certus

1.

صحيحṣaḥīḥ

adj. ṣḥḥsound; correct
  1. Ps.-Fara. Flos 316: immo sunt intentiones certe, manifeste, fixe in anima

    Cruz Her. li. 15: بل هذه معانٍ ظاهرة صحيحة مركوزة في الذهن

  2. Avic. Met. 188, 87: Sed certus intellectus facit debere hic esse dispositionem

    Marm. 127, 8: بل العقل الصحيح يوجب أن يكون هناك حال

  3. Avic. Met. 388, 60: Hoc enim iudicium non est certum de reliquis partibus divisionis

    Marm. 266, 14: بل هذا الحكم غير صحيح فى سائر الأقسام

  1. 1 Ps.-Fara. Flos
  2. 3 Avic. Met.
2.1

محقّقmuḥaqqaq

pass. part. ḥqqascertained; (visually) distinct
  1. Avic. An. vol. II 35, 97: quae iudicat ad modum adinventae imaginationis cum non est certa

    Rahm. 182, 15: ويحكم على سبيل انبعاث تخيلى من غير أن يكون ذلك محققا

  2. Alhaz. Opt. 84, 53: comprehendet partem scriptam super illam certa comprehensione

    Sabra III 26b, 15: فإنه يدرك الكلمة المكتوبة عليها إدراكًا محققًا

  1. 1 Avic. An.
  2. 1 Alhaz. Opt.
2.2

في / بالحقيقةfī l-ḥaqīqa, bi-l-ḥaqīqa

prep. phrase ḥqqin truth, in reality
  1. Avic. Met. 299, 66: Agens vero, secundum quod vulgus appellat agentem, non est certa causa inquantum ponunt eum agentem

    Marm. 200, 3: والفاعل، الذى تسميه العامة فاعلا، فليس هو بالحقيقة علة من حيث يجعلونه فاعلا

  2. Avic. Met. 354, 8: nec sunt haec certa genera

  1. 5 Avic. Met.

فليس هو بالحقيقة علة – non est certa causaAvic. Met. 200 / 299

2.3

حقيقيḥaqīqī

adj. ḥqqtrue
  1. Avic. Met. 354, 13: tamen naturae contrariae quae ponuntur duae naturae habent certa genera

    Marm. 240, 11: فإن لتلك الطبائع الأضداد التى جعلت طبيعتين أجناسا حقيقية

  2. Avic. Met. 467, 54: scilicet si fuerit per certitudinem, erit certa

  1. 4 Avic. Met.
2.4

حقيقةḥaqīqa

n. ḥqqtruth; true nature, essence
  1. Avic. An. vol. I 55, 87: Si autem medii colores non sunt certi et non sunt nisi commixtio contrariorum

    Rahm. 26, 4: وإن كان لا حقيقة للوسائط وما هى إلّا مزج الضدين

  2. Avic. An. vol. I 218, 16: Si autem haec impressio esset certa in visu eius

    Rahm. 119, 6: ولو كان لذلك حقيقة انطباع فى ناظره

  1. 2 Avic. An.
[ Goichon 1938, no. 171. ]

وإن كان لا حقيقة للوسائط – Si autem medii colores non sunt certiAvic. An. 26 / vol. I 55

3.

صادقṣādiq

act. part. ṣdqtrue; veracious; veridical
  1. Avic. Met. 55, 65: Veritas autem quae adaequatur rei, illa est certa, sed est certa

    Marm. 39, 1: واما الحق من قبل المطابقة فهو كالصادق

  2. Avic. Met. 197, 37: hoc autem non est certum

    Marm. 132, 13: وهذا ليس بصادق

  3. Avic. Met. 413, 86: id de cuius esse est certa sententia

    Marm. 284, 12: وقد يقال حق، أيضا، لما يكون الاعتقاد بوجوده صادقا

  1. 6 also s.v. certus est Avic. Met.
[ Goichon 1938, no. 362. ]
4.1

يقينيyaqīnī

adj. yqncertain
  1. Ps.-Fara. Flos 317: ita ut separet inter formationem completam et diminutam, et credulitatem certam et propinquam certe et dominantem oppinioni et ambiguam

    Cruz Her. li. 31: حتى نفرّق بين التصوّر التامّ والناقص عنه، والتصديق اليقيني والقريب من اليقيني، وغالب الظنّ والشكّ

  2. Ps.-Fara. Flos 317: Et absolvit nobis ex istis divisionibus formationem completam et credulitatem certam

    Cruz Her. li. 33: فيخلص لنا من هذه الأقسام التصوّر التامّ والتصديق اليقيني

  1. 3 s.v. taṣdīq Ps.-Fara. Flos
4.2

متيقّنmutayaqqan

pass. part. yqnascertained
  1. Alhaz. Opt. 40, 23: comprehendit visus vera comprehensione et certa et est dicere, certa, in ultimate

  2. Alhaz. Opt. 54, 8: comprehendet quantitatem spatii … certa comprehensione

    Sabra II 92a, 2: أدركت مقدار المسافة التي بين أطراف تلك السموت إدراكًا متيقنًا

  1. 2 Alhaz. Opt.
4.3

متيقّنmutayaqqin

act. part. yqnbeing certain
  1. Avic. Met. 509, 48: Nostra igitur dispositio erga illa est sicut dispositio surdi, qui numquam audivit, in sua privatione imaginandi delectationem harmoniatam, cum ipse sit certus de amoenitate eius

    Marm. 349, 13: فحالنا عنده كحال الأصم الذي لم يسمع قط، في عدم تخيل اللذة اللحنية وهو متيقن لطيبها

  1. 1 Avic. Met.
4.4

يقينyaqīn

adj. yqncertain (e.g. knowledge)
  1. Fara. Scien. GC 110, 11: et destruit eas omnes per demonstrationes que faciunt adipisci scientiam certam in qua non est possibile ut homini ingrediatur hesitatio

    Amine 123, 5: فيبطلها كلها ببراهين تفيد العلم اليقين الذى لا يمكن أن يداخل الإنسان فيه ارتياب

  1. s.v. ʿilm Fara. Scien. GC
[ Alon/Abed 2007, 529. ]
5.

محدودmaḥdūd

pass. part. ḥddfixed, definite
  1. Avic. Gen. 51, 45: et sine terminis necessitantibus naturam ad mensurandum ad certos terminos appropinquationis

  2. Avic. Gen. 127, 71: Humiditas ergo quae influit ex potentia ponit ipsi materiae certos terminos in aptitudine recipiendi caliditatem

    Qass. 178, 12: فتكون الرطوبة التى تفيض عن القوى تجعل للمادة حدًا محدودًا فى استعداد قبول الحرارة

  1. 2 Avic. Gen.
6.

وثيقwaṯīq

adj. wṯqfirm, reliable
  1. Avic. An. vol. II 79, 43: experimenta autem debilia quae sunt ex opinionibus sunt aliud ab experimentis certis

    Rahm. 207, 19: والتجربيات الواهية التى تكون من المظنونات غير التجربيات الوثيقة

  1. 1 Avic. An.
7.

محكمmuḥkam

pass. part. ḥkmexact
  1. Avic. Qual. 65, 19: et pori istorum amborum continuantur et uniuntur accedendo ad certos terminos in quibus retinentur

    Qass. 245, 7: وكلاهما منافذهما يتصل عند حدود محكمة يتماسك بها

  1. 1 Avic. Qual.
8.

محصورmaḥṣūr

pass. part. ḥṣrlimited, fixed
  1. Anar. 18, 22: quia figure quarum latera sunt recta, magis note et certiores circulis sunt

    Arnz. 26, 7: لأنّ الاشكال المستقيمة الخطوط محدودة محصورة اكثر من الدوائر

  1. 1 Anar.
9.

مستقرّmustaqirr

act. part. qrrresident (adj.)
  1. Avic. Met. 175, 50: nec aliquid aliud certum per quod fiat relatum comparatione

    Marm. 118, 1: أو أمر من الأمور مستقر صار به مضافا

  1. 1 s.v. certum Avic. Met.
10.

لا يخافlā yaḫāfu

negated v. ḫwfnot to fear
  1. Avic. Met. 277, 13: Sed cum assignatur eius descriptio, intellectus poterit illud comprehendere, certus illud posse permutari a sua dispositione in destructionem

    Marm. 189, 9: كان للعقل وقوف عليه ولم يخف العقل تغير الحال لجواز فساد ذلك الشىء

  1. 1 Avic. Met.

ولم يخف العقل تغير الحال – intellectus … certus illud posse permutari a sua dispositioneAvic. Met. 189 / 277

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: