consideratio

1.1

نظرnaẓar

n. nẓrconsideration, study, examining, inquiry; theoretical reflection; insight
  1. Albu. Intro. JS 355, 1207: Et hec pars significat rationem et cogitationem et profunditatem consilii, considerationem quoque rerum ac scrutationem rerum profundarum

  2. Albu. Coni. tr. II, li. 308: Et si ceciderint in duabus Mercurii domibus, significat quod utetur consideratione in rebus reddituum

  3. Albu. Coni. tr. VIII, li. 14: Dicamus itaque quod qualitas considerationis eius dividitur in significationes diversas

  4. Avic. Log. 3ra60: Ad considerationem autem dictionum ducit nos necessitas

    Madk. 22, 13: وأما النظر فى الألفاظ فهو أمر تدعو إليه الضرورة

  5. Avic. An. vol. I 265, 86: Deinde eget hoc multa consideratione et ut certificator originum percipiat hoc

    Rahm. 149, 11: ثم فى هذا فضل نظر يحتاج أن يفطن له المتحقق للأصول

  6. Avic. Met. 6, 2: Nam consideratio de omnibus quattuor causis non potest esse quin sit de illis inquantum habent esse

    Marm. 5, 4: لكن النظر فى الأسباب كلها أيضا لا يخلو إما أن ينظر فيها بما هى موجودات

  7. Avic. Met. 484, 20: Consideratio autem iam perduxit nos ad stabiliendum has dispositiones in animabus caelorum, sicut nosti

  8. Alpet. ch. 5 §10: Sed quod fecit quadriviales et omnes antecessores habentes considerationem in hac scientia, quod causa in illo est contraria huic

  9. Aris. Anim. II 641a29: Igitur est manifestum quod secundum talem divisionem debemus considerare et attribuere considerationem in dispositione animae magis quam in consideratione materiae

    Kruk: فهو بين بمثل هذا المأخذ والتصنيف انه ينبغى ان ينسب النظر فى حال النفس الى صاحب الرأى الطباعى فان النظر فى حال النفس اعظم من النظر فى الهيولى

  10. Aris. Anim. III 722a1: Et si quis consideraverit hoc bona consideratione inveniet contrarium eius quod diximus

    Brug.: واذا نظر احد فى ذلك نظرا شافيا وجد خلاف ما ذكرنا

  11. Aris. Anim. III 729a24: Et qui consideraverit hoc consideratione universali inveniet nostrum sermonem verum

  12. Aver. MC Gen. 156ra53: quia consideratio sua est de rebus accidentalibus non convenientibus

  13. Aver. MC Int. diff. I, 20, 262: Sed consideratio in affirmatione et negatione est secundum quod ipse sunt in anima

  1. 1 Albu. Intro. JS
  2. 12 Albu. Coni.
  3. 1 Avic. Log.
  4. 1 Avic. An.
  5. 16 Avic. Met.
  6. 1 Alpet.
  7. 1 Aris. Anim. II
  8. 2 Aris. Anim. III
  9. 1 Aver. MC Gen.
  10. 1 Aver. MC Int.
1.2

مناظرةmunāẓara

n. nẓrdisputation, debate
  1. Albu. Coni. tr. III, li. 212: significat illud paucitatem rumorum terribilium et considerationem in scientiis

    Yama.: دلّ ذلك على قلّة الأراجيف والمناظرة في العلوم

  1. 1 Albu. Coni.
2.

رصدraṣd (or: raṣad) (pl. arṣād)

n. rṣd(astronomical) observation
  1. Albu. Coni. tr. II, li. 1039: et additur quod remanet locis planetarum ut certificentur loca eorum secundum certificationem secundum quod videtur ex consideratione

  2. Thab. Ann. §3: Memoravit etiam Ptholomeus quod “Abrachis concessit in eo quod posuit de scientia solaris anni consideratione sumpta secundum veritatem … ”

  3. Thab. Ann. §127: Quia enim suas considerationes minus exquisitas assumpserit, erroris diversitatem multiplicavit

    Morel. 61, 17: ولكنّ بطلميوس، … أوهم في الأرصاد أنفسها، ولم يأخذها على حقيقة، وكان هذا من وهمه أعظم ضررا فيما رسم من الحساب

  4. Avic. An. vol. II 36, 11: eo quod confert nobis experimenta quae retinet memoria et considerationes singulorum et cetera huiusmodi

    Rahm. 183, 11: وصار ذكره أيضا نافعا فى العلوم كالتجارب التى تحصل بالذكر والأرصاد الجزئية وغير ذلك

  5. Avic. Met. 423, 90: sicut contingit cum nos sumimus de caelo per considerationem et sensum formam eius intellectam

    Marm. 291, 13: كما عرض أن أخذنا نحن عن الفلك بالرصد والحس صورته المعقولة

  6. Alpet. ch. 5 §19: et hoc secundum quod dederunt eis sue considerationes

  7. Alpet. ch. 10 §13: Et illi qui venerunt post istos per magnum tempus ante tempus Alexandri, cum eo quod induxit Abrachis de considerationibus Timocharis et Arsatilis in anno 450mo a tempore Nabugodonosor

  1. 1 Albu. Coni.
  2. 3 also s.v. wahm Thab. Ann.
  3. 1 Avic. An.
  4. 1 Avic. Met.
  5. 4 Alpet.
3.1

تأمّلtaʾammul

n. ʾmlreflection, contemplation, consideration, examining (n.)
  1. Avic. An. vol. II 77, 25: Et hoc fit ad modum syllogismi aut considerationis verae aut falsae

    Rahm. 207, 7: ويكون ذلك بضرب من القياس والتأمل صحيح أو سقيم

  2. Avic. An. vol. II 127, 48: Cogitationes enim et considerationes motus sunt aptantes animam ad recipiendum emanationem

    Rahm. 235, 9: فإن الأفكار والتأملات حركات معدة للنفس نحو قبول الفيض

  3. Avic. Met. 125, 24: et tu scies hoc per considerationem principiorum

    Marm. 86, 6: وأنت تعلم هذا بتأمل الأصول

  4. Fara. Int. li. 46: et certitudo proposicionum quas prediximus absque <pre> meditacione et consideracione omnino

    Bouy. 9, 1: يحصل لها المعرفة الاولى لا بفكر ولا بتأمل اصلا

  5. Alhaz. Opt. 33, 8: Et etiam pari modo argumentum, per quod comprehendit virtus distinctiva qualitatem comprehensionis eius ad illud, quod comprehendit, non est argumentum in fine velocitatis, sed indiget consideratione

    Sabra II 30b, 11: وأيضًا فإن القياس الثاني الذي به تدرِك القوة المميزة كيفية إدراكها لما تدركه ليس هو قياسًا في غاية السرعة بل يحتاج إلى فضل تأمل

  6. Alhaz. Opt. 67, 27: Et generaliter omnes intentiones subtiles non apparent visui apud aspectum rei visae, sed post intuitionem et considerationem

  1. 2 Avic. An.
  2. 1 Avic. Met.
  3. 1 Fara. Int.
  4. 2 Alhaz. Opt.
3.2

تأمّلtaʾammala

v. ʾmlto contemplate
  1. Alhaz. Opt. 71, 60: non certificatur ab eo, nisi post considerationem omnium intentionum

    Sabra II 143b, 5: ليس يتحقق صورته إلا بعد أن يتأمل جميع المعاني

  1. 1 s.v taʾammul Alhaz. Opt.

إلا بعد أن يتأمل جميع المعاني – nisi post considerationem omnium intentionumAlhaz. Opt. II 143b / 71

4.

اعتبارiʿtibār

n. ʿbrconsideration, taking into account
  1. Avic. Met. 73, 70: Et haec omnia considerantur in eo absque consideratione corporeitatis quam assignavimus

    Marm. 51, 8: وهذا الاعتبار له غير اعتبار الجسمية التى ذكرناه

  2. Avic. Met. 136, 46: Si vero consideraveris formam de quinque et de tribus et septem, erit unaquaeque istarum considerationum diversa ab alia

  3. Alhaz. Opt. 50, 33: Et quidam illorum opinantur, quod comprehensio magnitudinis non completur in comparatione ad angulos tantum, sed per considerationem remotionis rei visae

    Sabra II 81b, 5: بل ليس يتم إدراك العظم إلا باعتبار البصر لبعد المبصر

  4. Alhaz. Opt. 85, 33: Apparet ergo ex hac consideratione

  5. Avic. Gen. 34, 5: idem enim est in consideratione oppositorum, quando transmutatur calidum ad frigidum et petit minorationem corporis

    Qass. 105, 1: وكذلك الاعتبار العكسى إذا حدث من الحار بارد، وطلب حجما أصغر

  6. Avic. Gen. 112, 7: Et, si posuerimus eis definitiones vel expositiones nominum, aliquotiens vocabimus ipsas definitiones descriptiones vel relationes vel considerationes

    Qass. 167, 6: فربما حددناها أو رسمناها بإضافات أو اعتبارات

  1. 12 Avic. Met.
  2. 3 Alhaz. Opt.
  3. 4 Avic. Gen.
5.

قياسqiyās

n. qysmeasurement; analogy
  1. Thab. Ann. §31: cum medio solis motu posito ex considerationibus antiquorum

    Morel. 34, 6: بوسط مسير الشمس الموضوع من قياس القدماء

  2. Thab. Ann. §135: et ponemus tempus quod est a primo die regni Nabugodonosor ad tempus nostre considerationis vernalis quam memoravimus

    Morel. 64, 12: ونأخذ الزمان … إلى وقت القياس الربيعي الذي ذكرناه

  3. Avic. Met. 39, 33: et secundum hanc considerationem similiter est in praeterito

    Marm. 27, 4: وعلى هذا القياس الأمر فى الماضى

  4. Avic. Met. 373, 5: Quidam etiam dixerunt quod, cum unitas adiungitur materiae, fit punctus secundum considerationem illorum, et cum dualitas adiungitur ei, facit lineam

  1. 3 Thab. Ann.
  2. 4 Avic. Met.
6.

تفقّدtafaqqud

n. fqdexamining, scrutinizing (n.)
  1. Albu. Intro. JS 20, 664: ex utilitate et veritate que cognoverunt ex eis in preteritis diebus per prolixitatem considerationis et experimentorum

    Lemay 17, 373: من المنفعة والصواب الَّذي كانوا قد عرفوه منهم في قديم الأيَّام بطول التفقّد والتجارب

  2. Alhaz. Opt. 53, 53: et apud considerationem corporis terrae a visu

  3. Alhaz. Opt. 75, 7: non est nisi per intuitionem omnium intentionum, quae sunt in re visa, et per consyderationem omnium partium rei visae

    Sabra II 152a, 6: إلا بتأمل جميع المعاني التي في المبصر وتفقد جميع أجزاء المبصر

  1. 1 Albu. Intro. JS
  2. 4 Alhaz. Opt.
7.

بحثbaḥṯ

n. bḥṯinvestigation, examination
  1. Mesue Aph. A §90: Non igitur leviter vel absque rationis consideratione determinandum est

    Troup.: لا ينبغي للطبيب أن يبادر الى القضاء على المرضى الا بعد بحث شديد وعناية وكيدة وحدس حقيقي

  2. Avic. Met. 10, 79: Deinde consideratio de substantia inquantum est ens vel est substantia

    Marm. 8, 1: البحث عن حال الجوهر

  3. Avic. Met. 11, 9: non est etiam ut consideratio de eo quod [non] pendet ex materia

  1. 1 Mesue Aph. A
  2. 2 Avic. Met.
8.1

التفاتiltifāt (+ ilā)

n. lftattention to
  1. Avic. Met. 363, 5: quemadmodum si id cui aliquid adiunctum est consideraveris per se sine consideratione eius quod sibi adiunctum est

    Marm. 247, 5: كأنه إذا التفت إلى الشىء وحده ومعه قرين التفاتًا خلا عن الالتفات إلى قرينه

  2. Avic. Met. 501, 65: si converteremus considerationem nostram ad hoc quod possibilitas essendi dividitur secundum modos eorum quae sunt

  1. 3 Avic. Met.
8.2

ملتفتmultafit (+ ilā)

act. part. lftturning one’s attention to, being attentive to
  1. Avic. Met. 233, 28: scilicet quantum ad definitionem suam et intellectum suum absque consideratione omnium aliorum quae comitantur illud

    Marm. 153, 1: أى باعتبار حده ومعناه، غير ملتفت إلى أمور أخرى تقارنه

  1. 1 Avic. Met.

غير ملتفت إلى أمور أخرى – absque consideratione omnium aliorumAvic. Met. 153 / 233

9.1

ظنّẓann

n. ẓnnassumption
  1. Avic. Gen. 14, 81: et non est via considerationis quod aliquid in seipso operetur aggregationem et separationem

    Qass. 89, 13: وأنه لا سبيل إلى الظن بأن شيئًا ينفعل بنفسه إلى اجتماع أو افتراق

  2. Avic. Qual. 31, 15: Verum tamen, si aqua quae infrigidat secundum se tota mutaretur ad aliam, esset rationabilis ista consideratio

    Qass. 219, 7: نعم لو كان برد الماء المبرد كله ينتقل إليه لكان بالحرى أن يظن هذا الظن

  1. 1 Avic. Gen.
  2. 1 Avic. Qual.
9.2

ظنّẓanna

v. ẓnnto assume, to suppose
  1. Avic. Gen. 72, 51: quia non potest evadere absque consideratione quod ignis destruit formam terrae

    Qass. 135, 6: فلا يخلو إما أن يظن أن النار، مثلا، تبطل صورة الأرض منها

  1. 1 Avic. Gen.

إما أن يظن أن النار، مثلا، تبطل صورة الأرض منها – absque consideratione quod ignis destruit formam terraeAvic. Gen. 135 / 72

10.

أُشيرušīra (+ ilā)

impers. pass. v. šwrto be referred to
  1. Avic. Met. 135, 25: Necesse est enim ut numerus vel definiatur per aliquam ex suis proprietatibus sine consideratione compositionis eorum ex quibus compositus est

    Marm. 93, 3: وذلك لأنه لا يخلو إما أن يحد بالعدد من غير أن يشار إلى تركيبه مما ركب منه

  2. Avic. Met. 135, 27: vel per considerationem compositionis eorum ex quibus compositus est

    Marm. 93, 4: وإما أن يشار إلى تركيبه مما ركب منه

  1. 2 also s.v. sine consideratione Avic. Met.

وإما أن يشار إلى تركيبه – vel per considerationem compositionis eorumAvic. Met. 93 / 135

11.

مطالعةmuṭālaʿa

n. ṭlʿconsidering, reviewing (n.)
  1. Avic. An. vol. II 127, 45: sed quia ex consideratione eorum aptatur anima ut emanet in eam ab intelligentia agente abstractio

    Rahm. 235, 7: بل على معنى أن مطالعتها تعدّ النفس لأن يفيض عليها المجرد من العقل الفعال

  1. 1 Avic. An.
12.

استقراءistiqrāʾ

n. qrʾsurveying (n.)
  1. Alhaz. Opt. 74, 61: et ista pars erit per signa, quae comprehenduntur modica intuitione et per consyderationem quarundam intentionum, quae sunt in illa re visa cum cognitione praecedente

    Sabra II 151b, 23: وهذا القسم يكون بالأمارات التي تدرك باليسير من التأمل، واستقراء بعض المعاني التي في المبصر مع تقدم المعرفة

  1. 1 Alhaz. Opt.
13.

طلب ونظرṭalab wa-naẓar

n., pleonasm ṭlb nẓrstudy and inquiry
  1. Aris. Anim. III 759a8: In generatione vero apum est gravitas et magna consideratio

    Brug.: فاما ولاد النحل ففيه عسرة وطلب ونظر شديد

  1. 1 Aris. Anim. III
14.

تعرّضtaʿarraḍa

v. ʿrḍto attend to
  1. Avic. Met. 364, 10: Sed, quia intellectus apprehendit intellecta quae sunt in mundo sine consideratione eius cui adiunguntur

    Marm. 247, 7: فظن لهذا أن المعقولات الموجودة فى العالم لما كان العقل ينالها من غير أن يتعرض لما يقارنها

  1. 1 s.v. sine consideratione Avic. Met.

من غير أن يتعرض لما يقارنها – sine consideratione eius cui adiungunturAvic. Met. 247 / 364

15.

قُدّرquddira

pass. v. qdrto be determined
  1. Avic. Gen. 112, 10: Et idcirco, multum distat a consideratione dare definitionem croci colori et rubedini

    Qass. 167, 8: ولذلك من البعيد أن يقدر على أن تُحدّ الصفرة والحمرة

  1. 1 s.v. qaddara Avic. Gen.

من البعيد أن يقدر على أن تُحدّ الصفرة – multum distat a consideratione dare definitionem croci coloriAvic. Gen. 167 / 112

16.

تكلّفtakalluf

n. klfeffort
  1. Avic. Met. 92, 33: Nos enim intelligimus multas ex formis corporalibus, et indigemus multa consideratione ad hoc ut stabiliamus quod materiam habent

    Marm. 63, 9: فإنا نعقل كثيرا من الصور الجسمانية، ونحتاج إلى تكلف شديد حتى نثبت أن لها مادة

  1. 1 Avic. Met.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: