ascendere

1.1

صعدṣaʿida

v. ṣʿdto rise, to ascend (e.g. of vapour or humour)
  1. Albu. Intro. JS 106, 737: Et nascuntur in eis vapores densi et venti propter salsuginem aque et eius amaritudinem, et ob hoc quod ascendit ad eam ex vapore terre

    Lemay 170, 401: ويتولَّد فيها البُخار الغليظ والرياح لملوحة الماء ومرارته ولِما يصعد إليه من بُخار الأرضين

  2. Nico. Plan. §148: similiter quoque in animali et planta superfluitates ascendunt ab inferioribus ad superiora et descendunt a superioribus ad inferiora in actionibus suis

  3. Aris. Anim. II 653a5: quia ergo vapor terrae ascendit ad superius per calorem

  4. Aver. Ep. Parv. 202vb56: iste humor est multi vaporis, ascendit ad caput et facit sompnum, et ideo convenit sompnio

  5. Avic. Gen. 26, 40: ita quod terra descendit et ignis ascendit

  6. Avic. Gen. 58, 49: et quod ponderosum quod per violentiam ascendit est multum

  7. Avic. Qual. 6, 48: quia, licet vapor ascendit in aere, non ascendit nisi usque ad certum terminum

    Qass. 204, 4: وذلك لأن البخار، وإن صعد فى الهواء صعودا، فإنه إنما يصعد إلى حد ما

  8. Avic. Qual. 47, 96: Et multotiens <non> erit necessarium involvere cum eis aliquid quod ascendit per seipsum

  1. 1 Albu. Intro. JS
  2. 1 Nico. Plan.
  3. 1 Aris. Anim. II
  4. 1 Aver. Ep. Parv.
  5. 9 Avic. Gen.
  6. 13 Avic. Qual.
1.2

صاعدṣāʿid

act. part. ṣʿdascending (intr.)
  1. Albu. Coni. tr. VI, li. 40: Sed unusquisque Mercurius et Venus … ipsi ascendunt a medietate zone utriusque usque ad longitudinem longiorem orbium utriusque

  2. Avic. Gen. 121, 31: Non ergo nascitur calidum post calidum, nam, quando separatur quod iam factum est calidum et ascendit

  3. Avic. Qual. 54, 70: quemadmodum quod evaporat et ascendit ab aqua dimittit quod remanet quale ipsum

    Qass. 237, 10: وذلك كما يتبخر الصاعد عن الماء، ويترك الباقى بحاله

  1. 1 Albu. Coni.
  2. 1 Avic. Gen.
  3. 1 Avic. Qual.

كما يتبخر الصاعد – quemadmodum quod evaporat et ascenditAvic. Qual. 237 / 54

1.3

تصعّدtaṣaʿʿada

v. ṣʿdto ascend, to evaporate
  1. Avic. Gen. 58, 55: si accideret quod non converterentur ad unum, sed ascenderent in unum

  2. Avic. Gen. 67, 43: sicut est de aqua calefacta quae per sui calefactionem ascendit

  3. Avic. Qual. 6, 52: Et intendo dicere per vaporem illud quod ascendit de humido inquantum est humidum

    Qass. 204, 6: وأعنى بالبخار ما يتصعد من الرطب، من حيث هو رطب

  4. Avic. Qual. 54, 68: illud quod ascendit est mixtum ex ambabus substantiis

  1. 4 Avic. Gen.
  2. 11 Avic. Qual.
1.4

تصعّدtaṣaʿʿud

n. ṣʿdascending, evaporating (n.)
  1. Avic. Gen. 25, 22: Et, si calefieret vapor et ascenderet per accidens

  2. Avic. Gen. 114, 51: et quanto quaelibet pars fuerit magis disposita ad calefaciendum, erit magis festina ad ascendendum

  3. Avic. Qual. 46, 88: eiusdem humiditas iuvat ut ascendat sua siccitas

    Qass. 231, 11: وتعين رطوبته على تصعد يبوسته

  1. 3 Avic. Gen.
  2. 1 Avic. Qual.
1.5

متصعّدmutaṣaʿʿid

act. part. ṣʿdascending
  1. Avic. Gen. 114, 58: et praecedit ascendere calidi aliud cui admiscetur, et separat inter ambo; et qui ascendit est magis vincens

    Qass. 169, 2: فيسبق تصعيد الحار بما يخالطه تفريقه بينهما ويكون المتصعد أغلب

  2. Avic. Qual. 50, 58: Cinis est residuum terrestris substantiae cuius partes separantur propter ascensionem fumosi quod erat in suis partibus et ascendit

    Qass. 234, 1: والرماد هو بقية جوهر أرضى قد تفرق أجزاؤه، لتصعد جميع ما فى أجزائه من الدخان المتصعد

  1. 1 Avic. Gen.
  2. 1 Avic. Qual.

لتصعد جميع ما فى أجزائه من الدخان المتصعد – propter ascensionem fumosi quod erat in suis partibus et ascenditAvic. Qual. 234 / 50

1.6

تصعيدtaṣʿīd

n. ṣʿdascending; causing to evaporate (n.)
  1. Avic. Gen. 114, 57: et praecedit ascendere calidi aliud cui admiscetur, et separat inter ambo

    Qass. 169, 2: فيسبق تصعيد الحار بما يخالطه تفريقه بينهما

  2. Avic. Qual. 54, 71: ascendere oleum est difficile

    Qass. 237, 11: والزيت يعسر تصعيده

  1. 1 Avic. Gen.
  2. 1 Avic. Qual.
1.7

تصاعدtaṣāʿada

v. ṣʿdto rise
  1. Nico. Plan. §152: Naturaque aeris calidi sicci ascendere

  2. Nico. Plan. §158: naturaque aeris inclusi in lapide ascendit super aquam

    Dross.: ومن شأن الهواء الساكن فى الحجارة ان يتصاعد من الماء الى العلو

  1. 2 Nico. Plan.
1.8

صاعدṣāʿada

v. ṣʿdto rise
  1. Albu. Intro. JS 192, 603: Quia Sol ascendit dum ingreditur Arietem

    Lemay 320, 332: لأنَّ الشمس تصاعد عند دخولها الحمل

  1. 1 Albu. Intro. JS
1.9

صعودṣuʿūd

n. ṣʿdascending, rising (n.)
  1. Albu. Intro. JS 98, 434: Cuius rei indicium est quod Attorc, i.e. terra, propter longitudinem eorum a motu Solis dum ascendit et descendit

    Lemay 163, 232: وبيان ذلك الترك، فانّه من أجل بعدهم من مدار الشمس عند صعودها وهبوطها

  1. 1 Albu. Intro. JS
1.10

صعد إلى فوقُṣaʿida ilā fawqu

verb. phrase ṣʿd fwqto come up, to rise
  1. Aris. Anim. II 672b18: quae potest accidere cito propter vaporem cibi qui ascendit a stomacho

    Kruk: ولا تصل اليها الضرورة عاجلا لحال البخار الذى يصعد الى فوق من الغذاء

  1. 1 Aris. Anim. II
1.11

مصعدmuṣʿid

act. part. ṣʿdmaking ascend
  1. Avic. Gen. 67, 49: quod ascensio aquae et partium terrestrium est propter calefactionem, et non propter quod volvatur ignis qui illuc ascendit

    Qass. 130, 11: أن صعود الماء وصعود أجزاء الأرض إنما هو لتسخنها، لا بمخالطة النارية المصعدة إياها

  1. 1 Avic. Gen.
2.

طلعṭalaʿa

v. ṭlʿto ascend, to rise (astr.)
  1. Albu. Coni. tr. VIII, li. 81: quoniam unumquodque signum quod ascendit ante signum est in sinistra parte eius et post omne signum quod ascendit est in dextra eius

  2. Thab. Almag. §4: Ascensiones spere recte sunt ea que ex arcubus orbis signorum equatoris diei ab orizonte ascendunt sub equatore diei

    Morel. 3, 7: مطالع الكرة المستقيمة هي ما يطلع مع قسي فلك البروج من معدل النهار من الأفق تحت معدل النهار

  3. Alpet. ch. 1 §6: quia quando nos inspiciemus omne quod est in celo omni die videmus per sensum in uno die ascendere et mediare celum

  4. Alpet. ch. 9 §26: et A in omni rotatione ascendet in diverso puncto

    Gold. 41v, 16: وهى فى كل دائرة تطلع من نقطة مخالفة لنقطة طلوعها الى الدورة التالية لها

  5. Alhaz. Conf. 290, 30: et omnis stella mota super aliquem circulorum istorum ascendit a puncto orientali et occidit in punctum occidentalem

  6. Alhaz. Conf. 297, 23: et hoc quod ascendit et occidit in hiis orizontibus de zodiaco sunt duo arcus non continui

  1. 2 Albu. Coni.
  2. 1 Thab. Almag.
  3. 2 s.v. ṭulūʿ Alpet.
  4. Alhaz. Conf.
3.

علاʿalā

v. ʿlw / ʿlyto rise upwards, to become higher; to rise above s.th.
  1. Nico. Plan. §154: Sed cuius fuerit multa raritas consuevit ascendere

    Dross.: فاما ما كثر تخلخله فمن شأنه ان يعلو

  2. Nico. Plan. §226: Quaelibet vero arbor ascendit semper donec compleatur et intereat

  3. Avic. Gen. 141, 77: Et est in quo vincit igneitas, et istud est totum illud quod elevatur in aere, et erit possibile quod sit ibi qui non ascendat

  4. Avic. Qual. 6, 50: et fumosus penetrat illum atque ascendit super illum

    Qass. 204, 5: وأما الدخان فيجاوزه ويعلوه

  1. 2 et passim Nico. Plan.
  2. 1 Avic. Gen.
  3. 1 Avic. Qual.
4.

ضوءḍawʾ

n. ḍwʾshining (n.)
  1. Avic. Gen. 68, 82: Erunt ergo complementa cuiuslibet speciei elementorum privata <in> actu, inventa tamen in potentia valde propinqua, sicut est potentia ignis ad ascendendum, non sicut potentia aquae ad ascendendum

    Qass. 131, 15: فتكون الكمالات التى تكون لكل نوع من العناصر معدومة بالفعل موجودة بالقوة القريبة، كقوة النار على الضوء، لا قوة الماء على الضوء

  1. 2 Avic. Gen.

The Latin translator perhaps read ṣuʿūd ‘ascending’ instead of ḍawʾ.

5.1

ترقّىtaraqqā

v. rqyto rise
  1. Nico. Plan. §35: Et quando cibatur animal ascendit vapor a cibo eius ad caput et dormit

    Dross.: وأحسب ان الحيوان اذا اغتذى وترقى البخار من غذائه الى رأسه نام

  1. 1 Nico. Plan.
5.2

تراقىtarāqā

v. rqyto rise
  1. Nico. Plan. §212: quia natura quando digesserit, ascendet primo de subtili quod non maturaverit

    Dross.: لان الطبيعة اذا طبخت تراقى من اللطيف الاول شىء لم ينضج

  1. 1 Nico. Plan.
6.1

غلبġalaba (+ ʿalā)

v. ġlbto predominate over
  1. Nico. Plan. §211: Sed humor ascendit super ea et alterata sunt folia, ut diximus

    Dross.: الا ان الرطوبة تغلب عليه كما أوضحنا، فيستحيل ورقا

  1. 1 Nico. Plan.
6.2

غالبġālib

act. part. ġlbprevalent
  1. Nico. Plan. §151: Similiter quoque ascendet terrae motus in eis [ sc. locis aquarum et montium ] , quia aqua est solida lapidesque solidi

    Dross.: وكذلك الزلازل تكون غالبة فيها [sc. مواضع المياه والجبال] لان الماء مصمت والاحجار مصمتة

  1. 1 Nico. Plan.

وكذلك الزلازل تكون غالبة فيها – Similiter quoque ascendet terrae motus in eisNico. Plan. §151

7.

ارتفعirtafaʿa

v. rfʿto ascend, to rise
  1. Aris. Anim. II 652b36: Quoniam vapor cibi ascendit sursum et vadit per venas

    Kruk: لان بخار الغذاء يرتفع الى فوق ومذهبه بالعروق

  1. 1 Aris. Anim. II
8.

صارṣāra (+ ilā)

v. ṣyrto come to, to rise to
  1. Albu. Intro. JS 97, 422: si Sol ascenderet ad circulum stellarum fixarum

    Lemay 163, 225: ولو أنّ الشمس صارت إلى فلك الكواكب الثابتة

  1. 1 Albu. Intro. JS
9.

قُطّرquṭṭira

pass. v. qṭrto be distilled, to be made evaporate
  1. Avic. Qual. 44, 47: non ascendit ex eo nisi aqua

    Qass. 230, 3: فإنه لا يقطر منه إلا الماء

  1. 1 Avic. Qual.
10.

وُفّقwuffiqa

pass. v. wfqto progress successfully
  1. Aver. Iunior §33: et propter hoc cum hora qua renovata fuit … in eo potencia super aliam formam quousque ascendit de complemento ad complementum et de forma ad formam nobiliorem et propinquiorem ad actum

    Burn.: ولذلك كلما حدثت فيها [sc. الهيولى الاولى] صورة حَدَث فيها كمال وقوّة وامكان على صورة اخرى حتى توَفَّق من كمال الى كمال

  1. 1 Aver. Iunior

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: