distantia

1.1

بعدbuʿd

n. bʿddistance, remoteness (phys., geom.); (greatest) distance (i.e. apogee) (astr.)
  1. Thab. Ann. §40: Et secundum priorem modum semper apud remotionem maiorem minus movetur, apud distantiam vero breviorem plus apparet moveri

    Morel. 37, 5: أمّا على جهة الفلك الخارج المركز، فإنّ أصغر الحركتين يكون أبدا في البعد الأبعد، وأعظمهما في البعد الأقرب

  2. Thab. Ann. §133: Et post hoc oportet ut explanemus distantiam solis ab auge

    Morel. 64, 1: ومن بعد هذا، ينبغي لنا أن نضع بعد الشمس من بعدها الأبعد بوسط مسيرها

  3. Avic. Met. 356, 48: quia unumquodque eorum est in ultimo distantiae ab alio; igitur contrarietas est distantia perfecta

    Marm. 241, 15: لأنه إن كان اثنان كل واحد منهما فى غاية البعد عن الآخر فالتضاد خلاف تام

  4. Avic. Met. 356, 50: Quod autem quis ponat ultimam diversitatem et distantiam inter unum et duo alia [ sc. contraria ] distantia

    Marm. 241, 16: وأما إن جعل جاعل غاية الخلاف والبعد قد يقع بين الواحد وبين آخرين اثنين متخالفين

  5. Alhaz. Opt. 24, 20: et diversatur qualitas sensus visus ab una re visa secundum situm unum et secundum eandem distantiam

  6. Alhaz. Opt. 40, 56: et sit inter illos duos parietes distantia alicuius quantitatis

    Sabra II 54a, corr. ref. II 54b, 22: ويكون بين الجدارين بعد له قدر

  7. Avic. Gen. 31, 59: cum per talem occultationem non intelligatur aliud quam constrictio partium in interioribus partibus corporis et distantia a sua superficie

  8. Avic. Gen. 102, 15: quia partes eius [ sc. loci ] conveniunt in propinquitate et distantia

    Qass. 158, 12: وأجزاؤه [sc. المكان] متفقة فى القرب والبعد

  1. 3 Thab. Ann.
  2. 2 Avic. Met.
  3. 2 Alhaz. Opt.
  4. 2 Avic. Gen.
1.2

تباعدtabāʿud

n. bʿdestrangement, separation
  1. Avic. Gen. 14, 91: et potentia quae dicitur separativa, faciens necessario distantiam inter similia, est ira et odium et inimicitia

    Qass. 90, 3: وأولى ما تسمى به القوة المفرقة المشتته الموجبة تباعدا بين المتشاكلات هو الغلبة والبغضة والعداوة

  1. 1 Avic. Gen.
2.

نصبةnaṣba

n. nṣbarrangement, disposition (of bodies) (phys.)
  1. Avic. An. vol. I 260, 4: Nemo autem probare potest hoc non esse possibile, nec quod, propter distantiam et situm quae sunt inter duo corpora, sit impossibile operari unum eorum in aliud sine offensione

    Rahm. 146, 9: وليس يمكن أحدا أن يقيم برهانا على استحالة هذا ولا على أنه لا يمكن أن يكون بين الجسمين نصبة ووضع تجوز أن يؤثر أحدهما فى الآخر من غير ملاقاة

  2. Avic. An. vol. I 261, 8: quasi omnia corpora non soleant operari alia in alia, nisi propter huiusmodi distantiam separationis

    Rahm. 146, 12: أن كانت الأجسام كلها إنما يفعل بعضها فى بعض بمثل تلك النصبة المباينة

  1. 7 s.v. nuṣba Avic. An.
3.1

خلافḫilāf

n. ḫlfdifference
  1. Avic. Met. 355, 44: et quoddam [ sc. contrariorum ] erit in ultimo distantiae ab eo

    Marm. 241, 12: وبعضها [sc. الضدان] فى غاية الخلاف له

  2. Avic. Met. 355, 45: et hoc est contrarium, quia contrarietas est ultimum distantiae inter opposita quae conveniunt in genere et in materia

    Marm. 241, 13: فيكون الضد ذلك. ويكون التضاد غاية الخلاف للمتقابلات المتفقة في الجنس والمادة

  1. 5 Avic. Met.
3.2

تخالفtaḫāluf

n. ḫlfdifference
  1. Avic. Met. 356, 51: Distantia enim unius a duobus vel erit secundum unam intentionem unius modi

    Marm. 241, 17: لأن التخالف بين الواحد وبينهما إما أن يكون فى معنى واحد من جهة واحدة

  1. 1 Avic. Met.
3.3

مخالفmuḫālif (pl. muḫālifāt)

nominalized act. part. ḫlfdiffering thing
  1. Avic. Met. 356, 53: et tunc duo distantia ab uno, eodem modo, erunt convenientia in forma distantiae

    Marm. 241, 18: فتكون المخالفات للواحد من جهة واحدة متفقة فى صورة الخلاف

  1. 1 s.v. muḫālafa Avic. Met.
4.

محاذاةmuḥāḏāt

n. ḥḏwopposition (geom.)
  1. Avic. Met. 167, 13: inter quaslibet duas partes necessario contingere distantiam sine dubio quam implet aliquid, quod est brevius de pleno

    Marm. 113, 8: أن بين كل جزئين تتفق محاذاة لا محالة يملأها من الملأ أقصر الملأ

  2. Avic. Met. 167, 16: non erit inter eas duas haec distantia

    Marm. 113, 11: فلا يكون بينهما هذه المحاذاة

  1. 4 Avic. Met.
5.

مدّةmudda

n. mddtemporal period
  1. Aver. MC Int. diff. II, 36, 226: si … incipiat in numeratione causarum affirmationis renovationis illius et esse eius in hac distantia longa

    Butt. 80, 12: و[sc. لو] أخذ في إعداد الأسباب الموجبة لحدوثه وكونه في هذه المدة الطويلة

  2. Aver. MC Int. diff. II, 36, 227: et videat alius in hac eadem distantia in impossibilitate renovationis eius

    Butt. 80, 13: وروى آخر فى هذه المدة بعينها فى منع حدوثه

  1. 2 Aver. MC Int.
6.

حدّḥadd

n. ḥddspatial limit
  1. Avic. Gen. 36, 62: Et, si dicatur quod non est contactus necessarius, sed quod attrahens sit ad certam distantiam vicinitatis

    Qass. 106, 17: وإن كان لا يحتاج إلى مماسة؛ بل إلى حد ما من المجاورة

  1. 1 Avic. Gen.
7.

مسافةmasāfa

n. swfspatial distance
  1. Avic. An. vol. I 150, 79: et inter eos [ sc. terras Graecorum et Occidentalium ] et terram in qua est avis illa est magna distantia

    Rahm. 79, 4: وبينها [sc. بلاد اليونانيين والمغاربة] وبين البلاد المرخمة مسافة كبيرة

  1. 1 Avic. An.
8.

خروجḫurūǧ (+ min)

n. ḫrǧbeing displaced from (n.) (astr.)
  1. Alpet. ch. 9 §12: tunc erit stella aliquando a dextro equatoris et aliquando a sinistro cum quantitate distantie duorum circulorum parvorum a polo mundi

    Gold. 38v, 15: فتكون الكواكب لذلك تارة إلى الشمال عن معدل النهار وتارة إلى الجنوب بقدر خروج القطبين اللذين يدوران من قطبى الأعلى

  1. 1 Alpet.
9.

فرقfarq

n. frqdistinction
  1. Avic. Met. 236, 98: et secundum hoc debes intelligere magnam esse distantiam inter illa, et ob hoc etiam interest an dicatur … et an dicatur …

    Marm. 155, 10: ولهذا المعنى يجب أن يكون فرق قائم بين أن نقول … وبين أن نقول …

  1. 1 Avic. Met.
10.

تفاوتtafāwut

n. fwtdifference
  1. Avic. An. vol. I 170, 9: videtur quantum ad impositionem nominum non esse inter illa [ sc. lumen et lux et radius ] maxima distantia

    Rahm. 91, 9: ويشبه أن لا يكون بينها [sc. ضوء ونور وشعاع] فى وضع اللغة كثير تفاوت

  1. 1 Avic. An.
11.

تنافٍtanāfin

n. nfw / nfymutual incompatibility
  1. Avic. Met. 141, 43: sed oportet ut, cum hac successione, sint etiam naturae refugientes a se et multum distantes, et sua distantia sit prima

    Marm. 97, 7: بل يجب أن تكون – مع هذا التعاقب – الطبائع متنافية متباعدة، ليس من شأن أحدهما أن يتقوم بالآخر للخلاف الذاتى فيهما وأن يكون تنافيهما أوليا

  1. 1 Avic. Met.
12.

جنبǧanb

n. ǧnbcomparison, regard
  1. Mesue Aph. A §80: Eger uni fideli medicorum commitendus [ sic ] est cuius error ad recti distantiam rarus est

    Troup.: ينبغي للمريض أن يقتصر على واحد ممن يوثق به من الأطباء فخطاؤه في جنب صوابه يسير جدا

  1. 1 Mesue Aph. A

Submit Feedback

Your Name: (optional)
Your E-Mail: (optional)

Please specify the part of the lemma you wish to submit a contribution for:

Your feedback: