aptitudo
استعدادistiʿdād
n. ʿdd – disposition, preparedness-
Avic. An. vol. I 64, 10: quae omnes operantur ad hoc ut proveniat aptitudo instrumentorum ad perfectiones secundas ipsius animae
-
Avic. An. vol. II 63, 7: sed quod plus habent aptitudinis non fit nisi ex permutatione qualitatis
Rahm. 199, 8: وأكثر استعداداتها إنما تكون بسبب استحالات فى الكيف
-
Avic. Met. 89, 72: Et omnino quicquid potest concedi in aliqua hora esse duo, in natura suae essentiae est aptitudo divisionis
-
Avic. Met. 311, 28: Sed aptitudo imperfecta est sicut aptitudo aquae ad calefaciendum
Marm. 209, 1: وأما الاستعداد الناقص فهو كاستعداد الماء للتسخن
-
Avic. Gen. 114, 48: Et si sic, sequetur quod sit istud compositum diversum in aptitudine
-
Avic. Gen. 131, 48: Inventio ergo qualitatis secundae quae influitur ab eadem potentia erit impediens … et minuit aptitudinem in tantum quantum impediens impedit
-
Avic. Qual. 28, 58: et fuerit in patiente remanens aptitudo ad recipiendum illud
-
Avic. Qual. 84, 83: Et erit possibile quod opponatur illa qualitas oppositae sui et evaderet aptitudo ab impedimento
- 34 Avic. An.
- 45 Avic. Met.
- 3 Avic. Gen.
- 6 also s.v. dispositio Avic. Qual.
إعدادiʿdād
n. ʿdd – preparation, preparing-
Avic. Qual. 81, 27: vos dicitis quod mixtio nihil aliud est quam qualitas confracta quae inducit aptitudinem quam simplicia non habent
Qass. 258, 5: إنكم تقولون إن المزاج، وليس إلا كيفيات مكسورة، قد يوجب إعدادا لم تكن للبسائط
-
Avic. Qual. 84, 80: Mixtio igitur non inducit aptitudinem quae non erat <…> in materia
- 3 Avic. Qual.
استعداديistiʿdādī
adj. ʿdd – related to preparedness-
Avic. Gen. 65, 19: Crediderunt ergo isti quod intendebat dicere potentias aptitudinum
Qass. 129, 11: فحسب هؤلاء أنه يعنى القوى الاستعدادية
-
Avic. Gen. 66, 21: si esset possibile quod primum hyle denudaretur et remaneret sine forma, potentiae elementorum et aptitudines eorum … non essent deperditae
Qass. 129, 12: ولو أن الهيولى الأولى كان يجوز أن تبقى مجردة لكانت قوى الأسطقسات الاستعدادية … لا تبطل
- 2 Avic. Gen.
يعنى القوى الاستعدادية – intendebat dicere potentias aptitudinumAvic. Gen. 129 / 65
مستعدّmustaʿidd
nominalized act. part. ʿdd – who is prepared to, what is prepared to-
Avic. Met. 383, 51: nomen enim pueri notat aptitudinem ad perficiendum virum paulatim; nomen vero spermatis, aptitudinem ad essendum hominem non condicione procedendi paulatim
Marm. 263, 1: فإن اسم الصبى هو للمستعد أن يستكمل رجلا، وهو فى السلوك، واسم المنى للمستعد أن يكون إنسانا لا بشرط أن يكون فى السلوك
- 2 Avic. Met.
تهيّؤtahayyuʾ
n. hyʾ – disposition, preparedness-
Alcab. diff. II, li. 232, version k, see fn. 41: Et in introitu suo sub radios significat aptitudinem ad occultandum
-
Avic. An. vol. I 243, 34: Iudicium etenim de exitu aptitudinum naturalium quae sunt in substantiis rerum ad effectum
Rahm. 135, 4: فإن الحكم فى خروج التهيؤات الطبيعية التى فى جواهر الأشياء إلى الفعل
-
Avic. An. vol. II 124, 97: Iam etiam ostendimus quod animae non fuerunt creatae et multiplicatae nisi cum aptitudine corporum
-
Avic. Met. 308, 49: cum materia fuerit aequalis in aptitudine
-
Avic. Met. 490, 36: Si autem materia esset secundum aptitudinem primam, posset utique aptari duobus contrariis
Marm. 335, 19: ولو كانت المادة على التهيؤ الأول لتشابهت نسبتها إلى الضدين
- 1 Alcab.
- 5 Avic. An.
- 2 Avic. Met.
أمر يهيّئamrun yuhayyiʾu (+ li)
nom. phrase ʾmr hyʾ – a thing preparing s.th.-
Avic. Qual. 74, 90: sed temperamentum ad mensuram cui accidit, <est> aptitudo <materiae> ad recipiendum formam et qualitatem propriam
Qass. 253, 6: بل المزاج، على التقدير الذى يتفق له، أمر يهيئ المادة لقبول صورة وكيفية مخصوصة
- 1 Avic. Qual.
ما يهيّئهmā yuhayyiʾuhū
rel. clause mā hyʾ – what prepares it-
Avic. Met. 493, 94: Nam a corporibus caelestibus … fluit in hanc materiam quae fit propter communicationem, aptitudo ad formam corporis simplicis
Marm. 337, 15: وأن تكون هذه المادة التى تحدث بالشركة يفيض إليها من الأجرام السماوية … ما تهيؤه* لصورة جسم بسيط [ * Bertolacci 2006, 548: يهيؤه ]
- 1 s.v. tahayyaʾa Avic. Met.
كونkawn
n. kwn – being, state of being-
Avic. An. vol. I 34, 18: unus est ut in esse sit aliquid praeter aptitudinem ipsam ex qua emanat id quod emanat
-
Avic. An. vol. I 35, 32: id quod intelligitur de hac aptitudine designata, non prohibeat quin praecedat eam essentialiter aliqua perfectio et aliquod principium in corpore in quo est haec aptitudo?
Rahm. 15, 11: والمفهوم من الكون الموصوف لا يمنع أن يسبقه بالذات كمال ومبدأ ثم للجسم هذا الكون
- 9 Avic. An.
ملكةmalaka
n. mlk – habit, permanent disposition-
Avic. Met. 201, 22: et anima acquirit ex hoc aptitudinem quae est sibi quasi sit forma illius artificii
Marm. 135, 8: فتكتسب النفس بذلك ملكة كأنها صورة تلك الصناعة
- 1 Avic. Met.
تمكّنtamakkun
n. mkn – ability-
Avic. Met. 440, 27: tunc iam contigit in essentia illa intentio vel voluntas vel natura vel posse vel aptitudo vel aliquid aliud his simile quod non erat
Marm. 303, 8: فقد حدث فى الذات قصد وإرادة، أو طبع، أو قدرة وتمكن، أو شىء مما يشبه هذا لم يكن
- 1 Avic. Met.
إتقانitqān
n. tqn – perfection-
Ibn Tum. 110d, 13: Testamur itaque eum esse divitem, laudabilem, sapientem, ex eo quod habet proprietatem et formam … et aptitudinem
Goldz. 235, 6: شهد للغني الحميد العالم بأسره بما فيه من التخصيص والتصوير … والاتقان
- 1 Ibn Tum.
استعلاءistiʿlāʾ
n. ʿlw / ʿly – ascendancy-
Avic. Met. 517, 8: in virtute vero rationali, est cum acquiritur ei dispositio aptitudinis et <non> patiendi
Marm. 354, 11: وأما القوة الناطقة فبأن تحصل فيها هيئة الاستعلاء والانفعال
- 1 Avic. Met.