show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
جرّد ǧarrada
abstrahere
– for ǧarrada: (+ ʿan) to abstract from show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 115, 61: illa est perfecta abstractio quae abstrahit intellectam rem a materia
Rahm. 58, 10: وتارة يكون النزع نزعا كاملا، وذلك بأن يجرد المعنى عن المادة
-
Avic. An. vol. II 89, 97: dicentes quod virtus intellectiva abstrahit intelligibilia a quantitate designata
Rahm. 214, 7: فنقول إن القوة العقلية هو ذا يجرد المعقولات عن الكمّ المحدود
- 2 Avic. An.
denudare
– for ǧarrada: (+ ʿan) to abstract from show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 117, 94: Sed imaginatio non denudat eam [sc. formam ] ab accidentibus materialibus
Rahm. 60, 1: إلّا أن الخيال لا يكون قد جردها [sc. الصورة] عن اللواحق المادية
-
Avic. An. vol. I 117, 95: sensus etiam non denudat eam [sc. formam ] a materia denudatione perfecta
- 5 Avic. An.
determinare
– for ǧarrada: to separate, to abstract (trans.) show/hide quotes-
Avic. Met. 179, 33: si autem ad aliquid habuerit aliam quidditatem, tunc restat ut determinemus quid habeat de intentione intellecta respectu alterius
Marm. 120, 18: فإن كان للمضاف ماهية أخرى فينبغى أن يجرد ما له من المعنى المعقول بالقياس إلى غيره وغيره
- 1 Avic. Met.
exspoliare
– for ǧarrada: (+ acc. + ʿan) to abstract s.th. (from); to separate s.th. from (sc. a subject) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 119, 21: sed cum hoc tamen non exspoliat formam hanc ab accidentibus materiae
Rahm. 61, 3: إلّا أنه مع ذلك لا يجرد هذه الصورة عن لواحق المادة
-
Avic. Met. 152, 49: sic ut non exspolietur ab illo [sc. subiecto ]
Marm. 104, 4: من غير أن يجرد عنهما [sc. الموضوعين]
-
Avic. Met. 363, 2: cum res est exspoliata ab aliquo nec est adiunctus ei respectus alius
Marm. 247, 3: أن الشىء إذا جرد من حيث لم يقترن به اعتبار غيره
- 1 Avic. An.
- 5 Avic. Met.
exspoliatio (or: expoliatio)
– for ǧarrada: (+ ʿan) to abstract from (trans.) show/hide quotes-
Avic. Met. 10, 86: Nam aestimatio est exspoliatio a sensibilibus
Marm. 8, 6: لكن التوهم والتحديد يجرده عن المحسوسات
- 1 Avic. Met.
يجرده عن المحسوسات – est exspoliatio a sensibilibus Avic. Met. 8 / 10
extrahere
– for ǧarrada: (+ acc. + min) to abstract, to strip s.th. from show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 162rb51: ut mathematici extrahunt eas [sc. magnitudines mathematicas ] ab aliis accidentibus
Eich. 54, 8: على ما شأن صاحب علم التعاليم أن يجرّدها [= الأجسام] من سائر الأعراض
- 1 Aver. MC Gen.
تجرّد taǧarrada
abstrahi
– for taǧarrada: to become abstracted show/hide quotes-
Avic. Met. 161, 18: scilicet quod illae aliae egent abstractione quousque abstrahatur ab eis intentio
Marm. 110, 5: وهو أن تلك تحتاج إلى تفسيرات حتى يتخرد منها معنى
- 1 Avic. Met.
accingi
– for taǧarrada: (+ li) to devote o.s. exclusively to show/hide quotes-
Avic. Met. 357, 82: Tempus est nobis ut accingamur ad refellendum sententias
Marm. 243, 5: قد حان لنا أن نتجرد لمناقضة آراء
-
Avic. Met. 382, 33: Sed in hoc loco sunt quaestiones quas debemus inducere, et deinde accingemus nos ad solvendum eas
- 3 Avic. Met.
exspoliari (or: expoliari)
– for taǧarrada: (+ ʿan) to be separated from, to be stripped from show/hide quotes-
Avic. Met. 133, 74: Postquam autem iam ostendimus quod unum non exspoliatur a signatis ita ut existat per se nisi in intellectu
Marm. 91, 9: فإنا قد بينا أن الواحد لا يتجرد عن الأعيان قائما بنفسه إلا فى الذهن
- 1 Avic. Met.
exspoliatus (or: expoliatus)
– for taǧarrada: to be separated show/hide quotes-
Avic. Met. 84, 78: Hoc autem manifestius fiet si aestimaverimus hyle alicuius glebae exspoliatam, et deinde advenire in eam formam illius glebae
Marm. 58, 9: وهذا يظهر ظهورًا أكثر فى توهمنا هيولى مدرة ما قد تجردت ثم حصل فيها صورة تلك المدرة
- 1 s.v. exspoliari Avic. Met.
فى توهمنا هيولى مدرة ما قد تجردت – si aestimaverimus hyle alicuius glebae exspoliatam Avic. Met. 58 / 84
Goichon 1938, no. 86.
تجريد taǧrīd
abstractio
– for taǧrīd: abstraction show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 74, 39: vis etiam imaginativa imprimit sibi formas rerum materialium, … , sed nudas a materia aliquo modo abstractionis non perfectae
Rahm. 36, 15: وأيضا القوة المتخيلة هى التى تستثبت صور الأمور المادية … مجردة عن المادة نوعًا من التجريد غير بالغ
-
Avic. An. vol. II 131, 8: formare ea quae sunt in ultimo intelligibilitatis et abstractionis a materia
Rahm. 237, 17: تصوّر الأشياء التي هي في غاية المعقولية والتجريد عن المادة
-
Avic. Met. 237, 30: secundum abstractionem quam praediximus
Marm. 156, 11: على النحو الذي ذكرناه من التجريد
- 8 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
abstrahere
– for taǧrīd: abstraction; abstracting show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 95, 83: nec est hic diversitas abstrahendi vel existendi in materia
Rahm. 217, 15: وليس هاهنا اختلاف التجريد والوجود في المادة
-
Avic. An. vol. II 102, 1: ratio separat unumquidque universalium a singularibus abstrahendo intentiones eorum a materia
Rahm. 222, 1: أحدها انتزاع الذهن الكليات المفردة عن الجزئيات على سبيل تجريد لمعانيها عن المادة
- 2 Avic. An.
denudare
– for taǧrīd: abstracting (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 94, 18: si autem non fuerit [sc. forma ] nuda, fiet tamen nuda quia ipsa [sc. virtus contemplativa ] denudabit eam
-
Avic. An. vol. II 134, 43: Sed hoc quod forma est nuda, aut ideo est quia intellectus eam denudat, aut quia forma in seipsa nuda est a materia
Rahm. 239, 3: وكون الصورة مجردة إما أن يكون بتجريد العقل إياها، وإما أن يكون لأن تلك الصورة فى نفسها مجردة عن المادة
- 2 Avic. An.
denudatio
– for taǧrīd: abstraction show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 117, 95: sensus etiam non denudat eam [sc. formam ] a materia denudatione perfecta
Rahm. 60, 2: فالحّس لم يجردها [sc. الصورة] عن المادة تجريدا تاما
-
Avic. An. vol. I 117, 97: sed imaginatio denudat eam [sc. formam ] a materia denudatione vera
- 2 Avic. An.
exspoliare
– for taǧrīd: abstraction show/hide quotes-
Avic. Met. 160, 2: quod ad intelligendum eas necesse sit animae eas exspoliare
Marm. 109, 10: لا بتجريد يحتاج أن يتولاه العقل
-
Avic. Met. 512, 98: anima enim rationalis plura numero apprehendit, et plus scrutatur apprehensum, et plus exspoliat illud a superadditis
- 3 Avic. Met.
exspoliatio (or: expoliatio)
– for taǧrīd: abstraction, abstracting show/hide quotes-
Avic. Met. 238, 39: Ergo haec forma est quae acquiritur de exspoliatione animalitatis
-
Avic. Met. 425, 27: de natura enim illius formae est ut intelligatur secundum dispositionem aliquam, scilicet exspoliationis vel alterius modi
Marm. 292, 12: من شأن تلك الصورة أن تعقل بتدبير ما، من تجريد وغيره
- 2 Avic. Met.
exspoliatus (or: expoliatus)
– for taǧrīd: abstraction show/hide quotes-
Avic. Met. 85, 94: Hyle autem quae est in gleba non appropriatur exspoliata
Marm. 59, 1: فالهيولى التى للمدرة لا تختص بعد التجريد
- 1 s.v. exspoliare Avic. Met.
لا تختص بعد التجريد – non appropriatur exspoliata Avic. Met. 59 / 85
exuere
– for taǧrīd: stripping off (sc. clothes) (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 163, 62: consuevimus autem exuere vestes et proiicere
Rahm. 255, 14: إلّا أنّا قد اعتدنا فى الثياب من التجريد والطرح
- 1 Avic. An.
Goichon 1938, no. 87.
تجرّد taǧarrud
abstractus
– for taǧarrud: being denuded (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 240, 78: Huiusmodi enim natura non multiplicatur … materiis non, quoniam abstracta est vel nuda
Marm. 158, 7: لأن مثل هذه الطبيعة ليست تتكثر … وأما بالمواد فلتجرده [sc. النوع]
- 1 Avic. Met.
وأما بالمواد فلتجرده – materiis non, quoniam abstracta est vel nuda Avic. Met. 158 / 240
exspoliatio (or: expoliatio)
– for taǧarrud: detachment, separation (from the body) show/hide quotes-
Avic. Met. 520, 77: tunc quanto magis illud quod est in alio saeculo fortius est quam quod est in somnis propter paucitatem impedientium et exspoliationem animae et claritatem recipientis
Marm. 356, 13: على أن الأخروى أشد استقرارا من الموجود فى المنام بحسب قلة العوائق وتجرد النفس وصفاء القابل
- 1 Avic. Met.
مجرّد muǧarrad
absolute
– for muǧarrad: sole, nothing more than show/hide quotes-
Avic. Qual. 10, 38: et, si non addiderunt ibi aliam condicionem, et dixerunt quod provenit propter spissitudinem absolute
Qass. 206, 6: فإن لم تزد شرطا، وقلت بمجرد الكثافة
- 1 Avic. Qual.
بمجرد الكثافة – propter spissitudinem absolute Avic. Qual. 206 / 10
absque
– for muǧarrad: (+ ʿan) abstracted from show/hide quotes-
Avic. Met. 9, 67: Non enim inquirit stabilire an mensura vel numerus intelligatur absque materia vel in materia
Marm. 7, 11: وإما مقدارًا مأخوذًا فى الذهن مع مادة، وإما عددًا مجردًا عن المادة
- 1 Avic. Met.
abstractio
– for muǧarrad: abstract, abstracted; (+ genit.) mere, purely, simply show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 127, 46: sed quia ex consideratione eorum aptatur anima ut emanet in eam ab intelligentia agente abstractio
Rahm. 235, 8: بل على معنى أن مطالعتها تعدّ النفس لأن يفيض عليها المجرد من العقل الفعال
-
Avic. Met. 248, 41: quoniam ipsa collectio non est abstractio substantiae habentis longitudinem et latitudinem et profunditatem tantum
Marm. 163, 18: لأن تلك الجملة ليست بمجرد جوهر ذى طول وعرض وعمق فقط
-
Avic. Met. 267, 13: Deinde si animal non haberet nisi sensum, tunc ipsum esset corpus habens sensum, non corpus ex intentione abstractionis naturae corporeae et sensibilis
Marm. 182, 5: ثم لو كان ليس للحيوان نفس إلا الحساسة كان كونه جسما ذا حس ليس جنسا بمعنى مجرد الطبيعة الجسمية والحسية
- 1 Avic. An.
- 3 Avic. Met.
لأن تلك الجملة ليست بمجرد جوهر – quoniam ipsa collectio non est abstractio substantiae Avic. Met. 163 / 248
abstractus
– for muǧarrad: abstract, abstracted (+ min: from) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 114, 54: tunc apprehendere est apprehendere formam alicuius abstractam a materia aliqua abstractione
-
Avic. An. vol. II 44, 28: dicentes quod ex omnibus virtutibus id quod est apprehendens formas singulares exteriores secundum affectionem imperfectae abstractionis et separationis a materia, nec abstractae aliquo modo ab appendiciis materiae
Rahm. 188, 4: فنقول أما المدرك من القوى للصور الجزئية الظاهرة على هيئة غير تامة التجريد والتفريد عن المادة ولا مجردة أصلا عن علائق المادة
-
Avic. Met. 237, 29: In intellectu etenim est forma animalis abstracta secundum abstractionem
-
Alpet. ch. 2 §15: non poterit estimari nisi circulorum abstractorum a corpore non corporalium
Gold. 10r, 6: إنما يتخيل دوائر مجردة في أكرهن [var.: الذهن] لا أجسامًا
-
Aver. Ep. Parv. 193ra26: Et ideo dicitur quod isti sensus non comprehendunt intentiones sensibilium nisi abstractas a materia
Blum. 24, 7: ولذلك نقول ان هذه الحواس انما تدرك معانى المحسوسات مجردة من الهيولى
-
Aver. Ep. Parv. 193ra27: non enim apprehendunt intentionem coloris nisi abstractam a materia
- 6 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
- 2 Alpet.
- 2 s.v. abstrahere ǧarada Aver. Ep. Parv.
denudatus
– for muǧarrad: abstracted; separate; sheer show/hide quotes-
Kindi Som. 15, 14: apparet ei forma cogitationis denudata semper firmius et manifestius et melius quam sui sensati
Rīda 297, 1: تظهر له صورة الفكر مجردة أنقى وأبين وأزكى من المحسوسة
-
Avic. An. vol. II 89, 99: Debemus autem considerare essentiam huius formae denudatae a situ
Rahm. 214, 8: فيجب أن ننظر فى ذات هذه الصورة المجردة عن الوضع
-
Avic. Met. 244, 64: Sed an sit possibile per se existere intentiones communes multitudini denudatas a multitudine et a formationibus intelligibilibus, quiddam est de quo postea loquemur
-
Avic. Gen. 86, 55: Et, si fuerit [sc. substantia ] in potentia, erit hyle denudatum
Qass. 145, 6: فإن كان بالقوة فهو هيولى مجردة
- 1 Kindi Som.
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
- 1 Avic. Gen.
exspoliari (or: expoliari)
– for muǧarrad: simply, nothing but show/hide quotes-
Avic. Met. 119, 19: Incipiam igitur et dicam quod unitas non sic exspoliatur ut non dividatur, sed est esse quod non dividitur
Marm. 82, 17: ونبتدئ فنقول: إنه إن كانت الوحدة ليست مجرد أنها لا تنقسم، بل كانت وجودًا لا ينقسم
- 1 Avic. Met.
ليست مجرد أنها لا تنقسم – non sic exspoliatur ut non dividatur Avic. Met. 82 / 119
exspoliatus (or: expoliatus)
– for muǧarrad: separate; abstract; mere, alone show/hide quotes-
Kindi Som. 14, 8: haec autem virtus facit nos invenire formas individuales exspoliatas
-
Kindi Som. 15, 19: immo non recipit [sc. virtus formativa ] ipsum nisi per animam exspoliatam
Rīda 297, 4: بل إنما تنالها [sc. القوة المصورة] بالنفس المجردة
-
Avic. Met. 88, 39: et illud non corpus sit ipsum tale qualis est pars eius quae remansit sic exspoliata
-
Avic. Met. 402, 55: ipse enim non est illud ens exspoliatum condicione negandi
Marm. 276, 19: فان ذلك ليس الموجود المجرد بشرط السلب
-
Aver. MC Int. diff. I, 4, 40: Et nomen est dictio significans ad placitum (per concordiam) intentionem expoliatam a tempore
Butt. 59, 2: والاسم هو لفظ دال بتواطؤ على معنى مجرد من الزمان
-
Aver. Iunior §29: Et propter hoc intelligencia operans nichil aliud est quam res apprehensa vel apprehendens in actu, scilicet res que sit expoliata ab universalitate sicut apprehendit sensus
Burn.: ولذلك ليس اتصالنا بالعقل الفعّال شيئًا غير ان ندرك بالفعل شيئًا مُجَرَّدًا بالكلية مثل ما ندركه بالحسّ
- 3 Kindi Som.
- 14 Avic. Met.
- 1 Aver. MC Int.
- 1 Aver. Iunior
extractus
– for muǧarrad: (+ min) abstracted from show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 162rb50: cum impossibile est ymaginari eas [sc. magnitudines mathematicas ] extractas a loco
Eich. 54, 8: وذلك أنّ الأجسام ليس يمكن أن تتوهّم مجرّدة من المكان
- 1 Aver. MC Gen.
مجرّدًا muǧarradan
exspoliatim
– for muǧarradan: as abstracted show/hide quotes-
Avic. Met. 26, 93: et iam contingit ipsum poni in aestimatione exspoliatim ab omni quod sibi accidit
Marm. 18, 11: وقد يعرض له وضع فى الوهم مجردًا عن كل شيء هو عارض له
- 1 Avic. Met.
The Latin term is not documented in MLW, DMLBS and LLNMA.
متجرّد mutaǧarrid
denudatus
– for mutaǧarrid: (+ ʿan) abstracted from show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 89, 2: esse huius formae intellectae denudatae a situ
Rahm. 214, 11: وجود هذه الحقيقة المعقولة المتجردة عن الوضع
- 1 Avic. An.
exspoliatus (or: expoliatus)
– for mutaǧarrid: separate show/hide quotes-
Avic. Met. 369, 15: Miror etiam de eis qui posuerunt lineam in sua existentia exspoliatam a superficie
Marm. 251, 1: والعجب منهم إذ يجعلون الخط متجردا فى قوامه عن السطح
- 1 Avic. Met.