show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
عبر ʿabara
dicere
– for ʿabara: to consider, to examine show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 192va42: Et ideo colores et tincture quas ratio extrinseca potest dicere sunt finite
Blum. 17, 4: ولذلك كانت الالوان والاصباغ التى يعبر النطق الخارج متناهية
- 1 Aver. Ep. Parv.
عبّر ʿabbara
allegorizare
– for ʿabbara: to interpret (sc. a dream) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 25, 46: Pluribus autem contingit percipere et allegorizare somnium suum in somniis
Rahm. 177, 9: وأكثر من يتفق له أن يعبر رؤياه فى رؤياه
- 1 Avic. An.
اعتبر iʿtabara
animadvertere
– for iʿtabara: to regard show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 48, 63: Quemcunque ergo istorum locorum animadverterit sentiens, poterit comprehendere in eo figuram circumferentiae rei visae
Sabra II 78a, 21: فأيّ الموضعين اعتبره الحاس أدرك منه شكل محيط المبصر
- 1 Alhaz. Opt.
aspicere
– for iʿtabara: to consider, to take into account show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 183, 86: quod aspicitur in hoc, est id quod apparet cum colore ex claritate comitante colorata
Rahm. 98, 5: إن الذى نعتبر فى هذا الباب ما يتخيل مع اللون من بريق يلزم الملونات
- 1 s.v. aspici Avic. An.
attendere
– for iʿtabara: to consider show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 164, 73: Tu autem scies hoc cum attenderis quod, quando baculo paulatim aquam percutis
Rahm. 87, 14: وأنت تعلم هذا إذا اعتبرت إمرارك السوط فى الماء برفق
- 1 Avic. An.
cogitare
– for iʿtabara: to consider show/hide quotes-
Avic. Gen. 138, 6: quando considerator cogitaverit, inveniet quod plantae et animalia
Qass. 189, 6: وإذا اعتبر المعتبر wa-iḏā ʿtabara l-muʿtabiru
- 1 Avic. Gen.
considerare
– for iʿtabara: to consider, to take into account, to estimate show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 43, 20: Sed qui consideraverunt per vitam indifferentem
-
Avic. An. vol. II 96, 99: essentia autem huius instrumenti est substantia et nos non invenimus nec consideramus nisi formam suae essentiae
Rahm. 218, 6: ونحن إنما نأخذ ونعتبر صورة ذاته
-
Avic. Met. 24, 54: Unde quod meretur vocari haec scientia, considerata in se
-
Avic. Met. 43, 10: Quorum unum est quod, cum consideratum fuerit per se
-
Alhaz. Opt. 46, 29: videbit corpora respicientia remotiones extremitatum eius et considerabit quantitatem eorum
Sabra II 70b, 12: فإنه يلاحظ الأجسام المسامته لأبعاد أطرافه ويعتبر مقدارها
-
Alhaz. Opt. 51, 55: Et cum hoc quietum est in anima, quando virtus distinctiva distinguet quantitatem rei visae, non considerabit angulum tantum, sed considerabit angulum et remotionem simul
-
Avic. Gen. 63, 62: et non intendit dicere quod inveniantur in potentia quae quidem potentia consideratur in receptione actionis quam habet materia per sui essentiam
-
Avic. Gen. 68, 70: quando consideraverimus inclinationem quae provenit versus inferius in descendendo, dicetur ponderositas
Qass. 131, 8: فإنها إذا اعتبر ما صدر عنها من الميل المهبط سميت ثقلا
- 4 Avic. An.
- 24 Avic. Met.
- 3 also s.v. lāḥaẓa Alhaz. Opt.
- 5 Avic. Gen.
experimentare
– for iʿtabara: to examine (by experiment) show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 201vb29: Et cum homo experimentaverit hoc multotiens videbit quod hoc non accidit casu, sed essentialiter
Blum. 66, 8: واذا اعتبر المرء تكرار ذلك عليه فى نفسه، افاده ذلك الاعتبار ان العلم الحاصل عنها انما هو بالذات
-
Alhaz. Opt. 9, 12: Et cum inducuntur luces et experimentatur qualitas transitus earum et extensionis earum in corporibus diaphanis
Sabra I 87a, 14: وإذا استُقرئت الأضواء واعتُبرت كيفية نفوذها وامتدادها في الأجسام المشفة
-
Alhaz. Opt. 18, 13: Quoniam, quando fuerit experimentatum omne corpus illuminatum quolibet lumine, ita quod fuerit lux valde debilis
Sabra I 119a, 14: لأنه إذا اعتُبر كل جسم مضيء بأي ضوء كان بعد أن يكون الضوء الذي فيه ليس في غاية الضعف
- 1 Aver. Ep. Parv.
- 3 Alhaz. Opt.
experiri
– for iʿtabara: to examine show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 9, 27: et ostendemus viam, per quam poterit quis experiri istam dispositionem
Sabra I 87b, 4: ونرشد إلى الطريق الذي به تُعتبر هذه الحال
-
Alhaz. Opt. 86, 55: Deinde oportet experimentatorem etiam experiri schedulas parvas
Sabra III 31b, 22: وينبغي للمعتبر أن يعتبر أيضًا الجزازات الصغار
- 2 Alhaz. Opt.
اُعتبر uʿtubira
accidere
– for uʿtubira: to be considered show/hide quotes-
Avic. Gen. 95, 57: Sed lenitas accidit naturae corporum ex alia parte
Qass. 152, 16: لكن الملاسة قد تعتبر فى طبيعة الأجسام من جهة أخرى
- 1 s.v. iʿtabara Avic. Gen.
considerari
– for uʿtubira: to be considered show/hide quotes-
Ps.-Fara. Flos 317: Unus eorum est quando consideratur essentia eius, non est necessarium esse eius
Cruz Her. li. 36: أحدهما - إذا اعتبر ذاته - لم يجب وجوده
-
Ps.-Fara. Flos 317: Et secundum quando consideratur essentia eius, est necessarium esse eius
- 2 Ps.-Fara. Flos
العبور al-ʿabūr
alahabor
– for al-ʿabūr: ‘al-ʿabūr’ (lit. ‘the traverser’, sc. of the Milky Way) (star name: Sirius, α Canis Maioris; part of the name of the constellation Canis maior) (astr.) show/hide quotes-
Ptol. Almag. no. XXXVIII: Stellatio canis et est ascere alahabor aliemenia
-
Ptol. Almag. no. 531, Baily 818: Que est in ore et est in ultimitate luminis et dicitur canis et est ascere aliemenia alahabor
Kuni.: الذى فى الفم وهو فى غاية الضياء ويقال له الكلب وهو الشعرى اليمانية والعبور
- 2 Ptol. Almag.
< Arabic. The Latin term is not documented in MLW, DMLBS and LLNMA.
عبارة ʿibāra
exponere
– for ʿibāra: interpretation show/hide quotes-
Avic. Met. 463, 71: Qui autem exposuit libros primi magistri secundum brevitatem
Marm. 317, 13: والذى يحسن عبارته عن كتب المعلم الأول على سبيل تلخيص
- 1 Avic. Met.
والذى يحسن عبارته عن كتب – Qui autem exposuit libros Avic. Met. 317 / 463
expositio
– for ʿibāra: expression show/hide quotes-
Avic. Met. 238, 50: Repetemus autem haec verba in proximo cum alia expositione
Marm. 157, 6: وسنعيد الكلام فى هذا عن قريب بعبارة أخرى
- 1 Avic. Met.
بعبارة أخرى bi-ʿibāra uḫrā
aliter
– for bi-ʿibāra uḫrā: in other words show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 107, 70: Dicemus etiam aliter quod quaelibet anima non fit singularis ex tota collectione speciei
Rahm. 224, 15: ونقول بعِبارة أُخرى إن هذه الأنفس إنما تتشخص نفسا واحدة من جملة نوعها
-
Avic. Met. 53, 27: Vel dicemus aliter quod postquam unum eorum est necesse esse, tunc vel idem ipsum erit unum tantum
- 1 Avic. An.
- 1 Avic. Met.
اعتبار iʿtibār
admiratio (or: ammiratio)
– for iʿtibār: point of reference show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 46, 1649: posuerunt quoque et ipsas significationes exempla et ammirationes
Lemay 41, 946: فجعلوا تلك الدلالات أمثلةً واعتِبارات
- 1 Albu. Intro. JS
animadvertentia
– for iʿtibār: consideration show/hide quotes-
Aver. MC Int. diff. II*, 52, 143: Et illud est quoniam animadvertentia propositionis in esse ipsam simplicem aut declinatam est ex parte predicati
Butt. 90, 15: وذلك أن اعتبار القضية فى كونها بسيطة أو معدولة هو من جهة المحمول
- 1 Aver. MC Int.
attribuere
– for iʿtibār: considering (n.) show/hide quotes-
Avic. Met. 309, 72: manifestum est quod attribuere uni eorum definitionem illam dignius est
Marm. 207, 2: فواضح أن اعتبار وجود ذلك الحد لأحدهما أولى
- 1 Avic. Met.
أن اعتبار وجود ذلك الحد لأحدهما أولى – quod attribuere uni eorum definitionem illam dignius est Avic. Met. 207 / 309
condicio (or: conditio)
– for iʿtibār: consideration, regard show/hide quotes-
Avic. Met. 234, 49: quamvis sequatur ut fiat aliquod animal, non quod in veritate suae essentiae ex hac condicione sit aliquod animal
-
Avic. Met. 234, 52: Hoc enim quod ipsum animal in individuo est aliquod animal non prohibet ipsum esse animal ex hoc quod est animal, sed non hac condicione ut sit animal ex hoc quod est in illo
Marm. 153, 17: وليس يمنع كون الحيوان الموجود فى الشخص حيوانا ما أن يكون الحيوان بما هو حيوان، لا باعتبار أنه حيوان بحالٍ ما، موجودا فيه
- 2 Avic. Met.
considerare
– for iʿtibār: consideration, considering show/hide quotes-
Avic. Met. 73, 70: Et haec omnia considerantur in eo absque consideratione corporeitatis quam assignavimus
Marm. 51, 8: وهذا الاعتبار له غير اعتبار الجسمية التى ذكرناه
-
Avic. Met. 233, 36: Poterit autem animal per se considerari
-
Alhaz. Opt. 62, 9: comprehendet asperitatem eius sine indigentia ad considerandum lucem
Sabra II 115b, 24: فقد أدرك خشونته من غير حاجة إلى اعتبار الضوء
- 4 Avic. Met.
- 1 s.v. iʿtabara Alhaz. Opt.
consideratio
– for iʿtibār: consideration, taking into account show/hide quotes-
Avic. Met. 73, 70: Et haec omnia considerantur in eo absque consideratione corporeitatis quam assignavimus
Marm. 51, 8: وهذا الاعتبار له غير اعتبار الجسمية التى ذكرناه
-
Avic. Met. 136, 46: Si vero consideraveris formam de quinque et de tribus et septem, erit unaquaeque istarum considerationum diversa ab alia
-
Alhaz. Opt. 50, 33: Et quidam illorum opinantur, quod comprehensio magnitudinis non completur in comparatione ad angulos tantum, sed per considerationem remotionis rei visae
Sabra II 81b, 5: بل ليس يتم إدراك العظم إلا باعتبار البصر لبعد المبصر
-
Alhaz. Opt. 85, 33: Apparet ergo ex hac consideratione
-
Avic. Gen. 34, 5: idem enim est in consideratione oppositorum, quando transmutatur calidum ad frigidum et petit minorationem corporis
Qass. 105, 1: وكذلك الاعتبار العكسى إذا حدث من الحار بارد، وطلب حجما أصغر
-
Avic. Gen. 112, 7: Et, si posuerimus eis definitiones vel expositiones nominum, aliquotiens vocabimus ipsas definitiones descriptiones vel relationes vel considerationes
Qass. 167, 6: فربما حددناها أو رسمناها بإضافات أو اعتبارات
- 12 Avic. Met.
- 3 Alhaz. Opt.
- 4 Avic. Gen.
consideratus
– for iʿtibār: consideration show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 127, 44: cum ipsa [sc. intentio ] in se sit nuda considerata per se
Rahm. 235, 6: وهو [sc. المعنى] فى نفسه واعتباره فى ذاته مجرد
-
Avic. Met. 44, 38: Quicquid autem possibile est consideratum in se
Marm. 31, 1: وأيضا أن كل ما هو ممكن الوجود باعتبار ذاته
-
Avic. Met. 271, 91: et considerantur istae intentiones secundum hoc quod unaquaeque earum considerata in se, non est alia
Marm. 185, 3: واعتبرتها [sc. المعانى] من جهة ما كل واحد منها على الاعتبار المذكور معنى فى نفسه غير الآخر
- 1 Avic. An.
- 2 Avic. Met.
باعتبار ذاته – consideratum in se Avic. Met. 31 / 44
experientia
– for iʿtibār: (experimental) examination show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 83, 59: Caussa igitur propter quam unumquodque visorum assuetorum videtur unum ambobus visibus declarata est ratione et experientia
Sabra III 23b, 25: فقد تبينت العلة التي من أجلها يرى كل واحد من المبصرات المألوفة بالبصرين جميعًا واحدًا بالقياس والاعتبار جميعًا
-
Alhaz. Opt. 84, 45: Quando igitur consideratur haec via praedicta, declarabitur ex illa experientia, quod hoc sequitur in omnibus visis
Sabra III 26a, 5: فإذا اعتبر بالطريق الذي قدمناه يبين من الاعتبار أن ذلك لازم في جميع المبصرات
- 2 Alhaz. Opt.
experimentatio
– for iʿtibār: (experimental) examination show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 12, 6: Et nos ostendemus viam, per quam experimentabitur hoc experimentatione vera apud nostrum sermonem de refractione
Sabra I 95a, 4: ونحن نرشد إلى الطريق الذي به يُعتبر هذا المعنى اعتبارًا محققًا عند كلامنا في الانعطاف
-
Alhaz. Opt. 36, 15: Declarabitur ergo ex ista experimentatione, quod visus comprehendit colorem in eo, quod est color
Sabra II 41a, 19: فيتبين من هذا الاعتبار أن البصر يدرك اللون بما هو لون
- 7 also s.v. determinari Alhaz. Opt.
intentio
– for iʿtibār: consideration show/hide quotes-
Avic. Met. 143, 87: Quod enim ex his est in verbis, est praeter intentionem nostram
Marm. 98, 14: لأن ما كان من ذلك فى الألفاظ فهو خارج عن موافقة هذا الاعتبار
- 1 Avic. Met.
باعتبار bi-ʿtibār
comparatione
– for bi-ʿtibār: (+ genit.) with regard to show/hide quotes-
Avic. Met. 75, 14: haec igitur natura corporalis comparatione sui receptibilis est divisionis
Marm. 52, 18: فتكون هذه الطبيعة الجسمية باعتبار نفسها قابلة للانقسام
- 1 s.v. comparatio Avic. Met.
معتبر muʿtabir
considerator
– for muʿtabir: contemplator, observer show/hide quotes-
Avic. Gen. 138, 6: Et, quando considerator cogitaverit
Qass. 189, 6: وإذا اعتبر المعتبر
- 1 Avic. Gen.
experimentator
– for muʿtabir: experimenter show/hide quotes-
Alhaz. Opt. 40, 59: Experimentator igitur quando accesserit ad istum locum et inspexerit per istud foramen, videbit duos parietes simul
Sabra II 54b, 25: فإن المعتبر إذا حصل في هذا الموضع ونظر في الثقب فإنه يرى الجدارين معًا
-
Alhaz. Opt. 82, 4: Et hoc quidem facto elevet experimentator hanc tabulam
- 2 Alhaz. Opt.
معتبر muʿtabar
considerari
– for muʿtabar: considered show/hide quotes-
Avic. Met. 109, 27: Unitas vero continuitatis vel consideratur respectu quantitatis vel alterius naturae
Marm. 75, 18: والوحدة بالاتصال إما معتبرة مع المقدار فقط وإما أن تكون مع طبيعة أخرى
- 1 Avic. Met.
والوحدة بالاتصال إما معتبرة مع المقدار فقط – Unitas vero continuitatis vel consideratur respectu quantitatis Avic. Met. 75 / 109
consideratus
– for muʿtabar: considered show/hide quotes-
Avic. Met. 234, 56: in se tamen haec habet esse albedo, sic in materia aliud est considerata in se
Marm. 154, 1: فهو ببياضيته موجود فى المادة على أنه شيء آخر معتبر بذاته
-
Avic. Met. 242, 39: non recipiet postea aliam impressionem novam ab alio, nisi secundum iudicium prius considerati
Marm. 160, 7: لم يكن لما خلاه تأثير جديد إلا بحكم هذا الجواز المعتبر
- 3 Avic. Met.
in exemplo
– for muʿtabar: (+ bi) taken as example show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 995: secundum quod narrabimus, ut sit in exemplo in temporibus futuris
Yama.: على حسب ما سنصف لِيكون معتبرا به في الأزمان المستأنفة
- 1 Albu. Coni.
ليكون معتبرا به li-yakūna muʿtabaran bihī
exempli causa
– for li-yakūna muʿtabaran bihī: to be taken as example show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 995, version c, see fn. p: Et iam accident … et permutatione vicis regni et sectarum et morum secundum quod narrabimus, ut sit in exemplo, i.e. causa exempli, in temporibus futuris
Yama.: على حسب ما سنصف لِيكون معتبرا به في الأزمان المستأنفة
- 1 s.v. causa Albu. Coni.