demonstratio

1.1

برهانburhān

n. brhnproof, demonstration, demonstrative proof; Posterior Analytics (Aristotelian book title)
  1. Fara. Scien. GC 56, 4: Et est arabice liber demonstrationis, et grece analetica secunda

    Amine 87, 13: وهو بالعربية كتاب البرهان، وباليونانية «أنالوطيقا الثانية»

  2. Ps.-Fara. Flos 317: Et sequitur ex hoc, ne sit ei genus, neque differentia, neque deffinitio, neque demonstratio

    Cruz Her. li. 58: ويلزم من هذا أن لا جنس له، ولا فصل له، ولا حدّ له، ولا برهان عليه

  3. Thab. Fig. Grec. §13, Lorch 125, 41: Ipse vero unam solam partem produxit ex portionibus demonstrationis horum duorum modorum et omisit reliquas

  4. Thab. Fig. Grec. §16, Lorch 126, 53: Neque potest compleri demonstratio tholomei super figura ista sine conceptione cuiusque figurarum illarum

  5. Thab. Fig. GC §5, Bjö. 7, 5: Et quamvis praeter Ptholomeum ad hanc alius antecessit figuram et in ea locutus fuit, non tamen plenarie de ea executus est, neque eius complevit demonstrationem aliquis

    Lorch 42, 8: وإن كان قد سبق إليه وتكلم فيه غير بطلميوس فلم يهذب القول فيه ولا سوى برهانه تهذيبه

  6. Thab. Fig. GC §16, Bjö. 8, 19: Et neque completur demonstratio eius quod Ptholomeus probare voluit de hac figura nisi comprehensione scientiae earum

    Lorch 48, 40: ولا يتم برهان بطلميوس لما أراد برهانه من هذا الشكل إلا باستيفاء علمها

  7. Avic. An. vol. I 261, 18: Postquam autem non est per se notum nec probatum demonstratione

  8. Avic. An. vol. II 89, 96: Quod possumus etiam probare alia demonstratione

  9. Avic. Met. 21, 96: Contra hoc autem verisimile debet responderi id quod dictum est iam et ostensum est in Libro demonstrationis

    Marm. 15, 7: والذى يجب أن يقال فى حل هذه الشبهة هو ما قد قيل وشرح فى كتاب البرهان

  10. Avic. Met. 529, 51: Unde astrologus iste actor iudiciorum, quoniam positiones eius primae et propositiones eius non innituntur demonstrationi, sed aliquando innituntur experimento vel prophetiae

  11. Fara. Int. li. 58: Comparacio autem harum proposicionum iudicancium ad id quod invenitur per hunc intellectum, est sicut comparacio primarum proposicionum que dicte sunt in libro demonstracionum ad id quod elicitur ex eis

    Bouy. 10, 4: ونسبة هذه القضايا الى ما يستنبط بالتعقل كنسبة تلك القضايا الاول التى هى مذكورة فى كتاب البرهان الى ما يستنبط بها

  12. Aver. MC Gen. 168ra18: sine aliqua demonstratione, quod differentie eorum sunt tales et quod numerus eorum sit tantus

  13. Aver. MC Int. diff. I, 15, 192: Sed de orationibus perfectis que sunt preter eam, loquitur in libro Rethorice et Poetice, sicut de modis orationum imperfectarum que sunt diffinitiones et descriptiones, loquitur in libro Demonstrationis

  14. Aver. MC Int. diff. III, 85, 188: Demonstratio eius est quoniam non evacuatur quin sit sequens hanc … negativa necessaria simplex

  15. Aver. Iunior §1: Intencio nostra de hac dictione est quod probemus omnes vias claras et demonstraciones firmas

    Burn.: الغرض في هذا القول ان نبيّن جميع الطرق الواضحة والبراهين الوثيقة

  1. Fara. Scien. GC
  2. 1 Ps.-Fara. Flos
  3. 2 Thab. Fig. Grec.
  4. 4 Thab. Fig. GC
  5. 2 Avic. An.
  6. 20 Avic. Met.
  7. 1 Fara. Int.
  8. 1 Aver. MC Gen.
  9. 2 Aver. MC Int.
  10. 1 Aver. Iunior
[ Alon/Abed 2007, 27. ] [ Goichon 1938, no. 47. ]
1.2

طريق برهانيṭarīq burhānī

n. + adj. ṭrq brhnmethod of demonstrative proof
  1. Aver. MC Gen. 168ra19: Et sermo noster in hoc erit per demonstrationem

    Eich. 90, 5: ويكون إخبارنا عن ذلك بطريق برهاني

  1. 1 Aver. MC Gen.
[ The Arabic term burhānī is not documented in Lisān, Freytag, Lane, Dozy and Wehr. ]
2.

إيضاحīḍāḥ

n. wḍḥelucidation, explanation
  1. Aris. Anim. III 742b25: Et secundum hunc sermonem non habebit demonstrationem aliqua res aeterna

    Brug.: وليس يكون ايضاح لشىء من الاشياء السرمديّة بقدر هذا القول

  2. Aris. Anim. III 747b28: Et dignum est opinari quod demonstratio logica est demonstratio sufficiens

    Brug.: وخليق ان يظنّ انه إيضاح مقنع الإيضاح المنطقىّ

  1. 4 Aris. Anim. III
3.

دلالةdalāla

n. dllindication, sign
  1. Avic. Qual. 90, 11: Et colores etiam habent demonstrationes

    Qass. 264, 18: وللألوان أيضًا دلالة

  2. Avic. Qual. 92, 45: non declarabant veritatem demonstrationes istarum qualitatum super qualitates primas in omnibus compositis

    Qass. 266, 2: لم تصح دلالات هذه الكيفيات على الكيفيات الأولى فى جملة المركبات

  1. 3 Avic. Qual.
[ Goichon 1938, no. 252. ]
4.1

بيّنةbayyina

n. bynevidence
  1. Kindi Som. 12, 12: abbreviatur ab intellectu eius, et demonstratio quidem eius, quod in eadem scripsi, est secundum semitam demonstrationum naturalium

    Rīda 293, 10: فإنه … قصّر عن فهمه، وتَبَيُّنِ ما رسمنا على سبيل البيّنات الطبيعية

  1. 1 s.v. bayyanāt Kindi Som.
4.2

تبيينtabyīn

n. bynexplanation
  1. Alhaz. Opt. 12, 7: et nos non utemur illic in demonstratione rebus, quibus usi fuimus in isto tractatu

    Sabra I 95a, 6: ولسنا نستعمل هناك في تبيين المعاني التي استعملناها في هذه المقالة شيئا مما بيناه بهذه المعاني في هذه المقالة

  1. 1 Alhaz. Opt.
4.3

بيان وإيضاحbayān wa-īḍāḥ

n., pleonasm byn wḍḥexplanation and elucidation
  1. Aris. Anim. III 753b18: Modo vero sufficit nobis demonstratio

    Brug.: فانّا نكتفى بهذا البيان والايضاح

  1. 1 Aris. Anim. III
4.4

بُيّنbuyyina

pass. v. bynto be proven
  1. Anar. 38, 1: Dico igitur quod theorema est quod sumitur ad demonstrationem alterius, licet in se sit scientia aut figura

    Arnz. 60, 6: فاقول إنّ المأخوذة هي الشيء الذي وإن كان في نفسه علمًا وشكلا فإنّه إنّما يؤخذ لأن يبيّن به شيء آخر

  1. 1 s.v. bayyana Anar.

إنّما يؤخذ لأن يبيّن به شيء آخر – quod sumitur ad demonstrationem alteriusAnar. 60 / 38

4.5

تبيّنtabayyun

n. bynseeing clearly, perceiving (n.)
  1. Kindi Som. 12, 11: abbreviatur ab intellectu eius, et demonstratio quidem eius, quod in eadem scripsi, est secundum semitam demonstrationum naturalium

    Rīda 293, 9: فإنه … قصّر عن فهمه، وتَبَيُّنِ ما رسمنا على سبيل البيّنات الطبيعية

  1. 1 Kindi Som.
4.6

إبانةibāna

n. bynclarity, speaking clearly
  1. Albu. Coni. tr. IV, li. 157: cum … iustictia et equitate et veritate in sermone et demonstratione

    Yama.: مع … العدل والإنصاف والصدق في القول والإبانة

  1. 1 Albu. Coni.
5.

مشاهدةmušāhada

n. šhddirect observation (by an individual)
  1. Avic. Met. 277, 9: non poterit hac demonstratione cognosci nec intellectu deprehendi nisi sensu

    Marm. 189, 6: لم يكن السبيل إليه إلا بالمشاهدة ولم يجد العقل عليه وقوفا إلا بالحس

  1. 1 Avic. Met.
[ Goichon 1938, no. 337. ]

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: