التشويق
- 1 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 346.
تشوّق tašawwuq
desiderium
– for tašawwuq: desire show/hide quotes-
Avic. Met. 328, 10, corr. ref. 328, 13: nam id ad quod <…> tendit virtus secundum intentionem animalis est per desiderium animalis sine dubio quod fit postquam non fuerat
Marm. 222, 5: لأن الشىء الذى لا تنبعث إليه القوة ثم تنبعث إليه انبعاثًا نفسانيًا يكون بتشوق نفسانى لا محالة قد حدث بعد ما لم يكن
-
Avic. Met. 514, 57: sed hic labor non erit uniuscuiusque imperfecti, sed eorum qui per virtutem intelligibilem acquisierunt desiderium suae perfectionis
- 10 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 347.
اشتياق ištiyāq
affectari
– for ištiyāq: (+ ilā) desire, craving (for) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 57, 12: similiter est id quod affectatur exire a caveis vel a compedibus
Rahm. 195, 13: وكذلك اشتياقها [sc. الحيوانات] إلى الانفلات من الأقفاص والقيود
- 1 Avic. An.
affectus (n.)
– for ištiyāq: (+ ilā) desire for show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 57, 14: Haec enim, quamvis non est cupiditas virtutis concupiscibilis, est tamen aliquis affectus concupiscentiae virtutis imaginativae
Rahm. 195, 15: فهذا وإن لم يكن شهوة للقوة الشهوانية فإنه اشتياق ما إلى شهوة للقوة الخيالية
- 1 Avic. An.
desiderium
– for ištiyāq: desire show/hide quotes-
Avic. Met. 455, 12: Id autem quod movet motorem sine variatione sui nec per intentionem nec per desiderium id est finis
Marm. 312, 11: والذى يحرك المحرك من غير أن يتغير بقصد واشتياق فهو الغاية
- 1 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 348.
متشوّق mutašawwiq
desiderare
– for mutašawwiq: who ardently desires show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 203ra56: Et ideo qui desyderat mulieres videtur coire
Blum. 92, 1: ولذلك يرى المتشوق للنساء انه يجامع wa-li-ḏālika yurā l-mutašawwiqu li-l-nisāʾi annahū yuǧāmiʿu
- 1 Aver. Ep. Parv.
desiderativus
– for mutašawwiq: appetitive, desiring (faculty) show/hide quotes-
Avic. Met. 331, 61: sicut ille qui pervenit ad locum in quo putat invenire amicum et, cum non invenerit eum ibi, eius actio vocatur frustra comparatione virtutis desiderativae, non virtutis moventis
Marm. 223, 17: كمن حصل فى المكان الذى قدَّر فيه مصادفةَ الصديق ولم يصادفه هناك. فَسُمِّى فعله باطلا بالقياس إلى القوة المتشوقة دون القوة المحركة
- 1 Avic. Met.
متشوّق mutašawwaq
amatum
– for mutašawwaq: object of desire show/hide quotes-
Avic. Met. 463, 71: unaquaeque sphaera habeat motorem proprium et amatum proprium
Marm. 317, 13: وإن كان لكل كرة محرك ومتشوق يخصانها
- 1 Avic. Met.
desiderabilis
– for mutašawwaq: (+ ilā) desired show/hide quotes-
Avic. Met. 472, 50: tunc corpora caelestia non … fuerunt diversa nisi quia eorum principia amata desiderabilia post illud primum sunt diversa
Marm. 323, 10: فالأجسام السماوية … إنما اختلفت، لأن مبادئها المعشوقة المتشوق إليها قد تختلف بعد ذلك الأول
- 1 Avic. Met.
desiderari
– for mutašawwaq: (+ ilā) (s.th.) desired, object of desire show/hide quotes-
Avic. Met. 325, 47: Ex finibus etiam est assimilari alii rei, quae res inquantum desideratur finis est
Marm. 219, 16: ومن الغايات التشبه بشىء آخر، والمتشبه به من حيث هو متشوق إليه غاية
-
Avic. Met. 412, 66: Id igitur quod vere desideratur est esse, et ideo esse est bonitas pura et perfectio pura
Marm. 283, 17: فيكون المتشوق بالحقيقة الوجود. فالوجود خير محض وكمال محض
- 2 Avic. Met.
من حيث هو متشوق إليه – inquantum desideratur Avic. Met. 219 / 325
desideratum
– for mutašawwaq: (pl. mutašawwaqāt) object of desire, s.th. desired show/hide quotes-
Avic. Met. 464, 81: oportet igitur ut unicuique motui sit motor alius ab eo qui est alterius, et desideratum sit aliud unius quam alterius
Marm. 317, 19: فيجب لكل حركة محرك غير الذى للآخر ومشوق* غير الذى للآخر [* Bertolacci 2006, 544: ومتشوّق]
-
Avic. Met. 472, 55: Remansit autem nobis quiddam ad aestimandum, scilicet an desiderata diversa sint corpora
Marm. 323, 13: ولكن بقى علينا شىء، وهو أنه يمكن أن تتوهم المتشوقات المختلفة أجساما
- 9 also s.v. mušawwaq Avic. Met.
desideratus
– for mutašawwaq: desired; object of desire show/hide quotes-
Avic. Met. 330, 45: Omnis autem finis ad quem pervenit motus, si fuerit finis desideratus imaginatione, non cogitatione, ille est qui vocatur incuria
Marm. 223, 5: وكل نهاية تنتهى إليها الحركة وتكون هى بعينها الغاية المتشوقة المتخيلة ولا تكون المتشوقة بحسب الفكرة، فهى التى تسمى العبث
-
Avic. Met. 471, 24: cum ostendimus quomodo hic motus sequitur imaginationem desideratam
Marm. 322, 15: حين بينا أن هذه الحركة كيف تتبع تصور المتشوق
-
Aver. Ep. Parv. 203ra54: anima enim bruta, quando desyderaverit aliquid esse aut non esse, innata est facere similitudinem forme illius rei desyderate in illa dispositione desyderata
Blum. 91, 12: فان شأن النفس البهيمية اذا اشتاقت شيئا، اعنى وجوده او عدمه، ان تحاكى لها النفس المتخيلة صورة ذلك الشىء المتشوق على الحالة التى تشوقته
- 2 Avic. Met.
- 1 s.v. desiderare tašawaqqa Aver. Ep. Parv.
desiderium
– for mutašawwaq: desire, object of desire show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 203ra52: Causa autem secunda est desyderium naturale anime
Blum. 91, 10: والسبب الثانى، هو حدوثها عن المتشوقات الطبيعية التى للنفس
- 1 s.v. mutašawwiq Aver. Ep. Parv.
Goichon 1938, no. 350.
مشتاق muštāq
desiderans
– for muštāq: (+ ilā) desiring s.th., yearning for (sexually) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 751a18: quoniam quando corpora fuerint mobilia desiderantia coitum subito spermatizant, quaedam per visum tantum et quaedam per tactum
Brug.: فانه اذا كانت الاجساد هائجة مشتاقة الى السفاد منها ما تعاين ومنها ما تمسّ مسّا يسيرا وتفضى زرعا
- 1 Aris. Anim. III
مشتاق muštāq
desideratum
– for muštāq: object of desire, s.th. desired show/hide quotes-
Avic. Met. 461, 21: non motus qui sunt apud ipsum desideratum, sed motus apud aliquid aliud in via et cursu eius
Marm. 316, 2: ليست الحركات التى نحو المشتاق نفسه، بل حركات نحو شىء فى طريقه وفى سبيله
- 1 Avic. Met.
مشتاق إليه muštāq ilayhi
desiderare
– for muštāq ilayhi: object of desire, s.th. desired show/hide quotes-
Avic. Met. 519, 54: Exuta igitur a corpore, punietur [sc. anima insipiens ] poena forti propter amissionem corporis et iudicii corporis fraudulenta acquisitione eius quod desideraverat
Marm. 355, 18: فتتعذب [sc. النفوس البله] عذابا شديدا بفقد البدن ومقتضيات البدن من غير أن يحصل المشتاق إليه
- 1 s.v. desiderari Avic. Met.
Goichon 1938, no. 351.