cursus (n.)

1.1

مجرًىmaǧran

n. ǧrycourse; canal; progress
  1. Alcab. diff. IV, li. 14: post gradum ascendentem in eadem hora secundum cursum naturalem

  2. Avic. Met. 499, 34: quae accidunt in cursu omnium

  3. Aris. Anim. II 664b10: Et debemus deridere eos qui fingunt quod vena magna est cursus aquae et humiditatis

    Kruk: فأما قول الذين يزعمون أن العرق الخشن مجرى الماء والرطوبة فهو مما ينبغي أن يزدري به

  4. Aver. MC Int. diff. II, 37, 234: omnia currant cursu eorum per naturam

  5. Avic. Gen. 148, 55: super quas discurrit cursus totius mundi

    Qass. 197, 4: المبنى عليها مجرى الكل

  1. 1 Alcab.
  2. 1 Avic. Met.
  3. 1 Aris. Anim. II
  4. 1 Aver. MC Int.
  5. 1 Avic. Gen.
1.2

جريةǧirya

n. ǧrycurrent, flowing; receding (of water) (n.)
  1. Albu. Intro. JS 104, 680: Apparet namque augmentum aque et eius cursus

    Lemay 168, 368: وأنَّما يتبيَّن تردُّد الماء وجريته

  2. Albu. Intro. JS 122, 1301: qui flat ex parte qua oritur Luna confortat cursum aque accessionis

    Lemay 182, 716: والرياح الَّتي تهبّ من الناحية الَّتي يغرب فيها القمر وهي مقويَّة لجرية ماء الجزر

  3. Nico. Plan. §185: cum contigerit aquam quae cursum non habeat quo moveatur

  1. 2 s.v. ǧaria and ǧariya Albu. Intro. JS
  2. 1 Nico. Plan.
1.3

جريانǧarayān

n. ǧryflow, current (n.)
  1. Avic. Qual. 17, 71: Mare autem quod est positum inter valles profundas, et est securius ab inundatione ventorum, et non imaginatur cursus in eo sicut imaginatur quando prospicitur in alto loco

    Qass. 210, 14: والبحر الموضوع فى الوهاد الغائرة أسلم من تمويج الرياح، حتى يخيل من الجريان ما يخيله نظيره فى موضع عال

  1. 1 Avic. Qual.
1.4

جرىǧarā

v. ǧryto be current
  1. Aris. Anim. III 777a20: quoniam erit secundum cursum naturalem

    Brug.: لأنه يكون مثل ما جرى في العادة

  1. 1 Aris. Anim. III

مثل ما جرى في العادة – secundum cursum naturalemAris. Anim. III 777a20

2.1

مسيرmasīr

n. syrcourse, motion
  1. Albu. Intro. JS 99, 496: hec mutatio non esset … ex coniunctione Solis in cursu suo cum stellis fixis ac planetis erraticis

  2. Albu. Intro. JS 106, 725: Prima namque est ut congregetur aqua in locis profundis, longis ac latis, sitque cursus eius per aliquod tempus

    Lemay 169, 394: فأمَّا الأوَّل فهو أن يجتمعَ الماء في مواضع عميقةٍ عريضةٍ طويلةٍ يكون مسيره زمان من الأزمنة

  3. Alcab. diff. III, li. 10: Et quando aliquis trium planetarum altiorum vadit plus medio cursu suo, dicitur augere cursum

    Yama.: ومتى كان أحد الثلثة العلوية يسير أكثر من سيره الوسط كان زائد المسير

  4. Alcab. diff. III, li. 13: Esse autem luminarium in cursu est sicut esse trium altiorum planetarum

  5. Thab. Almag. §25: Omnia autem que de istis cursibus diximus, de cursibus equalibus dicta esse intelligantur

  6. Thab. Almag. §30: Cum ergo fuerit cursus eius in eo ad orientem erit ipse addens suo cursui

  7. Alpet. ch. 13 §34: ita ut orbis revolutionis sit cursus in longitudine ad successionem signorum super circulum

    Gold. 65v, 7: فإن قلت التدوير يكون مسيره فى الطول على توالى البروج على دائرة

  8. Alpet. ch. 20 §7: et ex revolutionibus cursus in longitudine 241 revolutionem

    Gold. 98v, 9: ويستكمل من عودات المسير فى الطول مائتين وإحدى وأربعين دورة

  1. 3 Albu. Intro. JS
  2. 8 Alcab.
  3. 2 Thab. Almag.
  4. 2 s.v. dawr and sāʾir Alpet.
2.2

سيرsayr

n. syrcourse, motion, movement
  1. Albu. Intro. JS 46, 1636: sciverunt loca planetarum per cursum eorum in unoquoque anno

  2. Albu. Intro. JS 177, 85: planete erant proficiscentes in omni die secundum quantitatem medii cursus eius ad unum diem

    Lemay 309, 53: على قدر سيرها الوسط ليوم ٍ

  3. Albu. Coni. tr. II, li. 266: cum Sol … fuerit vacui cursus non Saturnum aspiciens

  4. Albu. Coni. tr. VIII, li. 98: Et scitur tempus in illo ex parte cursus eius etiam

  5. Alcab. diff. I, li. 46: cursu tardior est Saturnus

  6. Alcab. diff. III, li. 145: sint tardi cursu

  1. 5 Albu. Intro. JS
  2. 28 Albu. Coni.
  3. 8 Alcab.
3.1

مسيلmasīl

n. sylflowing (n.)
  1. Aris. Anim. II 668a11: Et rectum fuit quod erat cursus sanguinis in venis et toto corpore naturaliter

  2. Aris. Anim. II 668a35: sicut neque manifestantur valles parvae quae praeparantur ad cursum aquae omnino, quando corrumpuntur et antequam extrahatur materia corrumpens

    Kruk: كما لا تستبين الخنادق الصغار التى تهيأ لمسيل الماء

  1. 4 Aris. Anim. II
3.2

سيلانsayalān

n. sylflow
  1. Avic. Qual. 37, 27: per inspissationem materiae si prohibens expulsionem a corpore est fortitudo suae subtilitatis et sui cursus

    Qass. 224, 2: إن كان المانع عن دفعه شدة سيلانه ورقته

  1. 1 Avic. Qual.
3.3

مسيل ومجرًىmasīl wa-maǧran

n., pleonasm syl ǧrychannel and course
  1. Aris. Anim. II 668a20: Et similiter ingeniata fuit natura et posuit cursum sanguinis per totum corpus, quoniam sanguis naturaliter est materia totius corporis

    Kruk: وبمثل هذا النوع احتال الطباع وصير مسيل ومجرى الدم بكل الجسد

  1. 1 Aris. Anim. II
3.4

سالsāla

v. sylto become liquid
  1. Avic. Qual. 48, 23: mollificatio ad ignem, sicut in ferro et in vitro, debet esse in eis <humiditas> per modum cursus post resolutionem subtilis

    Qass. 232, 14: وأما التليين بالنار كالحديد والزجاج، فيشبه أن لا تكون الرطوبة التى فيه بحيث تسيل بعد التحلل

  1. 1 Avic. Qual.

بحيث تسيل بعد التحلل – per modum cursus post resolutionemAvic. Qual. 232 / 48

4.

مذهبmaḏhab (+ ilā)

n. ḏhbgoing on; passing into (n.)
  1. Aris. Anim. III 715b14: esset cursus naturae in infinitum

    Brug.: لكان مذهب الطباع إلى ما لا نهاية له ولا غاية

  2. Aris. Anim. III 766a14: dicemus quod si cursus corruptionis est ad contrarium

    Brug.: ونقول انه إن كان مذهب الفساد الى الضدّ

  1. 2 Aris. Anim. III
5.

مجازmaǧāz

n. ǧwzpassage
  1. Aris. Anim. II 668b3: Et venae procedunt a magnitudine ad parvitatem quanto plus extenduntur in corpore, donec perveniant viae ad magnam angustiam et parvitatem propter spissitudinem sanguinis, scilicet viae convenientes cursui sanguinis

    Kruk: حتى تصير السبل اصغر واضيق لحال غلظ الدم اعنى السبل لا موافقة لمجاز الدم

  1. 1 Aris. Anim. II
6.

ركوبrukūb

n. rkbtravel
  1. Albu. Intro. JS 20, 668: nec dimittunt homines cursum maris propter paucitatem erroris nautarum

    Lemay 17, 374: ولا يدَعُ الناس ركوب الماء بقليل خطأ الملَّاح

  1. 1 Albu. Intro. JS
7.

نحوَnaḥwa

prep. nḥwin the direction of
  1. Avic. Met. 359, 8: Scientias vero et demonstrationes posuerunt secundum huiusmodi cursum

    Marm. 244, 2: وجعلوا العلوم والبراهين تنحو نحو هذه

  1. 1 Avic. Met.

تنحو نحو هذه – posuerunt secundum huiusmodi cursumAvic. Met. 244 / 359

8.

طريقṭarīq

n. ṭrqway
  1. Avic. Met. 325, 37: quod formae rerum naturalium … apud naturam vero sunt secundum solitum cursum suum aliquo modo

    Marm. 219, 9: أن تكون الأمور الطبيعية صورها … عند الطبيعة على طريق التسخير بنوع

  2. Avic. Met. 461, 21: sed motus apud aliquid aliud in via et cursu eius et in eo quod propinquius fuerit de illo

  1. 2 Avic. Met.
9.

مدارmadār

n. dwrorbit (astr.)
  1. Avic. Met. 458, 77: Nulla enim pars cursus caeli

    Marm. 314, 12: ليس شىء من أجزاء مدار فلك أو كوكب

  1. 1 Avic. Met.
10.

مسافةmasāfa

n. swfdistance
  1. Avic. Met. 146, 45: ut ex eis aliquis dicatur motus unus secundum mensuram cursus

    Marm. 100, 12: وقد يفرض فى الحركات حركة واحدة بحسب المسافات

  1. 1 Avic. Met.
11.

أمرamr

n. ʾmrstate, condition
  1. Aris. Phys. VII 40, 1 (246b24): Dico autem quod est in laudabilissima dispositione illud quod pure est secundum cursum naturalem

    Bad. 760, 15: وأَعنى بقولى على أَحمد الأَحوال ما كان فى حاله على الأَمر الطبيعى خالصًا

  1. 1 Aris. Phys. VII
12.

تجزيءtaǧzīʾ

n. ǧzʾdivision
  1. Aris. Anim. II 642b11: Dico quod non est conveniens dividere modos avium, et ponere quasdam in cursu uno et quasdam in alio

    Kruk: كقولى انه لا ينبغى ان يجزأ جنس الطائر فيوضع بعضه فى تجزىء وبعضه فى تجزىء آخر

  2. Aris. Anim. II 642b13: dicetur quod quaedam ponuntur in cursu avium aquosarum

    Kruk: وبعضه يوضع مع [sc. تجزىء] الطائر المائى

  1. 2 Aris. Anim. II

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: