aer

1.1

هواءhawāʾ

n. hwyair (also as one of the four elements); breeze
  1. Mesue Aph. A §60: Morbido corpori non forte contrarium vel eadem die post nimium aeris calorem est dandum, et e contrario

    Troup.: لا ينبغي أن يدخل على العلل في الأجسام ضدها الأقوى فذلك مضر جدا، مثاله الريح الباردة جدا في اليوم الواحد بعقب الهواء الحار جدا، وبالضد

  2. Mesue Aph. A §126: Sanguinem mox, ut exit in aerem, congelare terream habundantiam demonstrat; quanto enim contra, tanto contrarium

    Troup.: سرعة جمود الدم عند الهواء لافراط الأرضية فيه وبالضد

  3. Albu. Intro. JS 73, 251: Et facta est Geminis significatio super … aerem temperatum confortantem individua animalium et seminum

    Lemay 121, 163: وصارت للجوزاء الدلالة على … هواء طيِّب معتدل يقوّي أشخاص الحيوان والنبات

  4. Albu. Intro. JS 73, 257: Et facta est Aquario significatio … super omnem aerem perimentem et destruentem animalia

    Lemay 121, 166: وصارت لِلدلو الدلالة … على كلّ هواء مُفسد مهلِك للحيوان

  5. Albu. Coni. tr. I, li. 191: ut participatio significatorum annorum et quartarum atque mensium super esse hominum atque aeris ceterorumque effectuum altiorum

  6. Albu. Coni. tr. V, li. 971: significat illud prosperitatem anni et multum fodere mineras et temperantiam aeris estivi et yemalis

    Yama.: دلّ ذلك على صلاح السنة وكثرة احتفار المعادن واعتدال هواء الصيف والشتاء

  7. Avic. An. vol. I 36, 51: aliquis ex nobis putare debet … creatus esset sic quasi moveretur in aere aut in inani

  8. Avic. An. vol. II 172, 93: non est necesse ideo ut humorem et calorem, qui sunt in aere, non habeat una forma aut una materia

  9. Avic. Met. 109, 28: Unitas vero continuitatis vel consideratur respectu quantitatis vel alterius naturae, sicut si fuerit aqua vel aer

  10. Avic. Met. 399, 96: Qui autem posuerunt unum, quidam posuerunt primum principium non essentiam unius, sed id quod est unum, sicut aqua vel aer

  11. Nico. Plan. §168: spissa enim est de genere terrae, rara vero de genere aeris

    Dross.: لان التكاثف من جنس الارض والتخلخل من جنس الهواء

  12. Nico. Plan. §251: calor quando fuerit prope temperantiam fueritque humor apparens aerque clarus

    Dross.: وذلك ان الحرارة اذا كانت قريبة من الاعتدال وكانت الرطوبة ظاهرة وكان الهواء صافيا

  13. Ibn Tum. 112b, 31: non habens secum quemquam preter ipsum, nec aliquid invenitur preter ipsum, non terra, non celum, non aqua, non aer

    Goldz. 240, 13: ليس معه شيء غيره ولا موجود سواه لا ارض ولا سماء ولا ماء ولا هواء

  14. Aris. Anim. II 640b15: et nasus non findebatur et non aperiebatur nisi propter receptionem anhelitus et aeris

  15. Aris. Anim. II 656b15: Quoniam illud quod vocatur ‘vacuum’ plenum est aere

  16. Aris. Anim. III 735b23: Et aqua quando miscetur cum oleo inspissatur et albescit quoniam aer intrat in ipsam ex motu

  17. Aris. Anim. III 786a13: Et albedo non erit nisi ex aere vaporali retento in omnibus membris

  18. Aver. MC Gen. 158va10: unde accidit ut aliquid in se videatur econtrario modo sensui, verbi gratia terra et aer

  19. Aver. Ep. Parv. 192ra17: Et instrumentum auditus est aer impositus auri

  20. Aver. Ep. Parv. 256rb32: et in terra et aere sunt passive fortiores

  21. Alhaz. Opt. 15, 31: erit forma extensa ab illa re visa secundum verticationem illius pyramidis in aere, quam distinguit ipsa pyramis

    Sabra I 106a, 3: فإن الصورة تكون ممتدة من ذلك المبصر على سمت هذا المخروط في الهواء الذي يحوزه هذا المخروط

  22. Alhaz. Opt. 37, 26: scilicet, quod instans … est diversum ab instanti, quod est primum instans, in quo contingit superficiem visus aer deferens formam

  23. Aris. Phys. VII 30, 30 (245a22): Aer enim est continuum, et corpus iunctum est aeri

    Bad. 751, 10: وذلك أن الهواءَ متصل، والجسم مضامٌّ للهواء

  24. Aris. Phys. VII 58, 9 (248b14): Magis enim ratio eadem est in aqua et aere, non autem coniunguntur

  25. Mesue Aph. B §126: Sanguis qui cito ad aerem coagulatur terrenis humoribus est contrarius

    Troup.: سرعة جمود الدم عند الهواء لافراط الأرضية فيه وبالضد

  26. Avic. Gen. 56, 14: Et aer purus sine admixtione vaporum coagulatur in nubes et fluit aqua et nix

    Qass. 122, 9: وأن الهواء الصافى من غير انجذاب بخارات إليه ينعقد سحابا، فيسيل ماء وثلجا

  27. Avic. Gen. 101, 92: et si non est eiusdem naturae, erit ergo sine dubio terminus pro alio et non pro aere

    Qass. 157, 16: وإن كان ليس من طبيعته، فهو، لا محالة، حيز لغير الهواء

  28. Avic. Qual. 3, 9: et commiscentur eis quasi sint omnes aquae et omnis aer commixta et involuta

    Qass. 202, 8: فيكاد أن تكون جميع المياه وجميع الأهوية مخلوطة ممزوجة

  29. Avic. Qual. 79, 90: Si ergo omne corpus pervium vel diaphanum, quando admiscetur ei aer et reducitur in partes modicas

  1. 3 Mesue Aph. A
  2. 2 Albu. Intro. JS
  3. 32 et passim Albu. Coni.
  4. 115 Avic. An.
  5. 20 Avic. Met.
  6. 5 et passim Nico. Plan.
  7. 1 Ibn Tum.
  8. 23 Aris. Anim. II
  9. 15 Aris. Anim. III
  10. 1 Aver. MC Gen.
  11. 32 Aver. Ep. Parv.
  12. 2 s.v. deferens and distinguere Alhaz. Opt.
  13. 4 Aris. Phys. VII
  14. 1 Mesue Aph. B
  15. 131 Avic. Gen.
  16. 25 Avic. Qual.
1.2

هوائيةhawāʾiyya

n. hwy‘airness’
  1. Avic. An. vol. I 203, 96: et impossibile est dici … quod acciderit ei aer et permiscetur ei

    Rahm. 110, 12: ولا أنه قد حدثت فيه هوائية وخالطته

  2. Nico. Plan. §151: Sed hoc plantae non contingit, quia aer est in raritate partium eius

    Dross.: فاما النبات فلا يعرض له ذلك لان الهوائية فى تخلخل اجزائه

  3. Nico. Plan. §174: Sed aqua salsa ascendit cum eo quod siccavit calor ad genus aeris

    Dross.: فاما الماء المالح فيتصاعد عذبا فتقف الحرارة الى جنس الهوائية

  4. Avic. Gen. 27, 54: quia ipsemet potest continuari semper in alteratione ab aere in aquam et converti ad aeritatem sua alteratione

  5. Avic. Gen. 49, 21: non est rationabilius quod aliqua partium ipsius convertatur ad aerem potius quam aliqua alia

    Qass. 116, 16: وليس شىء من أجزائه أولى بأن ينبعث إلى تركيب الهوائية منه من الآخر

  6. Avic. Qual. 24, 88: Et ex hoc inducetur motus inaequalis et sonus qui emittitur et provenit a fortitudine motus aeris qui ei accidit ibidem

  7. Avic. Qual. 80, 2: Et similiter, quando in sicco ignis agit vehementer et extrahit humiditatem per poros eius et ingreditur aer, flamma videtur alba

    Qass. 257, 6: وكذلك الشىء اليابس إذا عملت فيه النار عملا كثيرا وأخرجت عن منافذه الرطوبة وأودعته الهوائية، بيّضته

  1. 3 Avic. An.
  2. 2 Nico. Plan.
  3. 3 Avic. Gen.
  4. 3 Avic. Qual.
[ The Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr. ]
1.3

هوائيhawāʾī

adj. hwyairy
  1. Avic. An. vol. I 159, 16: necesse esset ut commotio aeris aut sentiretur auditu ex hoc quod est commotio

  2. Avic. An. vol. I 159, 17: Si autem commotio aeris … sentiretur auditu

    Rahm. 85, 9: فإن كان التموج الهوائى يحسّ بالسمع

  3. Avic. Gen. 16, 17: ex quibus talis coniunctio fit quod generatur inde figura aquae et figura aeris et figura ignis

    Qass. 91, 3: ثم يؤلف منها تأليف يكون منه شكل مائى، وشكل هوائى، وشكل نارى

  4. Avic. Gen. 16, 19: at aer est qui terminatur in viginti basibus triangulorum

    Qass. 91, 6: وأما الهوائى فالذى يحيط به عشرون قاعدة مثلثات

  1. 2 Avic. An.
  2. 3 Avic. Gen.

فإن كان التموج الهوائى يحسّ بالسمع – Si autem commotio aeris … sentiretur auditu Avic. An. 85 / vol. I 159

2.

جوّǧaww

n. ǧwwatmosphere, sky, air
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 785: quod apparebit signum in aere in fine diei aut noctis

  2. Albu. Coni. tr. VIII, li. 277: cum eo quod apparebunt signa et prodigia bona in aere et in terra

  3. Avic. An. vol. I 153, 19: ipsae enim circumvolant in aerem

  4. Avic. An. vol. II 15, 1: tunc confortabitur illa virtus et discurret per actiones suas quas habet naturaliter, sicut illud vulgi: «iam vacuus est aer»

    Rahm. 171, 12: استولت تلك القوة ونفذت فى أفعالها التى بالطبع قد خلا لها الجو

  5. Aris. Anim. II 686a4: Et omne habens pulmonem habet collum, animal vero quod non anhelat aerem extrinsecum non habet collum

  6. Aris. Anim. III 738a19: quoniam aer est in illo tempore frigidior

  7. Aris. Anim. III 782b26: hoc accidit propter … multitudinem partis terrestris. Illa ergo pars terrestris desiccatur ex aere continenti

  8. Avic. Gen. 24, 15: facit ipsum ignis ascendere versus aerem

  9. Avic. Gen. 43, 87: Quando autem adverteris ad originem ampullarum bullitionis et fervoris in aliquo pleno corpore quod se impellit versus partem superiorem, et inde scinditur quod est sursum et exaltat et expanditur in aere

  1. 50 Albu. Coni.
  2. 4 Avic. An.
  3. 2 Aris. Anim. II
  4. 4 Aris. Anim. III
  5. 5 Avic. Gen.
3.

ريحrīḥ

n. rwḥ / ryḥwind; pneuma (philos.)
  1. Aris. Anim. III 735b10: sed etiam [ sc. inspissatur ] quod sustentatur ex aqua et aere sicut spuma

  2. Aris. Anim. III 735b9, corr. ref. 735b19: Et causa huius est aer cum quo miscebatur

    Brug.: وعلّة ذلك من قبل الريح التى تخالط

  3. Mesue Aph. B §60: Contra usum egri omnino in medicatione procedere non est conveniens, sicut si in die quadam aeri exponatur et in die reliqua vento calido

    Troup.: لا ينبغي أن يدخل على العلل في الأجسام ضدها الأقوى فذلك مضر جدا، مثاله الريح الباردة جدا في اليوم الواحد بعقب الهواء الحار جدا، وبالضد

  1. 3 Aris. Anim. III
  2. 1 s.v. hawāʾ Mesue Aph. B
4.

هيولىhayūlā

n. hywlymatter, hyle
  1. Avic. Met. 379, 73: sicut aer in aqua cum dicitur quod de ea fit aer

    Marm. 259, 16: مثل الهيولى فى الماء، إذا قيل: إنه كان منه هواء

  1. 1 Avic. Met.
5.

ندًىnadan

n. ndydew
  1. Nico. Plan. §171: cadetque aer rarificabitque locum

    Dross.: ووقع الندى وخلخل الموضع

  1. 1 Nico. Plan.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: