show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
جاز ǧāza
valde bonus esse
– for ǧāza: to be possible show/hide quotes-
Aris. Anim. III 727b3: Et propter hoc est valde bona impraegnatio malakie
Brug.: ولهذه العلّة يجوز حمل الحيوان البحرىّ الذى يسمّى باليونانية مالاقيا wa-li-hāḏihī l-ʿillati yaǧūzu ḥamlu l-ḥayawāni l-baḥriyyi llaḏī yusammā bi-l-yūnāniyyati mālāqiyā
- 1 Aris. Anim. III
concedere
– for ǧāza: (+ ʿinda) to be permissible according to s.o. show/hide quotes-
Avic. Met. 360, 27: quamvis enim hae sint separatae definitione, non tamen concedebat eas existere non in materia
Marm. 244, 12: فإنها وإن فارقت فى الحد فليس يجوز عنده أن يكون بعدٌ قائم لا فى مادة
- 1 Avic. Met.
concedendum est
– for ǧāza: to be permissible, to be possible show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 256, 35: qui putaverunt non esse concedendum quod oculus est quiddam habens in sua substantia aliquid quemadmodum lucentia
Rahm. 143, 10: حتى ظنوا أنه لا يجوز أن تكون العين شيئا له فى جوهره ضوء كالأشياء اللوامع
- 1 Avic. An.
concedi
– for ǧāza: to be possible, to be permissible show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 154, 37: Dicemus igitur quod sonus non est aliquid stabilis essentiae nec habet fixum esse, sicut conceditur de albedine et nigredine et figura quod habeant esse stabiliter
-
Avic. An. vol. II 118, 9: ergo non conceditur dici quod sic pendeat anima ex corpore ut corpus debeat esse prius anima prioritate causalitatis
Rahm. 230, 2: فلا يجوز إذًا أن يقال إن التعلق بينهما على نحو يوجب أن يكون الجسم متقدما تقدم العلية على النفس
-
Avic. Met. 98, 46: sed in forma quae separatur a sua materia et remanet materia habens esse cum alia forma, hoc non conceditur
Marm. 67, 8: وتبقى المادة موجودة بصورة أخرى، فلا يجوز ذلك فيها
-
Avic. Met. 236, 2: Si enim concederetur quod animal, ex hoc quod est animal per se, esset cum condicione quod non haberet esse in sensibilibus istis
- 3 s.v. concedere Avic. An.
- 10 Avic. Met.
concedi potest
– for ǧāza: to be possible show/hide quotes-
Avic. Met. 36, 87: Si enim intelligitur non esse id quod non est in singularibus, hoc potest concedi quod sit ita
Marm. 25, 10: جاز أن يكون كذلك
-
Avic. Met. 45, 62: Unde potest concedi illud esse et non esse non appropriatum aliquo illorum duorum
- 22 Avic. Met.
continere
– for ǧāza: (+ bi) to pass through show/hide quotes-
Aris. Anim. III 746a11: sed umbilicus extenditur usque ad unam venam, et illa vena expanditur et continet matricem
Brug.: وذلك العرق يمتدّ ويجوز بالرحم وله عِظَم
- 1 Aris. Anim. III
contingere
– for ǧāza: to be possible show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 172va56: et tunc contingit quod corpus penetrat corpus
Eich. 120, 10: فيجوز أن يداخل جسم جسما
- 1 s.v. ǧawwaza Aver. MC Gen.
convenit
– for ǧāza: to be possible show/hide quotes-
Avic. Qual. 89, 98: et tunc non convenit ut sit complexio illius
Qass. 264, 10: فحينئذ لا يجوز أن يكون مزاجا لذلك الشىء
- 1 Avic. Qual.
debere
– for ǧāza: to be permissible, to be possible show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 220, 44: quod autem est huiusmodi vere non debet dici quod sit egrediens de visu
Rahm. 120, 4: ومثل هذا الشىء فلا يجوز أن يقال له بالحقيقة أنه خارج من البصر
-
Avic. An. vol. II 169, 46: Sed certe de eius actionibus non deberet dici quod absententur ab illa
-
Avic. Met. 543, 87: hoc autem sit cum culpa perpetratur industria, quae non debet ignosci
Marm. 371, 7: ويكون ذلك فى جنايات تقع خطأ، فلا يجوز إهمال أمرها مع وقوعها خطأ
- 2 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
debet sequi
– for ǧāza: to be possible show/hide quotes-
Avic. Gen. 27, 70: et deberet sequi quod solus contactus esset recipiens operationem calefaciendi, cum iste inducat hoc et per ipsum recipiat operationem
Qass. 100, 14: ولكان يجوز أن تكون نفس المماسة منفعلة بالسخونة؛ إذ هى مؤدية إلى ذلك، وبها تنفعل
- 1 Avic. Gen.
excedere
– for ǧāza: to exceed, to pass show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 427: Si autem excedat illud, dementur itaque Saturni gradus ex .30.
Yama.: فإن جاز ذلك فليلقى درج زحل من ثلثين
- 1 Albu. Coni.
جوّز ǧawwaza
aestimare (or: extimare)
– for ǧawwaza: to allow show/hide quotes-
Avic. Met. 66, 30: Deinde iam aestimaverunt multi qui se reputabant sapientes quod aliqua res est substantia et accidens simul
Marm. 46, 11: ثم قد جوّز كثير ممن يدعى المعرفة أن يكون شىء من الأشياء جوهرا وعرضا معا
- 1 Avic. Met.
concedere
– for ǧawwaza: to permit show/hide quotes-
Avic. Met. 140, 21: sicut iam concessisti quod eidem subiecto accidit unitas et multitudo
Marm. 96, 11: على ما جوّزتَ أن يكون الموضوع تعرض له الوحدة والكثرة
-
Avic. Met. 151, 45: eo quod multi ex hominibus concesserunt hanc translationem fieri in ipsis accidentibus
- 7 Avic. Met.
continere
– for ǧawwaza: to admit show/hide quotes-
Avic. Gen. 31, 56: et, si hoc non continent, sed dixerunt quod est vicinitas et mixtio inter corpora
Qass. 103, 5: وإن لم يجوزوا ذلك [sc. تداخل الأجسام]، ولكن أومأوا إلى مجاورة، ومخالطة تكون
- 1 Avic. Gen.
It is possible that continent is a scribal mistake for concedunt. Van Riet 1987, 31 fn.
dicere
– for ǧawwaza: to permit show/hide quotes-
Avic. Gen. 30, 54: Et, si dixerint quod erit ingressio corporum, ostenditur quod continent mendacium manifestum quod quidem apparet duabus partibus
-
Avic. Gen. 49, 14: Et quomodo dicebant quod aqua esset in terra
Qass. 116, 12: وكيف جوّزوا أن يكون من الأرض ماء
- 2 Avic. Gen.
dissolvi
– for ǧawwaza: to deem possible, to find permissible show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 17, 29: et sicut fit in terrore cum debilitatur anima et quasi dissolvitur propter id quod timetur
Rahm. 172, 15: وكما عند الخوف حتى تضعف النفس وتكاد تجوز ما لا يكون
- 1 Avic. An.
جاوز ǧāwaza
contradicere
– for ǧāwaza: to exceed, to go beyond show/hide quotes-
Aris. Anim. III 723a22: Sermo vero dicentis quod sperma est caro et os et quodlibet membrum et ex nervo et carne contradicit nostro sermoni et nostrae opinioni
Brug.: فاما قول القائل ان الزرع لحم وعظم وكلّ واحد من سائر الاعضاء من عصب ولحم فهو ما يجاوز قولنا ومبلغ رأينا
- 1 Aris. Anim. III
elevari supra
– for ǧāwaza: to pass, to fly above show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 153, 21: Iam enim vidimus vultures circumvolantes elevari supra montes altissimos
Rahm. 81, 3: رأينا قلل جبال شاهقة جدا وقد جاوزتها النسور محلقة
- 1 Avic. An.
تجاوز taǧāwaza
excedere
– for taǧāwaza: to exceed, to last longer than show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 475: tunc ergo detrimentum excedet quantitatem .6. mensium
Yama.: فإنّ النكبة تتجاوز مقدار ستّة أشهر
- 1 Albu. Coni.
جواز ǧawāz
accidens (n.)
– for ǧawāz: contingency show/hide quotes-
Ibn Tum. 109d, 38: habet necessario locum, alterationem et accidentia
Goldz. 232, 16: وجب له التحيز والتغير والجواز
- 1 Ibn Tum.
concedi
– for ǧawāz: permissibility show/hide quotes-
Avic. Met. 52, 97: iam autem prohibuimus hoc concedi inter differentiam et genus
Marm. 36, 9: وقد منع جواز هذا ما بين الجنس والفصل
- 1 Avic. Met.
وقد منع جواز هذا – iam autem prohibuimus hoc concedi Avic. Met. 36 / 52
الجوزاء al-ǧawzāʾ
aliouze (or: alioze)
– for al-ǧawzāʾ: ‘al-ǧawzāʾ’ (lit. ‘crossing the middle’, sc. of the sky) (name of the constellation Gemini) (astr.) show/hide quotes-
Ptol. Almag. no. XXIV: Stellatio geminorum et sunt aliouze
Kuni.: كوكبة التوءمين وهو الجوزاء
- 1 Ptol. Almag.
Kunitzsch 1974, no. XXIV.
< Arabic. The Latin terms are not documented in MLW, DMLBS and LLNMA.
gemini (pl.)
– for al-ǧawzāʾ: Gemini (astr.: sign of the zodiac) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS II.3.4b, Lemay 72, 216: et erant significantia IIII. elementa … XII. signa que sunt Aries, Taurus, Gemini
Yama. II.3.4b, 6: وكان الدالّ على الأركان الأر بعة … البروج الاثني عشر وهي الحمل والثور والجوزاء
-
Albu. Intro. JS VI.16.5, Lemay 254, 1406: Signa vero sterilia sunt Gemini, Leo, Virgo atque inicium Tauri
Yama. VI.16.5, 6: والبروج العقم الجوزاء والأسد والسنبلة وأوّل الثور
-
Albu. Coni. tr. I, li. 220: perveniet orbis in coniunctione significante sectam ad Geminos
Yama.: انتهى الدور في القران الدالّ على الملّة إلى الجوزاء
-
Albu. Coni. app. II, li. 5: et habet ex signis Arietem et Taurum et Geminos
-
Alcab. diff. I, li. 20: que sunt Aries, Taurus, Gemini, Cancer
Yama.: وهي الحمل والثور والجوزاء والسرطان
-
Alcab. diff. IV, li. 235: novenarium tertium Mercurii domini Geminorum
- 1 et passim Albu. Intro. JS
- 33 Albu. Coni.
- 23 Alcab.
See Lane.
مجاز maǧāz
cursus (n.)
– for maǧāz: passage show/hide quotes-
Aris. Anim. II 668b3: Et venae procedunt a magnitudine ad parvitatem quanto plus extenduntur in corpore, donec perveniant viae ad magnam angustiam et parvitatem propter spissitudinem sanguinis, scilicet viae convenientes cursui sanguinis
Kruk: حتى تصير السبل اصغر واضيق لحال غلظ الدم اعنى السبل لا موافقة لمجاز الدم
- 1 Aris. Anim. II
مجاز من اللفظ maǧāz min al-lafẓ
solet dicere
– for maǧāz min al-lafẓ: metaphorical expression show/hide quotes-
Avic. Met. 135, 18: Hoc autem totum solemus dicere, sed inducit errorem
Marm. 92, 17: بل هذا كله مجاز من اللفظ مغلط
- 1 Avic. Met.
بل هذا كله مجاز من اللفظ – Hoc autem totum solemus dicere Avic. Met. 92 / 135
تجويز taǧwīz
formido
– for taǧwīz: permission, allowing show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 79, 46: opinio vero est conceptio ad quam acceditur cum formidine alterius partis
Rahm. 208, 1: والظن هو الاعتقاد المميل إليه مع تجويز الطرف الثانى
- 1 Avic. An.
Perhaps the Latin translator read taḫwīf ‘frightening’ instead of taǧwīz.
جائز ǧāʾiz
advenire
– for ǧāʾiz: possible show/hide quotes-
Avic. Met. 44, 46: quicquid post non esse habet esse iam appropriatum est per aliquid quod sibi advenit ab alio a se
Marm. 31, 5: ومن البين أن كل ما لم يوجد ثم وجد فقد تخصص بأمر جائز غيره
- 1 Avic. Met.
The Latin translator probably read ḥādiṯ ‘occurring’ instead of ǧāʾiz.
كان جائزًا kāna ǧāʾizan
concedi
– for kāna ǧāʾizan: to be permissible, to be possible show/hide quotes-
Thab. Ann. §6: et quia si fuerat concessum, nil prohibet dici quod annus solis sit tempus in quo consequitur sol Saturnum
Morel. 28, 11: وأنّ ذلك، لو كان جائزا، لم يكن شيء 〈يمنع قائلا أن يقول …〉
- 1 s.v. concedere ǧāyiz Thab. Ann.
مجوز maǧūz
concedi
– for maǧūz: allowed show/hide quotes-
Avic. Met. 500, 50: ut intelligeret dignius esse huiusmodi rem esse tali esse ex quo contingit aliquid quod conceditur esse malum
Marm. 342, 15: أن يعقل استحقاق مثل هذا النمط من الأشياء وجودا مجوزا ما يقع معه من الشر ضرورة
- 1 Avic. Met.
وجودا مجوزا ما يقع معه من الشر ضرورة – esse ex quo contingit aliquid quod conceditur esse malum Avic. Met. 342 / 500
مجوّز muǧawwiz
dicere
– for muǧawwiz: permitting show/hide quotes-
Avic. Gen. 29, 18: Alii autem istorum, qui ponunt quod sint finita, dicunt quod in omni aqua est ignis et terra et aliud
Qass. 101, 14: وأما القائلة منهم بتناهى ذلك، مجوزة أن يكون عن كل ماء نار أو أرض أو غير ذلك
- 1 Avic. Gen.
مجوزة أن يكون عن كل ماء نار – dicunt quod in omni aqua est ignis Avic. Gen. 101 / 29
كان مجاوزًا kāna muǧāwizan
excedere
– for kāna muǧāwizan: to exceed, to pass show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 424: et est ut sit in principio eius minus .5. gradibus et in fine eius excesserit .25. gradus
Yama.: وهو أن يكون في أوّله أقلّ من خمس درجات وفي آخره مجاوزا للخمس والعشرين
- 1 s.v. muǧāwiz Albu. Coni.