dissolvi

1.1

انحلّinḥalla

v. ḥllto melt, to dissolve, to be dissolved (chem.); to be broken up; to unwind
  1. Avic. An. vol. I 204, 1: Item medicina quam faciunt deceptores et vocatur lac virginis, fit ex aceto in quo coquitur lithargyrum quousque dissolvitur in eo

    Rahm. 110, 16: وأيضا فإن الدواء الذى يتخذه أهل الحيلة ويسمونه لبن العذراء يكون من خل طبخ فيه المرداسنج حتى انحل فيه

  2. Ibn Tum. 111a, 6: et discurrerunt [ sc. omnia ] secundum provisionem eius iuxta numerum qui non destruitur et tramitem qui non dissolvitur

    Goldz. 235, 19: فجرت [sc. المحدثات] بتقديره على حساب لا يختل ونظام لا ينحل

  3. Aris. Anim. II 675a33: Quoniam intestinum est in quibusdam animalibus simplex, et cum dissolvitur, assimilatur in partibus

    Kruk: لان المعاء يكون فى بعض الحيوان مبسوطا واذا انحل كان بعضه شبيه ببعض

  4. Aver. MC Gen. 156vb50: contingeret quod necessario corpus dissolveretur in puncta aut in nichil

  5. Aver. Ep. Parv. 192vb1: sal non est saporosum donec humefiat et dissolvatur

  6. Avic. Qual. 51, 4: Non enim sequitur quod omnis res liquefiat per liquefactionem caliditatis quia iam dissolvuntur aliqua per frigiditatem et humiditatem

    Qass. 235, 5: فليس كل شىء ينحل عن إذابة الحر. فقد تنحل أشياء من البرد والرطوبة

  7. Avic. Qual. 58, 54: Et, quando vincitur humiditas, congelantur a qualibet frigiditate et dissolvuntur valde forti caliditate

    Qass. 240, 6: والرطوبة، إذا كانت مغلوبة، جمدت بأدنى برد، وانحلت بحرارة شديدة

  1. 1 s.v. dissolvere Avic. An.
  2. 1 Ibn Tum.
  3. 1 Aris. Anim. II
  4. 1 Aver. MC Gen.
  5. 1 s.v. dissolvere Aver. Ep. Parv.
  6. 9 Avic. Qual.
1.2

تحلّلtaḥallala

v. ḥllto dissolve, to disintegrate (intr.)
  1. Avic. An. vol. II 33, 68: Qui vero est ex lassitudine, est propter hoc quia id quod vocatur spiritus, de quo postea scies suo loco, dissolutus et debilitatus est

    Rahm. 181, 13: والذى يكون من الكلال هو أن يكون الشىء الذى يسمى روحا – وتعرفه فى موضعه – قد تحلل وضعف

  2. Aris. Anim. III 726b26: Et hoc non accidit nisi quando in primo dissolvitur

    Brug.: وانما يعرض ذلك اذا تحلّل فى الاوّل القديم

  3. Aris. Anim. III 747a5: quoniam quando fuerit frigidum tenue dissolvetur et expandetur super faciem aquae

    Brug.: فانه اذا كان دقيقا باردا تحلّل وانبسط على وجه الماء

  4. Aver. Ep. Parv. 201vb3: et acquirit aliquid aliud loco eius quod dissolutum est ab eo

    Blum. 64, 10: ويخلف به بدل ما تحلل بالحركة

  1. 1 Avic. An.
  2. 7 Aris. Anim. III
  3. 1 s.v. dissolvere Aver. Ep. Parv.
1.3

انحلالinḥīlāl

n. ḥlldissolution; (+ ʿan) loosening from (n.)
  1. Aver. Ep. Parv. 201rb5: quia sensus utuntur instrumentis, accidit eis dissolvi a suis instrumentis propter fatigationem et debilitatem

    Blum. 56, 1: لما كانت استعمال الحواس آلاتها، عرض لها الانحلال عن آلاتها لمكان الضعف والتعب

  2. Avic. Qual. 51, 6: Sal namque valde difficiliter dissolvitur per ignem

    Qass. 235, 6: فإن الملح يعسر انحلاله بالنار

  1. 1 s.v. dissolvere Aver. Ep. Parv.
  2. 1 Avic. Qual.
1.4

متحلّلmutaḥallil

nominalized act. part. ḥllwhat is dissolved
  1. Avic. An. vol. I 105, 25: sed quia natura primo eget eo [ sc. nutrimento ] ad augmentandum; quae postea non eget eo nisi ad ponendum illud tantum loco eius quod dissolutum est

    Rahm. 52, 18: وإن كان بعد ذلك إنما تحتاج إلى وضعه موضع المتحلّل فقط

  1. 1 s.v. dissolutus mutaḥallal Avic. An.
1.5

تحلّل واسترخىtaḥallala wa-starḫā

v. + v. ḥll rḫw / rḫyto dissolve and lose vigor (intr.)
  1. Aris. Anim. III 725b7: Et cum exit a corpore modicum sperma, corpus dissolvitur et debilitatur manifeste

    Brug.: واذا خرج من الجسد زرع قليل يتحلّل ويسترخى ويضعف، وذلك ان الضعف يكون بيّنا

  1. 1 Aris. Anim. III
1.6

تحلّل وانفشّtaḥallala wa-nfašša

v. + v. ḥll fššto dissolve and evaporate (intr.)
  1. Aris. Anim. III 782a29: Et humor est in manifesto corporis, et cum ille humor dissolvetur in vaporem erit residuum durum membranale

    Brug.: والرطوبة تكون فى ظاهر الجسد فاذا تحلّلت تلك الرطوبة وانفشّت فى البخار يكون الباقى منها صلبا سفاقيّا

  1. 1 Aris. Anim. III
2.

ذابḏāba

v. ḏwbto undergo colliquescence (anat.)
  1. Aris. Anim. II 669a33: quoniam spuma efficitur pauca ex multo quando dissolvitur et fit aqua

    Kruk: فان الزبد يكون قليلا من كثير اذا ذاب وصار ماء

  2. Aris. Anim. III 725a27: Et omne quod dissolvitur a corpore corrumpitur et mutat suam naturam

  1. 1 Aris. Anim. II
  2. 1 Aris. Anim. III
3.1

انفشّinfašša

v. fššto evaporate (intr.)
  1. Aris. Anim. III 735b34: et cum exit sperma dissolvitur calor qui est in eo et remanet aqua

  2. Aris. Anim. III 783a17: et quando calor exprimetur dissolvetur cum eo humiditas

    Brug.: واذا انعصرت الحرارة تنفشّ بها الرطوبة

  1. 5 Aris. Anim. III
3.2

تفشّشtafaššaša

v. fššto evaporate (intr.)
  1. Aris. Anim. II 671a20: et propter hoc non dissolvetur nisi in carne tantum

    Kruk: ولذلك لا تتفشش الرطوبة الا باللحم فقط

  1. 1 Aris. Anim. II
[ Cf. Dozy. ]
4.1

فنيfaniya

v. fnyto cease to exist
  1. Aris. Anim. II 653a23: quando dissolvetur ab eo pars aquosa per calorem

    Kruk: اذا يبس وفنى الجزء المائى الذى فيه الحرارة

  1. 1 Aris. Anim. II
4.2

فني وذهبfaniya wa-ḏahaba

v., pleonasm fny ḏhbto cease to exist and disappear
  1. Aris. Anim. II 653a25: sicut accidit aliis modis granorum quando decoquuntur. Quoniam pars terrestris in eis est multa, et pars humida dissolvetur ab eis

    Kruk: مثل ما يطبخ من سائر اصناف الحبوب والثمرات لان الجزء الارضى فيها كثير والجزء الرطب الذى يخالطه يفنى ويذهب

  1. 1 Aris. Anim. II
5.

تميّزtamayyaza

v. myzto be differentiated
  1. Avic. An. vol. I 66, 37: Constat ergo quod anima est perfectiva corporis in quo est, et conservativa eius iuxta ordinem ipsius qui debet naturaliter dissolvi et dispergi

    Rahm. 32, 12: فبين أن النفس هى مكملة البدن الذى هى فيه وحافظته على نظامه الذى الأولى به أن يتميز ويتفرق

  1. 1 s.v. dissolvere Avic. An.
6.

ترطّبtaraṭṭaba

v. rṭbto become more fluid
  1. Aris. Anim. III 735a36: sperma autem quando ponitur sub divo frigido non congelatur, sed dissolvitur quasi non esset spissum <nisi> ex contrario caloris

    Brug.: وليس يجمد الزرع اذا وضع تحت السماء فى زمان شديد البرد والزمهرير بل يترطّب كأنه انما خثر من ضدّ الحارّ

  1. 1 Aris. Anim. III
7.

ذهبḏahaba

v. ḏhbto disappear
  1. Aver. MC Gen. 161ra41: Materia enim non dissolvitur secundum totum, sed semper remanet in ea aliqua res fixa

    Eich. 43, 11: فإنّ المادّة ليس تذهب كلّها ولا تتحلّل بأسرها فى النامى، بل فيها شىء يبقى ثابتا

  1. 1 s.v. taḥallala Aver. MC Gen.
8.

تخلّىtaḫallā (+ ʿan)

v. ḫlwto abandon s.th.
  1. Aver. Ep. Parv. 256rb61: accidet materie ut dissolvatur a forma

    Blum. 98, 9: عرض للمادة ان تتخلا عن الصورة

  1. 1 s.v. dissolvere Aver. Ep. Parv.
9.

تنظيفtanẓīf

n. nẓfcleansing (e.g. from an affliction) (n.)
  1. Mesue Aph. B §59: Apostemata puerorum expellas exterius, caveas enim ne membra interius dissolvantur et maxime si egritudinis materiam a matre reduxerit

    Troup.: الأطفال اذا خرج بهم خراج فيُحتال في تنظيف البدن منه، ولا تردع مادته لضعف طباعه وكثرة أخلاط الأرحام فيهم‎

  1. 1 s.v. dissolvere Mesue Aph. B

فيُحتال في تنظيف البدن منه – caveas enim ne membra interius dissolvantur Mesue Aph. B §59

10.

أحالaḥāla

v. ḥwlto be transformed
  1. Nico. Plan. §248: Eritque sapor fructus acidus in suctione, et quando plus digestum fuerit, dissolvetur paulatim acetositas, donec consumatur apparebitque dulcedo

    Dross.: فيكون بدء الثمر حامضا عند الجذب فلما كثر الطبخ أحالت الحموضة اولا اولا حتى تفنى وظهرت الحلاوة

  1. 1 Nico. Plan.
11.

جوّزǧawwaza

v. ǧwzto deem possible, to find permissible
  1. Avic. An. vol. II 17, 29: et sicut fit in terrore cum debilitatur anima et quasi dissolvitur propter id quod timetur

    Rahm. 172, 15: وكما عند الخوف حتى تضعف النفس وتكاد تجوز ما لا يكون

  1. 1 Avic. An.

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: