alius

1.1

غيرġayr

n. ġyranother, other; different; s.th. different, s.th. else
  1. Mesue Aph. A §15: ne sis igitur temerarius in medicina forti, que illam [ sc. figuram ] dissolvat, et aperiendo corpus in aliam mutet

    Troup.: فلا تهجم بالعلاج بالأشياء القوية التي تحيل التركيب وتفتح الجسم وتحلله وتخلخله فينتقض التأليف الى تأليف غيره

  2. Mesue Aph. A §110: Fumus in corpore aliud est quam ventus, quod pauci noverunt discernere

    Troup.: الرياح في الأجسام غير البخارات، وقل من يفرق بينهما

  3. Albu. Coni. tr. I, li. 4: Hic est liber in quo continentur plura collectiva de significationibus individuorum superiorum … de presentia scilicet eorum respectu ascendentium inceptionum coniunctionalium et aliorum

  4. Albu. Coni. tr. II, li. 224: Et si fuerit cum eo in signo et continuatio eius fuerit cum alio non in suo signo

  5. Alcab. diff. IV, li. 78: Quod si non aspexerint hilesg, non poterit locus ille esse hilesg et tunc queres hilesg ab alio

  6. Alcab. diff. IV, li. 83: ponebant eum quodchodeuh, et non considerabant alium preter eum

    Yama.: جعله كدخذاه ولم يلتفت إلى غيره

  7. Ps.-Fara. Flos 317: et quando invenitur fit necesse esse per aliud

    Cruz Her. li. 41: وإذا وجد صار واجب الوجود بغيره

  8. Ps.-Fara. Flos 317: neque ut sit esse eius per aliud

  9. Anar. 7, 15: in aliis vero lineis non contingit sic

    Arnz. 6, 2: وغيره من الخطوط لا يقع فيه ذلك

  10. Anar. 9, 29: Sed secundum hoc quod videtur ex hoc quod alias superficies dimisit

  11. Avic. An. vol. I 264, 61: sicut est motus ex quo accidit in aliquod corpus calor quod, cum caluerit, ex calore illius accidet motus alius a primo motu numero

    Rahm. 148, 11: فإنها [sc. الحركة] تحدث فى جرم شىء سخونة فتسخن الشىء، ثم تلك السخونة تحدث حركة غير الحركة الأولى بالعدد

  12. Avic. An. vol. II 18, 51: Isti habent in vigiliis quod alii in somnis

  13. Avic. Met. 13, 46: non est necesse illud proprie fieri vel naturale vel disciplinale vel morale vel aliquid aliorum

    Marm. 10, 8: فإنه ليس يحتاج الموجود … إلى أن يتخصّص طبيعيًا أو تعليميًا أو خلقيًا أو غير ذلك

  14. Avic. Met. 550, 90: nisi tempus fecerit debere non esse aliam legem nisi illam quae descendit

  15. Ibn Tum. 110c, 22: Cum autem absolute comprehenditur eius essentia, scitur quod non habet secum alium in regno suo

  16. Aris. Anim. II 639a10: et alius erit doctus et sapiens naturarum alterius rei proprie

    Kruk: وغيره يكون اديبا وعالما بطباع شىء آخر خاصة

  17. Aris. Anim. II 654b31: deinde componunt super ipsum lutum vel aliam materiam

    Kruk: ثم يركبون عليه الطين او غيره من الهيولى

  18. Aris. Anim. III 734a28: verbi gratia quia cor non facit epar neque epar facit aliud

  19. Aris. Anim. III 765b14: sed principium movens si potest facere hoc per se aut per aliud

  20. Aver. MC Gen. 155ra40: generatio simplex alia est ab alteratione

    Eich. 4, 6: إنّ الكون المطلق غير الاستحالة

  21. Aver. MC Int. diff. I, 8, 96: Et propter illud significat semper intentionem de cuius proprietate est ut predicetur de alio

  22. Aver. MC Int. diff. I, 10, 121: et est quod semper significat id de cuius proprietate est ut predicetur de alio predicatione alicuius de subiecto aut in subiecto

  23. Alhaz. Opt. 10, 15: Et nullum punctorum, quorum formae perveniunt ad glacialem super lineas refractas, est dignius alio ex formis refractis

    Sabra I 90a, 6: وليس واحدة من النقط التي تصل صورها إلى الجليدية على الخطوط المنعطفة أوْلى من غيرها من الصور المنعطفة

  24. Avic. Gen. 75, 22: quod illa forma non sedit in materia quae non possit eam servare, vel aliam rationem ab ista de causis qualitatum

    Qass. 137, 16: وأن الصورة لا تحل مادة لا تستحفظها، أو غير هذا من العلل والمعاذير

  1. 2 Mesue Aph. A
  2. 36 Albu. Coni.
  3. 2 also s.v. alius preter eum Alcab.
  4. 3 Ps.-Fara. Flos
  5. 3 Anar.
  6. 10 et passim Avic. An.
  7. 223 Avic. Met.
  8. 1 Ibn Tum.
  9. 13 et passim Aris. Anim. II
  10. 4 et passim Aris. Anim. III
  11. 1 Aver. MC Gen.
  12. 10 Aver. MC Int.
  13. 1 s.v. dignius est alio Alhaz. Opt.
  14. 1 Avic. Gen.
1.2

غير ذلكġayr ḏālika

genit. compound ġyr ḏāother than that, another than that; (pl.) others than those; the like
  1. Anar. 5, 29: sicut sectiones piramidum que sunt formate ad animalium similitudinem, et alie infinite

  2. Ibn Tum. 110b, 4: et multa alia que similitudinaria sunt in lege

    Goldz. 233, 16: وغير ذلك من المتشابهات فى الشرع

  3. Aris. Anim. II 671a14: et quia superfluitas aquae transit in plumas et alia

    Kruk: ولان فضلة الماء الذى يشرب تميل الى الريش وغير ذلك مما وصفنا

  4. Aris. Anim. III 767a25: et cum separabuntur et coierit vir cum alia muliere et mulier cum alio viro, quod generabunt

    Brug.: فاذا افترقوا وصار الرجال مع غير اولئك النساء والنساء ايضا مع غير اولئك الرجال يكون منهم ولد

  5. Aver. MC Int. diff. II*, 68, 366: quid est oculus, … quod significat multas intentiones, … et oculum (corpus) solis, et aliud

    Butt. 100, 14: ما هو العين، … إنه يدل على معان شتى، … على عين الشمس وغير ذلك

  1. 1 Anar.
  2. 1 Ibn Tum.
  3. 1 Aris. Anim. II
  4. 1 Aris. Anim. III
  5. 1 Aver. MC Int.
1.3

مغايرmuġāyir

act. part. ġyrdifferent (adj.)
  1. Avic. An. vol. II 120, 39: intentio enim potentiae alia est ab intentione effectus

    Rahm. 231, 6: فإن معنى القوة مغاير لمعنى الفعل

  2. Avic. An. vol. II 120, 40: et relatio huius potentiae alia est a relatione huius effectus

  1. 2 Avic. An.
1.4

غيريةġayriyya

n. ġyrdifference
  1. Aris. Phys. VII 73, 27 (249b23): Et erit velocius, si non in tempore aequali, non enim est nomen commune utrumque neque aliud ut dissimilem

    Bad. 790, 8: ويكون أسرع متى كان فى زمان سواءٍ. وذلك أنه ليس لنا اسم ينتظم المعنيين ولا غيرية مثل قولنا لا مشابهة

  1. 1 s.v. alienatio Aris. Phys. VII
[ This sense of the Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr. ]
2.1

آخرāḫar

elat. ʾḫranother, other, s.th. else
  1. Mesue Aph. A §129: unde illis fructus habundan<tes> procreant arbores et memoria subtilis est, huiusmodi et alia multa

    Troup.: ولذلك كثرت أشجارهم وطابت ثمارهم وغمضت أفكارهم وأسباب أخر كثيرة

  2. Albu. Coni. tr. I, li. 58: Quia cum defuerit unum ex his, pertinget diminutio perfectionem utrarumque aliarum rerum secundum quod decet res naturales ex his tribus rebus

  3. Albu. Coni. tr. VII, li. 234: significat illud quod apparebit in regionibus quarum significationes sunt illius signi … casus quorundam et elevatio aliorum

  4. Alcab. diff. II, li. 25: Et dixerunt quidam alii quia Saturnus significat interiora auris et splen

  5. Alcab. diff. V, li. 100: Alia pars de tempore electionis regis accipitur hora electionis regis in die a Iove in Saturnum

  6. Ps.-Fara. Flos 316: Credulitatis autem quedam est cuius comprehensio non est possibilis dum non comprehenduntur ante eam res alie

    Cruz Her. li. 19: ومن التصديق ما لا يمكن إدراكه ما لم يُدْرك قبله أشياء أخر

  7. Anar. 6, 1: et linee que sunt leulevie et alie linee multe his similes in quibus sunt multe res mirabiles

  8. Anar. 36, 11: unumquodque autem istorum, sc. scientia et operatio et inventio et si qua sunt alia, dividuntur in sex partes

    Arnz. 57, 5: وكلّ واحد من هذه اعني العلم والعمل (والوجدان إن كان شيئًا آخر غيرهما) ينقسم بستّة اقسام

  9. Avic. Log. 8va35: Aliud vero est id cuius natura est alia, alteratum vero est communius quam illud

    Madk. 75, 16: والآخر هو الذى جوهره غير، والغير أعم من الآخر

  10. Avic. Log. 8va37: Omne enim quod differt ab alio est alteratum , non autem omne quod differt ab alio est aliud si intelligatur aliud id quod est diversum substantialiter

    Madk. 75, 17: وكل ما يخالف فهو غير، وليس كل ما يخالف شيئا فهو آخر، إذا عنيت بالآخر المخالف فى جوهره

  11. Avic. An. vol. I 116, 76: oporteret unumquemque hominem convenire cum alio in his intentionibus

    Rahm. 59, 6: لكان يجب أن يكون كل إنسان مشاركا للآخر فى تلك المعانى

  12. Avic. An. vol. II 55, 94: item qui est bonorum morum imaginat concupiscentias turpes, non tamen vult illas, alius autem vult

    Rahm. 194, 15: وأيضا فإن الحسن الأخلاق إذا تخيل اللذات المستكرهة لم يشتقها والآخر يشتاقها

  13. Avic. Met. 19, 46: ad hoc ut utilitas perveniat per quam certificetur scientia alia ab ea

    Marm. 13, 15: حتى تكون منفعةُ علم ما هى معنى يتوصل منه إلى تحقق علم آخر غيره

  14. Avic. Met. 546, 28: aliquando vero coniuges erunt tales quod non adiuvant se ad generandum, sed, si coniunguntur aliis, generabunt

    Marm. 373, 1: وربما كان المتزاوجان لا يتعاونان على النسل؛ فإذا بدلا زوجين آخرين تعاونا

  15. Aris. Anim. II 639a21: sicut somnus et vigilia, et crementum et corruptio, et vita et mors, et cum istis etiam alia accidentia ex sensibus

    Kruk: كقولى النوم والنفس والنشوء والبلى والموت ومع هذه الاعراض اعراض أخر من الحواس

  16. Aris. Anim. II 675b31: necessarium est ut sit aliud medium inter ista duo, ut alteretur ibi cibus et non exeat recens

    Kruk: باضطرار صار شىء آخر فيما بين البطنين لكى يتغير الطعام هنالك ولا يخرج حديثا طريا

  17. Aris. Anim. III 724b20: quoniam fructus erit ex alio, semen autem quoddam erit ultimum

  18. Aris. Anim. III 726a21: superfluitas vero sicca habet aliam viam per se

  19. Aver. MC Int. diff. I, 7, 76: Et nomen etiam, cum genitivatur aut accusativatur aut mutatur mutatione alia huiusmodi, non dicitur nomen absolute

  20. Aver. MC Int. diff. I, 14, 180: preter quod inveniatur illa significatio in alia dictione ab illa

    Butt. 66, 3: من غير أن توجد تلك الدلالة فى لفظ آخر غيره

  1. 1 Mesue Aph. A
  2. 27 Albu. Coni.
  3. 16 Alcab.
  4. 1 Ps.-Fara. Flos
  5. 15 Anar.
  6. 2 Avic. Log.
  7. passim Avic. An.
  8. passim Avic. Met.
  9. 8 et passim, also s.v. šayʾ āḥar Aris. Anim. II
  10. 9 et passim Aris. Anim. III
  11. 29 Aver. MC Int.
2.2

شيء آخرšayʾ āḫar

n. + elat. šyʾ ʾḫrs.th. else; (+ min) some other (lit. ‘another thing’)
  1. Avic. An. vol. II 22, 00: ipsa movetur cito ad aliud illi dissimile

    Rahm. 175, 11: انتقلت بسرعة إلى شىء آخر لا يناسبه

  2. Avic. An. vol. II 128, 59: non est ipsae formae sed aliud quod habet comparationem ad illas

    Rahm. 235, 18: ليس هو نفس تلك الصور بل شىء آخر مناسب لها

  3. Aris. Anim. II 648a20: Necessarium igitur est ut sit in quolibet animali aut sanguis aut aliud conveniens sanguini

  4. Aris. Anim. II 673b16: scilicet quia corda non sunt unius modi in omnibus animalibus, neque aliud membrum

    Kruk: لا تكون القلوب بنوع واحد فى جميع الحيوان التى تكون فيه ولا شىء آخر من سائر الاعضاء

  5. Aris. Anim. III 715b13: quoniam si generasset aliud dissimile in genere

    Brug.: لأنه لو ولد منه شيء آخر لا يشبه جنسه

  6. Aris. Anim. III 779b5: et hoc non accidit aliis animalibus

    Brug.: وليس يعرض هذا العرض لشىء آخر من الحيوان

  7. Aris. Phys. VII 22, 17 (244a20): Eiectio enim erat motus qui sit – ut si dicas – ab aliquo, aut – si dicas – ab aliquo ad aliud

    Bad. 749, 3: وذلك أن الزجّ هو الحركة التى تكون إما ــ إن قُلْت ــ عن الشىء، وإما ــ إن قُلْت ــ عن شىء إلى شىء آخر

  1. 2 s.v. šayʾ Avic. An.
  2. 4 et passim Aris. Anim. II
  3. 3 Aris. Anim. III
  4. 1 s.v. ab aliquo ad aliud Aris. Phys. VII

ولا شىء آخر من سائر الاعضاء – neque aliud membrumAris. Anim. II 673b16

2.3

أمر آخرamr āḫar (pl. umūr uḫrā)

n. + elat. ʾmr ʾḫranother matter
  1. Avic. An. vol. II 27, 72: Si vero sensus impedierit eam aut intellectus impedierit ad modum intelligibilem quem praediximus, non vacabit aliis

    Rahm. 178, 4: فإن كان الحسّ يستعملها أو العقل يستعملها على النحو العقلى الذى ذكرناه لم تفرغ لأمور أُخرى

  1. 1 Avic. An.
2.4

باب آخرbāb āḫar

n. + elat. bwb ʾḫranother group, another category
  1. Avic. An. vol. I 71, 13: superfluitas quae sit apta ad aliud ad quod ipsa vis convertat illam

    Rahm. 35, 12: فضل يصلح لباب آخر فتصرفه تلك القوة بعينها إليه

  1. 1 Avic. An.
2.5

معاملة أخرىmuʿāmala uḫrā

n. + adj. ʿml ʾḫranother treatment
  1. Avic. An. vol. II 179, 30: Redibimus autem ad aliud

    Rahm. 266, 6: ومع ذلك فلنعد إلى معاملة أُخرى

  1. 1 Avic. An.
2.6

آخريةāḫariyya

n. ʾḫrotherness, being s.th. else (n.)
  1. Avic. Log. 8va34: Item potest dici quod differentiarum alia facit aliud, alia alteratum

    Madk. 75, 16: ولك أن تقول: إنّ من الفصول ما يُحْدث غَيْرية، ومنها ما يحدث آخرية

  1. 1 Avic. Log.

The Latin translator seems to have inversed the order of the sentence.

[ The Arabic term is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr. ]
2.7

أخيرaḫīr

adj. ʾḫrlast, final
  1. Avic. Met. 380, 85: de esse eius adhuc in potentia, cum consideratus fuerit secundum aliam perfectionem

    Marm. 260, 6: وبكونه بالقوة بعدُ إذا قيس إلى الكمال الأخير

  1. 1 Avic. Met.

The Latin translator probably read āḫar ‘another’ instead of aḫīr.

3.

سائرsāʾir

n. sʾrother, remaining, rest
  1. Alcab. diff. IV, li. 304, versions npr, see fn. 79: Post hec faciunt similiter cum Mercurio et aliis planetis per successiones eorum

  2. Avic. An. vol. I 51, 28: scis enim quod in multis paribus alii pares sunt, … similiter etiam sunt alii respectus

    Rahm. 23, 17: فإنك تعلم أن فى كثير من الأزواج أزواجا … وكذلك سائر الاعتبارات

  3. Avic. An. vol. II 88, 81: intelligibilia quae sunt principia compositionis aliorum intelligibilium

  4. Avic. Met. 133, 84: Id enim quod non habet certitudinem in se, impossibile est ut habeat proprietatem primarietatis … vel aliarum figurarum quas habent numeri

  5. Avic. Met. 532, 97: communicatio autem non potest perfici nisi contractibus et aliis causis necessariis quae sunt eius

  6. Aris. Anim. II 642b7: Quoniam differentia quarundam rerum est una tantum, et aliae differentiae sunt superfluitates

  7. Aris. Anim. II 687b26: Flexio autem asseti est convenientior ad ferendum cibum et alii modi usus

  8. Aris. Anim. III 724b31: neque etiam est distinctum, aliae vero res omnes sunt partes

    Brug.: وايضا ليس هو مفترقا، فاما سائر الاشياء فجميعها اجزاء

  9. Aris. Anim. III 759a24: Et fingunt quidam homines quod in apibus sunt feminae et mares, et quod mares sunt kirikez et aliae sunt feminae

    Brug.: وقد زعم بعض الناس ان فى النحل اناث وذكورة وزعم بعضهم ان الذكورة التى تسمّى قيفيناس وسائر ذلك اناث

  10. Aver. MC Int. diff. I, 20, 266: sive propter communitatem nominis aut propter aliud ex eis a quibus cavetur in libro Sophistice

    Butt. 70, 8: إما من قبل اشتراك الاسم أو من قبل سائر الأشياء التى حفظ منها فى كتاب السفسطة

  11. Aver. MC Int. diff. I, 18, 234: et non est in lingua arabica dictio significans istum modum copule, et est inventum in aliis linguis

  1. 1 Alcab.
  2. 13 Avic. An.
  3. 6 Avic. Met.
  4. 8 et passim Aris. Anim. II
  5. 5 et passim, also s.v. sāʾir ḏālika Aris. Anim. III
  6. 3 Aver. MC Int.

فاما سائر الأشياء – aliae vero resAris. Anim. III 724b31

4.

ثانٍṯānin

num. ṯnysecond; other
  1. Anar. 19, 33: sicut in alia signatum est figura

  2. Avic. An. vol. I 248, 8: sed hoc pacto quod unus radius solus cecidit super ipsum, et alius cecidit super ipsum et super aliud etiam

    Rahm. 137, 20: بل بشرط وهو أن أحد الشعاعين وقع عليه وحده، والشعاع الثانى وقع أيضا معه على غيره

  3. Avic. An. vol. II 49, 97: quid est quod fecit dispositiones, quia appropriavit illud hac dispositione, scilicet ponendo separatum ab alio?

  4. Avic. Met. 52, 97: Alio [ sc. modo ] , quia sequeretur quod certitudo necessitatis essendi, ad hoc ut esset in effectu, penderet ex alio dante ei necessitatem

    Marm. 36, 10: والوجه الثانى، أنه يلزم أن تكون حقيقة وجوب الوجود متعلقةً فى أن تحصل بالفعل بموجب له

  5. Avic. Met. 523, 39: una est vires agentes in eis, vel naturales vel voluntariae, alia est vires passivae

    Marm. 359, 12: أحدهما القوى الفعالة فيها: إما الطبيعية وإما الارادية. والثانى القوى الانفعالية

  1. 1 Anar.
  2. 7 et passim Avic. An.
  3. 11 Avic. Met.
5.

بعضbaʿḍ

n. bʿḍanother, other; some
  1. Anar. 5, 21: Possibile enim nobis est coniungere punctum puncto cum lineis curvis et circumflexis et compositis, quarum alie sunt maiores aliis

  2. Anar. 16, 8: et alie [ sc. superficies ] que ab una parte sunt finite et ab alia infinite

    Arnz. 21, 13: أو [sc. السطوح] المتناهية في بعض الجهات وفي بعضها غير متناهية

  3. Avic. An. vol. I 53, 46: quandoquidem colligatio uniuscuiusque eorum cum alio et aggregatio eorum non fit nisi vel ex hoc quod sunt unitates vel ex hoc quod sunt puncta ?

    Rahm. 24, 11: لأنه إن كان ارتباطها بعضها ببعض والتئامها للطبيعة الوحدية والنقطية

  4. Avic. An. vol. II 158, 2: Si autem non haberent vinculum in quo coniungerentur et quod eis dominaretur et quod propter alias impediretur regere alias et dominari aliis

    Rahm. 253, 7: ولو لم يكن رباط يستعمل هذه فيشتغل ببعضها عن بعض فلا يستعمل ذلك البعض ولا يدبره

  5. Aris. Anim. II 646b18: Et propter hoc molle convenit quibusdam operationibus, et durum aliis

  6. Aris. Anim. II 695b6: Et capita eorum non sunt omnino consimilia, sed quaedam ex eis appropinquant aliis in similitudine

  1. 5 also s.v. alius … alius Anar.
  2. passim Avic. An.
  3. 2 Aris. Anim. II
6.

باقٍbāqin

(nominalized) act. part. bqyremaining, other
  1. Anar. 22, 26: et ideo duo anguli ipsius facti sunt acuti et alii duo expansi

  2. Anar. 23, 9: nisi illas [ sc. figuras ] quarum duo latera que sibi opponuntur, sunt equidistantia et alia duo sicuti eveniunt

    Arnz. 34, 11: ما كان ضلعان من اضلاعه المتقابلة متوازيين والضلعان الباقيان كيف وقعا

  3. Avic. An. vol. I 26, 17: Si autem aliqua anima fuerit existens per se et unaquaeque aliarum fuerit in materia non ut in subiecto, tunc omnis anima est substantia

    Rahm. 10, 9: وإن كانت نفس ما قائمة بذاتها والبواقى كل واحدة منها فى هيولى وليست فى موضوع فكل نفس جوهر

  4. Aris. Anim. II 639a22: sicut somnus … et mors, et cum istis etiam alia accidentia ex sensibus et aliis

    Kruk: كقولى النوم … والموت ومع هذه الاعراض اعراض أخر من الحواس والآفات الباقية

  5. Aris. Anim. II 680b11: neque habet diversitatem in corpore neque habet rotunditatem in una parte et contrarium in alia, sed est rotundum circumquaque

  1. 2 Anar.
  2. 1 Avic. An.
  3. 2 Aris. Anim. II
7.

سوىsiwā (+ genit.)

n. swyother than
  1. Mesue Aph. A prol.: Ceterum quidem ipse persensisse potes me … nunquam te deserendo plus alium coluisse

    Troup.: وحسبك علما أني … غير ممتنع عليك ولا مقبل على سواك

  2. Anar. 5, 19: hoc est quod nulla aliarum linearum invenitur difinita

    Arnz. 2, 7: وذلك أن ما سواه من الخطوط لا يوجد بها خطّ واحد محدود

  3. Anar. 22, 14: alie vero figure omnes quadrilatere dicuntur trapezie

    Arnz. 33, 8: وما سوى هذه الاشكال ذوات اربعة الاضلاع فلتسمّ المنحرف

  4. Avic. Met. 395, 19: patuit quod, quicquid aliud est ab illo, cum consideratur per se, est possibile in suo esse

    Marm. 272, 2: وبان أن ما سواه إذا اعتبر ذاته كان ممكنا فى وجوده

  1. 1 Mesue Aph. A
  2. 4 Anar.
  3. 1 Avic. Met.

ما سواه من الخطوط – nulla aliarum linearumAnar. 2 / 5

8.

صاحبهṣāḥibuhū

n. + pers. pron. ṣḥbthe other (of two) (lit. ‘its companion’)
  1. Albu. Coni. tr. VI, li. 36: Deinde minues, postquam steteris super illud, minus eorum ab alio

    Yama.: ثمّ ينقص بعد الوقوف على ذلك أقلّهما من صاحبه

  2. Anar. 13, 31: Angulus ergo rectus est quem due recte comprehendunt linee quarum queque ita super aliam est erecta

    Arnz. 17, 10: فالزاوية القائمة هي التي يحيط بها خطّان مستقيمان كلّ واحد منهما قائم على صاحبه قيامًا

  3. Avic. Met. 406, 43: ut id … sit aliquid quod est vel unicuique convenientium in ea per quod differat unumquodque ab alio, vel non sit alicui

    Marm. 279, 18: أن يكون … أشياء موجودة لكل واحد من المتفقين فيه بها يخالفه صاحبه، أو غير موجودة لشىء منها

  1. 1 Albu. Coni.
  2. 1 Anar.
  3. 1 Avic. Met.
9.

منهminhu

prep. + pers. pron. mnsome (lit. ‘among it are’)
  1. Anar. 5, 25: Species enim linee sunt multe, sc. quod earum alie sunt recte, alie circumflexe, alie medie inter rectas et circumflexas

  2. Anar. 8, 23: compositarum item alie sunt ordinate, alie inordinate

    Arnz. 8, 6: وانواعه المركّبة منها مرتّبة ومنها غير مرتّبة

  3. Aver. MC Int. diff. I, 6, 65: Et nominis aliud est finitum et aliud infinitum

  1. 3 Anar.
  2. 1 Aver. MC Int.

وانواعه المركّبة منها مرتّبة – compositarum item alie sunt ordinateAnar. 8 / 8

10.

شيءšayʾ

n. šyʾthing
  1. Anar. 26, 23: Sed alia que probantur, sunt etiam a magistris scita et discipulis ignota

    Arnz. 41, 4: فإنّ الاشياء التي تبرهن هي أيضًا معلومة عند الأستاذين مجهولة عند المتعلّمين

  2. Anar. 38, 3: Illud ergo aliud facile ostenditur per ipsum

  3. Avic. An. vol. II 97, 10: et tunc non repraesentabit nisi imaginationem sumptam a sensu, non comparatam ab illo ad aliud

    Rahm. 218, 14: فيكون حينئذ إنما يحكى خيالا مأخوذا من الحسّ غير مضاف عنده إلى شىء

  4. Avic. An. vol. II 171, 79: sicut homo non est nisi sua pars generis animalitatis, nedum aliud

    Rahm. 260, 12: كما أن الإنسان ليس شيئا غير حصته فى جنس الحيوانية

  1. 2 Anar.
  2. 1 et passim Avic. An.
11.1

خارجḫāriǧ

act. part. ḫrǧexternal
  1. Avic. Met. 179, 21: et est alia [ sc. ligatio ] a ligatione quae est inter patrem et filium

  2. Avic. Met. 292, 26: Et potest ostendi quod non est causa alia praeter has

    Marm. 195, 6: وقد يظهر أنه لا علة خارجة عن هذه

  1. 4 also s.v. alius praeter Avic. Met.
11.2

شيء خارجšayʾ ḫāriǧ

n. + act. part. šyʾ ḫrǧexternal thing
  1. Avic. Met. 97, 35: Causa igitur essendi unamquamque formam ex proprietate sua id quod est, esset aliud a materia, et materia nihil ageret in proprietatem illam

    Marm. 66, 18: فتكون علة وجود كل صورة بخاصيتها هى الشىء الخارج، ولا يكون للمادة فى تلك الخاصية صنع

  2. Avic. Met. 298, 40: perveniant ad proprietatem quae necessario est propter aliud a se

  1. 2 s.v. ḫāriǧ Avic. Met.
12.1

مباينmubāyin

act. part. byndifferent (adj.)
  1. Avic. Met. 297, 26: et tunc illa condicio vel erit inceptio, vel proprietas aliqua ex proprietatibus illius quidditatis, vel aliquid aliud ab ea

    Marm. 198, 15: وذلك الشرط إما الحدوث، وإما صفة من صفات تلك الماهية، وإما شىء مباين

  2. Avic. Met. 474, 91: Iam enim manifestum erat quod intentio in illis motibus non est aliquid ad quod perveniant per motum et ibi quiescant, sed quiddam aliud

    Marm. 324, 20: وقد كان بان أنه ليس الغرض فى تلك الحركات شيئا يوصل إليه بالحركة، وإلا لزم الانقطاع، بل شيئا مباينا

  1. 2 s.v. quiddam aliud Avic. Met.
12.2

متباينmutabāyin

act. part. byndiffering from each other
  1. Avic. An. vol. II 157, 79: scimus in eo esse coniunctas animas a seipsis alias et diversarum essentiarum

    Rahm. 252, 9: علمنا أنه قد اجتمع فيه أنفس متباينة مختلفة الذوات

  1. 1 Avic. An.
13.

ما خلاهmā ḫalāhu

rel. clause ḫlwwhat is different from it
  1. Avic. Met. 242, 39: Cum autem prius imaginatum fuerit aliquid eorum et anima impressa fuerit ab eo secundum hunc modum non recipiet postea aliam impressionem novam ab alio

    Marm. 160, 6: وإذا سبق واحد فتأثرت النفس منه بهذه الصفة لم يكن لما خلاه تأثير جديد

  1. 1 Avic. Met.

لم يكن لما خلاه تأثير جديد – non recipiet postea aliam impressionem novam ab alioAvic. Met. 160 / 242

14.

لا عينlā ʿayn (+ genit.)

neg. particle + n. ʿynnot the same as
  1. Avic. An. vol. I 254, 98: Unde nos dicimus quod visus recipit a viso formam similem ei quae in illo est, sed aliam

    Rahm. 141, 19: ونحن نقول إن البصر يقبل فى نفسه صورة من المبصر مشاكلة للصورة التى فيه لا عين صورته

  1. 1 s.v. forma Avic. An.
15.

فلانfulān

n. flnsomebody
  1. Avic. Met. 325, 44: sicut cum quis facit aliquid ut per illud placeat alii

    Marm. 219, 14: كمن يفعل شيئا ليرضى به فلان

  1. 1 Avic. Met.
16.

أحدaḥad

n. ʾḥdone
  1. Avic. An. vol. I 137, 90: Aliorum etenim sensuum … quidam sunt qui delectantur et dolent mediantibus aliis sensibus

    Rahm. 71, 11: وذلك لأن الحواسّ الأُخرى … منها ما يلتذ ويألم بتوسط أحد المحسوسات

  2. Avic. An. vol. I 233, 57: sed hoc non prohibet alia [ sc. aqua ] esse multo maiora aliis

    Rahm. 128, 3: وذلك لا يمنع أن يكون أحدهما أكثر كثيرا جدا من الآخر

  1. 2 Avic. An.

بتوسط أحد المحسوسات – mediantibus aliis sensibusAvic. An. 71 / vol. I 137

17.

واحدwāḥid

adj. wḥdone, single
  1. Avic. Met. 268, 24: sed ex unitione eorum provenit quiddam aliud

    Marm. 182, 14: إلا أنها تتحد، فيحصل منها شىء واحد

  1. 1 Avic. Met.
18.

أمرamr

n. ʾmrthing
  1. Avic. Met. 377, 22: profecto causa causae erit prima causa absolute duorum aliorum, et duo alia habebunt comparationem causationis ad illam

    Marm. 258, 3: كانت علة العلة علة أولى مطلقة للأمرين، وكان للأمرين نسبة المعلولية إليها

  2. Avic. Met. 389, 73: et complexioni contingit in eo sine dubio aliqua conversio in aliud sibi naturale

  1. 2 Avic. Met.
19.

جميعǧamīʿ

n. ǧmʿall, entire
  1. Aris. Anim. II 640b19: licet dicere et declarare quod membrum est caro, et quod sanguis, et quod os, et similiter de aliis quae assimilantur in partibus

  2. Aris. Anim. II 671b23: Et propter hoc sunt renes plus fetentes aliis membris interioribus

    Kruk: فمن اجل هذه العلة يكون جسد الكلى منتن الرائحة اكثر من جميع اعضاء الجوف

  1. 2 Aris. Anim. II

من جميع اعضاء الجوف – aliis membris interioribusAris. Anim. II 671b23

20.

كثيرkaṯīr

adj. kṯrmany
  1. Aris. Anim. II 689a26: Augmentum vero eius est conveniens coitui, diminutio est conveniens aliis rebus

    Kruk: فاما زيادته فموافقة للجماع واما نقصه فموافق لاشياء كثيرة

  1. 1 Aris. Anim. II
21.

مثل هذاmiṯl hāḏā

genit. compound mṯl like this, of the same kind
  1. Aris. Anim. II 678b16: Quae vero non habent additamentum in anteriori corporis simile aculeo habent in ore suo aliud membrum

    Kruk: فاما الذى ليس له خرطوم فى مقدم جثته يشبه حمة فله فى فمه عضو مثل هذا

  1. 1 Aris. Anim. II

فله فى فمه عضو مثل هذا – habent in ore suo aliud membrumAris. Anim. II 678b16

22.

مستأنفmustaʾnif

act. part. ʾnfnew, newly starting
  1. Avic. Met. 367, 85: et ad stabiliendum illa erit opus probatione alia

    Marm. 249, 17: ونحتاج فى إثباتها إلى دليل مستأنف

  1. 1 Avic. Met.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: