deficere (or: defficere)
قصرqaṣara (or: qaṣṣara) (+ ʿan)
v. qṣr – to fall short of, to fail to reach s.th., not to be equal to s.th.-
Avic. Met. 504, 29: Similiter de materia, iam notum est quod ipsa deficit in aliquibus et in ipsa deficiunt perfectiones aliquarum rerum
Marm. 345, 13: وكذلك فأن المادة قد علم من أمرها أنها تعجز عن أمور، وتقصر عنها الكمالات فى أمور
-
Avic. Met. 504, 31: sed a Deo multa supplentur ei quod non est comparatio eorum ad id quod sibi deficit
-
Avic. Gen. 108, 1: sed calefactio aquae … deficit a calefactione terrae quae minus infrigidat per naturam et tardius
Qass. 164, 5: لكن مسخن الماء … فيقصر عن مسخن الأرض الذى هو أقل تبردا، فى الطبع، وإبطاء
-
Avic. Gen. 147, 29: et accidit illi potentiae quod deficiat in sua operatione istius certi temporis
-
Avic. Qual. 79, 82: et < quod > non impeditur per eum dum non deficit dispositum cui pertinet receptio
Qass. 256, 11: ولأنه لا يقصر عنه مستحق مستعد
- 2 Avic. Met.
- 2 Avic. Gen.
- 1 Avic. Qual.
عجزʿaǧaza (+ ʿan)
v. ʿǧz – to be incapable (of), to be powerless-
Avic. Met. 504, 29: Similiter de materia, iam notum est quod ipsa deficit in aliquibus
Marm. 345, 13: وكذلك فإن المادة قد علم من أمرها أنها تعجز عن أمور
-
Ibn Tum. 109d, 12: et si defficerent animalia rationabilia et irrationabilia
Goldz. 232, 5: فاذا عجز الحيوان العاقل فغير العاقل
-
Ibn Tum. 112a, 26: Cumque defficerent, nec tale quid possent introducere, constat necessario quod …
- 1 Avic. Met.
- 10 Ibn Tum.
أضعفaḍʿafa
v. ḍʿf1 – to weaken (trans.)-
Mesue Aph. A §51: nam, si qualitate fortior fuerit [ sc. medicina ] , deficit natura et contrariatur
Troup.: لأنه [sc. الدواء] ان كان قوي الكيفية أضعف الطبيعة ونافرها
-
Mesue Aph. A §101: Catartico dato pregnanti, deficiunt principalia membra nati omnibus diebus vite sue
Troup.: سقي الحامل الأدوية المسهلة يضعف أعضاء الجنين الرئيسية مدى عمره
- 2 Mesue Aph. A
ضعفḍaʿufa
v. ḍʿf1 – to be weakened-
Mesue Aph. A §130: Deficiente virtute deficiunt principalia membra et morbis afficiuntur neque illa defendere possunt
Troup.: بسقوط القوة تضعف الأعضاء الرئيسية فتقبل المواد وتضعف القوى عن دفعها
- 1 Mesue Aph. A
ضعفḍuʿf (or: ḍaʿf) (+ ʿan)
n. ḍʿf1 – incapacity to, being too weak for (n.)-
Mesue Aph. A §82: Apostema in senibus ne retrorsum medicamine cogatur videndum est, ne deficiat natura ad dispergendum illud
Troup.: المشايخ اذا خرج بهم خراج فينبغي أن لا تردعه لضعف طباعهم عن تقبله
- 1 Mesue Aph. A
عُدمʿudima
pass. v. ʿdm – to cease to exist-
Avic. Met. 372, 98: si autem fuerit [ sc. unitas ] temporalis nec defecerit interim, tunc ipsa est sicut erat, nam iterata est
Marm. 254, 1: فإن كانت [sc. الوحدة] زمانية ولم تعدم فى الوسط فهى كما كانت لا أنها كررت
-
Avic. Met. 372, 99: sed si defecerit, tunc unitas erit aliud individuum
Marm. 254, 1: وإن عدمت ثم أوجدت فالموجدة شخصية أخرى
- 2 Avic. Met.
انتقصintaqaṣa
v. nqṣ – to decrease (intr.)-
Avic. Gen. 73, 73: et calefaciet [ sc. ignis ] per aliquid <caloris> inventum in eo et, si defecerit, erit propterea quod est receptibilis <frigoris> ab extra per suam materiam, terra existente in actu
Qass. 136, 3: وتسخن [sc. النار] بسخونة موجودة فيها، وإن انتقصت؛ لأنها أيضا تقبل البرد بمادتها عن الأرض بالفعل
- 1 Avic. Gen.
ناقصnāqiṣ
act. part. nqṣ – lacking-
Avic. Qual. 27, 47: quia contiguum frigidum non patitur a suo contiguo inquantum est frigidum, sed inquantum illud infrigidatum, deficit a frigiditate < et est > aptum ad additionem frigiditatis
Qass. 216, 17: لأن المجاور البارد ليس ينفعل عن مجاوره من حيث هو بارد؛ بل من حيث ذلك مبرد، وهو ناقص البرد، مستعد لزيادة التبرد
- 1 Avic. Qual.
وهو ناقص البرد – deficit a frigiditateAvic. Qual. 216 / 27
لا يبلغlā yabluġu
negated v. blġ – not to reach-
Ibn Tum. 113a, 1: et hiis quidem quibus defficiunt significationes, et non comprehendunt comprehensiones
Goldz. 243, 4: وما لا تبلغه الدلالات ولا تحيط به الادراكات
- 1 Ibn Tum.
انقطعinqaṭaʿa
v. qṭʿ – to cease (intr.)-
Avic. An. vol. I 282, 83: Anima … scit enim quod id cuius odor defecit subito, iam abiit
Rahm. 161, 3: بأن تعلم [sc. النفس] أن الذى انقطعت رائحته دفعة قد زال
- 1 Avic. An.
كلّkalla
v. kll – to become weak, to become exhausted-
Aver. MC Gen. 175rb43: Dixit Et quia transmutatio rerum transmutatarum secundum generationem et corruptionem et universaliter aliquo modo transmutationis est successiva et nunquam deficit
Eich. 139, 4: قال: ولمّا كنّا نجد التغيّر فى الأشياء التى تتغيّر بالكون أو بالاستحالة أو بأيّ ضرب كان من ضروب التغيّر متشافعا أو متتابعا من غير أن يخلّ* [ * sic, probably correct: يكلّ ]
- 1 Aver. MC Gen.
مدبرmudbir
act. part. dbr – retreating (astrol.)-
Alcab. diff. I, li. 314: et si fuerit [ sc. planeta ] in cadentibus ab angulis, dicitur deficere
Yama.: وإذا حلّ [sc. كوكب] في السواقط عن الأوتاد قيل له مدبر
- 1 Alcab.
قيل له مدبر – dicitur deficereAlcab. diff. I, li. 314
لا يخرجlā yuḫriǧu
negated v. ḫrǧ – not to produce, not to bring out-
Nico. Plan. §117: Quarundam iterum semen cum debiles fuerint, deficit, ut pinus et palmae
Dross.: ومنه ما اذا ضعف لم يخرج بزرا اصلا مثل الصنوبر والنخل
- 1 Nico. Plan.