show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
جمد ǧamada
coagulari
– for ǧamada: to coagulate, to solidify show/hide quotes-
Nico. Plan. §241: Et non coagulabitur illud lac
-
Nico. Plan. §242: Gummae vero calidae procedunt distillando, cumque aerem tetigerint, coagulabuntur
-
Aris. Anim. II 648b31: Et etiam aqua ebulliens est calidior sensui tactui, et infrigidatur et coagulatur citius
-
Aris. Anim. II 676a16: Animal vero pilosi pedis caret coagulo, quoniam pascitur herbas multae humiditatis, et quando fuerit talis humiditas, non coagulatur lac in interiori concepti
Kruk: لا يجمد اللبن فى جوف المحمول lā yaǧmudu l-labanu fī ǧawfi l-maḥmūli
-
Aris. Anim. III 735b29: quoniam aer non coagulatur et non inspissatur nisi quia sustentatur
Brug.: ولأن الهواء حارّ لا يجمد wa-li-anna l-hawāʾa ḥārrun lā yaǧmudu
-
Aris. Anim. III 746b29: et sperma quorundam virorum etiam non congelatur, et hoc accidit etiam propter infirmitatem
Brug.: ومن الرجال ايضا من لا يجمد زرعه wa-mina l-riǧāli ayḍan man lā yaǧmudu zarʿuhū
-
Avic. Qual. 56, 12: et omne quod dissolvitur cum frigiditate est illud quod coagulatur cum caliditate et quod vincit super illud est siccitas
Qass. 238, 16: وكل ما ينحل بالبرد فهو الذى جمد بالحر wa kullu mā yanḥallu bi-l-bardi fa-huwa llaḏī ǧamada bi-l-ḥarri
- 2 Nico. Plan.
- 11 Aris. Anim. II
- 4 Aris. Anim. III
- 1 Avic. Qual.
coagulari et congelari
– for ǧamada: to freeze show/hide quotes-
Aris. Anim. III 735a34: Et res aquosae coagulantur et congelantur, sperma autem quando ponitur sub divo frigido non congelatur, sed dissolvitur
Brug.: وانما تجمد الاشياء المائيّة وليس يجمد الزرع wa-innamā taǧmudu l-ašyāʾu l-māʾiyyatu wa-laysa yaǧmudu l-zarʿu
- 1 Aris. Anim. III
coagulari facit
– for ǧamada: to harden show/hide quotes-
Nico. Plan. §187: et quando multiplicabuntur pluviae et venti, sol apparere faciet illas [sc. putredines ] , et faciet siccari et coagulari siccitas terrae radices illarum
Dross.: اظهرت الشمس تلك العفونة ويبس وجمد بيبس الارض اصل ذلك aẓharati l-šamsu tilka l-ʿufūnata wa-yabisa wa-ǧamada bi-yubsi l-arḍi aṣlu ḏālika
- 1 Nico. Plan.
condensari
– for ǧamada: to become hard; to coagulate show/hide quotes-
Avic. Qual. 34, 17: quemadmodum ferrum et cornu — quodlibet namque eorum caliditate et frigiditate condensatur
Qass. 221, 15: فإن كل واحد منهما [sc. الحديد والقرن] يجمد بالحر والبرد
-
Avic. Qual. 54, 61: Sed oleum <non> multum de facili condensatur et [cum] est propter viscositatem eius
Qass. 237, 6: وأما الزيت فعسيرًا ما يجمد، وذلك للزوجته
- 2 Avic. Qual.
congelare
– for ǧamada: to congeal (intr.) show/hide quotes-
Avic. Qual. 53, 39: Et de usu aeritatis et igneitatis est non congelare aquam propter subtilitatem suarum naturarum
Qass. 236, 9: ومن شأن الهوائية والنارية ألّا يجمد الماء فى طباعهما من اللطف
- 1 Avic. Qual.
congelari
– for ǧamada: to congeal, to freeze; to coagulate; to solidify show/hide quotes-
Aris. Anim. II 651a8: Lutum vero humidum congelatur a frigore
Kruk: فاما الطين الرطب فهو يجمد من البرد
-
Aris. Anim. II 651a28: Et animal quoddam habens sanguinem propinquum corpori habet zirbum, quoniam zirbus est terrestris, et propter hoc congelatur, sicut sanguis in quo sunt illae partes parvae quae assimilantur pilis
-
Aris. Anim. III 735a35: sperma autem quando ponitur divo frigido non congelatur
-
Aris. Anim. III 784b17: Et corrugatio quae acccidit corporibus est contrarium glaciei; quoniam si vapor congeletur erit ex eo glacies
-
Aver. MC Gen. 166ra27: Non enim mutat suam naturam cum congelatur per compositionem
Eich. 77, 12: وذلك أنّه لم يبدّل طبعه عندما جمد بأن يتركّب
-
Avic. Gen. 102, 26: Et, si volueris dicere veritatem et dimittere usus et consuetudines, frigiditas cum qua congelatur aqua scies quod non est nisi frigiditas acquisita in aere ab ipsa terra
-
Avic. Gen. 117, 29: <Sed>, quando aqua congelatur et exsiccatur, hoc non est per siccitatem agentem in humiditate
Qass. 171, 10: وأما الماء إذا جمد، ويبس، فليس ذلك له عن يبوسة فعلت فى رطوبة
-
Avic. Qual. 45, 71: nam possibile est quod substantia vincentis erit aquositas, et congelabitur tali congelatione quod ignis non faciet impressionem in ea
-
Avic. Qual. 56, 10: Omne autem quod dissolvitur cum caliditate est illud quod congelatur cum frigiditate
Qass. 238,15: وكل ما ينحل بالحر فهو الذى جمد بالبرد
- 4 Aris. Anim. II
- 9 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Gen.
- 3 Avic. Gen.
- 11 Avic. Qual.
congelatio
– for ǧamada: to freeze, to congeal (intr.) show/hide quotes-
Aris. Anim. III 783a16: Et causa illius est hoc quod diximus de accidente quod accidit omnibus animalibus agrestibus, quoniam frigiditas indurat per congelationem et desiccat
-
Avic. Gen. 103, 32: deinde non cessat a congelatione, in tantum quod fortificatur gelu super totum
Qass. 159, 4: ثم لا يزال يجمد حتى يستولى الجمود على جميعه
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Avic. Gen.
لا يزال يجمد – non cessat a congelatione Avic. Gen. 159 / 103
جمّد ǧammada
coagulare
– for ǧammada: to solidify show/hide quotes-
Aris. Anim. II 649a29: Et putatur quod calidum liquefaciat et coagulet omnia corpora
Kruk: ان الحار يذيب ويجمد اعنى لجميع الاجساد anna l-ḥārra yuḏību wa-yuǧammidu aʿnī li-ǧamīʿi l-aǧsādi
- 1 Aris. Anim. II
congelare
– for ǧammada: to congeal, to solidify (trans.) show/hide quotes-
Avic. Met. 313, 67: sicut aqua quam congelat aer
Marm. 210, 9: مثل الماء الذى يجمده الهواء
-
Nico. Plan. §178: Et hoc est quia nix descendit similis fumo, congelatque eam ventus et constringit eam aer
Dross.: وذلك ان الثلج ينزل شبيها بالزبد فتجمده الريح ويضغطه الهواء
-
Avic. Qual. 53, 40: et, si congelant [sc. aeritas et igneitas ] , hoc est propterea quod alterantur in suis substantiis
-
Avic. Qual. 78, 70: et quod frigiditas habet per naturam ut faciat condensare corpus et eum congelare
Qass. 256, 4: ولأن البرد طبيعته أن يكثف الجسم ويجمده
- 1 Avic. Met.
- 1 Nico. Plan.
- 7 also s.v. ǧamada and coagulare Avic. Qual.
gelare
– for ǧammada: to congeal, to solidify (trans.) show/hide quotes-
Avic. Qual. 54, 57: Frigiditas namque gelabit illud propter humiditatem quae est in eo
Qass. 237, 4: فالبرد يجمده لأن فيه رطوبة
- 1 Avic. Qual.
استجمد istaǧmada
congelare
– for istaǧmada: to solidify (intr.) show/hide quotes-
Nico. Plan. §242: Et quaedam [sc. gummae ] manant in loco temperato et erunt similes aquae, quaedam vero manant et congelantur similes lapidibus vel conchis
Dross.: ومنه [sc. الاصماغ] ما يقطر ويستجمد شبيها بالحجارة
- 1 s.v. ǧamada Nico. Plan.
جمد ǧamd
congelatio
– for ǧamd: congelation show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. V, li. 33: significat illud vehementiam frigoris et multam congelationem et impedientur ipse res
-
Avic. Met. 313, 67: sicut aqua quam congelat aer, quia frigiditas aeris non infrigidavit illam congelationem
Marm. 210, 10: مثل الماء الذى يجمده الهواء ولا يكون برد ذلك الهواء برد ذلك الجمد
- 1 Albu. Coni.
- 1 Avic. Met.
جمد ǧamad
gelu
– for ǧamad: ice show/hide quotes-
Avic. Gen. 41, 41: quando ponitur aliquid super gelu et infrigidatur illud
Qass. 109, 13: وإن كان الجمد إذا وضع عليه شىء فبرد ذلك الشىء
-
Avic. Gen. 135, 71: quemadmodum non deperditur in gelu forma aquae
Qass. 185, 16: كما لم تبطل صورة الماء فى الجمد
-
Avic. Qual. 22, 52: et invenimus eas [sc. aquas ] in hieme subito liquefacientes gelu
Qass. 213, 2: فوجدناها فى الشتاء تذيب الجمد فى الحال
-
Avic. Qual. 69, 92: quemadmodum sunt lapides anulorum et cristallum et multi lapides qui generantur ab aquis quae congelantur, sed fit secundum identitatem gelu
Qass. 247, 15: كما يعرض للياقوت والبلّور، وكثير من الحجارة التى تتكون عن مياه تجمد، بل كنفس الجمد
- 9 s.v. ǧamd Avic. Gen.
- 3 s.v. ǧamd Avic. Qual.
جماد ǧamād
ariditas et insensibilitas
– for ǧamād: solidity show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 77, 381: Calor namque quotiens operatus fuerit in siccitate, fit ex eis ariditas et insensibilitas, et quietudo ac mors
Lemay 124, 245: الحرارة متى فعلت في اليبوسة كان منها الجماد والسكون والموت
- 1 Albu. Intro. JS
congelatum
– for ǧamād: (pl. ǧamādāt) solid thing, inanimate thing show/hide quotes-
Avic. Qual. 92, 62: et plurima congelatorum et mineralium sunt secundum primum modum
Qass. 266, 12: فأكثر الجمادات والمعدنيات بالصفة الأولى
- 1 Avic. Qual.
congelata res
– for ǧamād: inanimate thing, solid thing show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 10, 13: sed quia res congelatae et insensibiles et quae non habent motum voluntarium sunt priores
Rahm. 1, 10: فكانت الجمادات وما لا حسّ له ولا حركة إرادية أقدمها
- 1 Avic. An.
جمود ǧumūd
coagulari
– for ǧumūd: coagulation (of blood) show/hide quotes-
Mesue Aph. B §126: Sanguis qui cito ad aerem coagulatur
Troup.: سرعة جمود الدم عند الهواء surʿatu ǧumūdi l-dami ʿinda l-hawāʾi
- 1 Mesue Aph. B
سرعة جمود الدم – Sanguis qui cito … coagulatur Mesue Aph. B §126
coagulatio
– for ǧumūd: coagulation, freezing show/hide quotes-
Aris. Anim. III 729a12: Et sicut accidit in lacte coagulato quod corpus erit ex lacte et coagulatio erit ex coagulo, ita erit illud quod abscinditur a mare in femina
Brug.: فان الجسد يكون من اللبن، ومن المسوة يكون الجمود وابتداء التقويم fa-inna l-ǧasada yakūnu mina l-labani, wa-mina l-maswati yakūnu l-ǧumūdu wa-btidāʾu l-taqwīmi
-
Aver. MC Gen. 169rb37: ebullitio autem et coagulatio sunt fines in remotione
-
Avic. Qual. 56, 16: et illud est in quo iuvit caliditas ad coagulationem per illud quod resolvit [et] ex humiditate
Qass. 238, 18: وأعان البرد على جموده بكره على ما بقى رطبا منه wa-aʿāna l-bardu ʿalā ǧumūdihī bi-karrihī ʿalā mā baqiya raṭiban minhu
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Gen.
- 1 Avic. Qual.
coagulatus
– for ǧumūd: coagulation show/hide quotes-
Aris. Anim. III 729a11: Et sicut accidit in lacte coagulato quod corpus erit ex lacte et coagulatio erit ex coagulo, ita erit illud quod abscinditur a mare in femina
Brug.: كما يعرض فى جمود اللبن kamā yaʿriḍu fī ǧumūdi l-labani
- 1 s.v. ǧumūda Aris. Anim. III
فى جمود اللبن – in lacte coagulato Aris. Anim. III 729a11
congelare
– for ǧumūd: coagulation (of blood) show/hide quotes-
Mesue Aph. A §126: Sanguinem mox, ut exit in aerem, congelare … demonstrat
Troup.: سرعة جمود الدم عند الهواء
- 1 Mesue Aph. A
سرعة جمود الدم – Sanguinem mox congelare Mesue Aph. A §126
congelari
– for ǧumūd: freezing (n.); becoming solid (n.) show/hide quotes-
Aris. Anim. II 650b29: Et aqua frigida citius congelatur
Kruk: والماء البارد يسرع الى الجمود wa-l-māʾu l-bāridu yasruʿu ilā l-ǧumūdi
-
Avic. Qual. 57, 17: Et quandoque vincit vigoratio siccitatis et iuvat frigiditatem in congelando
-
Avic. Qual. 58, 55: et pro tanto est plumbum facile ad liquefaciendum et difficile ad congelandum
Qass. 240, 7: فلذلك ما كان الرصاص يسهل ذوبه، ويبطئ جموده
- 1 Aris. Anim. II
- 2 Avic. Qual.
congelatio
– for ǧumūd: congealing, becoming solid; being solid (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 102, 21: Et est verisimile quia aqua et terra, in comparatione aeris, sunt sicca, quia frigiditas causat congelationem et condensationem
Qass. 158, 15: وبالحرى أن يكون الماء والأرض بالقياس إلى الهواء يابسين. فإن البرد يقتضى الجمود والتكاثف
-
Avic. Qual. 45, 71: nam possibile est quod substantia vincentis erit aquositas, et congelabitur tali congelatione quod ignis non faciet impressionem in ea
Qass. 230, 18: ويجوز أن يكون جوهر الغالب فيه المائية، وقد جمد جمودًا لا يؤثر فيه النار
-
Avic. Qual. 48, 18: quando liquefit et liquescit a sua congelatione et fluit
- 1 Avic. Gen.
- 5 Avic. Qual.
gelare
– for ǧumūd: congealing, solidity show/hide quotes-
Avic. Gen. 98, 42: quare <cum> … gelare est multa frigiditas, et gelare proprie est frigidum et humidum
Qass. 156, 1: لما … كان الجمود إفراط برد، وكان الجمود خاصة البارد والرطب
-
Avic. Gen. 99, 53: sed credo quod sit necessarium ponere quod gelare est adunatio materiae ad parvum corpus cum resistentia comprehendentis et figuratoris
Qass. 156, 9: فلعل الواجب أن يجعل الجمود اجتماع المادة إلى حجم صغير مع عصيان على الحاصر المشكل
- 5 Avic. Gen.
جمادي ǧamādī
congelatus
– for ǧamādī: inanimate show/hide quotes-
Avic. Met. 523, 19: postea elementa, deinde composita congelata, postea vegetabilia, deinde animalia bruta
Marm. 358, 13: ثم العناصر، ثم المركبات الجمادية، ثم الناميات، وأفصلها الأنسان، وبعده الحيوانات
- 1 Avic. Met.
The Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr.
تجميد taǧmīd
condensatio
– for taǧmīd: solidification show/hide quotes-
Avic. Qual. 34, 16: Quae autem participantur ab ambabus sunt sicut putrefactio et condensatio in multis corporibus
Qass. 221, 14: وأما الأمر المشترك بينهما فمثل التعفين، ومثل تجميد كثير من الأجسام
- 1 Avic. Qual.
إجماد iǧmād
congelari
– for iǧmād: congealing (n., trans.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 103, 38: vertitur paulatim ad innovandum qualitatem frigiditatis <in> ipsamet aqua, quousque congelatur
Qass. 159, 7: على إحداث كيفية البرد فى نفس الماء على قدرٍ يتأدى إلى الإجماد
- 1 Avic. Gen.
congelatio
– for iǧmād: congealing (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 103, 35: Et primum elementorum cui hoc convenit est aqua, et impressio quae primitus et magis ei competit congelatio
Qass. 159, 5: وأولى الآثار به الإجماد
-
Avic. Qual. 33, 13: et prohibitio liquefactionis quae est congelatio et prohibitio coagulationis quae est liquefactio et mussificatio
Qass. 221, 12: ومنع الذوبان الذى هو الإجماد
-
Avic. Qual. 57, 19: Et quandoque vincit vigoratio siccitatis et iuvat frigiditatem in congelando, propterea quod vertitur iterato super residuum humidi, et participant in effectu congelationis
Qass. 239, 1: فيشاركان على إجماده
- 1 Avic. Gen.
- 4 Avic. Qual.
جامد ǧāmid
congelatum
– for ǧāmid: (pl. ǧāmidāt) solid, frozen (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 103, 39: Ignis autem et aer, comparatione congelatorum, sunt rarefacti et subtiles
Qass. 159, 8: والنار والهواء، بالقياس إلى الجامدات، متخلخلان رطبان
-
Avic. Gen. 104, 11: nulla istarum duarum manerierum est in ea principaliter, quia primae eius operationes sunt facere congelatum ex humiditatibus per frigiditatem fluere et resolvi
-
Avic. Qual. 69, 95: et specialiter quando calefit et fluit ex eo aliquid de congelato
- 2 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
congelatus
– for ǧāmid: hard, solid; congealed, frozen show/hide quotes-
Alcab. diff. II, li. 12: Et significat ex infirmitatibus morbos flegmaticos viscosos et melancolicos congelatos
-
Aris. Anim. III 766b33: Et etiam corpora humida quorum creatio est similis creationi mulierum generant feminas magis quam semina congelata, quoniam omnes istae res erunt propter diminutionem caloris naturalis
Brug.: وايضا الاجساد الارطب التى خلقتها شبيهة بخلقة النساء تلد اناثا اكثر والزروع الرطبة اكثر من الزروع الجامدة المقوّمة
-
Aver. MC Gen. 161rb33: Et similiter de omnibus membris congelatis; miscibile enim est liquabile
-
Aver. MC Gen. 166ra29: sed ipsum idem aliquando est liquefactum et aliquando congelatum
-
Avic. Gen. 67, 54: si humiditas sensibilis esset forma aquae, aqua congelata non esset aqua, sed esset aliud elementum
Qass. 130, 15: ولو كانت الرطوبة المحسوسة أيضًا صورة الماء لكان الجامد قد خرج عن طبيعة الماء
-
Avic. Gen. 102, 22: et, nisi propter caliditatem extrinsecam, aqua esset congelata
-
Avic. Qual. 45, 66: Et, si fuerit humidum congelatum
Qass. 230, 16: فإن كان الرطب جامدًا
-
Avic. Qual. 69, 89: Et corpora quae per sui naturam habent aliquam humiditatem, vel erant tota simul congelata et non poterant malleari nec extendi nec flecti
- 1 Alcab.
- 1 Aris. Anim. III
- 2 Aver. MC Gen.
- 2 Avic. Gen.
- 2 also s.v. congelatum Avic. Qual.
gelidus
– for ǧāmid: solid (metal) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS I.5.14, Lemay 39, 1387: Et sicut ferrum aut plumbum et cetera que fiunt ex eis: que si dimissa fuerint, remanebit unumquoque eorum gelidum
Yama. I.5.14, 4: وكالحديد والرصاص وسائر ما كان مثلهما إن ترِكا بقيا جامدين
- 1 Albu. Intro. JS
مجمّد muǧammid
congelans
– for muǧammid: congealing (trans.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 132, 00: Alii etiam sensus non iuvant ad sciendum quod aer circumdans corpus, exempli gratia, est adurens vel congelans
Rahm. 68, 2: وأما الحواسّ الأُخرى فلا تعين على معرفة أن الهواء المحيط بالبدن مثلا محرق أو مجمد
- 1 Avic. An.