show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
علم ʿalima
audire
– for ʿalima: to learn show/hide quotes-
Avic. Met. 128, 79: sicut audisti in naturalibus
Marm. 88, 3: كما علمت فى الطبيعيات
- 1 Avic. Met.
The Latin translation with audire may have been influenced by the title of Aristotle’s Physics, al-Samāʿ al-ṭabīʿī (Φυσικῆς ἀκροάσεως).
cognoscere
– for ʿalima: to know; to learn; to recognize show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 103, 8: Dicemus igitur quod ex praemissis cognovisti comparationem nutrimenti ad nutritum
-
Avic. An. vol. II 181, 58: et fit perfectio videndi in contactu nervorum concavorum, sicut cognitum est ex eius chirurgia et ostensione dispositionis suae
-
Avic. Met. 148, 69: per mensuras cognoscuntur res ipsae
-
Avic. Met. 193, 69: ubi cognosces dispositiones
-
Ibn Tum. 109b, 24: Constitit ergo per hoc quod Deus gloriosus cognoscitur per necessitatem intellectus
Goldz. 230, 16: فثبت بهذا ان البارئ سبحانه يعلم بضرورة العقل
-
Ibn Tum. 111d, 28: Ex necessitate cognoscitur veritas Legati, quia miracula hec monstrant
Goldz. 238, 9: وبالضرورة يعلم صدق الرسول wa bi-l-ḍarūrati yuʿlamu ṣidqu l-rasūli
-
Aris. Anim. II 660a36: Aves vero parvae sunt multae vociferationis, ita quod quaedam cognoscunt intentiones quarundam vociferando. Et omnes aves cognoscunt hoc
Kruk: وجميع الطائر يعلم ذلك wa-ǧamīʿu l-ṭāʾiri yaʿlamu ḏālika
- 5 Avic. An.
- 9 Avic. Met.
- 2 Ibn Tum.
- 1 Aris. Anim. II
comprehendere
– for ʿalima: to know show/hide quotes-
Ibn Tum. 110c, 20: Cum autem absolute comprehenditur eius essentia, scitur quod non habet secum alium in regno suo
Goldz. 234, 14: فاذا علم وجوده على الاطلاق علم انه ليس معه غيره فى ملكه
- 1 Ibn Tum.
discere
– for ʿalima: to know, to have learned show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 16, 91: Partes autem constitutionis, sicut alias didicisti, duae sunt
-
Avic. An. vol. II 124, 93: ex quibus duobus constat simul, sicut iam didicisti
-
Avic. Met. 94, 57: Nunc enim dico iam olim te didicisse quod multum interest
-
Avic. Met. 240, 98: sicut cum albet et nigrescit vel discit
Marm. 159, 1: مثل أن يبيض أو يسود أو يعلم
- 4 Avic. An.
- 2 Avic. Met.
docere
– for ʿalima: to know; to learn, to inform oneself show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 48, 84: Sed impossibile est ut ignis aut aqua aut aliquod aliorum dicatur esse principium istorum quod docuerit nos hoc ita esse aut e converso
Rahm. 22, 3: فهذه الأشياء لا يجوز أن يقال إن النار والماء وغير ذلك مبادلها* فنعلمها بها ولا بالعكس [* sic, probably corrupt for مبادئ لها]
-
Aris. Anim. II 641a21: naturalis debet dicere et docere ex dispositione animae, quanto magis poterit dicere
Kruk: فهو من عمل صاحب العلم الطباعى ان يقول ويعلم من حال النفس ما يمكن فى القول
- 1 Avic. An.
- 1 Aris. Anim. II
doceri
– for ʿalima: to learn show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 74, 67: quod docetur dum est puer et coalescit in eo
Rahm. 204, 17: فيعلم ذلك صغيرا وينشأ عليه
- 1 s.v. docere ʿallama Avic. An.
عُلم ʿulima
cognosci
– for ʿulima: to be learnt show/hide quotes-
Aris. Anim. III 730b8: Et ex istis rationibus cognoscitur quod mas est conveniens generationi
-
Aris. Anim. III 777b4: Et hoc cognoscitur experientia, quamvis corpus eius sit minus corpore aliorum multorum animalium quorum cauda est pilosa
Brug.: ويعلم ذلك من التجربة المقنعة wa-yuʿlamu ḏālika mina l-taǧribati l-muqniʿati
- 2 Aris. Anim. III
constare
– for ʿulima: to become known show/hide quotes-
Avic. Met. 4, 57: Constat autem quod omnis scientia habet subiectum suum proprium
Marm. 3, 13: وقد عُلم أن لكل علم موضوعا يخصّه
-
Ibn Tum. 112a, 27: Cumque defficerent, nec tale quid possent introducere, constat necessario
Goldz. 239, 4: فلما عجزوا عن الاتيان بمثل ما أتى به علم بالضرورة صدقه
- 1 Avic. Met.
- 1 Ibn Tum.
علّم ʿallama
docere
– for ʿallama: to teach, to inform show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 199, 859: Et dicitur quod qui docuit eos primitus fuerit Sem filius Noe
Lemay 327, 481: ويقال انّ أوَّل مَن كان علّمهم النجوم اباطر بن سام بن نوح
-
Avic. An. vol. II 71, 29: necessarium fuit homini habere naturaliter potentiam docendi alium sibi socium quod est in anima eius signo aut opere
Rahm. 203, 6: احتاج الإنسان أن تكون له فى طبعه قدرة على أن يعلم الآخر الذى هو شريكه ما فى نفسه بعلامة وضعية
- 1 Albu. Intro. JS
- 1 Avic. An.
تعلّم taʿallama
addiscere
– for taʿallama: to learn show/hide quotes-
Aris. Phys. VII 46, 20 (247b30): Neque etiam pueri possunt addiscere antequam communicent sensibus sicut provecti
Bad. 763, 9: ولا الصبيان أيضًا يمكنهم أن يتعلموا أو يشاركوا الحواس على مثال من هو أسنُّ منهم
- 1 Aris. Phys. VII
discere
– for taʿallama: to learn show/hide quotes-
Avic. Met. 20, 77: Ordo vero huius scientiae est ut discatur post scientias naturales et disciplinales
Marm. 14, 16: وأما مرتبة هذا العلم فهى أن يتعلم بعد العلوم الطبيعية والرياضية
- 1 Avic. Met.
الذي تعلّم الزمر allaḏī taʿallama l-zamra
fistulator
– for allaḏī taʿallama l-zamra: who has learned to play a wind instrument show/hide quotes-
Aris. Anim. III 742a27: verbi gratia doctor est ante discipulum, fistulae vero sunt post fistulatorem
Brug.: كقولى ان المعلّم قبل المتعلّم، فاما الانابيب فهى بعد الذى تعلّم الزمر بها
- 1 Aris. Anim. III
علم ʿilm
cognitio
– for ʿilm: knowledge; science show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 10, 19: sed cognitio quae melior habetur ex his est illa quae habetur de forma eorum
-
Avic. An. vol. II 166, 7: plerumque enim cognitio rei in proximo est
Rahm. 257, 12: وكثيرا ما يكون العلم بالشىء قريبا
-
Avic. Met. 21, 86: per cognitionem astrologiae
Marm. 15, 2: إلا بعلم الهيئة illā bi-ʿilmi l-hayʾati
-
Avic. Met. 472, 45: et cognitio qualiter est
- 2 Avic. An.
- 3 Avic. Met.
cognoscere
– for ʿilm: knowledge show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 166, 8: aliquando autem ad cognoscendum rem sufficit excitari
Rahm. 257, 13: وربما كان العلم القريب جاريا مجرى التنبيه wa-rubbamā kāna l-ʿilmu l-qarību ǧāriyan maǧrā l-tanbīhi
-
Alhaz. Opt. 42, 8: virtus distinctiva cognoverit ipsam
Sabra II 58b, 20: وكان قد تقدم علم القوة المميزة بها wa-kāna qad taqaddama ʿilmu l-quwwati l-mumayyizati bihā
- 1 Avic. An.
- 1 Alhaz. Opt.
كان العلم القريب جاريا مجرى التنبيه – ad cognoscendum rem sufficit excitari Avic. An. 257 / vol. II 166
comprehensio
– for ʿilm: knowledge show/hide quotes-
Aris. Anim. II 644b34: Et comprehensio illius partis parvae plus diligitur ab amatore quam comprehensio aliarum partium multarum quas non diligit, quamvis sint magnae
Kruk: وعلم ذلك الجزء الصغير احب اليه [sc. العاشق] من علم اجزاء أخر كثيرة لا رغبة له فيها
- 2 Aris. Anim. II
doctrina
– for ʿilm: knowledge show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 142, 42: Mirum est autem quod hic respondens ordinet quod in eius anima subito venit qui, dum docet alium, incipit ipse discere doctrinam quae est secundi modi
Rahm. 243, 5: ومن العجائب أن هذا المجيب حين يأخذ فى تعليم غيره تفصيل ما هجس فى نفسه دفعة يكون مع ما يعلّمه يتعلم العلم بالوجه الثانى
- 1 Avic. An.
في العلوم الأُخرى fī l-ʿulūm al-uḫrā
alias
– for fī l-ʿulūm al-uḫrā: (pl.) in the other sciences show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 116, 88: praecedat illud materia quae sit apta recipere illud aut apta comparari ad illud, sicut ostendimus alias
Rahm. 229, 5: أن تتقدمه مادة يكون فيها تهيؤ قبوله أو تهيؤ نسبة إليه كما تبيّن فى العلوم الأُخرى
- 1 Avic. An.
علمي ʿilmī
demonstrativus
– for ʿilmī: scientific show/hide quotes-
Avic. Met. 215, 16: non est enim noster usus loqui de huiusmodi rebus quae fabricantur super intentiones rhetoricas nec sunt de speculationibus demonstrativis
Marm. 145, 6: فليس من عادتنا أن نتكلم فى مثل هذه الأشياء التى تبنى على تخمينات إقناعية وليست من طرق القياسات العلمية
- 1 Avic. Met.
علامة ʿalāma
argumentum
– for ʿalāma: sign show/hide quotes-
Aris. Anim. III 755b2: Et argumentum significans quod genera istorum piscium faciunt ova est quod pisces generantes animalia ovant prius interius
Brug.: والعلامة الدليلة على ان اجناس هذا السمك يبيض بيضا من قبل ان السمك الذى يلد حيوانا يبيض اوّلا فى جوفه
- 1 Aris. Anim. III
تعليمي taʿlīmī
disciplinale
– for taʿlīmī: mathematical thing show/hide quotes-
Avic. Met. 366, 69: si in disciplinalibus fuerit disciplinale separatum a disciplinali sensibili
Marm. 249, 8: إنه إن كان فى التعليميات تعليمى مفارق للتعليمى المحسوس
-
Avic. Met. 366, 71: Si autem in sensibili non fuerit disciplinale
Marm. 249, 9: فإن لم يكن فى المحسوس تعليمى
- 3 s.v. disciplinalis Avic. Met.
disciplinalis
– for taʿlīmī: mathematical show/hide quotes-
Avic. Met. 13, 45: Per hoc autem quod ens recipit haec accidentia et coaptatur illis, non est necesse illud proprie fieri vel naturale vel disciplinale vel morale vel aliquid aliorum
Marm. 10, 8: فإنه ليس يحتاج الموجود فى قبول هذه الأعراض والاستعداد لها إلى أن يتخصّص طبيعيًا أو تعليميًا أو خلقيًا أو غير ذلك
-
Avic. Met. 73, 65: et haec intentio est extra mensuram et extra corporeitatem disciplinalem
- 19 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 457.
تعليمى taʿlīmī
doctrinalis
– for taʿlīmī: mathematical (e.g. science, astronomy or existence) show/hide quotes-
Fara. Scien. GC 2, 14: Et capitulum tertium, est de scientiis doctrinalibus, que sunt aritmethica, et geometria, et scientia aspectuum, et scientia stellarum doctrinalis
Amine 53, 8: والثالث فى علوم التعاليم، وهى العدد والهندسة وعلم المناظر وعلم النجوم التعليمى
-
Avic. Met. 2, 21: Et diximus quod speculativae [sc. scientiae ] comprehenduntur in tres partes, in naturales scilicet et doctrinales et divinas
Marm. 2, 8: وذُكر أن [sc. العلوم] النظرية تنحصر فى أقسام ثلاثة هى: الطبيعية، والتعليمية، والإلهية
-
Avic. Met. 3, 32: Iam etiam audisti quod scientia divina est in qua quaerunt de primis causis naturalis esse et doctrinalis esse et de eo quod pendet ex his
Marm. 2, 16: وقد سمعت أيضا أن الإلهى هو الذى يبحث فيه عن الأسباب الأولى للوجود الطبيعى والتعليمى وما يتعلق بهما
- Fara. Scien. GC
- 4 Avic. Met.
The term taʿlīmī is not documented in the glossary of Schupp 2005.
Goichon 1938, no. 457.
تعليميات taʿlīmiyyāt
disciplinalia (pl.)
– for taʿlīmiyyāt: (pl. of taʿlīmī) mathematical things show/hide quotes-
Avic. Met. 337, 4: et sunt causae esse aliquarum ex illis et non suae causalitatis, sicut putatur iudicium similiter esse in disciplinalibus
Marm. 228, 17: وعلة لوجود بعضها دون شيئيته كما يظن أن الحكم فى التعليميات كذلك
-
Avic. Met. 366, 66: Igitur accingamur contra eos qui tenent sententiam de disciplinalibus
Marm. 249, 4: فلنتجرد للقائلين بالتعليميات
- 13 also s.v. disciplinabilia Avic. Met.
disciplinales formae (pl.)
– for taʿlīmiyyāt: (pl. of taʿlīmī) mathematical things show/hide quotes-
Avic. Met. 162, 24: Si enim fuerint de formis naturalibus vel disciplinalibus
Marm. 110, 8: أن ما كان من الصور الطبيعية والتعليميات
- 1 s.v. disciplinalis taʿlīmī Avic. Met.
disciplinales res (pl.)
– for taʿlīmiyyāt: (pl. of taʿlīmī) mathematical things show/hide quotes-
Avic. Met. 346, 77: quoniam res quae non moventur et disciplinales non putantur habere agentem, scilicet principium motus
Marm. 234, 9: فإن الأمور التى لا تتحرك والتعليميات لا يظن أن فيها فاعلا أى مبدأ حركة
-
Avic. Met. 366, 58: si res materiales fuerint intellectae et disciplinales separatae
Marm. 248, 17: إذا كانت الأمور المادية معلولة وكانت التعليميات مفارقة
- 2 s.v. disciplinalia Avic. Met.
Cf. Dozy.
تعليم taʿlīm
addiscere
– for taʿlīm: instruction, teaching show/hide quotes-
Aris. Anim. III 781a26: Et propter hoc addiscuntur res per sensum auditus
Brug.: ولذلك يكون حسّ السمع تعليم الاشياء
- 1 Aris. Anim. III
disciplina
– for taʿlīm: teaching, instruction show/hide quotes-
Alcab. diff. I, li. 7: quosdam quoque in ordinatione eorum que protulerunt non incessisse itinere discipline conspexissem
Yama.: وبعض لم يسلك في ترتيبه طريق التعليم
-
Avic. An. vol. II 151, 82: quae aptitudo aliquando in aliquibus hominibus ita praevalet quod ad coniungendum se intelligentiae non indiget multis, nec exercitio, nec disciplina
- 1 Alcab.
- 1 Avic. An.
doctrina
– for taʿlīm: teaching, instruction show/hide quotes-
Anar. 26, 19: et petiit ut premitteret istud et poneret sic esse, licet sit impossibile; quod ideo fecit ut post afferret doctrinam
-
Anar. 27, 21: que tamen non ob aliud petuntur, nisi ut concedantur quatinus doctrina introducatur
-
Avic. An. vol. II 152, 97: Principium autem doctrinae est ingenium
Rahm. 249, 8: ومبادئ التعليم الحدس
-
Avic. Met. 42, 1: quicquid enim dicitur de hoc est extra viam doctrinae
-
Avic. Met. 382, 31: quod dictum est de hoc in doctrina prima, in tractatu descripto per eliph minorem
-
Ibn Tum. 111d, 43: aut … introducit operationes quas ingenio suo quis didi(s)cit et doctrina, ut ars scribendi et fabricandi
Goldz. 238, 15: او يأتي بالافعال التى يتوصل اليها بالحيل والتعليم كالكتابة والبناء
-
Ibn Tum. 112a, 2: siquidem ea quis ingenio suo consequitur, et doctrina, non verisimile quod miracula sunt Legati
Goldz. 238, 17: اذ كل ما يتوصل اليه بالحيل والتعليم لا يصح كونه معجزة للرسول
-
Aver. MC Int. diff. II*, 67, 359: Sed questio quidem secundum viam doctrine iam erit per nomen equivocum
Butt. 100, 10: وأما السؤال على طريق التعليم فقد يكون بالاسم المشترك
- 4 Anar.
- 1 Avic. An.
- 2 Avic. Met.
- 2 Ibn Tum.
- 1 Aver. MC Int.
علم التعاليم ʿilm al-taʿālīm
disciplinalia (pl.)
– for ʿilm al-taʿālīm: mathematical science, mathematics show/hide quotes-
Avic. Met. 21, 91: Potest autem aliquis opponere dicens quod, si principia scientiae naturalis et disciplinalium non probantur nisi in hac scientia
Marm. 15, 4: إلا أن لسائل أن يسأل فيقول: إنه إذا كانت المبادئ فى علم الطبيعة والتعاليم إنما تُبرهَن فى هذا العلم
- 1 Avic. Met.
صناعة التعاليم ṣināʿat al-taʿālīm
disciplinalia (pl.)
– for ṣināʿat al-taʿālīm: mathematical science, mathematics show/hide quotes-
Avic. Met. 147, 63: Et hoc totum nosti ex disciplinalibus
Marm. 101, 4: وقد علمت جميع هذا فى صناعة التعاليم
- 1 Avic. Met.
إعلام iʿlām
docere
– for iʿlām: informing (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 72, 42: ergo natura fecit ut anima ex sonis componeret aliquid per quod posset docere alium
-
Avic. An. vol. II 73, 50: Ex proprietatibus ergo hominis est ipsa necessitas quae eum induxit ad discendum et docendum
Rahm. 204, 5: فمما يختص بالإنسان هذه الضرورة الداعية إلى الإعلام والاستعلام
- 2 Avic. An.
تعلّم taʿallum
addiscere
– for taʿallum: learning (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 147, 15: quod si ita esset, esset necesse omnibus horis addiscere sicut primitus
Rahm. 246, 1: فإن كان هذا هكذا فلم لا تحتاج كل كَرّة إلى تعلم من رأس؟
-
Aver. Ep. Parv. 203ra40: nisi aliquis dicat forte quod iste modus comprehensionis est proprius eis in quibus est possibile [var. impossibile ] ut addiscant scientias speculativas
Blum. 91, 1: عسى ان يكون هذا النوع من الادراك موجودًا لمن ليس يمكن فيهم تعلم العلوم النظرية
- 1 Avic. An.
- 1 Aver. Ep. Parv.
discere
– for taʿallum: learning (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 41, 70: Recordatio vero est relatio ad aliquid quod habuit esse in anima in praeterito, et imitatur discere secundum aliquid, et non imitatur secundum aliud
Rahm. 185, 16: والتذكر هو مضاف إلى أمر كان موجودا فى النفس فى الزمان الماضى، ويشاكل التعلم من جهة ويخالفه من جهة
-
Avic. An. vol. II 41, 72: similiter discere est motus a cognitis ad incognita ad hoc ut sciantur
- 9 Avic. An.
disciplina
– for taʿallum: learning (n.) show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 193va48: Et auditus in homine est via ad disciplinam: disciplina enim fit per loquelam
Blum. 34, 7: والسمع فى الانسان هو الطريق الى التعلم، لان التعلم انما يكون بالكلام
-
Aver. Ep. Parv. 203ra28: tunc disciplina non esset accepta necessario in definitione eius
- 6 Aver. Ep. Parv.
doctrina
– for taʿallum: (act of) learning, studying (n.) show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. III, li. 125: Et quando coniungitur ei Mercurius, significat homines querere scientiam et scripturam et phisicam et doctrinam legum et fidei et secretorum
Yama.: وإذا قارنه عطارد دلّ ذلك على طلب الناس للعلم والكتابة والحكمة وتعلّم الفقه والدين والأسرار
-
Avic. Met. 544, 96: Similiter etiam debet prohibere studia hominum quae inducunt contraria utilitatibus, sicut doctrina furandi
- 1 Albu. Coni.
- 1 Avic. Met.
استعلام istiʿlām
detectio
– for istiʿlām: inquiring about (n.) show/hide quotes-
Alcab. diff. II, li. 109: significat opus legatorum et detectionem consiliorum et cetera similia
Yama.: دلّت على أعمال البرد [var.: البريد] والفتوح [var.: والفيوج] واستعلام الأخبار وما أشبه ذلك
- 1 s.v. fatḥ Alcab.
discere
– for istiʿlām: informing o.s., gathering information (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 73, 50: Ex proprietatibus ergo hominis est ipsa necessitas quae eum induxit ad discendum et docendum
Rahm. 204, 5: فمما يختص بالإنسان هذه الضرورة الداعية إلى الإعلام والاستعلام
- 1 Avic. An.
عالم ʿālim
agnoscens
– for ʿālim: knower (i.e. God) show/hide quotes-
Ibn Tum. 110d, 19: agnoscens occulta et testimonium, quem non latet aliquid in terra, nec in celo
Goldz. 235, 8: عالم الغيب والشهادة لا يخفى عليه شيء فى الارض ولا فى السماء
- 1 Ibn Tum.
معلوم maʿlūm
certus esse
– for maʿlūm: known show/hide quotes-
Avic. Gen. 27, 57: nihilominus est certum quod ex terra et aqua solum non generatur nisi lutum
Qass. 100, 6: ومعلوم أنه لا متكون عن مجرد ماء وأرض إلا الطين
-
Avic. Gen. 37, 77: Et est certum quod illud quod continetur in corpore
Qass. 107, 11: ومعلوم أن الذى يلى جسما من جهة واحدة
- 2 Avic. Gen.
ومعلوم أن – et est certum quod Avic. Gen. 107 / 37
cognitum
– for maʿlūm: knowable; known (n.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 76, 7: et procedere ad sciendum incognita ex cognitis intelligibilibus credendo et formando
Rahm. 206, 13: والتوصل إلى معرفة المجهولات تصديقا وتصورا من المعلومات العقلية wa-l-tawaṣṣulu ilā maʿrifati l-maǧhūlāti taṣdīqan wa-taṣawwuran mina l-maʿlūmāti l-ʿaqliyyati
-
Aver. MC Gen. 158rb68: sicut cognitum apud nos est ens et ignotum est non ens
Eich. 26, 7: كما أنّ المعلوم عندنا هو الموجود والغير معلوم هو الغير موجود
- 1 Avic. An.
- 1 Aver. MC Gen.
cognitus
– for maʿlūm: known; what is known show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 33, 8: quia iam constat quod in corporibus oportet esse in effectu principium dispositionum cognitarum et comparatarum ad vitam
Rahm. 14, 10: أن الأجسام يجب أن يكون فيها مبدأ للأحوال المعلومة المنسوبة anna l-aǧsāma yaǧibu an yakūna fīhā mabdaʾan li-l-aḥwāli l-maʿlūmati l-mansūbati ilā l-ḥayāti
-
Avic. An. vol. I 159, 1: Isti enim possunt attribuere sensato sonabili proprietatem cognitam quae facit sonitum
-
Avic. Met. 10, 75: pervenitur de cognito ad incognitum
Marm. 7, 17: ما يتوصل بها من معلوم إلى مجهول mā yatawaṣṣalu bihā min maʿlūmin ilā maǧhūlin
-
Avic. Met. 145, 30: motus mensuratus cognitus
- 9 Avic. An.
- 6 Avic. Met.
constare
– for maʿlūm: known show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 182, 72: Ponamus ergo lucidum consistere, et constat quia, cum exstiterit, stabit etiam cum eo lux
Rahm. 97, 14: فلنفرض المضىء واقفا، ومعلوم أنه إذا كان واقفا وقف معه النور
-
Avic. An. vol. II 91, 28: tunc constat quia essentia est divisibilis in intellecto
Rahm. 215, 11: فمعلوم أن الذات منقسمة فى المعقول
-
Avic. Met. 23, 26: Constat igitur quod, cum ita sit, non erit praedicta probatio circularis ullo modo
-
Avic. Met. 25, 64: Constat tunc quod subiectum eius non erit separatum a natura in existentia
- 4 Avic. An.
- 4 Avic. Met.
فمعلوم أنّ – tunc constat quia Avic. An. 215 / vol. II 91
constitutus
– for maʿlūm: fixed, determined show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 279, 259: cum vero transierint eadem minuta <constituta> versus occidentem mutantur in esse decimum
Lemay 525, 151: فإذا جاز تلك الدقائق المعلومة إلى المغرب إنتقلا إلى الحال العاشرة
- 1 Albu. Intro. JS
معلّم muʿallim
doctor
– for muʿallim: teacher (e.g. the first teacher, Aristotle) show/hide quotes-
Avic. Met. 382, 34: Potest enim quis dicere quod primus doctor non complevit divisionem eius quod est esse aliquid de alio
-
Avic. Met. 388, 54: Sed responsio ad hoc haec est quod verbum primi doctoris de hoc non est quod omnino moveatur in effectu
-
Aris. Anim. III 742a26: verbi gratia doctor est ante discipulum
-
Aver. MC Int. diff. II*, 67, 360: quia intentio doctoris est adaptare questionem
Butt. 100, 11: لأن على المعلم إصلاح السؤال
- 2 Avic. Met.
- 1 Aris. Anim. III
- 1 Aver. MC Int.
doctrina
– for muʿallim: teacher show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 152, 1: Possibile est ergo ut homo in seipso habeat ingenium et ex ratione sua, sine doctrina, faciat syllogismum
Rahm. 249, 11: فجائز إذًا أن يقع للإنسان بنفسه الحدس وأن ينعقد فى ذهنه القياس بلا معلم
- 1 Avic. An.
المعلّم الأوّل al-muʿallim al-awwal
auctor primus
– for al-muʿallim al-awwal: the first teacher (i.e. Aristotle) (philos.) show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 229, 6: tunc aer est reddens simulacra, sicut dixit auctor primus
Rahm. 126, 6: فالهواء مؤد للأشباح على مثل ما قال المعلم الأول
-
Avic. An. vol. I 266, 97: Et omnino quam bonum est id quod dixit auctor primus
- 2 Avic. An.
معلّم muʿallam
domitus
– for muʿallam: trained (animal) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 74, 72: sicut leo domitus qui non comedit dominum suum nec filium suum
Rahm. 205, 1: مثل أن الأسد المعلم لا يأكل صاحبه ولا يأكل ولده
- 1 Avic. An.
متعلّم mutaʿallim
discens
– for mutaʿallim: learner show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 151, 76: Sunt etenim quidam discentium qui sunt aptiores ad intelligendum
Rahm. 248, 10: فإن من المتعلمين من يكون أقرب إلى التصور
- 1 Avic. An.
discipulus
– for mutaʿallim: learner, student show/hide quotes-
Anar. 26, 10: Non tamen dimittitur discipulus quin cogatur credere
Arnz. 40, 4: لكن يفارق المتعلّم على الاقرار به على طريق المسامحة
-
Anar. 27, 23: Quedam sunt que sciuntur a magistris, et recepta sunt ab eis, et discipulis sunt prius ignota et non manifesta
-
Avic. An. vol. II 152, 99: res autem terminantur sine dubio apud ingenia quas adinvenerunt homines ingeniosi, deinde tradiderunt eas discipulis
Rahm. 249, 10: فإن الأشياء تنتهى لا محالة إلى حدوس استنبطها أرباب تلك الحدوس، ثم أدوها إلى المتعلمين
-
Aris. Anim. III 742a26: verbi gratia doctor est ante discipulum
-
Aris. Anim. III 742a28: quoniam falsum est ut sit musicus ante suam scientiam et incipiat operari, et forte erunt cannae ante discipulum
- 5 Anar.
- 1 Avic. An.
- 2 Aris. Anim. III
غير المتعلّم ġayr al-mutaʿallim
doctrina
– for ġayr al-mutaʿallim: s.o. other than the learner (i.e. a teacher) show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 151, 75: Debes autem scire quod sapientia sive habeatur ex doctrina sive non, non aequaliter habetur
Rahm. 248, 9: واعلم أن التعلم سواء حصل من غير المتعلم أو حصل من نفس المتعلم فإنه متفاوت فيه
- 1 s.v. taʿallum Avic. An.