show/hide all quotes cite this lemma export to TEI
عقد ʿaqada
coagulare
– for ʿaqada: to coagulate, to thicken (trans.) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 157, 752: Quia ignis in uno tempore aliquando humectat et liquefacit, calefacit et solvit, colligit et dividit atque coagulat
-
Nico. Plan. §202: reprimetque se aer compressus coagulabitque ventus illum humorem
Dross.: وعقدت الريح تلك الرطوبة wa-ʿaqadati l-rīḥu tilka l-ruṭūbata
-
Nico. Plan. §241: quia usus est caloris ut coagulet lac
Dross. , see fn.: لان من شأن الحرارة ان تعقد اللبن li-anna min šaʾni l-ḥarārati an taʿqida l-labana
- 1 Albu. Intro. JS
- 3 Nico. Plan.
عُقد ʿuqida
coagulari
– for ʿuqida: to coagulate show/hide quotes-
Nico. Plan. §171: Eodem modo herbae et species non fient nisi per compositionem, non per naturam simplicem, ut salsedo ab aqua maris et substantia arenarum, quia vapores ascendentes cum coagulati fuerint poterunt comprehendere has herbas
Dross.: لان البخارات الصاعدة اذا عقدت أمكنت 〈ان تكون〉 الحشائش li-anna l-buḫārāti l-ṣāʿidata iḏā ʿuqidat amkanat 〈an takūna〉 l-ḥašāʾišu
-
Nico. Plan. §241: cum fuerit in arbore frigus apparens, coagulabitur lac postquam exierit a loco
Dross.: يعقد اللبن بعد خروجه من الموضع yuʿqadu l-labanu baʿda ḫurūǧihī mina l-mawḍiʿi
- 2 Nico. Plan.
عقّد ʿaqqada
coagulare
– for ʿaqqada: to coagulate, to thicken show/hide quotes-
Avic. Qual. 47, 6: deinde dimittunt illud mixtum aliquo tempore quousque commiscetur forti commixtione, deinde coagulat
Qass. 232, 3: ثم يعقد ṯumma yuʿaqqidu
-
Avic. Qual. 69, 96: Et, quamvis ignis coagulet rem, auxiliante sicco
- 6 Avic. Qual.
congelare
– for ʿaqqada: to thicken, to solidify show/hide quotes-
Avic. Gen. 56, 12: et experientia etiam ostendit quod possunt aliqui facere lapidem fluxibilem sicut aqua, et congelant aquam ad modum lapidis
Qass. 122, 9: وقد دلت التجربة على أن قوما يسيلون الحجارة ماء، ويعقدون المياه حجارة
- 1 Avic. Gen.
انعقد inʿaqada
acquiri
– for inʿaqada: to be bound together, to be achieved show/hide quotes-
Avic. Met. 545, 18: amor vero non acquiritur nisi consortio
Marm. 372, 12: والمحبة لا تنعقد إلا بالألفة
- 1 Avic. Met.
coagulari
– for inʿaqada: to coagulate; to amass (of clouds); to solidify, to crystallize (into salt) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 96, 372: Quia cum abierit Sol ad signa meridiana, non oritur super eos sex mensibus, coagulanturque ibidem vapores et non elevantur in sublime
Lemay 161, 197: إذا صارت إلى البروج الجنوبيَّة لا تطلع عليهم ستّة أشهر فينعقد البخارات هنالك iḏā ṣārat ilā l-burūǧi l-ǧanūbiyyati lā taṭluʿu ʿalayhum sittata ašhurin fa-yanʿaqidu l-buḫārātu hunālika
-
Avic. An. vol. I 204, 6: Cum vero permiscentur hae duae aquae, coagulatur lithargyrum translucens dissolutum et albescit multum sicut lac acidum, deinde exsiccatur
Rahm. 110, 20: ينعقد فيه yanʿaqidu fīhi
-
Nico. Plan. §159: Sed lapides qui fiunt ex collisione undarum forti, sunt primum spuma, coagulabiturque ut lac viscosum
-
Nico. Plan. §231: cumque incanduerit calor, festinabit eius digestio et subtiliabitur propter aquam et non coagulabitur
-
Aver. MC Gen. 168va26: quousque coagulabitur propter defectum humiditatis
Eich. 93, 5: حتّى انعقد لعدم الرطوبة ḥattā nʿaqada li-ʿadami l-ruṭūbati
-
Avic. Gen. 56, 14: Et aer purus sine admixtione vaporum coagulatur in nubes et fluit aqua et nix
Qass. 122, 10: وأن الهواء الصافى … ينعقد سحابا wa-anna l-hawāʾa l-ṣāfiya … yanʿaqidu saḥāban
-
Avic. Gen. 57, 21: et convertitur aer ad claritatem, deinde coagulatur, et redit idem quod prius
-
Avic. Qual. 9, 27: quando decoqueres illum in aqua et depuraveris et non cessaveris a decoctione illius aquae et deposueris ad solem, coagulabitur tunc in sal
Qass. 206, 1: ولم تزل تطبخ ذلك الماء أو تدعه فى الشمس، فإنه ينعقد ملحا wa-lam tazal taṭbuḫu ḏālika l-māʾa aw tadaʿuhū fī l-šamsi fa-innahū yanʿaqidu milḥan
-
Avic. Qual. 61, 37: potest [sc. aqua ] accidere ut quod labitur in meatibus et commiscetur corpori coaguletur a siccitate cui commiscetur, eadem ratione qua coagulatur sal et similia
Qass. 242, 7: أن ينعقد [sc. الجسم] من اليبوسة للمخالطة لمثل السبب الذى ينعقد له الملح an yanʿaqida [sc. al-ǧismu ] mina l-yubūsati li-l-muḫālaṭati li-miṯli l-sababi llaḏī yanʿaqidu lahū l-milḥu
- 1 Albu. Intro. JS
- 1 Avic. An.
- 6 Nico. Plan.
- 1 s.v. ʿaqqada Aver. MC Gen.
- 2 Avic. Gen.
- 11 Avic. Qual.
condensari
– for inʿaqada: to congeal; to thicken show/hide quotes-
Avic. Gen. 56, 17: et proprie prout est in hieme cum existeret aer clarus, quod condensabatur et efficiebatur nubes sine elevatione vaporis vel nebulae versus ipsum
Qass. 122, 12: وبالجملة، على ما يكون فى الشتاء من الصفاء، ينعقد دفعة من غير بخار يتصعد إليه
-
Avic. Qual. 51, 5: quia iam dissolvuntur aliqua per frigiditatem et humiditatem et iam condensantur aliqua per caliditatem
Qass. 235, 5: فقد تنحل أشياء من البرد والرطوبة، بل قد تنعقد أشياء من الحر
- 1 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
congelari
– for inʿaqada: to coagulate, to thicken show/hide quotes-
Avic. Qual. 55, 86: si non esset ibi humiditas quae congelaretur, sed esset siccitas terrestris
Qass. 238, 2: ولو لم يكن هناك رطوبة انعقدت، بل يبوسة أرضية
- 1 Avic. Qual.
converti
– for inʿaqada: to solidify (into) show/hide quotes-
Avic. Gen. 55, 33: dicunt de corpore fluente quod convertitur in lapidosum
Qass. 120, 17: كذلك ما قيل من أن الجسم السائل ينعقد حجرا
- 1 Avic. Gen.
اعتقد iʿtaqada
concipere
– for iʿtaqada: to believe firmly show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 79, 47: non autem omnis qui putat iam concepit, sicut non omnis qui sensit iam intellexit
Rahm. 208, 2: وليس كل من ظن فقد اعتقد كما ليس كل من أحسّ فقد عقل
-
Avic. An. vol. II 79, 48: aut qui imaginavit iam putavit aut concepit aut consensit
- 2 Avic. An.
credere
– for iʿtaqada: to believe (firmly) show/hide quotes-
Albu. Intro. JS 188, 464: Et hec est narratio quam non credit nisi quisquis fuerit insipiens et nesciverit potentiam dei omnipotentis in rebus
Lemay 317, 258: وهذا قولٌ لا يعتقده إلَّا جاهل لا يعرف قدرة الله على الأشياء
-
Albu. Coni. tr. II, li. 1046: et ideo accidit eis diversitas et credulitas, quia crediderunt illum ex hac parte
Yama.: فعرض لهم الاختلاف واعتقادهم إنّما اعتقدوه من هذه الجهة
-
Fara. Scien. GC 108, 18: deinde declarat quod illud quod est cum istis proprietatibus, est illud de quo oportet credi quod est Deus cuius est fama sublimis
-
Avic. Met. 520, 67: quia ipsa imaginat quicquid credebat de dispositionibus alterius mundi
-
Avic. Met. 540, 45: Has autem actiones, si quis egerit et non crediderit eas esse a Deo
-
Aver. Ep. Parv. 193rb34: credendo quod lux est corpus
-
Aver. MC Int. diff. IV, 95, 27: cum crediderimus in re aliqua quod est bona
-
Aver. MC Int. diff. IV, 98, 82: Et credulitas quidem contrarii predicati in re, in qua creditur essentia predicati
Butt. 121, 9: وأما اعتقاد ضد المحمول فى الشىء الذى اعتقد فيه وجود المحمول
- 1 Albu. Intro. JS
- 1 Albu. Coni.
- Fara. Scien. GC
- 2 Avic. Met.
- 1 Aver. Ep. Parv.
- 2 Aver. MC Int.
dicere
– for iʿtaqada: to believe, to think show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 201vb37: sed tamen differunt secundum nomina propter hoc quod vulgus dicit
Blum. 67, 5: وانما اختلفت اسماؤها لما يعتقده الجمهور فى اسبابها
-
Aver. Ep. Parv. 201vb37: Dicunt enim quod sompnia sunt ab angelis
Blum. 67, 6: فانهم يعتقدون فى الرؤيا انها من الملائكة
- 2 Aver. Ep. Parv.
من اعتقد man iʿtaqada
dicens
– for man iʿtaqada: who believed, who held show/hide quotes-
Aver. Ep. Parv. 192vb33: quarum una est opinio dicentium quod forme sensibilium sunt in anima et in actu
Blum. 20, 6: احدها، رأى من كان يعتقد ان صور المحسوسات فى النفس بالفعل
- 1 s.v. iʿtaqada Aver. Ep. Parv.
عقد ʿaqd
coagulare
– for ʿaqd: coagulation show/hide quotes-
Avic. Qual. 54, 51: et siccitas calida vehementius coagulat quod per eam coagulatur
Qass. 236, 17: واليبوسة الحارة أشد عقدًا لما يعقد بها wa-l-yubūsatu l-ḥārratu ašaddu ʿaqdan li-mā yuʿaqqadu bihā
- 1 Avic. Qual.
أشد عقدًا – vehementius coagulat Avic. Qual. 236 / 54
coagulatio
– for ʿaqd: coagulation show/hide quotes-
Nico. Plan. §240: vertetur viscositas in illum humorem et coagulabit ipsum coagulatione parva
Dross.: فعقدتها عقدا يسيرا fa-ʿaqadathā ʿaqdan yasīran
-
Nico. Plan. §241: et quodlibet lac est multae coagulationes
Dross.: والالبان كلها كثيرة العقد wa-l-albānu kulluhā kaṯīratu l-ʿaqdi
-
Avic. Qual. 34, 18: et condensatio in multis corporibus, quemadmodum ferrum et cornu … et sicut coagulatio et spissatio
-
Avic. Qual. 55, 83: non inducet sua humiditas resolutionem nec addit sua caliditas coagulationem
Qass. 237, 17: ويزيد حرارته [sc. اللزج] عقدًا wa-yazīdu ḥarāratuhū [sc. al-laziǧi ] ʿaqdan
- 2 Nico. Plan.
- 2 Avic. Qual.
condensatio
– for ʿaqd: coagulation show/hide quotes-
Avic. Gen. 115, 77: Ad illud quod dicunt de condensatione ovi
Qass. 169, 14: وأما ما يتعلق به من عقد البيض
- 1 Avic. Gen.
congelatio
– for ʿaqd: coagulation, solidification show/hide quotes-
Avic. Qual. 51, 1: Capitulum de liquefactione et congelatione
Qass. 235, 3: فصل فى الحل والعقد
-
Avic. Qual. 58, 50: deinde aggregationem earum, et postea earundem congelationem
- 3 Avic. Qual.
coniunctio
– for ʿaqd: joining (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 97, 12: prout scies postea in modo solutionis et coniunctionis et similibus
Qass. 154, 17: مما نعلمه بعد من حال الحل والعقد وغير ذلك
- 1 Avic. Gen.
credulitas
– for ʿaqd: opinion, belief show/hide quotes-
Aver. MC Int. diff. IV, 95, 28: cum crediderimus in re aliqua quod est bona et est credulitas vera
-
Aver. MC Int. diff. IV, 102, 155: quod contrarium credulitatis in omni eo quod est bonum: quod nichil ex eo est bonum
Butt. 123, 16: إن ضد العقد فيما هو خير أنه ليس بخير
- 12 Aver. MC Int.
dissolvere
– for ʿaqd: coagulation show/hide quotes-
Avic. Qual. 55, 90: ratione cuius [sc. calidi ] non valuit siccum dissolvere illam humiditatem quae disposita est sua dispositione ad fluendum
Qass. 238, 4: الذى يسببه* [sc. الحر] ما قدر اليابس على عقد تلك الرطوبة المقتضية للسيلان فى مثل حالها [* sic, probably correct: بسببه]
- 1 Avic. Qual.
ما قدر اليابس على عقد تلك الرطوبة – non valuit siccum dissolvere illam humiditatem Avic. Qual. 238 / 55
foederamentum
– for ʿaqd: contract show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. V, li. 917, version c, see fn. y: Et si fuerit nodus septentrionalis equidistans signo Virginis, significat illud reges accipere ligationem, s. uti federamento vel pacto
Yama.: وإن كان العقد الشمالي موازيا لبرج السنبلة دلّ ذلك على اتّخاذ الملوك العقد
- 1 Albu. Coni.
The Latin term is not documented in MLW, DMLBS and LLNMA.
اعتقادي iʿtiqādī
credibilis
– for iʿtiqādī: cognitive, epistemic show/hide quotes-
Avic. Met. 521, 92: Si autem remanserit in eis affectio de hoc, credibilis vel moralis
Marm. 357, 4: ولو كان بقى فيها من ذلك أثر اعتقادى أو خلقى
- 1 Avic. Met.
تعقّد taʿaqqud
coagulativa virtus
– for taʿaqqud: coagulation show/hide quotes-
Aris. Anim. II 672a25: Motus autem contradicit virtuti coagulativae pinguedinis, quoniam motus dissolvit pinguedinem
Kruk: والحركة تضاد تقوم وتعقد الشحم wa-l-ḥarakatu tuḍāddu taqawwuma wa-taʿaqquda l-šaḥmi
- 1 s.v. coagulativus Aris. Anim. II
انعقاد inʿiqād
coagulari
– for inʿiqād: coagulation, congealment show/hide quotes-
Avic. Gen. 12, 43: Et terra est illud cui accidit fortis condensatio, sicut videmus quod multae aquarum labentium coagulantur et in lapidibus convertuntur
Qass. 88, 4: كما نراه من انعقاد كثير من المياه السائلة حجارة kamā narāhu mini nʿiqādi kaṯīrin mina l-miyāhi l-sāʾilati ḥiǧāratan
-
Avic. Qual. 56, 2: Et caseositas est causa ut lac coaguletur propter sui terrestreitatem et propter sui desiccationem
Qass. 238, 10: والجبنية هى علة انعقاد اللبن لأرضيتها وتجفيفها wa-l-ǧubniyyatu hiya ʿillatu nʿiqādi l-labani li-arḍiyyatihā wa-taǧfīfihā
- 1 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
علة انعقاد اللبن – causa ut lac coaguletur Avic. Qual. 238 / 56
coagulatio
– for inʿiqād: coagulation show/hide quotes-
Nico. Plan. §209: et tardabitur maturatio, quia digestio fructus non erit nisi in coagulatione
Dross.: وأبطأ النضج لان طبخ الثمرة لا يكون الا عند انعقاده
-
Avic. Qual. 33, 14: et prohibitio liquefactionis quae est congelatio et prohibitio coagulationis quae est liquefactio et mussificatio
Qass. 221, 12: و[sc. مثل] منع الانعقاد، وهو الحل والتكرج wa- [sc. miṯlu ] manʿi l-inʿiqādi wa-huwa l-ḥallu wa-takarruǧu
-
Avic. Qual. 55, 84: Et quod magis vincit ad dissolvendum sal est humiditas, quia coagulatio materiae <humiditatis eius> est propter siccitatem terrestrem
- 1 Nico. Plan.
- 4 Avic. Qual.
condensari
– for inʿiqād: thickening (n.) show/hide quotes-
Avic. Gen. 85, 38: et dicitur nutrimentum, cum non est ei aliud necessarium quam quod uniatur et condensetur , et est ei inventa similitudo in qualitate
Qass. 144, 15: وقد يقال له غذاء إذا لم يحتج إلى غير الالتصاق والانعقاد فقط، وقد حصل له التشبه فى الكيف
- 1 Avic. Gen.
condensatio
– for inʿiqād: coagulation show/hide quotes-
Avic. Qual. 34, 24: et quemadmodum sunt frixio, assatio et vaporatio et suffumigatio <et illuminatio> et liquefactio et condensatio
Qass. 222, 3: ومثل الانقلاء والانشواء، والتبخر والتدخن، والاشتعال، والذوبان، والانعقاد
- 1 Avic. Qual.
اعتقاد iʿtiqād
apprehensio
– for iʿtiqād: firm belief, acquiring a firm belief (n.) show/hide quotes-
Avic. Log. 2ra22: Finis ergo speculative est apprehensio sententie que non est opus
Madk. 12, 9: فالنظريةُ غايَتُها اعتقادُ رأىٍ ليس بعمل
- 1 s.v. assensus Avic. Log.
comprehensio
– for iʿtiqād: firm belief, conviction show/hide quotes-
Avic. An. vol. I 68, 60: sicut dubitatio differt a sententia in hoc quod dubitatio est privatio comprehensionis alterius contradictoriarum
Rahm. 33, 11: فإن الشك عدم اعتقاد من طرفى النقيض
-
Avic. An. vol. I 68, 61: sententia vero est certa comprehensio unius contradictoriarum, et sicut moveri et quiescere
- 2 Avic. An.
conceptio
– for iʿtiqād: belief, conviction show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 74, 69: ita quod conceptio horum fit ei quasi naturalis
Rahm. 204, 19: حتى صار هذا الاعتقاد له كالغريزى
-
Avic. An. vol. II 79, 45: Sententia autem est conceptio definita vel certissima, opinio vero est conceptio ad quam acceditur cum formidine alterius partis
Rahm. 208, 1: فالرأى هو الاعتقاد المجزوم به والظن هو الاعتقاد المميل إليه مع تجويز الطرف الثانى
- 10 Avic. An.
constare animae
– for iʿtiqād: conviction show/hide quotes-
Avic. An. vol. II 64, 31: Ergo cum esse formarum impressum fuerit in anima et constiterit animae quod habent esse
Rahm. 200, 6: فالصور إذا استحكم وجودها فى النفس واعتقاد أنها يجب أن توجد
- 1 Avic. An.
credentia
– for iʿtiqād: (+ ʿalā) belief in show/hide quotes-
Alcab. diff. II, li. 23: et si fuerit malus, significat credentiam unitatis, cum multa tamen hesitatione
Yama.: وإن كان منحوسا دلّ من الاعتقاد على التوحيد وكثرة الشكوك
- 1 Alcab.
credere
– for iʿtiqād: believing, conviction show/hide quotes-
Avic. Met. 540, 46: sed crediderit quod in omni actione oportet eum recordari Dei
Marm. 369, 16: وكان مع اعتقاده ذلك يلزم فى كل فعل أن يتذكر الّله
-
Aver. MC Gen. 164ra41: Ratio autem que eos movit ad hoc credendum
Eich. 95, 9: والقول الذى حرّكهم إلى هذا الاعتقاد
- 1 Avic. Met.
- 1 Aver. MC Gen.
credulitas
– for iʿtiqād: conviction, belief show/hide quotes-
Albu. Coni. tr. II, li. 1047: et ideo accidit eis diversitas et credulitas, quia crediderunt illum ex hac parte
-
Kindi Som. 21, 12: quare fiunt eorum credulitates aestimationes
Rīda 304, 8: فيصير اعتقادهم ظنونا
-
Fara. Scien. GC 32, 16: Et manifestum est quod necessaria est illi, qui vult ne sit contentus in suis credulitatibus et sententiis super opiniones, et sunt credulitates que non reddunt sibi securum illium cuius sunt
-
Avic. An. vol. I 65, 25: non est afficiens corpus ex hoc quod est credulitas
-
Aver. MC Int. diff. II, 36, 222: in esse illius quod apparet homini … est res falsa et credulitas corrupta
-
Aver. MC Int. diff. IV, 103, 170: Sed credulitates contrarie quidem sunt in oppositis secundum affirmationem et negationem
- 1 Albu. Coni.
- 1 Kindi Som.
- Fara. Scien. GC
- 1 Avic. An.
- 87 Aver. MC Int.
Alon/Abed 2007, 267.
fides
– for iʿtiqād: belief, conviction show/hide quotes-
Avic. Met. 519, 59: sed in fine inhaeret eis quidam modus fidei quae est aliis sibi consimilibus, secundum quod solet dici vulgo
Marm. 356, 2: وقد رسخ فيها نحو من الاعتقاد فى العاقبة التى تكون لأمثالهم على مثل ما يمكن أن يخاطب به العامة
- 1 Avic. Met.
Goichon 1938, no. 437.
منعقد munʿaqid
coagulatus
– for munʿaqid: solidified show/hide quotes-
Aver. MC Gen. 168va40: Quapropter molle est ex humiditate, et durities ex siccitate, cum durum est coagulatum
Eich. 93, 9: والصلابة أيضا من اليبس إذ كان الصلب منعقدا wa-l-ṣalābatu ayḍan mina l-yubsi iḏ kāna l-ṣulbu munʿaqidan
- 1 Aver. MC Gen.
معتقد muʿtaqad
conceptio
– for muʿtaqad: (pl. muʿtaqadāt) object of belief show/hide quotes-
Avic. Log. 2vb54: Homo enim in conceptionibus suis habet aliqua de quibus plus intendit, et alia de quibus minus
Madk. 20, 8: وللإنسان فى معتقداته أمور مهمة جدا، وأمور تليها فى الاهتمام
- 1 Avic. Log.