crescere

1.1

نشأ / نشؤnašaʾa (or: našuʾa)

v. nšʾto grow (intr.)
  1. Nico. Plan. §204: crescit planta ut fila

  2. Aris. Anim. II 655b32: Quoniam non potest generari animal vel crescere sine cibo

    Kruk: لانه لا يمكن ان يكون ولا ينشؤ الحيوان بغير غذاء

  3. Aris. Anim. II 694b20: Quia ergo sunt mali volatus, et cibus qui transibat in posterius pectoris transit in crura, et propter hoc creverunt et facta sunt magna

  4. Aris. Anim. III 718b18: Et debent illa ova esse durae testae, et dum crescunt sunt mollia

    Brug.: فينبغى ان يصير ذلك البيض جاسى القشر فهو يكون ليّنا ما دام ينشؤ

  5. Aris. Anim. III 757b5: cum coierit crescent ova cito

  6. Aver. Ep. Parv. 256vb28: tertia causa que facit longitudinem vite et est ut corrumpatur et crescat in suis partibus

  1. 1 Nico. Plan.
  2. 7 Aris. Anim. II
  3. 7 Aris. Anim. III
  4. 1 Aver. Ep. Parv.
1.2

نشوءnušūʾ

n. nšʾgrowing up, youth
  1. Alcab. diff. II, li. 165, version u, see fn. b: Et ex etate, [ sc. Mercurius significat ] adolescentiam et crescere in ea

    Yama.: وله [sc. عطارد] من السنّ الحداثة والنشوء

  2. Alcab. diff. II, li. 202: Et significat etatem puerilem et initium crescendi

    Yama.: وله من السنّ الصبى وبدء النشوء

  1. 2 Alcab.

وله من السنّ … بدء النشوء – Et significat … initium crescendiAlcab. diff. II, li. 165, fn.

1.3

نشأ وعظمnašaʾa wa-ʿaẓuma

v. + v. nšʾ ʿẓmto grow and become big
  1. Aris. Anim. III 725a19: omnia animalia et arbores crescunt

    Brug.: جميع الحيوان والشجر ينشؤ ويعظم فى كلّ يوم قليلا قليلا

  2. Aris. Anim. III 774b12: et possunt propter hoc creare eos [ sc. filios ] in principio, cum autem creverint non sufficiunt creare eos sed parient eos

    Brug.: ولهذا السبب يقوى على تربية اولاده اذا كان حديث السنّ، فاما اذا نشأ وعظم جسده، فانه لا يقوى على تربيته

  1. 2 Aris. Anim. III
1.4

نشأ وكبرnašaʾa wa-kabura

v. + v. nšʾ kbrto grow and become large
  1. Aris. Anim. III 732b7: quoniam omnia ova istorum modorum postquam ovantur crescunt

    Brug.: فان بيض جميع هذه الاصناف ينشؤ ويكبر بعد ان يباض

  1. 1 Aris. Anim. III
1.5

أخذ من نشوءaḫaḏa min nušūʾ (+ genit.)

verb. phrase ʾḫḏ nšʾto begin with the growth of
  1. Aris. Anim. III 725b23: Et in quinque annis crescit corpus viri

    Brug.: وفى خمسة اعوام يأخذ جسد الرجال من نشوء عظم الاجساد

  1. 1 Aris. Anim. III
1.6

نشأ ونماnašaʾa wa-namā (+ min)

v., pleonasm nšʾ nmw / nmyto grow and rise (from)
  1. Aris. Anim. II 647b26: et quaedam humiditates sunt cibus istis, quoniam omnia membra crescunt ex humiditatibus

    Kruk: لان جميع الاعضاء ينشؤ وينمو من الرطوبة

  1. 1 Aris. Anim. II
1.7

نشأ وخُلقnašaʾa wa-ḫuliqa

v. + pass. v. nšʾ ḫlqto come into being and be formed
  1. Aris. Anim. III 757b15: Ova autem venti quousque perveniant ad rem quae est eis possibilis crescunt

    Brug.: فاما بيض الريح فانه ينشؤ ويخلق حتى ينتهى الى الامر الذى يمكن

  1. 1 Aris. Anim. III
2.1

نما / نمىnamā

v. nmw / nmyto grow (intr.)
  1. Nico. Plan. §20: et sunt [ sc. animalia ] quae crescunt

    Dross.: ومنه [sc. الحيوان] ما ينموا

  2. Nico. Plan. §71: res cum quibus crescit animal et completur cum eis

  3. Aver. MC Gen. 160rb32: quomodo crescit in omnibus partibus

  4. Avic. Gen. 79, 22: augmentator … crescit augmentatum extensum in omnibus dimensionibus ultra quousque completur augmentum

    Qass. 140, 14: والمورود عليه قد نما ممتدًا فى الأقطار متجهًا إلى كمال النشوء

  5. Avic. Gen. 81, 46: Prima praeterea materia non crescit

  1. 2 Nico. Plan.
  2. 1 Aver. MC Gen.
  3. 5 Avic. Gen.
2.2

نامٍnāmin

act. part. nmw / nmygrowing, increasing
  1. Avic. Gen. 79, 18: macrescit ille qui crescit quando est in annis augmenti

  2. Avic. Gen. 81, 53: Non ergo crevit materia nec etiam additamentum

    Qass. 141, 16: فلا المادة نامية ولا الزيادة

  1. 2 Avic. Gen.

فلا المادة نامية – Non ergo crevit materiaAvic. Gen. 141 / 81

2.3

نموّnumūw

n. nmw / nmygrowth
  1. Avic. Gen. 82, 76: forma ergo non remanet quando materia crescit

    Qass. 142, 12: فليست الصورة باقية عند النمو

  1. 1 Avic. Gen.

عند النمو – quando materia crescitAvic. Gen. 142 / 82

2.4

نماءnamāʾ

n. nmw / nmygrowth
  1. Nico. Plan. §12: Nec invenimus in eis [ sc. plantis ] sensum … nec signum aliquod per quod iudicemus illas sensum habere, sicut signa per quae scimus eas nutriri et crescere

    Dross.: ولسنا نجد للنبات … دليلا يوجب له الحس كالدلائل التى أوجبت له الاغتذاء والنماء

  1. 1 Nico. Plan.

التى أوجبت له الاغتذاء والنماء – per quae scimus eas nutriri et crescereNico. Plan. §12

3.1

ازدادizdāda

v. zydto increase, to grow (intr.)
  1. Aris. Anim. II 689a24: Et hoc membrum inter omnia alia membra crescit et diminuitur sine laesione sibi

  2. Avic. Gen. 33, 93: vel quod partes illae crescunt et augmentantur in corpore, vel quod renovator aer de novo

    Qass. 104, 13: إما أن تزداد تلك الأجزاء حجما، أو يحدث هواء جديد

  3. Avic. Gen. 33, 96: corpus crevit et recepit augmentum

  4. Avic. Qual. 25, 3: Capitulum in ostendendo quod dicunt quod quanto corpora magis adduntur in magnitudine tanto plus crescunt in potentia

  1. 1 Aris. Anim. II
  2. 3 Avic. Gen.
  3. 1 Avic. Qual.
3.2

زادzāda

v. zydto become greater, to increase
  1. Avic. Met. 165, 85: si autem creverit propter additionem, vel decreverit propter diminutionem, tunc atomus est divisibilis sine dubio

    Marm. 112, 10: وإن نقص بإزالته وزاد بإلحاقه

  2. Avic. Gen. 79, 4: spissum, sicut est aqua, quando convertitur ad aerem et crescit in corpulentia sua

  3. Avic. Qual. 64, 98: et crescet divisio continuitatis in corpore versus partem ex qua provenit motus

    Qass. 244, 11: فيزيد تفرق الاتصال فى الجهة التى إليها الحركة على حجمه

  4. Avic. Qual. 67, 57: inquantum diminuitur in sua profunditate vel crescit in aliis suis dimensionibus

  1. 1 Avic. Met.
  2. 1 Avic. Gen.
  3. 2 Avic. Qual.
3.3

زائدzāʾid

act. part. zydincreasing (intr.)
  1. Albu. Abbr. ch. 2 §6: Sunt autem hore quedam in quibus crescit numerus

    Yama.: ومنها أن يكون زائدا في العدد

  1. 1 Albu. Abbr.

أن يكون زائدا في العدد – in quibus crescit numerusAlbu. Abbr. ch. 2 §6

3.4

قابل للزيادةqābil li-l-ziyāda

participial phrase qbl zydcapable of increase
  1. Aver. MC Gen. 160vb66: Quod si ipsa materia cresceret, aut corpus intraret corpus aut vacuum esset

    Eich. 42, 11: فلو كانت المادّة هي بجملتها قابلة للزيادة للزم فى النمو إمّا أن يداخل جسم جسما وإمّا أن يوجد خلاء

  1. 1 s.v. qabila ziyādatan Aver. MC Gen.

فلو كانت المادّة … قابلة للزيادة – Quod si … materia cresceretAver. MC Gen. 42 / 160vb

4.1

كبرkabura

v. kbrto become big, to grow, to increase
  1. Albu. Intro. JS 134, 1730: arbores et plantationes … accipiunt et crescunt

    Lemay 192, 953: فأمَّا الأشجار والغروس … علقت وكبُرت

  2. Nico. Plan. §104: Quantoque magis creverit solique accesserit, augebitur quia sol surculos elicit

    Dross.: وكلما كبر وقرب من الشمس نما وازداد لأن الشمس هى المولدة للفراخ

  3. Nico. Plan. §199: nascetur planta et crescet

  4. Aris. Anim. III 717b11: in tempore coitus crescunt valde

  1. 1 s.v. kabūrat Albu. Intro. JS
  2. 3 Nico. Plan.
  3. 1 Aris. Anim. III
4.2

كبرkubr

n. kbrexpanding (n.)
  1. Nico. Plan. §144: Sed materia plantae illi est vicina et ideo velox est eius generatio nasciturque et crescit

    Dross.: فاما النبات فمادته قريبة منه فلذلك أسرع كونه ونشوءه وكبره

  1. 1 Nico. Plan.

أسرع كونه ونشوءه وكبره – velox est eius generatio nasciturque et crescitNico. Plan. §144

5.

عظمʿaẓuma

v. ʿẓmto become big, to become large
  1. Aris. Anim. II 686b13: Dispositio autem animalium quadrupedum est econtrario, scilicet quod pars inferior est prius valde magna, et cum iuvenescit crescit pars superior

    Kruk: وحال الحيوان الذى له اربعة ارجل على خلاف ذلك اعنى ان الناحية السفلى تكون عظيمة جدا اولا فاذا شب الانسان عظم ما يلى الناحية العليا

  2. Aris. Anim. III 718b8: eiciunt ova imperfecta sicut pisces, quoniam ova piscium complentur extra et ibi crescunt

  3. Aris. Anim. III 777a1: ut embryo cibetur plus quando creverit

  4. Aver. MC Gen. 160vb56: Et si ymaginares unum mensurans quod aliquando crescit per illud quod intrat in ipsum

  1. 1 Aris. Anim. II
  2. 2 Aris. Anim. III
  3. 1 Aver. MC Gen.
6.1

نبتnabata

v. nbtto grow, to sprout (intr.)
  1. Aris. Anim. II 658a26: Et propter hoc nullum animal quadrupes habet pilos in palpebra inferiori, sed sub ista palpebra crescunt pili in quibusdam animalibus

  2. Aris. Anim. II 658a27: Et non crescunt pili in subascellaribus istius animalis, neque in pectine, sicut in homine

  3. Aris. Anim. III 784a15: quia hoc accidens accidit arboribus et aliis animalibus … quoniam fluunt et crescunt secundum alterationem aestatis et hiemis

    Brug.: ان هذه الآفة تعرض للشجر وسائر الحيوان … فانها تلقى وتنبت بقدر تغيير الصيف والشتاء

  1. 2 Aris. Anim. II
  2. 1 Aris. Anim. III
6.2

نابتnābit (+ ʿalā)

act. part. nbtgrowing upon, placed at
  1. Aris. Anim. II 658b21: Cilia autem crescunt super finem venarum

    Kruk: فاما شعر اشفار العين فهو نابت على غاية وتمام العروق

  1. 1 Aris. Anim. II

فاما شعر اشفار العين فهو نابت على – Cilia autem crescunt superAris. Anim. II 658b21

7.1

رباrabā

v. rbwto increase (intr.)
  1. Avic. An. vol. I 230, 12: cum ipsa terra sit continua cum aqua et non crescat eius moles propter id quod admiscetur ei

    Rahm. 126, 10: ويراه [sc. الأرضَ] وهو متصل والماء لا يربوا حجمه لما خالطه منه

  2. Aris. Anim. III 735b20: et propter aerem albescit et clarescit et crescit

  1. 1 Avic. An.
  2. 1 Aris. Anim. III
7.2

ربا وعظمrabā wa-ʿaẓuma

v., pleonasm rbw ʿẓmto increase and get larger
  1. Aris. Anim. III 755a18: fermentum crescit postquam est parvum

    Brug.: فان الخمير يربو ويعظم بعدما يكون قليلا

  1. 1 Aris. Anim. III
8.1

شبّšabba

v. šbbto grow up, to adolesce
  1. Aris. Anim. III 775a19: extra autem crescit citius propter debilitatem suae naturae

    Brug.: فاما اذا خرجت الانثى خارجا فهى تشبّ وتدرك عاجلا وتشيب لحال ضعف الطباع

  1. 1 Aris. Anim. III
8.2

شبيبةšabība

n. šbbadolescing, becoming a youth (n.)
  1. Aris. Anim. III 775a13: Post partum autem citius crescunt feminae quam mares et citius senescunt

    Brug.: فان الاناث اسرع شبيبة واسرع كبرا

  1. 1 Aris. Anim. III

فان الاناث اسرع شبيبة – autem citius crescunt feminaeAris. Anim. III 775a13

9.

فشا ونمىfašā wa-namā

v., pleonasm fšw nmw / nmyto spread and rise
  1. Aris. Anim. II 642a29: Et in tempore Socratis crevit ista opinio, et fecit quiescere modos inquirendi cognitiones naturae

    Kruk: فلما كان زمان سقراطيس فشا ونمى هذا الرأى

  1. 1 Aris. Anim. II
10.

انتشارintišār

n. nšrspreading (n.)
  1. Avic. Qual. 11, 60: Et procedunt [ sc. aquae dulces ] in solutione, quia eius subtile procedit in resolutione, et proprie quando crescit et … iuvat ad istud

    Qass. 207, 3: فإن [sc. الماء] اللطيف يسبق إليه [sc. التحلل]، وخصوصًا فى حال الانتشار

  1. 1 Avic. Qual.
11.

مدّmadda

v. mddto support, to increase (by growing)
  1. Aris. Anim. III 745a28: et si non crescerent [ sc. dentes ] consumerentur cito, nisi esset materia ex qua crescunt

    Brug.: ولو لم تكن تنشؤ [sc. الأسنان] لعرض لها الانسحاق عاجلا لولا المادّة التى تمدّها من الاصل

  1. 1 Aris. Anim. III
12.

انشقّinšaqqa (+ min)

v. šqqto split off from
  1. Alhaz. Opt. 3, 35: quoniam ex anteriore parte crescunt duo nervi optici consimiles

    Sabra I 73a, 9: ينشق من مقدَّم الدماغ عصبتان جوفاوان متشابهتان

  1. 1 Alhaz. Opt.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: